Maan e nian anzi’m be ajalɛ’n su

1-2. (1) ?Ngbaciɛ benin yɛ ɔ o e nin anzi mun e afiɛn-ɔn? (2) ?Ngue nun yɛ e nin anzi mun e ti kun-ɔn?

E NGA e ti Zoova i sufuɛ’n, e kwlaa e ti kɛ awlo kunngba nunfuɛ mun sa. E niaan mɔ be o mɛn wunmuan’n nun’n, be ti awlo sɔ’n i nunfuɛ wie. Yɛ anzi mɔ be ju miliɔn kpanngban kpa’n, be o awlo sɔ’n nun wie. (Dan. 7:​9, 10) Wie liɛ’n, kɛ é bú anzi’m be akunndan’n, ngbaciɛ ng’ɔ o e nin be e afiɛn’n i su yɛ e fa e ɲin e sie-ɔ. I wie yɛle kɛ be dun mmua yili anzi mun lelele naan b’a yi klɔ sran mun. (Zɔb. 38:​4, 7) Be le kwlalɛ be tra klɔ sran mun lelele. Asa’n, wafa nga be ti sanwun’n, yɛ be yo sa nuan su sɛsɛ be ju lɛ’n, e klɔ sran mɔ fɔ o e nun’n, e kwlá yoman sɔ le.—Lik. 9:26.

² Sanngɛ ninnge wie’m be nun’n e nin anzi mun e ti kun. I wie yɛle kɛ, kɛ anzi mun sa’n e kwla nian Zoova i nzuɛn’n su. Kɛ anzi mun sa’n, e kwla fa e klunklo ajalɛ. Anzi’m be tinuntinun be le dunman kɛ e sa. Asa’n be nzuɛn’n nin junman nga be di’n ɔ timan kun. Asa ekun’n, kɛ anzi mun sa’n e wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn i sulɛ’n ti cinnjin man e.—1 Piɛ. 1:12.

3. ?Wafa sɛ yɛ anzi’m be su ndɛ’n kwla uka e-ɔ?

³ Kɛ mɔ ninnge sunman nun’n e nin anzi mun e ti kun’n ti’n, sɛ e fa e ɲin e sie i be ajalɛ klanman’n su’n, i sɔ’n wlá e fanngan. Kpɛkun i sɔ’n mán e afɔtuɛ kpanngban. Anzi’m be ti wun ase kanfuɛ, be klo sran, be tra be awlɛn yɛ be di junman kekle kpa naan asɔnun’n w’a yo sanwun titi. Like suanlɛ nga nun’n, é wá wún wafa nga e kwla nian be ajalɛ’n su’n.

ANZI’M BE TI WUN ASE KANFUƐ

4. (1) ?Wafa sɛ yɛ anzi’m be kle kɛ be ti wun ase kanfuɛ-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ anzi’m be ti wun ase kanfuɛ-ɔ? (Jue Mun 89:7)

⁴ Anzi’m be ti wun ase kanfuɛ. Kannzɛ bɔbɔ be si ninnge kpanngban yo’n, yɛ be le tinmin’n kpɛkun be si ngwlɛlɛ’n, sanngɛ like nga Zoova se be kɛ be yo’n, yɛ be yo-ɔ. (Jue. 103:20) Junman nga Zoova fa mannin be’n, be fa diman be nuan. Yɛ tinmin nga be le i’n be fa tuman be wun. Asa’n, kannzɛ bɔbɔ be boman be dunman’n,a sanngɛ be yo Zoova i klun sa’n aklunjɔɛ su. (Bob. 32:​24, 29; 2 Fam. 19:35) Be kplinman su kɛ be fa manmanlɛ m’ɔ ti Zoova liɛ’n be man be. ?Ngue ti yɛ anzi’m be ti wun ase kanfuɛ dan sɔ-ɔ? Klolɛ mɔ be klo Zoova’n, ɔ nin be ɲin m’ɔ yi i dan’n i ti-ɔ.—An kanngan Jue Mun 89:7 nun.

5. ?Kɛ anzi kun tú akoto Zan i fɔ’n, wafa sɛ yɛ ɔ kleli kɛ ɔ ti wun ase kanfuɛ-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

⁵ Maan e fa e ɲin e sie i sa kun m’ɔ kle kɛ anzi’m be ti wun ase kanfuɛ’n i su. Afuɛ 96 nun’n, anzi kun mɔ b’a bomɛn i dunman’n, ɔ fali sa wie mun kleli akoto Zan aolia nun. (Ngl. 1:1) ?Kɛ Zan wunnin abonuan sa sɔ mun’n, ngue yɛ ɔ yoli-ɔ? Ɔ kotoli naan ɔ́ sú anzi sɔ’n. Sanngɛ anzi’n ka lɛ seli i kɛ: “Cɛcɛ! Nán yo sɔ! N ti wɔ nin ɔ niaan mɔ be kan Zezi i ndɛ’n, amun wiengu junman difuɛ. Su Ɲanmiɛn!” (Ngl. 19:10) Nanwlɛ, anzi sɔ’n ti wun ase kanfuɛ sakpa. Ɔ kunndɛman kɛ be mɛnmɛn i. Be ja nun lɛ’n, ɔ seli Zan kɛ Ɲanmiɛn Zoova yɛ ɔ fata kɛ ɔ su i-ɔ. Asa’n anzi’n w’a yomɛn i wun kɛ i kpa tra Zan sa. Nán andɛ sa yɛ anzi sɔ’n su Zoova-ɔ. Kpɛkun ɔ le kwlalɛ tra Zan lelele. Sanngɛ ɔ seli kɛ akoto Zan ti i wiengu junman difuɛ. Yɛ kannzɛ bɔbɔ ɔ fata kɛ ɔ tu Zan i fɔ’n, sanngɛ w’a kɛnmɛn i ndɛ tɛtɛ. Ɔ kan ndɛ kleli i amanniɛn su. Atrɛkpa’n ɔ wunnin i wlɛ kɛ abonuan sa nga Zan wunnin be’n, i ti yɛ ɔ kotoli i bo-ɔ.

6. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ kɛ anzi mun sa-ɔ?

⁶ ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo wun ase kanfuɛ kɛ anzi mun sa-ɔ? Kɛ anzi mun sa’n, e kunndɛman kɛ é fá junman nga Zoova fa man e’n, é dí e nuan annzɛ é yó kɛ e ti e liɛ ngunmin sa. (1 Kor. 4:7) Asa’n sɛ e boli Zoova i sulɛ bo w’a cɛ annzɛ e di junman cinnjin wie mun’n, nán maan e bu i kɛ e kpa tra e wiengu mun. I kpa bɔbɔ’n, kɛ e di Zoova i junman cinnjin wie mun’n, i sɔ nun yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e yo e wun kaan-ɔn. (Lik. 9:48) Kɛ anzi mun sa’n, e kunndɛ kɛ é úka e wiengu mun klolɛ su, e kunndɛman dunman.

7. ?Kɛ é tú sran kun fɔ annzɛ é mɛ́n i afɔtuɛ’n, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ-ɔ?

⁷ Sɛ ɔ fata kɛ e tu e niaan Klisifuɛ kun annzɛ e wa kun i fɔ, annzɛ e mɛn i afɔtuɛ’n, e kwla kle kɛ e ti wun ase kanfuɛ. Wie liɛ’n, ɔ fata kɛ e di sran’n i nanwlɛ naan ɔ wun i wlɛ kɛ like ng’ɔ yoli’n ɔ timan kpa. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, kɛ nga anzi’n fa yoli i Zan i liɛ nun’n sa’n, ɔ fataman kɛ ndɛ nga é kán’n ɔ bubu sran’n i sa sin. Sɛ e buman e wun kpa e traman e wiengu mun’n, kɛ é jrán Biblu’n su é mán be afɔtuɛ’n, é klé kɛ e klo be naan e bu be sran.—Kol. 4:6.

ANZI’M BE KLO SRAN

8. (1) ?Kɛ nga Liki 15:10 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ anzi’m be kle kɛ be klo klɔ sran mun-ɔn? (2) ?Wafa sɛ yɛ anzi’m be uka e jasin fɛ’n i bolɛ’n nun-ɔn? (An nian foto ng’ɔ o fluwa’n i bui’n su’n wie.)

⁸ Anzi’m be seman kɛ be ndɛ nunman klɔ sran’m be ndɛ nun, naan klɔ sran’m be timan cinnjin. Sanngɛ be klo be. Kɛ sa tɛ yofuɛ kun kaci i akunndan’n, i sɔ’n yo anzi’m be fɛ. Yɛle kɛ, kɛ sran kun m’ɔ yacili Zoova i sulɛ’n, ɔ sɛ i sin wa su i ekun’n, annzɛ kusu kɛ sran kun si ndɛ nanwlɛ’n m’ɔ kaci i ayeliɛ’n kpɛkun ɔ ba Zoova sulɛ’n, i sɔ’n yo be fɛ. (An kanngan Liki 15:10 nun.) Asa’n kɛ é bó jasin fɛ’n, anzi’m be suan e bo. (Ngl. 14:6) Kannzɛ bɔbɔ be boman jasin fɛ’n i trele’n, sanngɛ be kwla kle e sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sí Zoova’n i sin atin. I yo, sɛ e to sran kun m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sí Ɲanmiɛn’n, e kwlá seman kɛ san fii anzi mun yɛ be yoli maan e ɔli sran sɔ’n i sin-ɔn. Afin Zoova kwla fɛ i wawɛ’n uka be nga be kunndɛ kɛ bé sí i’n. Annzɛ kusu ɔ kwla fɛ i wawɛ’n fa kle i sufuɛ’n be atin naan be ukɛ i sɔfuɛ mun. (Yol. 16:​6, 7) Sanngɛ kɛ é bó jasin fɛ’n ɔ sin i anzi’m be lika uka e kpa. I sɔ’n ti’n, kɛ é bó jasin fɛ’n e kwla lafi su kɛ anzi’m be o lɛ naan be suan e bo.—An nian kuku nga be flɛ i kɛ “Ɲanmiɛn tɛli be srɛlɛ’n su” nun.b

9. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo sran kɛ anzi mun sa-ɔ?

⁹ ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e klo sran kɛ anzi mun sa-ɔ? Kɛ e ti i kɛ sran kun w’a sɛ i sin asɔnun’n nun’n, maan e di aklunjɔɛ kɛ anzi’m be sa. Maan e yo naan e niaan’n wun i wlɛ kɛ e klo i, naan kɛ w’a sɛ i sin w’a ba Zoova i sulɛ ekun’n, i sɔ’n yo e fɛ kpa. (Lik. 15:​4-7; 2 Kor. 2:​6-8) Wafa nga e kwla nian anzi’m be ayeliɛ’n su ekun’n, yɛle kɛ maan e tu e klun e bo jasin fɛ’n. (Aku. 11:6) Asa’n kɛ nga anzi’m be fa suan e bo jasin fɛ bolɛ’n nun’n sa’n, maan e yo e liɛ nga e kwla e yo naan y’a suan e niaan’m be bo jasin fɛ bolɛ’n nun’n. I wie yɛle kɛ e kwla fa ajalɛ naan e nin aniaan kun mɔ i sa nin-a tɔman jasin fɛ bolɛ’n nun kpa’n, y’a bo jasin fɛ’n likawlɛ. Annzɛ kusu e kwla uka aniaan nga b’a yo oke’n, annzɛ nga be ti bubuwafuɛ’n naan b’a kwla bo jasin fɛ’n wie.

10. ?Ngue yɛ Sara i su ndɛ’n ɔ kle e-ɔ?

¹⁰ ?Sɛ sa nga be o e su’n ti’n, e kwlá tuman e klun e suman Zoova kɛ nga e fa klo’n sa’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ? E kwla fa ajalɛ uflɛ wie mun naan anzi’m b’a kwla uka e jasin fɛ’n i bolɛ’n nun. I wie yɛle aniaan bla kun m’ɔ tran Ɛndi mɔ be flɛ i kɛ Sara’nc i liɛ’n. Ɔ dili atin bolɛ junman’n afuɛ kɔe 20. I sin’n ɔ wa tɔli tukpacɛ. Yɛ tukpacɛ sɔ’n ti’n, i bɛ’n su yɛ ɔ la sa trilili-ɔ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n i wla boli i wun dan. Sanngɛ aniaan’m be suɛnnin i bo, yɛ i kusu kanngannin Biblu’n nun titi. I sɔ’n ti’n, ɔ wa wunnin i wun fɛ. I tukpacɛ’n ti’n, ɔ fali ajalɛ wie mun naan w’a kwla bo jasin fɛ’n. Kɛ m’ɔ kwlá tranman ase naan w’a klɛ lɛtri ti’n, telefɔnun nun ngunmin yɛ ɔ bo jasin fɛ’n niɔn. Kɛ ɔ flɛ be ng’ɔ kan Biblu’n nun ndɛ kle be’n, be kusu be kan sran wie mɔ be kwla kunndɛ kɛ bé súan Biblu’n nun like wie’n be ndɛ kle i. ?Wafa sɛ yɛ i bo’n guali-ɔ? Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, Sara kleli sran 70 be Biblu’n nun like. Kɛ mɔ i sa sɔnman be kwlaa sɔ’m be su’n ti’n, ɔ fa wie mannin aniaan nga be o asɔnun’n nun’n. Kɛ é sé yɛ’n Biblu’n nun like suanfuɛ sɔ’m be nun kpanngban be tran e aɲia’m be bo. Kɛ anzi’m be wun kɛ aniaan kɛ Sara sa’n be mian be ɲin be bo jasin fɛ’n, naan be kwla suan be bo’n i sɔ’n yo be fɛ.

ANZI’M BE TRA BE AWLƐN BE SU ZOOVA TITI

11. ?Wafa sɛ yɛ anzi’m be kleli kɛ be tra be awlɛn-ɔn?

¹¹ Kɛ be se kɛ be tra be awlɛn be su Zoova kpa titi’n, anzi’m be kle e ajalɛ kpa. Nán andɛ sa yɛ be boli be awlɛn tralɛ bo-ɔ. Be wunnin kɛ Satan nin be wiengu anzi kpanngban kpa mɔ laa be nin be su Zoova likawlɛ’n, be yoli ɲin kekle Zoova su. (Bob. 3:1; 6:​1, 2; Zid. 6) Biblu’n kan anzi kun m’ɔ nin mmusu kun m’ɔ tɛnndɛnnin i ɲrun’n be tuli lele’n i ndɛ. (Dan. 10:13) Asa’n, anzi’m be wunnin kɛ, kɛ ɔ fɛ i Adan blɛ su lele andɛ’n, be nga be fa ajalɛ kɛ bé sú Zoova’n, b’a sɔnman. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, anzi sɔ’m be te su Zoova aklunjɔɛ su nin juejue su. Be si kɛ blɛ ng’ɔ ti i nuan su’n i nun’n, Zoova wá yí sa tɛtɛ’m be kwlaa.

12. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a tra e awlɛn-ɔn?

¹² ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e tra e awlɛn kɛ anzi mun sa-ɔ? Kɛ anzi mun sa’n, wie liɛ’n e wun sa wie mɔ be timan su-ɔ. Annzɛ kusu sran’m be tanndan e ɲrun. Sanngɛ kɛ anzi mun sa’n, e lafi su kɛ blɛ ng’ɔ ti su’n nun’n, Zoova wá yí sa tɛtɛ’m be kwlaa. I sɔ’n ti’n, kɛ anzi mun sa’n “e sa sin bubuman e sa kpa yolɛ’n nun.” (Gal. 6:9) Asa’n Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ úka e naan y’a tra e awlɛn. (1 Kor. 10:13) I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova naan ɔ fɛ i wawɛ’n man e naan y’a kwla tra e awlɛn naan y’a kwla di aklunjɔɛ. (Gal. 5:22; Kol. 1:11) Sɛ be tanndan e ɲrun kusu’n maan e fa e wla’n kwlaa e guɛ i Zoova su. Nán maan srɛ kun e. Zoova úka e yɛ ɔ́ wlá e fanngan titi.—Ebr. 13:6.

ANZI’M BE YO NAAN ASƆNUN’N W’A YO SANWUN TITI

13. ?Junman cinnjin benin yɛ anzi’m be di i mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun-ɔn? (Matie 13:​47-49)

¹³ Mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, Zoova mannin anzi’m be junman cinnjin kpa kun. (An kanngan Matie 13:​47-49 nun.) E bo jasin fɛ’n e kle sran miliɔn kpanngban kpa mɔ be tran asiɛ’n i bue kwlaa su’n. Sran sɔ’m be nun wie’m be kaci be nzuɛn kpɛkun be nanti Zoova i mmla’m be su. Yɛ be kaci Klisifuɛ. Sanngɛ wie’m be yoman sɔ. Junman nga be fa mannin anzi mun’n yɛle kɛ be yi klunwifuɛ mun sran kpa’m be afiɛn. I sɔ’n kle kɛ ɔ fata kɛ be sasa asɔnun’n naan ɔ yo sanwun titi. Sanngɛ i sɔ’n kleman kɛ sɛ sa wie ti’n, sran kun yacili Zoova sulɛ’n, ɔ kwlá sɛmɛn i sin sumɛn i kun. Yɛ i sɔ’n kleman kɛ ndɛ su tɔman asɔnun’n nun le. Sanngɛ e kwla lafi su kɛ anzi’m be yo like kwlaa nga be kwla yo naan asɔnun’n w’a ka sanwun titi’n.

14-15. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ asɔnun’n i sanwun yolɛ’n ti e cinnjin kɛ anzi mun sa-ɔ? (An nian foto mun wie.)

¹⁴ ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ asɔnun’n i sanwun yolɛ’n ti e cinnjin kɛ anzi’m be sa-ɔ? Ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan e bɔbɔ e nin Zoova e afiɛn mantan kpa. I lɛ nun’n, be nga be klo i’n be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ e tra be janvuɛ-ɔ. Yɛ e nian e wun su naan y’a yoman like wie m’ɔ́ yó naan e nin i e afiɛn w’a saci-ɔ. (Jue. 101:3) Asa’n maan e uka e wiengu Klisifuɛ mun naan be nin Zoova be nanti klanman titi. ?I lɛ nun’n, sɛ e ti i kɛ e wiengu Klisifuɛ kun w’a yo sa tɛ dan kun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Kɛ mɔ e klo e niaan sɔ’n ti’n, é kó wun i wun naan ɔ bo su kle asɔnun kpɛnngbɛn mun. Sɛ w’a yoman sɔ’n, e bɔbɔ é bó su é klé be. E kunndɛ kɛ be uka e niaan nga be nin Zoova be afiɛn w’a saci’n ndɛndɛ.—Zak. 5:14, 15.

¹⁵ Ɔ ju wie’n ɔ fata kɛ be tu be nga be yoli sa tɛ dan wie’n be asɔnun’n nun. Kɛ ɔ yo sɔ’n e nin be ‘sanman nun kun.’d (1 Kor. 5:9-13) Ajalɛ sɔ’n ti’n asɔnun’n kwla ka sanwun titi. Asa’n kɛ e nin be nga be tuli be asɔnun’n nun’n e sanman nun kun’n, ɔ ti be ye yolɛ wie. Afin be kwla tran ase bu sa nga be yoli’n i akunndan. Kpɛkun be kwla wun i wlɛ kɛ ɔ fata kɛ be sa be sin Zoova wun. Sɛ be yo sɔ’n é dí aklunjɔɛ kɛ Zoova nin anzi mun sa.—Lik. 15:7.

16. ?Anzi’m be ayeliɛ benin yɛ a kunndɛ kɛ á mían ɔ ɲin á nían su-ɔ?

¹⁶ Zoova i fanngan nun’n, e si anzi’m be su ndɛ. Yɛ e nin be e di junman likawlɛ. Nanwlɛ, i sɔ’n ti e cenjele like dan. Maan e yo wun ase kanfuɛ, maan e klo sran yɛ e tra e awlɛn kɛ be sa. Asa’n maan asɔnun’n i sanwun yolɛ’n, ɔ yo e cinnjin kɛ be sa wie. Sɛ e nian anzi’m be ayeliɛ’n su’n, é kwlá yó Zoova i awlo’n nunfuɛ wie tititi.