Maan junman mɔ e nin Zoova yɛ e di’n, ɔ yo e awlɛn su like
“E nin Nyanmiɛn yɛ e di junman nin-ɔn.”—1 KOR. 3:9.
?WAFA SƐ YƐ AMÚN TƐ́ SU Ɔ?
?Junman benin yɛ Zoova i sufuɛ’m be di m’ɔ ti be junman nanndoliɛ ɔ?
?Junman benin yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo e awlɛn su like kpa ɔ?
?Ngue yɛ ɔ o e ɲrun lɔ mɔ e ɲin o i sin kpa ɔ?
1. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zoova bu junman dilɛ’n niɔn? (b) ?Ngue yɛ Zoova yoli ɔ?
ZOOVA klo junman dilɛ. (Jue. 135:6; Zan 5:17) Yɛ ɔ kunndɛ kɛ anzi nin sran’m be klo junman dilɛ wie. I sɔ’n ti’n, ɔ man be aklunjuɛ junman. I wie yɛle kɛ, kɛ ɔ́ yí ninnge mun ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su wa’n, ɔ mɛnnin i Wa kpɛn’n i junman kɛ ɔ di. (An kanngan Kolɔsfuɛ Mun 1:15, 16 nun.) Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan kwlaa naan Zezi w’a ba asiɛ’n su’n, ɔ o Ɲanmiɛn wun lɛ i “sa o junman’n su.”—Nya. 8:30.
2. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ anzi’m be dili aklunjuɛ junman titi ɔ?
2 Kɛ ɔ fɛ i Mɛn’n i Bo bolɛ fluwa’n nun lele m’ɔ́ fá jú Sa Nglo Yilɛ fluwa’n nun’n, Biblu’n kle kɛ Zoova mannin anzi’m be junman titi. I wie yɛle kɛ, kɛ Adam nin Ɛvu be yoli ɲin kekle’n, Ɲanmiɛn kannin be bo mɛn klanman’n nun. Kpɛkun, ɔ “fali anz nga be niɛn i ninnge’m be su mun fa sieli i Edɛni fie’n i wia afiliɛ lɔ. Kue sunman sin taaman o be sa nun yɛ be fa sasa nguan waka nin-ɔn.” (Bob. 3:24) Sa Nglo Yilɛ 22:6 se kɛ Ɲanmiɛn “sunmɛnnin i anz’n kɛ ɔ wa kan sa ng’ɔ́ wá jú icra’n kle i sran mun.”
ƝANMIƐN MAN SRAN’M BE JUNMAN
3. ?I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, i Si’n i ajalɛ benin yɛ ɔ niannin su ɔ?
3 I nun mɔ Zezi o asiɛ’n su wa’n, ɔ dili junman nga Zoova mɛnnin i’n i juejue su aklunjuɛ su. Kpɛkun, ɔ niɛnnin i Si’n i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ, ɔ mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ’m be junman kɛ be di. Kpɛkun, ɔ kleli be kɛ ɔ fata kɛ be di junman’n i juejue su. Ɔ seli be kɛ: “Nanwlɛ, sran ng’ɔ lafi n su’n, like nga n yo be’n, ɔ́ yó wie, i liɛ’n trá n liɛ’n bɔbɔ, afin n su kɔ e Si’n sin.” (Zan 14:12) Asa ekun’n, ɔ kleli be kɛ nán be yo nvɛɛfuɛ. Ɔ seli be kɛ: “Kɛ lika’n tɛ o nun’n, maan e di sran ng’ɔ sunmannin min’n i junman’n. Lika’n su wa san, kɛ ɔ ko san’n, sran fi kwlá di-man junman.”—Zan 9:4.
4-6. (a) ?Zoova junman mɔ Nowe nin Moizi be dili be guɛli i bo’n i su mmlusuɛ benin yɛ e ɲɛn i ɔ? (b) ?Zoova junman’n mɔ e di’n i agualiɛ nɲɔn’n yɛle benin?
4 Kɛ Ɲanmiɛn mán sran’m be junman kɛ be di’n, nn Zezi nin a baman asiɛ’n su wa. Ɔ mannin Adam nin Ɛvu be junman. Sanngɛ, b’a diman b’a guɛmɛn i bo. Sran wie’m be liɛ’n, be dili junman nga Ɲanmiɛn mannin be’n, be guɛli i bo. (Bob. 1:28) Sran sɔ’m be nun kun yɛle Nowe. Ɲanmiɛn seli Nowe kɛ ɔ bobo mmeli kun. I liɛ’n, kɛ ɔ́ wá tɔ́ anannganman su nzue’n, Nowe nin i awlofuɛ’m bé ɲán be ti. Wafa ng’ɔ fata kɛ Nowe bobo mmeli’n, Ɲanmiɛn kleli i. Nowe kusu’n, ɔ niɛnnin i kwlaa su yoli. Ɔ maan, sran kwlaa nga be o asiɛ’n su andɛ’n, be fin Nowe nin i mma mun.—Bob. 6:14-16, 22; 2 Piɛ. 2:5.
5 Zoova mannin Moizi i junman wie. Wafa ng’ɔ fata kɛ Moizi kplan tannin sua’n, ɔ kleli i. Ɔ seli i ekun kɛ ɔ fa Aarɔn nin i mma mun wlɛ i sa nun naan be yo i ɲrun jranfuɛ, naan be di i junman’n. Moizi niɛnnin i kwlaa’n su yoli. (Tul. 39:32; 40:12-16) ?Ngue yɛ junman nga Moizi niannin nun dili’n, ɔ kle e ɔ? Akoto Pɔlu yiyili nun kɛ tannin sua’n nin Ɲanmiɛn ɲrun jranlɛ junman’n, be ti ninnge “kpakpa nga bé bá’n” be nzɔliɛ.—Ebr. 9:1-5, 9; 10:1.
6 Ɲanmiɛn mannin i sufuɛ’m be junman fanunfanun kɛ be di. Be dili junman sɔ mun be mannin Zoova kɔmin su tititi. Yɛ be dili naan sran’m be ɲan su mmlusuɛ. I wie yɛle junman nga Zezi dili be ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ nin asiɛ’n su wa’n. (Zan 4:34; 17:4) Andɛ kusu’n, kɛ e di Zoova i junman’n, ɔ ɲan kɔmin. (Mat. 5:16; an kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 15:58 nun.) ?Ngue ti yɛ e se sɔ ɔ?
MAAN E SƆ JUNMAN NGA BE MAN E’N I NUN KLANMAN
7, 8. (a) ?Ɲanmiɛn junman benin yɛ andɛ Klistfuɛ wie’m be di ɔ? (b) ?Sɛ be man e junman uflɛ’n ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?
7 Fɔ’n wo e nun. Sanngɛ, Zoova bu e sran. Yɛle kɛ, ɔ fa e kɛ e nin i e di junman. (1 Kor. 3:9) I lɛ’n nun’n, junman nga aniaan wie’m be di’n, ɔ ti kɛ Nowe nin Moizi be liɛ nga be dili’n sa. Nowe boboli mmeli, yɛ Moizi kplannin Ɲanmiɛn i tannin sua’n. Andɛ’n, aniaan wie’m be kplan Ɲanmiɛn sulɛ sua mun. Wie’m be siesie sua sɔ’m be ye. Annzɛ kusu be kplan be uflɛuflɛ. I wie yɛle anuannzɛ’n i bo bia’n mɔ be su kplɛn i Niyɔki lɔ’n. Sɛ e di junman wafa sɔ’m be nun kun wie’n, maan ɔ yo e awlɛn su like. (An nian desɛn ng’ɔ o kan like suanlɛ’n bo i bo lɛ’n.) Afin, ɔ ti Zoova liɛ klonglo. Klistfuɛ’m be ngba be kplanman Ɲanmiɛn sulɛ sua wie. Sanngɛ i kwlaa yoli o, Klistfuɛ’m be kwlakwla be di junman cinnjin kpa kun. Junman sɔ’n yɛle jasin fɛ’n i bolɛ’n. Kɛ e bo jasin fɛ’n, Ɲanmiɛn ɲan ɲrun kpɛkun sran’m be liɛ yo ye. (Yol. 13:47-49) Ɲanmiɛn maan e lɛ sunianfuɛ kpa mun. Be yɛ be kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n niɔn. Ɔ maan wie liɛ’n, be kwla yi e junman kun su be man e uflɛ. Annzɛ kusu, be uka junman nga e di’n su.
8 Zoova i sufuɛ nanwlɛfuɛ’m be fa atin ng’ɔ kle be’n, i su titi. (An kanngan Ebre Mun 13:7, 17 nun.) Sanngɛ wie liɛ’n, kɛ be man e junman uflɛ’n, e klun jɔman. Ɔ nin i sɔ ngba’n, e di junman sɔ’n. Afin e si kɛ junman sɔ’n fin Zoova. Naan sɛ e di’n, i bo gúa kpa.
9. ?Ngue yɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo m’ɔ kle kɛ be kunndɛ kɛ bé dí Zoova junman’n i kpa ɔ?
9 Asɔnun kpɛnngbɛn’m be kunndɛ kɛ bé dí Zoova junman’n i kpa. Wafa nga be nian asɔnun’n i lika’n, ɔ kle sɔ weiin. (2 Kor. 1:24; 1 Tɛs. 5:12, 13) Be tu be klun be di junman’n. Kpɛkun, sɛ ɔ fata kɛ e bo jasin fɛ’n i wafa uflɛ’n, be cuɛncuɛnman be ja ase. Be fa su ndɛndɛ. I wie yɛle telefɔnu nun jasin fɛ bolɛ’n, ɔ nin mmeli jranwlɛ’n be nun jasin fɛ bolɛ’n. Annzɛ akpɔ’m be nuan jasin fɛ bolɛ’n. I klikli nun’n, jasin fɛ’n i bolɛ wafa sɔ’m be yo be sa nun tankantankan. Sanngɛ i agualiɛ su’n, be wun kɛ i bo gua kpa. Alemaɲi lɔ asɔnun kun nun’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be fali ajalɛ kɛ asɔnun’n ɔ bo jasin fɛ’n aata diwlɛ’m be nun. Yɛ atin bofuɛ nnan be kplinnin su kɛ bé dí junman sɔ’n. Be nun kun suan Misɛli. Kɛ mɔ w’a cɛ kpa be boman jasin fɛ’n lika sɔ’m be nun’n ti’n, be klun titili be. Ɔ maan, Misɛli seli kɛ: “Zoova sieli i sɔ liɛ’n, i nzɔliɛ. I sɔ’n ti’n, ɔ yrali e junman’n su cɛn sɔ’n nun. Nanwlɛ, Zoova mɔ e fali e wla e guɛli i su’n, ɔ nin Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ junman fluwa’n i nun afɔtuɛ mɔ e fali su’n ti’n, e klun jɔli dan. ?Kɛ be kle e jasin fɛ bolɛ’n i wun ajalɛ uflɛ’n, e fa su?
10. ?Ajalɛ benin yɛ koko nun wa’n anuannzɛ’n fali ɔ?
10 Ɔ ju wie’n, anuannzɛ’n kaci ninnge’m be siesielɛ wafa’n. I wie yɛle kɛ koko nun wa’n, ɔ ɲinnin Betɛli wie mun. Kpɛkun, aniaan nga be di junman Betɛli sɔ’m be nun’n, ɔ fali be nun wie mun ɔli Betɛli uflɛ’m be nun. Kɛ aniaan sɔ’m be ɔli’n, i klikli nun’n, w’a yoman pɔpɔ w’a manman be. Sanngɛ kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be wunnin ajalɛ sɔ mɔ anuannzɛ’n fali’n i su mmlusuɛ’n. (Aku. 7:8) Nanwlɛ, kɛ aniaan sɔ’m be wun kɛ be nin Zoova i nvle nunfuɛ’m be di junman’n, ɔ yo be fɛ dan.
11-13. ?Kɛ be ɲinnin Betɛli wie mun’n, ngue yɛ ɔ yoli kekle mannin aniaan wie mun ɔn?
11 Aniaan nga be fali be ɔli Betɛli uflɛ’m be nun’n, be kle e like kpa. Yɛle kɛ, Betɛli nga be o nun lɔ laa’n, aniaan sɔ’m be nun wie’m be trannin lɔ afuɛ kpanngban kpa. I wie yɛle aniaan kun nin yi’n be liɛ’n. Be flɛ yasua’n kɛ Rozelio. Be fa be ɔli Betɛli ng’ɔ o Mɛksiki lɔ’n i nun. Betɛli sɔ’n ti dan. Yɛ be nga be tran lɔ’n, be sɔnnin kpa. Aniaan bian’n seli kɛ: “Kɛ ɔ yo naan e yaci e osufuɛ nin e janvuɛ mun’n, w’a yoman pɔpɔ.” Aniaan kun ekun mɔ be fɛ i ɔli Mɛksiki lɔ wie’n, be flɛ i kɛ Kuan. Ɔ seli kɛ: “Ɔ ti kɛ waka mɔ b’a tu i bo b’a tɛ i lika uflɛ’n sa. Blɛblɛblɛ yɛ ɔ tra ndin, yɛ ɔ yi nɲa uflɛ ɔ.”
12 Kɛ be ɲinnin Abloki lɔ Betɛli wie mun’n, be fali Betɛli sɔ’m be nun aniaan sunman ɔli Alemaɲi lɔ Betɛli liɛ’n nun. Kɛ be juli lɔ’n, w’a yoman be sa nun pɔpɔ wie. Aniaan nga be fin nvle nga be flɛ i Suisi’n, be ɲin kpɛnkpɛnnin be klɔ lɔ okaoka nglanman’m be su. Yɛ be nga be fin nvle nga be flɛ i Ɔstrali’n, be wla loli be niaan nga be nin be trannin Betɛli lɔ laa’n.
13 Aniaan sɔ mɔ be fali be ɔli nvle uflɛ’m be nun Betɛli nun’n, wie liɛ’n, lawlɛ nga be fa mannin be’n, ɔ timan kɛ nga be fa mannin be laa’n sa. Wie liɛ ekun’n, be kacili be junman’n. Annzɛ kusu’n, be nin aniaan nga be siman be laa’n, yɛ be di junman’n niɔn. Yɛ be jasin fɛ bowlɛ lika’n, ɔ kacili. Wie liɛ’n, ɔ fata kɛ be suan lika uflɛ sɔ’n nun lɔ aniɛn’n. I kwlaa sɔ’n, w’a yoman pɔpɔ be sa nun. Sanngɛ, be nun sunman be kplinnin su. ?Ngue ti ɔ? Maan e nian ndɛ nga be nun wie’m be kannin’n.
14, 15. (a) ?Ngue yɛ aniaan’m be nun sunman be yoli m’ɔ kle kɛ junman kwlaa nga be nin Zoova yɛ be di’n, ɔ ti be awlɛn su like ɔ? (b) ?Ajalɛ kpa benin yɛ aniaan sɔ’m be kle e ɔ?
14 Be flɛ aniaan bla kun kɛ Gletɛli. Ɔ seli kɛ: “N yoli sɔ naan Zoova wun i wlɛ kɛ n klo i. Naan i klolɛ sɔ’n, ɔ finman nvle mɔ n wo nun’n, annzɛ sua mɔ n tran nun’n, annzɛ kusu Betɛli lɔ junman nga n di’n.” Be flɛ aniaan bla kun ekun kɛ Dezika. Ɔ seli kɛ: “Kɛ min wla kpɛnnin su kɛ Zoova yɛ ɔ su sunman min’n, n kplinnin su aklunjuɛ su.” Aniaan kun m’ɔ suan Andre’n, ɔ seli kɛ: ‘M’an buman min ngunmin min wun akunndan. Wafa uflɛ nga n kwla su Zoova, i akunndan yɛ m buli ɔ.’ Ndɛ kunngba’n yɛ Gabliela kannin ɔn. Aniaan nɲɔn sɔ’m be wunnin kɛ, atin nga Zoova kle be’n, ɔ fata kɛ be nanti su aklunjuɛ su. Naan ɔ fataman kɛ be kpɛ atin srɛ.
15 Wie liɛ’n, anuannzɛ’n sunman aniaan wie mun kɛ be yo atin bofuɛ. Kɛ be ɲinnin abloki lɔ nvle nga be flɛ be kɛ Danemarki, nin Norvɛzi nin Suɛdi be Betɛli mun’n, i sɔ yɛ be seli aniaan wie mun kɛ be yo ɔ. Be flɛ aniaan kun kɛ Florian, yɛ be flɛ i yi’n kɛ Ania. Florian seli kɛ: “Junman uflɛ nga be fa mannin e’n, ɔ yoli e fɛ dan. Afin, e wunnin i wlɛ kɛ wafa nga e kwla su Zoova kpa ekun’n, yɛ ɔ o lɛ ɔ. Nanwlɛ, Zoova yrali e su dan.” Atrɛkpa’n, i sɔ sa’m be su ɲanman e wie le. Sanngɛ, maan e nian aniaan sɔ’m be ajalɛ’n su naan e dun mmua e di Zoova junman’n. (Eza. 6:8) Sɛ junman nga e nin Zoova e di’n, ɔ ti sɛ ti sɛ’n, maan e fa yo e awlɛn su like. Be nga be yo sɔ’n, Zoova yra be su.
MAAN E KLUN JƆ JUNMAN MƆ E NIN ZOOVA YƐ E DI’N I SU TITI
16. (a) ?Afɔtuɛ benin yɛ Galasifuɛ Mun 6:4 man e ɔ? (b) ?Junman nanndoliɛ dan benin yɛ Klistfuɛ’m be kwlakwla be di ɔ?
16 Fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n, wie liɛ’n, e fa sran uflɛ like e sunnzun e liɛ’n. Sanngɛ, Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan ɔ fata kɛ sran kun niɛn i bɔbɔ i like ng’ɔ yo’n. (An kanngan Galasifuɛ Mun 6:4 nun.) Kɛ e o sa’n, nán e ngba yɛ e kwla yo asɔnun kpɛnngbɛn annzɛ atin bofuɛ, annzɛ ngaliɛ difuɛ ɔ. Yɛ nán e ngba yɛ e kwla di junman Betɛli lɔ ɔ. Junman kwlaa sɔ’m be ti junman nanndoliɛ. Sanngɛ i kwlaa yoli o, e ti jasin fɛ bofuɛ. Junman nanndoliɛ dan sɔ’n, e nin Zoova yɛ e di ɔ. I sɔ’n ti’n, maan e fa yo e awlɛn su like.
17. (a) ?Ngue yɛ Satan i mɛn nga nun’n, e kwlá yoman ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sa sin bubu e ɔ?
17 Satan i mɛn nga nun’n, e kwlá diman Zoova junman’n i kpa kɛ nga e awlɛn o su kɛ é dí’n sa. Afin wie liɛ’n, awlobo’n wo e sa su. Annzɛ tukpacɛ’n nin sa uflɛ wie tanndan e ɲrun. Sanngɛ, nán e sa sin bubu e. Like ng’ɔ ti cinnjin’n, yɛle kɛ e kwla kan Zoova nin i Sielɛ’n be ndɛ e kle sran mun. I sɔ’n ti’n, maan e yo e liɛ nga e kwla yo’n. Be nga be le alaje be di Zoova i junman wafa wie mun mɔ e kwlá diman wie’n, maan e srɛ be ti. Maan e wla kpɛn su kɛ be kwlaa nga be mian be ɲin be kan Zoova ndɛ’n, be ti i sran nanndoliɛ.
18. (a) ?Ngue yɛ e yo i dɔ nga su m’ɔ yo e fɛ dan ɔn? (b) ?Ngue yɛ e ɲin o i sin ɔn?
18 E ti klɔ sran ɲrɛnnɛnfuɛ. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, Zoova fa e kɛ e nin i e di junman. Nanwlɛ, kɛ Zoova nin e di junman blɛ kasiɛn nga nun’n, ɔ yo e fɛ dan. E ɲin o blɛ mɔ é wá ɲán ‘nguan sakpa’n,’ i sin. Blɛ sɔ’n nun’n, é yó ninnge kpakpa kpanngban mɔ dɔ nga su e kwlá yoman’n. Ɔ maan, é klun jɔ́. Ɔ ka kan’n, é wlú mɛn klanman’n nun. Kpɛkun, Zoova mán e anannganman nguan. Yɛ é trán fɔuun, aklunjuɛ nun.—1 Tim. 6:18, 19.
19. ?Ngue yɛ Zoova waan ɔ́ yó mán e ɔ?
19 Kɛ Izraɛlifuɛ’m be juli mɛn nga Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ mán be’n i tiwa’n, Moizi kannin ndɛ kun kleli be. Maan e fa Moizi i ndɛ sɔ’n e yo e liɛ. Afin, y’a ju mɛn klanman mɔ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ mán e’n i tiwa wie. Moizi seli kɛ: “Anannganman amun Nyanmiɛn’n ɔ́ yó amun kpa, ɔ maan amún sa nun ninnge’m be kwlaa bé yó ye.” (Mml. 30:9) Kɛ Armagedɔn alɛ’n ko wie’n, Zoova wá fá mɛn’n ɔ́ mán i sufuɛ mun. Kpɛkun, ɔ́ mán be junman uflɛ kɛ be di. Yɛle kɛ, bé dí asiɛ’n i su junman naan ɔ kaci lika klanman.