“An yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su”
“Kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase’n, ɔ bubuli [kpaun’n] nun, ɔ seli kɛ: ‘Kpaun ng’ɔ o yɛ’n ti min wunnɛn, ɔ ti amun liɛ. An yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su.’”—1 KOR. 11:24.
?AMÚN TƐ́ SU SƐ?
?E yo sɛ yɛ afuɛ kwlaa nun’n, e si cɛn ng’ɔ ti e wla kpɛnlɛ cɛn’n niɔn?
?Ngue yɛ kpaun’n nin nzan’n be ti be nzɔliɛ ɔ?
?Sɛ é kɔ́ ɲanmiɛn su o, sɛ é trán asiɛ’n su wa o, ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e kwlakwla e tran e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo ɔ?
1, 2. ?Kɛ Nisan anglo’n i le 1 juli’n, akunndan benin yɛ atrɛkpa’n, Zezi i akoto’m be buli ɔ?
KƐ ZEZI i akoto’m be tili i kɛ Nisan anglo’n i le 1 w’a ju’n, atrɛkpa’n, be nun wie’m be seli be klun lɔ kɛ: ‘Zerizalɛmu gladidifuɛ’m be wunnin kɛ anglo’n w’a fi. Be ko kan kleli Zuifu’m be jɔlɛ difuɛ dandan mun. Be kusu be fali su kɛ Nisan anglo’n i le 1 w’a ju. Kpɛkun ndɛndɛ kpa’n, be yoli maan be sɔli tɛ be fa kleli kɛ anglo’n w’a bo i bo. Annzɛ kusu’n, be sunmannin ndolo bofuɛ mun naan be bo i ndolo be sin. Delɛ cɛn’n w’a mantan koko. Zezi wá kúnndɛ kɔ́ Zerizalɛmu naan Delɛ cɛn dilɛ’n w’a ju.’
2 Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be nin Zezi be o Pere, Zurdɛn’n i sin lɔ. Ajalɛ kasiɛn mɔ Zezi wá tú kɔ́ Zerizalɛmu’n yɛ ɔ o lɛ. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46) Kɛ Zuifu’m be ko ti i kɛ Nisan anglo’n i le 1 w’a bo i bo’n, be si kɛ ɔ ka cɛn 13 bé dí Delɛ cɛn’n. Afin Nisan i le 13 su’n kɛ wia’n ko tɔ mɔ Nisan i le 14 su’n bó i bo’n, nn be su di cɛn’n.
3. ?Ngue ti yɛ Delɛ cɛn nga laa nun Zuifu’m be dili’n, i cɛn’n ti Klistfuɛ kpa’m be cinnjin ɔn?
3 Afuɛ 2014 nga nun’n, Delɛ cɛn nga laa nun Zuifu’m be dili’n, ɔ tɔ Avrili i le 14. Cɛn kunngba sɔ’n yɛ ɔ ti e Min’n i aliɛ’n i dilɛ cɛn’n niɔn. Cɛn sɔ’n yó Klistfuɛ kpa mun nin be mɔ be kle be Ɲanmiɛn Ndɛ’n be cɛn cinnjin kpa. Afin like nga Zezi nin i akoto’m be yoli mɔ Pɔlu kɛnnin i ndɛ 1 Korɛntfuɛ Mun 11:23-25 nun’n, bé nían su yó wie. Pɔlu seli kɛ: “Nnɔsua kunngba nga be fa e Min Jésus mannin sran mun’n, ɔ fali kpaun, kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase’n, ɔ bubuli nun, ɔ seli kɛ: ‘Kpaun ng’ɔ o yɛ’n ti min wunnɛn, ɔ ti amun liɛ. An yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su.’ Kɛ be wieli like’n di’n, ɔ fali klowa’n, yɛ ɔ seli kɛ: ‘[...] Cɛn kwlaa nga amún nɔ́n nun’n, an yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su.’”
4. (a) ?E wla kpɛnlɛ cɛn’n i su kosan benin yɛ ɔ fata kɛ e tinuntinun e fa usa e wun ɔn? (b) ?E yo sɛ yɛ afuɛ kwlaa nun’n, e si cɛn ng’ɔ ti e wla kpɛnlɛ cɛn’n niɔn? (An nian kuku nga be klɛ lɛ kɛ “Afuɛ 2014 nun e wla kpɛnlɛ cɛn’n” i nun.)
4 Cɛn kunngba cɛ nga Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ afuɛ kwlaa nun be yia naan be di’n, yɛle e wla kpɛnlɛ cɛn’n. E si kɛ sɛ i blɛ ju’n amún trɛ́n i bo wie. Ka naan i blɛ’n w’a ju’n, maan e tinuntinun e usa e wun kɛ: ‘?Ngue yɛ ɔ fata kɛ n dun mmua n yo ɔ? ?Ngue yɛ bé fá dí cɛn sɔ’n niɔn? ?Bé dí i wafa sɛ? ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ i bo tranlɛ’n, ɔ nin ninnge nga bé fá dí cɛn sɔ’n be yo min cinnjin ɔn?’
KPAUN’N NIN NZAN’N
5. ?Kɛ Delɛ cɛn’n i dilɛ juli’n, ngue yɛ Zezi seli i akoto mun kɛ be yo ɔ?
5 Kɛ Delɛ cɛn’n i dilɛ juli’n, Zezi seli i akoto mun kɛ be ko siesie sua ba kun nun naan ɔ nin be di cɛn’n. W’a seman kɛ be ko wlawla sua ba’n nun ninnge tɛkɛtɛkɛ kpanngban. Sanngɛ be ko kunndɛ sua ba kun mɔ be ngba be kwla yia lɛ’n naan be yo nun yɛinyɛin. (An kanngan Mark 14:12-16 nun.) Be kunndɛli ninnge nga bé fá dí Delɛ cɛn’n wie. Ninnge sɔ’n wie yɛle kpaun mɔ kpaun ayre nunman nun’n, ɔ nin duvɛn ɔkwlɛ’n. Kɛ be wieli Delɛ cɛn’n i di’n, Zezi kannin kpaun’n nin nzan’n be ndɛ. Like nɲɔn sɔ’m be ti nzɔliɛ like.
6. (a) ?Kɛ Zezi nin i akoto’m be wieli Delɛ cɛn aliɛ’n i di’n, kpaun’n i su ndɛ benin yɛ ɔ kannin ɔn? (b) ?Kpaun wafa benin yɛ e fa yo e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n niɔn?
6 Matie m’ɔ ti Zezi i akoto’m be nun kun mɔ cɛn sɔ’n nun’n ɔ o lɛ wie’n, ɔ seli kɛ: “Jésus fali kpaun yɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase. Kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase wieli’n, ɔ bubuli nun fa mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun naan w’a se be kɛ: ‘[...] an fa di.’” (Mat. 26:26) “Kpaun” nga Zezi fali’n, i kunngba’n yɛ be fa di Delɛ cɛn’n titi ɔ. Kpaun ayre nunman nun. (Tul. 12:8; Mml. 16:3) Asa ekun’n, njin nin like uflɛ fi nunman nun. Ble nzuɛn nin nzue ngunmin yɛ be fa yoli ɔ. Kɛ mɔ kpaun ayre nunman nun’n ti’n, ɔ wlaman. Ɔ timan tankotanko yɛ i nun bubulɛ yoman ya. Andɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be kwla se aniaan kun kɛ ɔ tɔn kpaun sɔ’n wie naan be fa yo e wla kpɛn cɛn aɲia’n. Kɛ ɔ́ tɔ́n’n, ɔ kwla fa ble nzuɛn ɔ fa tɔn. Sanngɛ sɛ w’a ɲanman ble nzuɛn’n, ɔ kwla fa awie annzɛ ɔrzu annzɛ able annzɛ i wunsu like uflɛ nzuɛn. Maan ɔ fa nzue ngunmin fɔtɔ nzuɛn’n. Kpɛkun ɔ fa druwi kan klikli kasrɔ kun nun naan ɔ tɔn. Wie liɛ kusu’n, be kwla kpɛ i kpo fa kpaun nga be flɛ i kɛ Pain azyme des Juifs. Maan be fa nga klenzua annzɛ jaba annzɛ kusu ayre nga be flɛ i malt i wie nunman nun’n.
7. ?Nzan benin yɛ ɔ o klowa nga Zezi fali’n i nun ɔn? ?Duvɛn wafa benin yɛ andɛ e fa yo e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n niɔn?
7 Matie seli ekun kɛ: “Jésus fali klowa kun yɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase. Kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase wieli’n, ɔ fa mannin be yɛ ɔ seli be kɛ: ‘Amun kwlaa an nɔn nzan ng’ɔ o nun’n.’” (Mat. 26:27, 28) Duvɛn ɔkwlɛ yɛle nzan sɔ’n. Sanngɛ nán nzan lɔflɛ ɔ. Afin kɛ bé dí cɛn’n, nn viɲi mma tilɛ’n i blɛ sinnin w’a cɛ. Kɛ Zuifu’m bé dí Delɛ cɛn klikli’n i aliɛ’n Ezipti lɔ’n, b’a nɔnman su duvɛn. Kannzɛ ɔ ti sɔ’n, Zezi w’a seman kɛ nán be nɔn duvɛn Delɛ cɛn’n i aliɛ dilɛ’n i bo. I ti yɛ kɛ ɔ nin i akoto’m bé dí i m’ɔ ti e Min’n i aliɛ’n, be nɔnnin duvɛn’n niɔn. Ɔ maan andɛ’n, kɛ Klistfuɛ kpa’m bé yó e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n, duvɛn o i bo. ?Duvɛn ɔkwlɛ wafa benin yɛ be fa ɔ? Kɛ mɔ Zezi i mmoja’n ti kpa dan’n ti’n, be fa duvɛn ɔkwlɛ nga b’a guaman nun like uflɛ fi’n. Sɛ aniaan kun si duvɛn yi’n, ɔ kwla yi naan be fa yo aɲia’n. Annzɛ kusu be kwla ko to duvɛn nga be flɛ i Beaujolais, annzɛ Bordeaux, annzɛ Bourgogne, annzɛ Chianti.
NINNGE NGA KPAUN’N NIN NZAN’N BE TI BE NZƆLIƐ’N
8. ?Ngue ti yɛ Klistfuɛ kpa’m be bu ninnge nga kpaun’n nin duvɛn’n be ti be nzɔliɛ’n be like dan ɔn?
8 Akoto Pɔlu kleli kɛ nán akoto’m be ngunmin yɛ ɔ fata kɛ be di e Min’n i aliɛ’n i cɛn’n niɔn. Afin ɔ seli i wiengu Klistfuɛ nga be o Korɛnti lɔ’n mun kɛ: “Sa nga e Min’n fa kleli min’n yɛ kusu n fa kle amun-ɔn. [...] E Min Jésus [...] fali kpaun, kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase’n, ɔ bubuli nun, ɔ seli kɛ: ‘Kpaun ng’ɔ o yɛ’n ti min wunnɛn, ɔ ti amun liɛ. An yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su.’” (1 Kor. 11:23, 24) Ndɛ sɔ’n ti andɛ Klistfuɛ kpa’m be liɛ wie. I sɔ’n ti’n, afuɛ kwlaa nun kɛ e Min’n i aliɛ’n i dilɛ cɛn’n ju’n, be yia. Yɛ ninnge nga kpaun’n nin duvɛn’n be ti be nzɔliɛ’n, be bu be like dan.
9. ?Sran wie’m be bu i kɛ ngue yɛle kpaun nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n?
9 Asɔnunfuɛ wie’m be bu i kɛ ndɛ nga Zezi kan seli kɛ ‘kpaun nga ti min wunnɛn’n,’ ɔ kle kɛ kpaun’n ti i wunnɛn sakpasakpa, naan Zezi yili atrɛ fali i wunnɛn’n kacili kpaun. Sanngɛ nɛ́n i su ɔ.a Afin blɛ sɔ’n nun’n, i Zezi o, i kpaun nin o, be nɲɔn’n be o akoto’m be ɲin bo lɛ. Ɔ maan ɔ su se i akoto’m be kɛ kpaun’n ti i wunnɛn’n i nzɔliɛ. Sunnzun ase yɛ Zezi fali ɔ. Blɛ sunman kɛ Zezi klé like’n, ɔ yoli sɔ naan sran’m be wun i ndɛ’n i wlɛ.—Zan 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.
10. ?Ngue yɛ kpaun nga be fa di e Min’n i aliɛ’n, ɔ ti i nzɔliɛ ɔ?
10 Kpaun m’ɔ o akoto’m be ɲin bo lɛ mɔ Zezi wá búbú nun mán be’n, ɔ ti i wunnɛn’n i nzɔliɛ. Blɛ kun nun’n, Klistfuɛ kpa’m be buli i kɛ Klistfuɛ nga be kpali be sieli be ngunmin’n mun yɛ kpaun’n ti be nzɔliɛ ɔ. Biblu’n flɛ be kɛ ‘Krist i wunnɛn.’ Like nga ti yɛ be buli i sɔ’n yɛle kɛ, Zezi bubuli kpaun’n nun, sanngɛ b’a bubumɛn i owie’n nun. (Efɛ. 4:12; Rɔm. 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun mɔ bé súan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like kpa’n, be wa wunnin i wlɛ kɛ kpaun’n ti Zezi bɔbɔ i wunnɛn’n i nzɔliɛ. Afin Zezi ‘wunnin nyrɛnnɛn’ yɛ be kunnin i waka’n su. Ɔ maan kpaun nga be fa di e Min’n i aliɛ’n, ɔ ti Zezi bɔbɔ i wunnɛn’n i nzɔliɛ. I wunnɛn sɔ’n yɛ ɔ fa yili tɛ “jrannin e sa tɛ’n i nuan” ɔn.—1 Piɛ. 2:21-24; 4:1; Zan 19:33-36; Ebr. 10:5-7.
11, 12. (a) ?Ngue yɛ Zezi waan nzan’n ti i nzɔliɛ ɔ? (b) ?Ngue yɛ duvɛn nga e fa yo e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n ti i nzɔliɛ ɔ?
11 Kɛ mɔ y’a si like nga kpaun’n ti i nzɔliɛ’n, i sɔ’n kwla uka e naan y’a wun like nga nzan’n ti i nzɔliɛ’n i wlɛ wie. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “Ɔ fali klowa’n, yɛ ɔ seli kɛ: ‘Like ng’ɔ o klowa nga nun’n ɔ ti min mmoja b’ɔ ti aenguɛ uflɛ nga Nyanmiɛn waan ɔ nin amún trá i nzɔliɛ.’” (1 Kor. 11:25) Biblu sunman nun’n, be kacili ndɛ ng’ɔ o 1 Korɛntfuɛ Mun 11:25 nun kɛ: ‘Klowa nga ɔ ti anuannzɛ uflɛ min mmoja nun.’ Be flɛ Biblu’n sɔ’m be nun kun kɛ Anuãsɛ Fuflɛ. Be seli kɛ klowa bɔbɔ ba’n yɛ ɔ ti anuannzɛ uflɛ’n niɔn. Sanngɛ nán klowa bɔbɔ ba’n yɛ ɔ ti anuannzɛ annzɛ aenguɛ uflɛ nga Zezi nin i akoto’m be trali’n niɔn. Like nga Zezi su kɛn i ndɛ’n yɛle like ng’ɔ o klowa nun’n. Like sɔ’n yɛle nzan’n. ?Ngue yɛ nzan’n ti i nzɔliɛ ɔ? Ɔ ti Zezi i mmoja mɔ e dunman nun ti ɔ́ gúɛ i ase’n, i nzɔliɛ.
12 Mark fluwa’n nun Zezi seli kɛ: “Nzan ng’ɔ o yɛ’n ɔ ti min mmoja b’ɔ maan amun nin Nyanmiɛn amún trá aenguɛ. Sran kpanngban be ti yɛ bé gúɛ i ase-ɔ.” (Mar. 14:24) Matie fluwa’n nun Zezi seli kɛ “sran sunman be ti yɛ bé gúɛ i [mmoja’n] i ase-ɔ, ɔ maan Nyanmiɛn yáci be sa bɔ be yoli i’n cɛ́ be.” (Mat. 26:28) Ɔ maan duvɛn ɔkwlɛ’n ti Zezi i mmoja’n i nzɔliɛ. I mmoja’n ti’n, “Nyanmiɛn deli e, ɔ yacili sa nga e yoli i’n cɛli ye.”—An kanngan Efɛzfuɛ Mun 1:7 nun.
WAFA NGA E FA KLIST I WIE’N E KPƐN E WUN WLA’N
13. ?Sɛ amun kɔ e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo’n, ngue yɛ amún síe i nzɔliɛ ɔ?
13 Kɛ afuɛ’n Zoova i Lalofuɛ’m bé wá yía bé fá Klist i wie’n kpɛ́n be wun wla’n, amun ko trɛn i bo be nian. Amún síe i nzɔliɛ kɛ lika nga be yia lɛ’n, b’a yo i yɛinyɛin. B’a siesieman ninnge tɛkɛtɛkɛ kpanngban lika’n nun. Afin cɛn sɔ’n timan kɛ cɛn nga sran’m be di i titi’n sa. Sanngɛ be siesieli ninnge nglanman wie mun i nuan su sɛsɛ. Be nga bé bá aɲia’n i bo’n, bé ɲán tranwlɛ. Asa ekun’n, e Min’n i aliɛ’n i su ndɛ nga Ɲanmiɛn Ndɛ’n kan’n, asɔnun kpɛnngbɛn kun yíyí nun. Ɔ́ sé kɛ Klist fɛli i wun kpɔli e ti naan e ɲan nguan. (An kanngan Rɔmfuɛ Mun 5:8-10 nun.) Kpɛkun like nɲɔn nga Klistfuɛ’m be wla o su mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn’n kán be ndɛ wie.
14. ?Like nɲɔn nga Klistfuɛ’m be wla o su mɔ asɔnun kpɛnngbɛn’n yíyí nun’n yɛle benin?
14 Like nga Klistfuɛ’m be wla o su’n, i kun yɛle kɛ be nin Klist bé dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. I sɔfuɛ’m b’a sɔman. Be nun wie mun yɛle Klist i akoto nanwlɛfuɛ mun. (Lik 12:32; 22:19, 20; Ngl. 14:1) Like kun ekun mɔ Klistfuɛ’m be dan lika be wla o su’n yɛle kɛ, bé trán asiɛ’n mɔ Ɲanmiɛn wá síesíe i klanman’n, i su. Kpɛkun bé ɲán anannganman nguan. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n, like nga Klistfuɛ’m be srɛ Ɲanmiɛn titi’n, ɔ́ kpɛ́n su. Yɛle kɛ sran’m bé yó Ɲanmiɛn klun sa’n asiɛ’n su wa kɛ be mɔ be o ɲanmiɛn su lɔ’n be yo’n sa. (Mat. 6:10) Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ mɛn’n wá káci naan i nun tranlɛ’n yó fɛ dan! Yɛ sran’m bé trán nun tititi.—Eza. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.
15, 16. ?E wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo’n, kpaun’n i su ndɛ benin yɛ bé kán ɔn? ?I sin’n, ngue yɛ bé yó ɔ?
15 Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n i ijɔlɛ’n i awieliɛ mántan’n, ɔ́ klé kɛ like nga Zezi seli i akoto mun kɛ be yo’n, i wie yolɛ’n w’a ju. Kɛ ɔ́ yó sɔ nn kpaun mɔ kpaun ayre nunman nun’n, ɔ nin duvɛn’n be o tabli kun su i wun lɛ. Asɔnun kpɛnngbɛn’n fá sran’m be ɲin síe kpaun’n i su ndɛ nga Zezi kannin’n, ɔ nin like nga Zezi yoli’n su. Ɔ kwla kanngan ndɛ nga Matie klɛli’n nun. Matie seli kɛ: “Jésus fali kpaun yɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase. Kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase wieli’n, ɔ bubuli nun fa mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun naan w’a se be kɛ: ‘Kpaun ng’ɔ o yɛ’n ti min wunnɛn, an fa di.’” (Mat. 26:26) Zezi bubuli kpaun’n nun naan i akoto’m be ngba b’a ɲan wie. Sɛ amun tran e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo Avrili i le 14 su’n, amún wún kɛ b’a bubu kpaun’n nun, ɔ o kpongbo pɛplɛɛplɛ wie’m be nun.
16 Be kwla fa kpaun’n gua kpongbo kpanngban nun. I liɛ’n, ninnge’m be yolɛ’n su yoman sukusuku, yɛ bé fá kpaun’n sín sran’m be ɲrun ndɛndɛ. Kwlaa naan b’a fa kpaun’n b’a sin sran’m be ɲrun’n, aniaan kun srɛ́ Ɲanmiɛn. Kɛ bé fá kpaun’n sín’n, sɛ w’a yoman kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n su yiyi ndɛ’n nun’n, be yomɛn i su like uflɛ fi. Afuɛ 2013 nun’n, be nga be dili kpaun’n b’a sɔnman. Lika wie’m be nun bɔbɔ’n, sran fi w’a di. Atrɛkpa’n, afuɛ’n kɛ ɔ́ yó sɔ wie ɔ.
17. ?Nzan’n su’n, ngue yɛ Zezi yoli mɔ é nían su yó wie ɔ?
17 Kɛ be fa kpaun’n ko sin’n, asɔnun kpɛnngbɛn’n kán nzan’n i ndɛ. Like nga Zezi yoli’n, ɔ́ fá e ɲin síe su wie. Ɔ kwla kanngan ndɛ nga Matie klɛli’n nun. Matie seli kɛ: “Jésus fali klowa kun yɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase. Kɛ ɔ lali Nyanmiɛn ase wieli’n, ɔ fa mannin be yɛ ɔ seli be kɛ: ‘Amun kwlaa an nɔn nzan ng’ɔ o nun’n, afin nzan sɔ’n ɔ ti min mmoja b’ɔ ti aenguɛ uflɛ nga Nyanmiɛn waan ɔ nin sran’m bé trá’n i nzɔliɛ. Sran sunman be ti yɛ bé gúɛ i ase-ɔ, ɔ maan Nyanmiɛn yáci be sa bɔ be yoli i’n cɛ́ be.’” (Mat. 26:27, 28) Like nga Zezi yoli’n, é nían su yó wie. Ɔ maan aniaan kun srɛ́ Ɲanmiɛn, kpɛkun bé fá nzan’n sín sran’m be kwlaa be ɲrun.
18. Be nga bé trán aɲia’n i bo’n, be nun sunman annzɛ be nun wie fi su diman kpaun’n yɛ be su nɔnman nzan’n. ?Sanngɛ ngue ti yɛ aɲia’n i bo tranlɛ’n ti be cinnjin ɔn?
18 Zezi seli kɛ be nga be nin i dí famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n, be ngunmin yɛ be kwla di kpaun’n yɛ be kwla nɔn nzan’n niɔn. I sɔ’n ti’n, be nga bé trán e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo’n, be nun sunman be su diman kpaun’n yɛ be su nɔnman nzan’n. (An kanngan Lik 22:28-30 nun; 2 Tim. 4:18) Be kwlaa sɔ’n, aɲia’n i bo tranlɛ’n ti be cinnjin. Afin be bu e ti kpɔlɛ tɛ mɔ Zezi fɛli i wun yili’n i like dan. Yɛ be bu i su mmlusuɛ nga bé ɲɛ́n i’n i akunndan. I wie yɛle kɛ be nga bé fín “afɛ dan’n” nun fíte mɔ be ti ‘sran kpanngban kpa’n,’ bé kwlá trán be nun wie. Kɛ mɔ be lafi tɛ nga Zezi yili’n su’n, Ɲanmiɛn bú be sran kpa. Ɔ maan ɔ ti kɛ “be kpuli be tralɛ mun Bua Gbanflɛn’n i mmoja’n nun yɛ be fieli” sa.—Ngl. 7:9, 14-17.
19. ?Wafa sɛ yɛ e tinuntinun e kwla buabua e wun e minndɛ e wla kpɛnlɛ cɛn’n niɔn? ?Ngue yɛ é yó naan y’a ɲan aɲia’n i su ye ɔ?
19 ?Wafa sɛ yɛ Zoova i Lalofuɛ mun asiɛ wunmuan’n su’n, bé búabúa be wun ɔn? I wie yɛle kɛ bé fá le mɔcuɛ kpanngban bé yía sran kpanngban kpa. Asa ekun’n, bé kánngan Biblu’n nun ndɛ mma wie’m be nun. Ndɛ sɔ’m be kan ninnge nga Zezi yoli be’n, ɔ nin sa nga be juli naan afuɛ nga be flɛ i 33 nun b’a di e Min i aliɛ’n, be ndɛ. Asa kusu’n, bé yó like kwlaa nga be kwla yo naan b’a tran aɲia’n i bo wie. Bé mían be ɲin bé jú aɲia’n i bo lɔ ndɛ. I liɛ’n, bé sɔ́ sran’m be nun. Kpɛkun, be kwlakwla bé tó jue yɛ bé srɛ́ Ɲanmiɛn. Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’n wá kánngan Biblu’n nun ndɛ wie’m be nun m’ɔ́ yíyí nun’n, maan e kwlakwla e nian e Biblu’n liɛ’n nun wie. Sɛ e kwlakwla e yo sɔ’n, é ɲán su ye. Maan e kwlakwla e tran e wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n i bo. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ tɛ nga Zezi fɛli i wun yili’n, e sili su ye dan. Kpɛkun like ng’ɔ seli kɛ e yo’n, e nian su e yo i titi. Ɔ seli kɛ: “An yo i kɛ nga n yo i yɛ’n sa, maan amun wla kpɛn n su.”—1 Kor. 11:24.
[Ja ngua lɛ ndɛ’n]
a Heinrich Meyer m’ɔ ti Biblu’n nun like sifuɛ’n seli kɛ akoto’m b’a bumɛn i kɛ be su di Zezi i wunnɛn ba’n naan be su nɔn i mmoja’n afin blɛ sɔ’n nun’n, “Zezi i ɲin o su.” Ɔ kan guali su kɛ Zezi kannin ndɛ’n i weinwein naan i akoto’m be wun i wlɛ kɛ kpaun’n nin duvɛn’n be ti ninnge wie’m be nzɔliɛ. W’a kunndɛman kɛ i akoto’m be bu like uflɛ akunndan.
[Foto, bue 23]
[Kuku, bue 24]
AFUƐ 2014 NUN E WLA KPƐNLƐ CƐN’N
Anglo ba’n kpɛ sin yia asiɛ’n. Kɛ ɔ wie i sin yia’n, ɔ ti anglo kun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, ɔ sin asiɛ’n nin wia’n be afiɛn blɛ kun nun. Ɔ ka be afiɛn lɛ lele dɔ 18 annzɛ dɔ 30, i sin naan b’a wun i. Kɛ be ko wun i’n, be waan “anglo’n w’a fi.”
Afuɛ 2014 nga nun’n, Marsi i le 30 su nnɔsua nun’n, kɛ dɔ 8 miniti 45 ko ju Zerizalɛmu lɔ’n, anglo’n fí. Kɛ ɔ ko fi’n, dɔ 21 sín naan wia’n w’a tɔ. Sanngɛ cɛn sɔ’n su yoman Nisan i le 1. Afin blɛ sɔ’n nun’n, be wunman anglo ba’n. Avrili i le 1 kɛ wia’n ko tɔ’n, yɛ bé wún anglo ba’n Zerizalɛmu lɔ ɔ. Sɛ e nian laa Izraɛlifuɛ’m be anglo kalɛ wafa’n su’n, é sé kɛ Nisan i le 1 tɔ Avrili i le 1 kɛ wia’n ko tɔ’n.
Ɔ maan asiɛ wunmuan’n su Zoova i Lalofuɛ’m be si kɛ Nisan i le 14 su’n, ɔ tɔ Avrili i le 14 su nnɔsua nun kɛ wia’n ko tɔ’n. Ɔ ti Kisie cɛn. Blɛ sɔ nun’n, anglo ba’n tá weiin.—Sɛ amun kunndɛ kɛ amún sí wafa nga afuɛ kwlaa nun e si kɛ Nisan i le 14 w’a ju’n i kpa ekun’n, amun nian afuɛ 1977 nun Sasafuɛ Tranwlɛ’n, Sɛptamblu 15 i bue 575-576 nun wie. (Be klɛli i blɔfuɛ nun.)
[Foto, bue 25]
Zezi i akoto’m be nɔnnin nzan’n. Nzan sɔ’n ti Zezi i mmoja m’ɔ nin be fa trali aenguɛ uflɛ’n i nzɔliɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 11, 12 nun.)