Ndɛ tre blu nin ngwlan
Maan e kan Ɲanmiɛn Ndɛ’n yakpa su titi
1. (a) ?Jasin fɛ’n benin yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be boli ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Zuifu wie’m be sɔli nun ɔn? (b) ?Kosan benin yɛ ɔ nin i fata kɛ e fa usa e wun ɔn?
ƝANMIƐN kpali Zezi kɛ ɔ yo asiɛ wunmuan’n su famiɛn i afuɛ ko ju 2.000 yɛ. Be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Ɲanmiɛn sufuɛ mɔ be kpɔ Zezi’n, be yoli maan be kunnin i. Sanngɛ, Zoova cɛnnin i nguan. Ɔ maan siɛn’n, Zezi i dunman nun ti e kwla ɲan anannganman nguan. Sanngɛ, kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m bé bó jasin fɛ’n sɔ’n klé sran mun’n, yɛ be ɲrɛnnɛn klelɛ’n ɔ boli i bo ɔ. Be wlali wie’m be bisua. Be boli wie mun yɛ be seli wie’m be kɛ nán maan be kan ndɛ Zezi dunman nun kun. (Sa Nga Be Yoli’n 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40) ?Sanngɛ ɲrɛnnɛn sɔ nun’n, Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yoli sɛ? ?Sɛ ɔ ti amun’n niɔn, amún yó i sɛ? ?Amún kán ndɛ sɔ’n i yakpa su ekun?
2. (a) ?Jasin fɛ’n benin yɛ ɔ nin i fata kɛ e bo i andɛ ɔ? (b) ?Wan mun yɛ ɔ nin i fata kɛ be bo jasin fɛ’n niɔn?
2 Afuɛ nga be flɛ i 1914 nun’n, be sieli Zezi Klist Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ naan ‘ɔ kwla i kpɔfuɛ mun.’ (Jue Mun 110:2) I sin’n, be fuannin Satan nin i mmusu mun ɲanmiɛn su lɔ be guali be asiɛ’n su wa. (Sa Nglo Yilɛ 12:1-5, 7-12) Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, yɛ mɛn tɛ nga i blɛ kasiɛn’n boli i bo ɔ. Blɛ sɔ’n i awieliɛ nun’n, Ɲanmiɛn wá núnnún Satan i mɛn tɛ wunmuan nga mlɔnmlɔn. (Daniɛl 2:44; Matie 24:21) Be nga Ɲanmiɛn su nunnunman be’n, bé trán asiɛ’n m’ɔ́ wá káci mɛn klanman’n i su. Sɛ amun sɔli jasin fɛ’n sɔ’n nun’n, ɔ nin i fata kɛ amun bo su kle sran uflɛ mun. (Matie 24:14) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ sran’m bé bú amun ndɛ sɔ’n niɔn?
3. (a) ?Wafa sɛ yɛ sran’m be sɔ Sielɛ Blɛ’n i jasin’n nun ɔn? (b) ?Kosan benin yɛ ɔ fata kɛ e tɛ su ɔ?
3 Sran wie’m be sɔ e jasin fɛ’n i nun klanman. Sanngɛ be nun sunman lika be bumɛn i like fi. (Matie 24:37-39) Wie’m be yo e finfin annzɛ be tanndan e ɲrun. Zezi dun mmua seli kɛ e awlofuɛ wie’m be bɔbɔ yɛ bé tánndan e ɲrun ɔn. (Lik 21:16-19) Ɔ kwla yo e junman su lɔ annzɛ e suklu lɔ. Mɛn wie’m be nun bɔbɔ’n, awa’n tanninnin Zoova i Lalofuɛ’m be jasin fɛ’n i bolɛ. ?Sɛ be kle e ɲrɛnnɛn sɔ’n niɔn, é kwlá kán Ɲanmiɛn Ndɛ’n yakpa su titi, yɛ ‘é láfi Klist su, yɛ é jrán kekle?’—1 Korɛntfuɛ Mun 16:13.
Nán maan e lafi e bɔbɔ e wunmiɛn liɛ’n su
4. (a) ?Sɛ e waan é sú Ɲanmiɛn titi’n, like cinnjin ng’ɔ fata kɛ e yo’n yɛle benin? (b) ?Ngue ti yɛ Klistfuɛ aɲia’m be ti cinnjin kpa ɔ?
4 Sɛ e waan é sú Zoova titi’n, ninnge kwlaa ng’ɔ fa man e naan y’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ fata kɛ e fa e wla gua su. Ninnge sɔ’m be nun kun yɛle asɔnun aɲia mun. Biblu’n se e kɛ nán maan e fa aɲia mun e tratra e sa bɛ nun. (Ebre Mun 10:23-25) Be nga be te yo Zoova i Lalofuɛ kpa’n, yɛle be nga be mian be ɲin be nin be niaan Klistfuɛ’m be kɔ aɲia’m be bo titi’n. E aɲia’m be ti’n, e si Biblu’n nun ndɛ mun ekun uka su. Asa ekun’n, aɲia’m be yo maan e klo nanwlɛ ndɛ’n i kpa. Be uka e maan wafa nga e kwla nanti Biblu’n su’n, e wun i wlɛ kpa. Aɲia’m be yo maan e nin e niaan Klistfuɛ mun e afiɛn’n sɛ kpa, yɛ ɔ wla e fanngan naan y’a yo Ɲanmiɛn klun sa. Zoova i wawɛ’n maan asɔnun aɲia’m be kle e atin. Kpɛkun, wawɛ sɔ’n maan Zezi o e afiɛn.—Matie 18:20; Sa Nglo Yilɛ 3:6.
5. ?Kɛ be tannin Zoova i Lalofuɛ’m be Ɲanmiɛn junman dilɛ’n, wafa sɛ yɛ be yo be aɲia mun ɔn?
5 ?E kɔ aɲia’m be kwlaa be bo titi? ?Yɛ ninnge nga be kle be lɔ’n, e bɔbɔ e nian be su e nanti? Lika nga be tannin Zoova i Lalofuɛ’m be aɲia mun lɛ’n, Zoova i sufuɛ’m be bubu be wun nun akpasua kannganngan naan b’a yo aɲia mun aniaan wie’m be awlo lɔ. Aɲia’m be cɛn’n nin be dɔ’n kwla kacikaci. Be yo aɲia wie mun bɔbɔ kɔnguɛ mbluniɛn nun. Wie liɛ’n, blɛ nin lika’m be timan aniaan’m be liɛ’n su. Wie kusu ɔ, sa kekle’m be o lɛ. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, aniaan’m be mian be ɲin be kɔ aɲia’m be kwlaa be bo.
6. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi Zoova su ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla uka e naan y’a kan Ɲanmiɛn Ndɛ’n yakpa su titi ɔ?
6 Kɛ e srɛ Zoova titi mɔ e kan e klun ndɛ e kle i mɔ e kle kɛ e kunndɛ kɛ be uka e’n, e yi i nglo kɛ e lafi i su. ?E yo i sɔ? Kɛ Zezi bó jasin fɛ’n w’a yaciman Ɲanmiɛn srɛlɛ le. (Lik 3:21; 6:12, 13; 22:39-44) Asa ekun’n, kɔnguɛ kasiɛn ka naan b’a kun i’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: ‘Maan amun ɲin tran su, yɛ amun nin Ɲanmiɛn an koko yalɛ naan lakafuɛ’n w’a lakaman amun.’ (Mark 14:38) Sɛ e wun kɛ sran’m be buman e jasin fɛ’n nga e bo’n i like cinnjin’n, i sɔ’n kwla bubu e sa sin. Wie liɛ’n, kɛ sran’m be yo e finfin mɔ be kle e ɲrɛnnɛn’n, ɔ yo e kɛ e yaci junman sɔ’n i dilɛ naan be yaci e yalɛ klelɛ. Sanngɛ sɛ e srɛ Ɲanmiɛn tankaan kpa kɛ ɔ fɛ i wawɛ’n fa uka e naan e bo jasin fɛ’n yakpa su’n, ɔ́ úka e naan y’a bo jasin fɛ’n titi.—Lik 11:13; Efɛzfuɛ Mun 6:18-20.
Yakpa su jasin fɛ’n bolɛ’n i su ndɛ
7. (a) ?Ngue ti yɛ Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n nun ndɛ’n ti cinnjin man e ngba ɔ? (b) Maan e tɛ kosan nga be usali be ndɛ kpɔlɛ nga i awieliɛ lɔ’n be su. Maan wafa nga e kwla nanti su’n, e kan flan nun.
7 Ndɛ nga be kɛn i Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n nun’n, be ti cinnjin kpa man e kwlaa. Fluwa sɔ’n kan wafa nga akoto nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli mun mɔ be ti sran kɛ e sa’n, be kwla jrannin kekle sa wie’m be ɲrun’n, i ndɛ. Kɛ be yoli sɔ’n, be kleli kɛ be ti jasin bofuɛ yakpafuɛ. Kpɛkun, be kleli kusu kɛ be ti Zoova i Lalofuɛ kpa. Maan e fa kosan nga be lɔngɔ su yɛ’n, ɔ nin Biblu’n nun ndɛ mma mun naan e bu Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n i nun ndɛ’n i su akunndan e nian. Kɛ é yó i sɔ’n, maan e wun wafa nga e kwla fa i nun afɔtuɛ’m be su’n.
?Akoto’m be dili suklu dan? ?Sa kwlaa nun’n, be tinuntinun be kleli kɛ be ti yakpafuɛ? (Zan 18:17, 25-27; 20:19; Sa Nga Be Yoli’n 4:13)
?Ngue ti yɛ Zuifu’m be jɔlɛ difuɛ nga be buli Zezi fɔ’n be ɲrun’n, Piɛli kwla ijɔli juejue su ɔ? (Matie 10:19, 20; Sa Nga Be Yoli’n 4:8)
?Ngue like yɛ akoto’m be yoli mɔ be fali be ɔli jɔlɛ difuɛ’m be ja su’n niɔn? (Sa Nga Be Yoli’n 1:14; 2:1, 42)
?Kɛ jɔlɛ difuɛ’m be seli akoto’m be kɛ nán maan be fa Zezi i dunman’n be kan ndɛ kun’n, wafa sɛ yɛ akoto Piɛli nin Zan be tɛli be su ɔ? (Sa Nga Be Yoli’n 4:19, 20)
?Kɛ be yacili akoto’m be nun’n, wan sa nun yɛ be kunndɛli ukalɛ ɔ? ?Be srɛli kɛ be ɲrɛnnɛn klelɛ’n jran? ?Yɛ ngue ti yɛ be srɛli Ɲanmiɛn ɔn? (Sa Nga Be Yoli’n 4:24-31)
?Kɛ Zoova i sufuɛ’m be kpɔfuɛ’m be waan bé jrán be jasin fɛ’n i bolɛ’n, wafa sɛ yɛ Zoova ukali i sufuɛ mun ɔn? (Sa Nga Be Yoli’n 8:3, 4; 11:19-21)
?Wafa sɛ yɛ akoto’m be kleli kɛ be wunnin like ti mɔ be yili be bisua’n nun fiteli’n i wlɛ ɔ? (Sa Nga Be Yoli’n 5:21, 41, 42)
?Kɛ bé klé akoto’m be yalɛ mɔ be sanndili’n, ngue yɛ b’a yacimɛn i yolɛ ɔ? (Sa Nga Be Yoli’n 8:3, 4; 11:19-21)
8. ?Klistfuɛ klikli’m be jasin fɛ’n bolɛ’n i bo’n guali sɛ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e liɛ wa trannin junman sɔ’n nun wie ɔ?
8 Jasin fɛ’n bolɛ’n w’a yoman junman ngbɛn. Afin afuɛ 33 nun Pantekɔtu nun’n, be yoli sran ko ju 3.000 be batɛmu. Biblu’n waan: ‘Yasua nin bla kpanngban kpa mɔ be lafi e Min’n su’n be uka be su titi.’ (Sa Nga Yoli’n 2:41; 4:4; 5:14) I li bɔbɔ kɛ ɔ cɛli kan’n, bian kun m’ɔ kleli Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be ɲrɛnnɛn kpa mɔ be flɛ i Sɔlu m’ɔ fin Tarsi’n, ɔ wa kacili Klistfuɛ. Ɔ yoli nanwlɛ ndɛ’n i su jasin bofuɛ yakpafuɛ. Sran sɔ’n yɛ be wa flɛli i akoto Pɔlu’n niɔn. (Galasifuɛ Mun 1:22-24) Junman sɔ mɔ be boli i bo Klistfuɛ klikli’m be blɛ su’n, b’a jrɛnmɛn i le. Mɛn i blɛ kasiɛn nga nun’n, be su di junman sɔ’n i kpa trá laa’n. Ɔ maan, ɔ ju asiɛ’n i lika kwlaa. E kwla di cenjele junman sɔ’n wie. I sɔ’n ti’n, e nian Ɲanmiɛn i sufuɛ nga be dun mmua dili i sɔ junman’n be ajalɛ’n su.
9. (a) ?Nin yɛ Pɔlu boli jasin fɛ’n niɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ e bo jasin fɛ’n niɔn?
9 ?Kɛ Pɔlu suannin Zezi Klist i su nanwlɛ ndɛ’n, ngue yɛ ɔ yoli ɔ? Biblu’n waan: ‘Kpɛkun ɔ su kan ndɛ Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’m be nun, ɔ kan kɛ Zezi ti Ɲanmiɛn Wa.’ (Sa Nga Be Yoli’n 9:20) Aklunye mɔ Ɲanmiɛn sili Pɔlu’n ti’n, Pɔlu lɛli i ase. Kpɛkun ɔ wunnin kɛ ɔ nin i fata kɛ sran’m be kwlaa be tie jasin fɛ’n kɛ i bɔbɔ fa tili’n sa. Pɔlu ti Zuifu. Ɔ maan kɛ nga Zuifu’m be fa yo’n sa’n, Pɔlu ɔli Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’n nun lɔ ko kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n. Ɔ boli jasin fɛ’n awloawlo’m be nun yɛ ɔ nin be nga be yia gua’n su’n, be kokoli yalɛ. Asa ekun’n, ɔ ɔli lika uflɛ’m be nun ko boli jasin fɛ’n.—Sa Nga Be Yoli’n 17:17; 20:20; Rɔmfuɛ Mun 15:23, 24.
10. (a) ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu fali ngwlɛlɛ boli jasin fɛ’n yakpa su ɔ? (b) ?Kɛ é bó jasin fɛ’n é klé e osufuɛ nin e wiengu junman difuɛ nin e wiengu suklu mma mun’n, wafa sɛ yɛ e kwla yo kɛ Pɔlu sa ɔ?
10 Kɛ Pɔlu sa’n maan e fa ngwlɛlɛ e bo jasin fɛ’n yakpa su. Kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n klé Zuifu mun’n, ɔ boli nda nga Zoova tali be nannan mun’n i su naan i ndɛ’n w’a kan be awlɛn’n. Glɛki’m be liɛ’n, ndɛ nga be si be kpa’n yɛ ɔ jrannin su boli jasin fɛ’n kleli be ɔ. Wie liɛ’n, wafa nga i bɔbɔ fa sili Ɲanmiɛn ndɛ’n yɛ ɔ jrannin su boli jasin fɛ’n niɔn. Ɔ seli kɛ: ‘N yo i kwlaa sɔ’n jasin fɛ’n ti naan like kwlaa nga be ɲɛn i jasin fɛ’n ti’n, n liɛ a tran nun wie.’—1 Korɛntfuɛ Mun 9:20-23; Sa Nga Be Yoli’n 22:3-21.
11. (a) ?Ngue yɛ Pɔlu yoli naan ɔ nin i ɲrun tanndanfuɛ’m b’a siman akplowa ngbɛn blɛ kwlaa nun ɔn? (b) ?Blɛ benin nun yɛ e kwla sɔnnzɔn Pɔlu ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ ɔ? (c) ?Wan yɛ ɔ man e wunmiɛn naan y’a kwla bo jasin fɛ’n yakpa su titi ɔ?
11 Lika wie nun’n, Pɔlu wunnin kɛ i ɲrun tanndanlɛ’n ti’n ɔ flunman kɛ ɔ ko bo jasin fɛ’n i lika uflɛ. Ɔ yoli sɔ naan ɔ nin be b’a siman akplowa ngbɛn blɛ’n kwlaa nun. (Sa Nga Be Yoli’n 14:5-7; 18:5-7; Rɔmfuɛ Mun 12:18) Sanngɛ jasin fɛ’n i bolɛ’n nun’n, ɲannzuɛn w’a kunman Pɔlu le. (Rɔmfuɛ Mun 1:16) Ɔ ti su kɛ finfin nin sa kekle nga be yo i’n, ɔ yomɛn i fɛ. Sanngɛ ‘Ɲanmiɛn maan ɔ trɛ i awlɛn ɔ kannin i jasin fɛ’n’ titi. Ɔ seli kɛ: ‘E Min’n yɛ ɔ jran min sin, yɛ ɔ wlali n fanngan yɛ maan n kwla kɛnnin i ndɛ’n kwlaa ɔ.’ (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:2; 2 Timote 4:17) Zezi m’ɔ sie Klistfuɛ’m be asɔnun’n, ɔ te man e wunmiɛn naan y’a kwla di junman ng’ɔ seli kɛ e di i blɛ nga nun’n.—Mark 13:10.
12. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Klistfuɛ kun bo jasin fɛ’n yakpa su ɔ? ?Yɛ ngue su yɛ ɔ lafi yo i sɔ ɔ?
12 Like nga ti yɛ Zezi nin Klistfuɛ klikli’m be kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n yakpa su’n, ɔ sɔnnin. E kusu kɛ e liɛ’n ti sɔ wie ɔ. I sɔ’n kleman kɛ e buman be nga be sɔman jasin fɛ’n nun’n be sran annzɛ e fa jasin fɛ’n e tintin be wun. Sanngɛ nán maan e se kɛ, kɛ mɔ sran’m be buman e ndɛ nga e kan’n i like fi’n ti’n, é jrán jasin fɛ’n bolɛ’n. Annzɛ kusu’n, ɲrɛnnɛn klelɛ’n ti’n é jrán jasin fɛ’n i bolɛ. Kɛ nga Zezi fa yoli’n sa’n, maan e kle sran’m be kɛ Ɲanmiɛn i Sielɛ’n yɛ ɔ nin i fata kɛ ɔ sie asiɛ wunmuan’n niɔn. Kɛ é bó jasin fɛ’n srɛ kunman e. Afin e ti Zoova m’ɔ ti nglo nin asiɛ’n be Siefuɛ’n i nuan ijɔfuɛ. Kusu jasin nga e bo’n ɔ fin i. Maan like cinnjin nga ti yɛ e manman Zoova’n, ɔ yo klolɛ mɔ e klo i’n.—Filipfuɛ Mun 1:27, 28; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:13.
I nun flanlɛ
• ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fata kɛ e bo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n e kle sran’m be sunman lika ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ wafa nga sran’m be sɔ nun’n, ɔ fataman kɛ ɔ bo e nuan ɔn?
• ?Wafa sɛ yɛ e kle kɛ nán e bɔbɔ e wunmiɛn’n su yɛ e lafi e su Zoova ɔ?
• ?Afɔtuɛ kpakpa benin yɛ Sa Nga Be Yoli’n fluwa’n, ɔ kle e ɔ?
[Foto i su ndɛ, bue 173]
Kɛ laa sa’n, andɛ kusu Zoova i sufuɛ’m be kan Ɲanmiɛn Ndɛ’n yakpa su.