NDƐ NG’Ɔ O FLUWA’N SU’N: ?Ɔ FATA KƐ MƐN’N I AWIELIƐ’N I JULƐ’N KUN AMUN SRƐ?

Ɔ timan sɔ andɛ

BE FLƐ bian kun kɛ Zonatan. Be wuli i Amlɛnkɛn’m be lɔ. Sanngɛ i si nin i nin’n be ti Korefuɛ. Lɔfuɛ’m be fa Sinua mun kpa. Zonatan i finwlɛ’n ti’n, i bakan nun b’a bumɛn i sran. I sɔ’n ti kɛ ɔ yoli kpɛnngbɛn’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ trán sran nga i finwlɛ’n ti be su yomɛn i finfin’n, be afiɛn. Ɔ wa dili dɔtrɔɔ junman Amlɛnkɛn’m be lika nga be flɛ i Alaska’n, i su lɔ. Lika sɔ’n i nun lɔfuɛ nga be ba be wun are yolɛ’n, Zonatan nin be nun kpanngban be fa be wun kpa. Ɔ maan, ɔ seli i wun kɛ lɔ liɛ’n, be su yomɛn i finfin.

Cɛn kun’n, ɔ yoli lɔ bla kun mɔ i ɲrun bluli’n i ayre. Bla’n le afuɛ 25. Kɛ bla’n tinngeli m’ɔ wunnin Zonatan’n, Zonatan i finwlɛ’n ti’n, ɔ kɛnnin i ndɛ i tɛtɛ. I sɔ’n kunnin Zonatan i ya dan. Afin i ɲin m’ɔ miannin naan be fɛ i yo be niaan’n, ɔ yoli ngbɛn.

Sa ng’ɔ juli Zonatan su’n, ɔ ti mɛn nun awlaboe sa kun. Yɛle kɛ asiɛ’n i lika kwlaa su’n, ɔ leman lika kun mɔ sran’m be buman sran wie kpa traman wie ɔ.

Sran sunman be bu i sɔ ayeliɛ’n i fɔ ndɛndɛ kpa. Sanngɛ nga ɔ ti abonuan yɛle kɛ, i sɔ ayeliɛ’n w’a tru. ?Ngue ti ɔ? Afin be mɔ be bu i sɔ ayeliɛ’n i fɔ’n, be nun kpanngban be yo i sɔ like’n, yɛ be kplinman su kɛ be se be kɛ be kpa sran nun. ?Amun o sran sɔ’m be nun wie?

MAAN SRAN KUN BU I BƆBƆ I KLUN LƆ NIAN

Kɛ sran kun o sa’n, sɛ ɔ kpa sran nun annzɛ ɔ kpaman sran nun’n, ɔ ti kekle mɛn i kɛ ɔ wun i wlɛ. Like nga ti yɛ ɔ ti sɔ’n, Biblu’n yiyi nun weiin. Ɔ se kɛ: “Klɔ sran’n i klun akunndan’n ti tɛ tra like kwlaa.” (Zeremi 17:9) Ɔ maan e kwla laka e wun kɛ e buman sran fi i sran kpa traman wie kaan sa. Sɛ kusu e kpli e di sran wie’m be jɔlɛ’n, e kwla jran sa wie su e se kɛ i su ɔ.

Sɛ e kpli e di sran jɔlɛ annzɛ e yoman sɔ’n, maan e fa sa kun naan y’a wun i wlɛ. Maan ɔ yo amun kɛ kɔnguɛ’n, amun su nanti akpɔ nuan sa. Kpɛkun amun nian’n, gbanflɛn jajraajra nɲɔn be su ba amun lika. Kusu amun siman be. Yɛ ɔ yo amun kɛ like kun o be nun kun i sa nun sa.

?Amun su bumɛn i kɛ be su ba amun like yaya yolɛ? Sa mɔ atrɛkpa amun a wun wie le’n ti’n, amun kwla bu i sɔ. ?I sɔ’n kusu ti yɛ amún sé kɛ san fii gbanflɛn sɔ’m be ti sa tɛ yofuɛ ɔ? ?Nán be finwlɛ mɔ amun sieli i nzɔliɛ’n, i ti yɛ amun su bu be sɔ ɔ? Sɛ amun di sran jɔlɛ ndɛndɛ annzɛ amun yoman sɔ’n, wafa nga amún tɛ́ kosan sɔ’n su’n, yɛ ɔ́ yí i nglo ɔ.

Sɛ e di e wun nanwlɛ’n, é sé kɛ e kwlakwla e bu sran wie kpa tra wie. Biblu’n bɔbɔ kle kɛ i sɔ’n ti klɔ sran nzuɛn. I waan: “Sran’m be nian nga be nyinma wun i’n.” (1 Samiɛl 16:7) Ayeliɛ sɔ’n i bo guaman kpa, sanngɛ i sɔ yɛ e yo ɔ. ?É yáci e wiengu’m be jɔlɛ dilɛ ndɛndɛ’n cɛn kun sa le? ?E su wunmɛn i sɔ’n asiɛ wunmuan’n su kun?

[Kuku, bue 3]

SRAN MƆ BE BU I KPA TRA WIE’N, Ɔ TI MƐN WUNMUAN SA

Kanada lɔ: “Be kpɛli mmla fanunfanun naan sran wafawafa nga be o lɔ’n, b’a buman be nun wie kpa w’a traman wie. Sanngɛ i kwlaa sɔ’n ti ngbɛn.”​—Ndɛ nga Amnesty International kɛnnin i Kanada su’n afuɛ 2012 nun’n.

Abloki lɔ: ‘Lɔfuɛ sunman be waan sɛ bé kwlá sé’n, be yoman like fi naan sran’m b’a yaci be wiengu i finfin yolɛ.’​—Intolerance, Prejudice and Discrimination: A European Report, 2011.

Sran ble mɛn nun’n: “Nvle kpanngban nun’n, be kle bla’m be ɲrɛnnɛn yɛ be buman be wie.”​—Amnesty International kɛnnin i sɔ afuɛ 2012 nun.

Nepal: ‘Be flɛ lɔ aniɛn kun kɛ “Dalits.” Sa kwlaa nun’n, kannzɛ ɔ wie aata dilɛ nun bɔbɔ o, be yo be finfin. Be yolɛ wafa sɔ’n, w’a kaci lɔfuɛ’m be nzuɛn.’​—Human Rights Watch World Report, 2012.

Abloki lɔ wia afiliɛ lɔ lika’n nun: “Abloki lɔ lika nga be flɛ i Rɔmu’n, lɔfuɛ’m be fa sa tɛ mun gua nvle uflɛ nunfuɛ nga be tran be afiɛn’n be su. Awlo wie’m be nun’n, be yo be wiengu tɛtɛ. Sa kwlaa sɔ’n, lɔ siefuɛ’m be kunndɛman kɛ bé síesíe.”​—The Economist, September 4, 2010.

[Kuku, bue 4]

?NGUE TI YƐ SRAN’M BE BU SRAN WIE KPA TRA WIE Ɔ?

Like nga ti yɛ sran’m be yo sɔ’n, i wlɛ wunlɛ’n timan pɔpɔ. Sran wie’m be waan kɛ mɔ ‘be nin sran nga be bumɛn i sran’n, be finman akpasua kunngba nun’n,’ i ti yɛ be yo i sɔ. Wie’m be kusu be waan kɛ mɔ ‘be siman sran’n i kpa’n,’ i ti yɛ be yo i sɔ ɔ. Sanngɛ i kwlaa yoli o, kɛ ɔ́ fá jú mɔ bé bú sran wie kpa trá wie’n, ɔ fin sran’n i aniɛn’n, annzɛ i Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n, annzɛ i finwlɛ’n annzɛ kusu sa uflɛ wie ti.

[Foto, bue 3]

[Foto, bue 4]

?Sɛ amun su kɔ lika naan amun nin gbanflɛn kɛ nga sa’m be yia’n, amún bú be sɛ?