Ndɛ tre blu nin nnan

?Wafa sɛ yɛ Zoova sie i anuannzɛ’n niɔn?

1. ?Zoova i anuannzɛ’n i su ndɛ benin yɛ Biblu’n yi i nglo kle e ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin man e ɔ?

?ƝANMIƐN le anuannzɛ kun sakpa? Ɲanmiɛn Ndɛ’n tɛ su kɛ ɛɛn. Abonuan anuannzɛ klanman m’ɔ yo sro kpa sɔ’n, i akpasua ng’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ mɔ be wunnin i aolia nun’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n yiyi nun kle e. (Ezekiɛl 1:1-14; Daniɛl 7:9, 10, 13, 14) Kannzɛ bɔbɔ e wunman anuannzɛ sɔ’n i akpasua ng’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, sanngɛ andɛ’n ɔ le ta dan kpa Ɲanmiɛn sufuɛ kpa’m be su. (2 Famiɛn 6:15-17) Kusu’n, Zoova i anuannzɛ’n i akpasua kun o asiɛ’n su wa wie. ?Ngue yɛle anuannzɛ sɔ’n, yɛ wafa sɛ Zoova sie i ɔ? Biblu’n yiyi nun kle e.

Ɲanmiɛn i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n

2. ?Anuannzɛ uflɛ benin yɛ Ɲanmiɛn takali ɔ?

² Izraɛli nvle’n yoli Zoova liɛ lele afuɛ 1545. (Sa Nga Be Yoli’n 7:38) Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m b’a nantiman Ɲanmiɛn i mmla’n su kun. Ɲanmiɛn i Wa’n bɔbɔ b’a sɔmɛn i nun. Ɔ maan, Zoova yili i sa nvle sɔ’n i su mlɔnmlɔn. Zezi seli Zuifu’m be kɛ: ‘An nian, amun awlo’n w’a ka amun sa nun.’ (Matie 23:38) I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn takali anuannzɛ uflɛ kun. Ɔ nin i anuannzɛ sɔ’n be trali aenguɛ uflɛ. Anuannzɛ sɔ’n i nun sran 144.000 mɔ Ɲanmiɛn kpali be asiɛ’n su wa’n, be nin i Wa’n bé trán ɲanmiɛn su lɔ.—Sa Nglo Yilɛ 14:1-4.

3. ?Sa benin yɛ ɔ juli Pantekɔtu nun, afuɛ nga be flɛ i 33 nun m’ɔ kle weiin kɛ Ɲanmiɛn kpali sran uflɛ mun naan be yo i klun sa ɔ?

³ Afuɛ nga be flɛ i 33 nun Pantekɔtu nun’n, yɛ Zoova fɛli i wawɛ’n mannin anuannzɛ sɔ’n i nun sran klikli mun ɔn. Sa sɔ’n i su ndɛ nga be klɛli’n yɛ: ‘Kɛ Pantekɔtu’n juli’n, be kwlaa be yiali lika kun. Kɛ be ti lɛ’n, kpɛkun be ti like kun ngan, ɔ fin ɲanmiɛn su lɔ ɔ kpla kɛ aunmuan sa, ɔ wluli sua nga be o nun’n, i nun. Bé nían ɔn, like wie mɔ be ti kɛ sin taaman sa’n be yɛ, like sɔ’n be kpacikpacili nun be trantrannin be kwlaa be ti su. Ɲanmiɛn wawɛ’n wluli be nun yɛ ɔ fa be kacili i liɛ mlɔnmlɔn.’ (Sa Nga Be Yoli’n 2:1-4) I sɔ’n kleli weiin kɛ Ɲanmiɛn kpali sran sɔ mun naan be yo i klun sa. Junman sɔ’n i dilɛ’n nun’n, Zezi Klist yɛ ɔ nian be su ɔ.

4. ?Andɛ’n, wan mun yɛ be ti Zoova i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n niɔn?

⁴ Kɛ é sé yɛ’n, sran 144.000 be nun sran akpasua kaan sa yɛ be te o asiɛ’n su wa ɔ. Ɲanmiɛn nuan ndɛ’n i su kpɛnlɛ nun’n, ‘sran kpanngban kpa mun’ mɔ be o ‘bua wie’m’ be nun’n, be ti akpinngbin. Sran kpanngban kpa sɔ’m be suan be nga be kpa be sie be ngunmin be onga’n be bo. Zezi m’ɔ ti Bua Tafuɛ Kpa’n yoli maan bua wie’m be nin be nga be kpa be sie be ngunmin’n be onga’n, be bo ti kun. Ɔ maan be akpasua’n ti kunngba yɛ be tafuɛ’n ti kunngba wie. (Sa Nglo Yilɛ 7:9; Zan 10:11, 16) Be kwlaa sɔ’m be ti asɔnun wunmuan kun. Be yɛ be ti Zoova i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n niɔn.

Anuannzɛ mɔ Ɲanmiɛn bɔbɔ sie’n

5. ?Wan yɛ ɔ sie Ɲanmiɛn i anuannzɛ’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ sie i ɔ?

⁵ Biblu’n nun ndɛ kun se kɛ: ‘Ɲanmiɛn m’ɔ lafiman’n i asɔnun’n.’ I sɔ ndɛ liɛ’n kle sran ng’ɔ sie asɔnun’n. Ɔ maan e wun kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ sie i anuannzɛ’n niɔn. Zezi m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n yɛ ɔ nin i fata kɛ ɔ yo asɔnun’n i su Kpɛn’n niɔn. Ɔ maan, Zoova sin i ja su naan w’a man e ajalɛ. Kpɛkun Zoova fa Biblu’n kle e ajalɛ wie.—1 Timote 3:14, 15; Efɛzfuɛ Mun 1:22, 23; 2 Timote 3:16, 17.

6. (a) ?Wafa sɛ yɛ akoto’m be blɛ su’n, be wunnin i wlɛ weiin kɛ asɔnun’n i sielɛ’n fin ɲanmiɛn su ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Zezi yɛ ɔ te Sie asɔnun’n niɔn?

⁶ Ninnge’m be siesielɛ sɔ’n, ɔ yoli weiin Pantekɔtu nun. (Sa Nga Be Yoli’n 2:14-18, 32, 33) I nun mɔ Zoova i anzi kun seli kɛ be bo jasin fɛ’n sran ble mɛn’n nun wa’n, mɔ Zezi i nɛn’n kleli Sɔlu m’ɔ fin Tarsi i ajalɛ’n, mɔ Piɛli kusu boli jasin fɛ’n i bolɛ bo be nga be timan Zuifu’m be afiɛn’n, i sɔ’n nun yɛ be wunnin i wlɛ weiin kɛ Zezi yɛ ɔ sie Zoova i anuannzɛ’n niɔn. (Sa Nga Be Yoli’n 8:26, 27; 9:3-7; 10:9-16, 19-22) Kɛ é sé yɛ’n, e timan ɲanmiɛn su lɔ nɛn, yɛ e wunman anzi, kpɛkun Ɲanmiɛn fɛmɛn i wawɛ’n manman e naan y’a yi atrɛ. Kannzɛ bɔɔ ɔ ti sɔ’n, sanngɛ Zezi tali e nda kɛ: ‘An nian, min nin amun e o cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe.’ (Matie 28:20; 1 Korɛntfuɛ Mun 13:8) Andɛ’n, Zoova i Lalofuɛ’m be si kɛ Zezi yɛ ɔ sie be ɔ. Sɛ ɔ ti kɛ Zezi sieman asɔnun’n sa’n, nn ɲrɛnnɛn blɛ nun’n, jasin fɛ’n bolɛ’n su yoman ye.

7. (a) ?Wan mun yɛ be ti ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ i nunfuɛ ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ? (b) ?Junman benin yɛ be fa mannin ‘junman difuɛ’ sɔ’n niɔn?

⁷ Kɛ Zezi i wie’n mántan koko’n, ɔ kannin ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n’ i ndɛ kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun. Ɔ seli kɛ ɔ́ wá mán sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ sɔ’n i junman dan kpa. Kɛ ‘sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’ sɔ’n i Min Zezi kɔ́ ɲanmiɛn su’n, ɔ wunnin nun. Yɛ Zezi bali aolia nun kɛ Famiɛn sa’n, ɔ wunnin kɛ sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n, ɔ su di junman kpa. Ndɛ sɔ’n ti e kwlakwla e liɛ. Sanngɛ Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n, be yɛ ndɛ sɔ’n ti be liɛ trele ɔ. Kɛ mɔ Zezi i mmoja’n yɛ ɔ fa toli be’n ti’n, ɔ flɛ be kɛ i ‘junman difuɛ’ mun. Ɔ mannin be junman kɛ be di naan sran’m be kaci i sɔnnzɔnfuɛ, yɛ be man sran’m be ‘aliɛ blɛ ng’ɔ ti i nuan su’n i su.’—Matie 24:45-47; 28:19; Ezai 43:10; Lik 12:42; 1 Piɛr 4:10.

8. (a) ?Junman benin yɛ kɛ é sé yɛ’n, ɔ fata kɛ sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n di ɔ? (b) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e nanti ajalɛ nga sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n kle e’n su ɔ?

⁸ I nun mɔ be Min’n bali afuɛ nga be flɛ i 1914 nun’n, ɔ wunnin kɛ be su di junman ng’ɔ fa mannin be’n. Klɔ sran ɲinma w’a wunmɛn i balɛ sɔ’n nun. Kɛ mɔ junman ng’ɔ fa mannin be’n be dili i kpa’n ti’n, ɔ mannin be junman dan kpa ekun afuɛ nga be flɛ i 1919 nun. Ɔ maan i sin afuɛ nga bé bá’n, bé yó Sielɛ Blɛ’n i su jasin fɛ’n i bolɛ blɛ. Ɔ ti sran kpanngban kpa nga bé wá sú Zoova’n be nuan yiayialɛ blɛ. I liɛ’n, kɛ ɲrɛnnɛn dan’n wá bá’n bé fíte nun. (Matie 24:14, 21, 22; Sa Nglo Yilɛ 7:9, 10) Ɔ nin i fata kusu kɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, be man sran sɔ’m be aliɛ. I sɔ junman’n yɛ sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n, ɔ di ɔ. Sɛ e waan Zoova klun jɔ e wun’n, ɔ fata kɛ e nanti ajalɛ nga sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n kle e’n su.

9, 10. (a) ?Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, kɛ akplowa tɔli Klistfuɛ’m be afiɛn’n, wafa sɛ yɛ be kpɛli nun ɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be siesieli jasin fɛ’n bolɛ junman’n niɔn? (b) ?Andɛ’n, ajalɛ benin yɛ be fali naan b’a nian Zoova i sufuɛ’m be junman’n su ɔ?

⁹ Blɛ wie nun’n, like nga Klistfuɛ’m be lafi su’n, ɔ nin ajalɛ ng’ɔ fata kɛ be nanti su sa wie’m be nun’n, be usali be su kosan. ?Yɛ ngue yɛ be yoli ɔ? Be nga be timan Zuifu mɔ be kacili Klistfuɛ’n, be su akplowa kun m’ɔ tɔli’n, Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 15 kan i nun kpɛlɛ’n i ndɛ. Be fali ndɛ sɔ’n ɔli akoto nin kpɛnngbɛn’m be ja su Zerizalɛmu lɔ. I blɛ sɔ nun’n, be yɛ be ti e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n niɔn. Nán kɛ fɔ nunman sran sɔ’m be nun ti ɔ. Sanngɛ Zoova fa be di i junman’n. Akplowa nga ɔ tɔli’n, i su ndɛ nga Biblu’n kan’n, be fali be ɲin sieli su. Kpɛkun ninnge nga be kle weiin kɛ Ɲanmiɛn i wawɛ’n mannin be nga be timan Zuifu’m be atin kɛ be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, be fali be ɲin sieli be su wie. I sin’n, be kpɛli ndɛ’n nun. Ɲanmiɛn rali ajalɛ nga be fali’n su. (Sa Nga Be Yoli’n 15:1-29; 16:4, 5) Kɛ e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n kpɛli ndɛ’n nun’n, ɔ seli be kɛ be wɔ naan be ko bo Sielɛ Blɛ’n i su jasin fɛ’n i kpa ekun.

¹⁰ Andɛ’n, Zoova i anuannzɛ’n nun’n, be nga be o e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n nun’n, yɛle be nga be kpali be sieli be ngunmin’n. Be fin lika kwlakwla yɛ be di junman Zoova i Lalofuɛ’m be anuannzɛ’n i bo bia’n i lika’n nun lɔ. Zezi Klist yɛ ɔ sie e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n niɔn. Ɔ maan be yo maan Ɲanmiɛn i sulɛ kpa’n trɛ asiɛ wunmuan’n su. Kpɛkun be yɛ be siesie jasin fɛ’n bolɛ’n, ɔ nin Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun kpanngban nga be o mɛn wunmuan’n nun’n niɔn. Be nga be o e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n nun’n, be fa akoto Pɔlu i ndɛ ng’ɔ klɛli ko mannin i wiengu Klistfuɛ mun’n i su wie. Ɔ seli kɛ: ‘Nán kɛ e waan é mían amun Ɲanmiɛn atin’n su ti ɔ, afin kɛ an lafi Klist su’n, an jran kekle, sanngɛ e klo kɛ é úka amun é dí junman naan amun klun jɔ.’—2 Korɛntfuɛ Mun 1:24.

11. (a) ?Wafa sɛ yɛ be kpa asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ mun ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ e nin aniaan sɔ mun e di junman likawlɛ ɔ?

¹¹ Asiɛ wunmuan’n su’n, Zoova i Lalofuɛ’m be nun sran nga be sa w’a tɔ junman nun’n, be kpa be kɛ be yo asɔnun kpɛnngbɛn nin asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ, naan be nian asɔnunfuɛ’m be lika. Sanngɛ e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n yɛ ɔ kpa sran sɔ mun ɔn. Like ng’ɔ fata kɛ aniaan bian’m be yo naan b’a kaci asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’n, Biblu’n yiyi nun. Kusu’n, asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ asɔnunfuɛ’m be lika nianfuɛ’m be si kɛ aniaan sɔ mɔ be sieli be’n, fɔ o be nun naan be kwla fɔn. Asɔnun kpɛnngbɛn nga be kpa aniaan mun, ɔ nin be nga be sie aniaan sɔ mun junman’n su’n, be ti su trɔ’n ti dan Ɲanmiɛn ɲrun. (1 Timote 3:1-10, 12, 13; Tit 1:5-9) Ɔ maan, be srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n uka be naan ɔ fɛ i Ndɛ’n fa kle be atin. (Sa Nga Be Yoli’n 6:2-4, 6; 14:23) Aniaan sɔ’m be ti kɛ sran mɔ ‘be mannin be like kɛ be yo’n’ sa. Yɛ be yo sɔ naan e kwlaa ‘e yo sran lele e yo kun Ɲanmiɛn Wa’n i su mɔ e lafi’n i kpa’n ti.’ Maan e kle kɛ e klo aniaan sɔ mun kpa.—Efɛzfuɛ Mun 4:8, 11-16.

12. ?Junman benin yɛ Zoova fa man bla mun i anuannzɛ’n nun ɔn?

¹² Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle kɛ aniaan sɔ mun yɛ ɔ fata kɛ be nian asɔnun’n su ɔ. Nɛ́n i sɔ’n ti yɛ aniaan bla nga be o asɔnun’n nun’n be timan like fi ɔ. Afin aniaan bla wie’m bé kɔ́ ɲanmiɛn su lɔ wie, kpɛkun jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, be di junman dan kpa. (Jue Mun 68:12) Asa ekun’n, kɛ anianbla’m be nian be awlobofuɛ’m be lika kpa’n ti’n, i sɔ’n yo maan be kan asɔnun’n i wun ndɛ klanman. (Tit 2:3-5) Sanngɛ, asɔnun’n nun like klelɛ liɛ’n, aniaan bian nga be sieli be mun yɛ ɔ fata kɛ be di i sɔ junman’n niɔn.—1 Timote 2:12, 13.

13. (a) ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n se asɔnun kpɛnngbɛn mun kɛ be di be junman’n niɔn? (b) ?Yɛ junman benin yɛ e kwlaa e di ɔ?

¹³ Mɛn nun’n, sran ng’ɔ di junman dan’n ɔ le ɲrun kpa. Sanngɛ Ɲanmiɛn i anuannzɛ’n nun’n, mmla nga be nanti su’n yɛ: ‘Sran ng’ɔ ti amun kwlaa amun nun kaan’n, i sɔfuɛ’n yɛ ɔ ti dan ɔn.’ (Lik 9:46-48; 22:24-26) Ɲanmiɛn Ndɛ’n man asɔnun kpɛnngbɛn’m be afɔtuɛ kɛ be nian Ɲanmiɛn i bua fa’n su kpa. Ɔ fataman kɛ be tin be su, sanngɛ be yo sa ng’ɔ ti kpa’n maan be nian su. (1 Piɛr 5:2, 3) Nán Zoova i Lalofuɛ’m be akpasua kaan sa yɛ be kpali be kɛ be kan Ɲanmiɛn i ndɛ’n niɔn. Sanngɛ be kwlaa, i yasua o, i bla o, be wunmuan’n be kan Ɲanmiɛn m’ɔ yili nglo nin asiɛ’n nin i Sielɛ Blɛ’n i ndɛ kle sran mun lika’n kwlaa.

14. Maan e fa Biblu’n nun ndɛ mma nga mun naan e tɛ ndɛ kpɔlɛ’n i ngua lɔ kosan’m be su.

¹⁴ Maan e usa e wun kɛ: ‘?N wun wafa nga Zoova sie i anuannzɛ’n i wlɛ? ?Min klun jɔ su sakpa? ?I sɔ liɛ’n i ɲin fite min akunndan bulɛ’n nin min ndɛ kanlɛ’n, ɔ nin min ninnge’m be yolɛ nun?’ Sɛ e bu ndɛ nga be lɔngɔ su yɛ be su akunndan’n, ɔ́ kwlá úka e.

?Sɛ sakpa naan n lo min wun man Klist m’ɔ sie asɔnun’n, ngue yɛ Biblu’n nun ndɛ nga’m be kwla uka min naan m’an yo ɔ? (Matie 24:14; 28:19, 20; Zan 13:34, 35)

M bɔbɔ n kpa yolɛ ti’n, Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n ɔ nin e ɲrun dinfuɛ’m be anuannzɛ’n man min aliɛ. ?Kɛ n sɔ nun klanman’n, wan yɛ n kle kɛ min ɲin yi i ɔ? (Lik 10:16)

?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ asɔnun’n nun’n, e tinuntinun e bu e wiengu mun ɔn? (Asɔnun kpɛnngbɛn’m be yɛ kosan sɔ’n dun mmua kan be ɔ.) (Rɔmfuɛ Mun 12:10)

15. (a) ?Ngue yɛ ayeliɛ nga e yi i nglo Zoova i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa i lika’n, ɔ kle ɔ? (b) ?Ngue yɛ e kwla yo naan y’a kle kɛ Satan ti atofuɛ naan y’a jɔ Zoova i klun ɔn?

¹⁵ Andɛ’n, Zoova i anuannzɛ’n mɔ Zezi sie’n, i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n, yɛ ɔ fa kle e atin’n niɔn. Ɔ maan wafa nga e bu anuannzɛ sɔ’n, ɔ yi wafa nga e bu Ɲanmiɛn sielɛ’n i nglo wie. (Ebre Mun 13:17) Satan waan e bɔbɔ e ninnge liɛ mun yɛ be lo e ɔ. Sanngɛ, sɛ be man e junman lika kwlaa nga be le ukalɛ i awuliɛ lɛ naan e faman e wun e kleman’n, i sɔ’n nun yɛ e kle kɛ Satan ti atofuɛ ɔ. Sɛ e klo be nga be fa Ɲanmiɛn junman dilɛ’n i ti’n naan e ɲin yi be’n, naan ‘e faman e nuan nun fɛ kunndɛman like sran’m be sa nun’n,’ Zoova klun jɔ́ e wun. (Zid 16; Ebre Mun 13:7) Sɛ e nin Zoova i anuannzɛ’n e nanti seiin’n, é klé kɛ Zoova ti e Ɲanmiɛn naan e nin i sufuɛ mun e kwlaa e bo yo kun i sulɛ’n nun.—1 Korɛntfuɛ Mun 15:58.

I nun flanlɛ

• ?Ngue yɛle Zoova i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ o lɛ ɔ?

• ?Wan yɛ be sieli i kɛ ɔ sie asɔnun’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ sie e klolɛ su ɔ?

• ?Ayeliɛ kpa benin yɛ ɔ nin i fata kɛ e yi i nglo be nga be o Zoova i anuannzɛ’n nun’n, be lika ɔ?

[Foto i su ndɛ, bue 133]

Andɛ’n, Zezi yɛ Zoova fɛ i kle i anuannzɛ’n i akpasua ng’ɔ o asiɛ’n su wa’n, i atin’n niɔn.