?A wun “Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n i wlɛ”?

“Be wunnin Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n i wlɛ.”​—LIK 24:45.

LIKE NGA ƝANNDRA NGA’M BE KLE E’N

?Ngue yɛ awie guafuɛ’n m’ɔ ko lafi’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ?

?Ngue yɛ lala mɔ be guali’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ?

?Ngue yɛ ba wannzofuɛ’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ?

1, 2. ?Kɛ Zezi cɛnnin’n, ngue yɛ ɔ yoli naan i sɔnnzɔnfuɛ’m be wla w’a gua ase ɔ?

KƐ BE kunnin Zezi mɔ be sieli i’n, cɛn kun’n, i sɔnnzɔnfuɛ nɲɔn be su kɔ klɔ kun su. Klɔ sɔ’n, ɔ nin Zerizalɛmu be afiɛn’n ti nun kilo blu nin kun. Kɛ bé kɔ́’n, nn bé kán Zezi i wie’n i ndɛ. Be siman kɛ Zezi w’a cɛn. Ɔ maan, be wla’n w’a bo be wun. Kɛ bé kán ndɛ’n bé kɔ́’n, Zezi bɔbɔ wa toli be su naan ɔ nin be a san nun. Yɛ ɔ boli be fɔnvɔlɛ bo ɔ. Ɔ “boli i bo Moiz nin Nyanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be ndɛ’n nun.” (Lik 24:13-15, 27) Nanwlɛ, Zezi yiyili “Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n” i nun kpa kleli be. I sɔ mɔ Zezi yoli’n ti’n, be wla guali ase.​—Lik 24:32.

² Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nɲɔn sɔ’m be sali be sin Zerizalɛmu lɔ cɛn kunngba sɔ’n nun. Be ko toli akoto mun. Be kannin sa nga be wunnin i atin’n nun lɔ’n kleli be. Be nuan te o ndɛ’n su, kpɛkun Zezi bɔbɔ w’a kpɛn be afiɛn lɛ. Srɛ kunnin be dan kpa. Afin, b’a bumɛn i kɛ Zezi ɔ. ?Sanngɛ, ngue yɛ Zezi yoli ɔ? Ɔ yiyili Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun kleli be. Ɔ maan, “be wunnin Nyanmiɛn Ndɛ nga be klɛli’n i wlɛ.”​—Lik 24:45.

3. ?Ngue yɛ ɔ kwla bo e wla cɛn kunngun ɔn? ?Ngue yɛ é yó naan e wla w’a gua ase naan y’a bo jasin fɛ’n i titi ɔ?

³ Kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nɲɔn sɔ mun sa’n, e wla kwla bo e wun cɛn kunngun. Yɛle kɛ wie liɛ’n, e mian e ɲin e bo jasin fɛ’n. Sanngɛ, e wunman kɛ ɔ ba nvlɛ. (1 Kor. 15:58) Annzɛ kusu’n, be nga e kle be Biblu’n nun like’n, be faman ajalɛ kɛ bé sú Zoova. Wie liɛ bɔbɔ’n, be nun wie’m be yaci Zoova i sulɛ. ?Sɛ sa kɛ ngalɛ sa’m be ju’n, ngue yɛ é yó naan e sa sin w’a bubuman e ɔ? Sɛ e wun ɲanndra nga Zezi buli be’m be wlɛ kpa’n, é wla gúa ase. Ɔ maan, é bó jasin fɛ’n i titi. I sɔ’n ti’n, like suanlɛ nga wá yíyí ɲanndra sɔ’m be nun nsan be nun. Kpɛkun, é wún like nga ɲanndra nsan sɔ’m bé klé e’n.

AWIE GUAFUƐ’N M’Ɔ KO LAFI’N I WUN ƝANNDRA

4. ?Awie guafuɛ m’ɔ ko lafi’n i wun ɲanndra’n, i bo’n yɛle benin?

⁴ An kanngan Mark 4:26-29 nun. ?Ɲanndra sɔ’n i bo’n yɛle benin? Awie guafuɛ’n yɛle jasin fɛ’n bofuɛ’m be tinuntinun. Kpɛkun, awie’n yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ’n i jasin fɛ’n mɔ e bo mɔ sran kpa’m be sɔ nun’n. Kɛ sran’n gua awie’n, “sɛ ɔ lafi o, sɛ i nyin o su o, [...] awie’n bɔbɔ fifi, ɔ nyin.” Blɛ kwlaa sɔ nun’n, “asiɛ’n bɔbɔ yo i kpa.” Awie’n yo kpa lele ɔ ju i kpɛlɛ blɛ. I wafa kunngba’n, kɛ sran kun sɔ jasin fɛ’n mɔ e bo’n i nun klanman’n, i bɔbɔ yɛ ɔ yo kpa ɔ. Ɔ yo sɔ lele kpɛkun, sɛ é kwlá sé’n, ɔ wlɔ. Yɛle kɛ, ɔ fɛ i wun man Zoova kɛ be yo i batɛmu.

5. ?Ngue ti yɛ Zezi buli awie guafuɛ m’ɔ ko lafi’n i wun ɲanndra’n niɔn?

⁵ ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan e wun i wlɛ kɛ Zoova bɔbɔ yɛ ɔ yo maan “sran kpa” mun be bɛ i sulɛ ɔ. (Mat. 10:11; 1 Kor. 3:7) Kɛ e bo jasin fɛ’n mɔ sran kun sɔ nun klanman’n, ɔ ti kɛ y’a gua awie sa. I sin’n, e ko gua su nzue. Sanngɛ, e kwlá mianman sran’n kɛ ɔ yo kpa. Ɲanndra nga Zezi buli’n nun’n, kɛ sran’n wieli awie’n gua’n, ɔ ko lali. Wafa nga awie’n yo m’ɔ yo kpa’n, ɔ siman nun. I wafa kunngba’n, kɛ e wie jasin fɛ’n i bo’n, e ko yo e bɔbɔ e ninnge liɛ mun. E siman kɛ sran’n yo m’ɔ yo kpa’n. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ kwla kaci Zoova i sufuɛ wie. Yɛle kɛ, ɔ nin e bo jasin fɛ’n.​—Zan 4:36-38.

6. ?Kɛ é klé sran kun i Biblu’n nun like’n, ngue yɛ e kwlá simɛn i ɔ?

⁶ ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? Ɲanndra sɔ’n kle kɛ e kwlá siman wafa nga Biblu’n nun like suanfuɛ kun yo m’ɔ yo kpa’n. Ɔ fata kɛ e yo e like liɛ’n nga e kwlɛ i yo’n. Sanngɛ, ɔ fataman kɛ e mian sran’n i fii kɛ be yo i batɛmu. Maan e wun i wlɛ kɛ i bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ fɛ i sɔ ajalɛ’n niɔn. Kɛ sran’n bɔbɔ klo Zoova m’ɔ fɛ i wun mɛn i kɛ be yo i batɛmu’n, yɛ Zoova klun jɔ su ɔ.​—Jue. 51:14; 54:8; 110:3.

7, 8. (a) ?Ngue yɛ awie guafuɛ’n m’ɔ ko lafi’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ekun ɔn? An fa sa kun yiyi nun. (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ?

⁷ Ɲanndra nga Zezi buli’n, ɔ kle e ekun kɛ, sɛ e bo jasin fɛ’n naan ɔ baman nvlɛ e ja nun lɛ’n, ɔ fataman kɛ e sa sin bubu e. Sanngɛ, ɔ fata kɛ e tra e awlɛn. (Zak 5:7, 8) Sɛ e mian e ɲin e kle sran kun i like naan ɔ faman su’n, nán maan e bu i kɛ e siman like kle ti ɔ. Be nga be ti wun ase kanfuɛ’n, be yɛ Zoova maan be yo kpa ɔ. (Mat. 13:23) I sɔ’n ti’n, sɛ sran nga e kle be Biblu’n nun like mɔ be yo be batɛmu’n be sɔnnin annzɛ b’a sɔnman’n, nɛ́n i sɔ’n yɛ ɔ kle kɛ e si jasin fɛ’n i bo annzɛ e simɛn i bo ɔ. I kwlaa yoli o, e ɲin mɔ e mian e bo jasin fɛ’n i su yɛ Zoova fɛ i ɲin sie ɔ.​—An kanngan Lik 10:17-20, ɔ nin 1 Korɛntfuɛ Mun 3:8 be nun.

⁸ Ɲanndra nga Zezi buli’n, ɔ kle e ekun kɛ jasin fɛ’n mɔ e bo’n, ɔ di sran’m be wun junman. Sanngɛ kɛ ɔ́ yó sɔ’n, e siman nun. Maan e fa sa kun e nian. Ngaliɛ difuɛ kun kle bian kun nin i yi’n be Biblu’n nun like. Cɛn kun’n, bian sɔ’n nin i yi’n be ko seli i kɛ bé bó jasin fɛ’n wie. Yɛ aniaan’n seli be kɛ be yaci siklɛti nɔnlɛ’n naan b’a kwla bo jasin fɛ’n, afin be nɔn siklɛti laa. Kɛ aniaan’n seli be sɔ’n, be tɛli i su kɛ be yacili i nɔnlɛ be simɛn i anglo. Be ndɛ sɔ’n boli aniaan’n i nuan. Afin, ɔ siman kɛ be fɛli i sɔ ajalɛ’n. Nanwlɛ, bian’n nin i yi’n be wunnin i wlɛ kɛ Zoova kwla wun like kwlaa nga be yo’n. I sɔ’n ti’n, b’a nɔnman siklɛti ngaliɛ difuɛ’n i ɲrun kun. I kpa bɔbɔ’n, be yacili i nɔnlɛ mlɔnmlɔn. Zoova mɔ be klo i’n, i ti yɛ be miannin be ɲin be fɛli i sɔ ajalɛ’n niɔn.

LALA MƆ BE GUALI’N I WUN ƝANNDRA

9. ?Lala mɔ be guali’n i wun ɲanndra’n, i bo’n yɛle benin?

⁹ An kanngan Matie 13:47-50 nun. ?Ɲanndra sɔ’n i bo’n yɛle benin? Jasin fɛ’n mɔ e bo’n, yɛ Zezi fa sunnzunnin lala mɔ jue trafuɛ’m be guɛ i jenvie’n nun’n niɔn. Kɛ be gua lala’n, ɔ “fa jue wafa-wafa’n kwlaa.” I sɔ kunngba’n, kɛ e bo jasin fɛ’n, sran wafawafa kwlaa be sɔ nun. (Eza. 60:5) E wun i sɔ liɛ’n weiin. Afin, afuɛ kwlaa nun’n, sran kpanngban kpa be ba e aɲia dandan mun nin e Wla kpɛnlɛ cɛn aɲia’n, be bo. Be nun sran nga be ti kɛ jue “kpakpafuɛ’n” sa’n, be kaci Klistfuɛ. Sanngɛ, be nga be ti kɛ jue “tɛtɛfuɛ’n” sa’n, Zoova sɔman be nun.

10. ?Ngue ti yɛ Zezi buli lala mɔ be guali’n, i wun ɲanndra’n niɔn?

¹⁰ ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Nán jɔlɛ mɔ Zezi wá dí sran mun afɛ dan’n nun’n, i wun ɲanndra yɛ ɔ buli ɔ. Sanngɛ, sa ng’ɔ́ wá jú mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun’n, i wun ɲanndra yɛ ɔ buli ɔ. Zezi su kle kɛ be kwlaa nga be sɔ jasin fɛ’n nun’n, nán be ngba yɛ be kaci Zoova i sufuɛ ɔ. Sran sunman be ba e aɲia’m be bo. E kle wie’m be Biblu’n nun like. Sanngɛ, be ngba be kaciman Zoova i sufuɛ. (1 Fam. 18:21) Be nun wie’m be yaci aɲia’m be bo balɛ bɔbɔ. Gbanflɛn nin talua wie’m be si nin be nin’m be ti Klistfuɛ. Yɛ be tali be kpa Zoova i liɛ’n su. Sanngɛ, be kloman Zoova. Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan ɔ́ klé kɛ, sran kun bɔbɔ yɛ ɔ fata kɛ ɔ fa ajalɛ kɛ ɔ́ sú Zoova ɔ. Be nga be yo sɔ’n, be ti kɛ ‘ninnge kpakpa’ mun sa Zoova i ɲrun.​—Aze 2:7.

11, 12. (a) ?Ngue yɛ lala mɔ be guali’n i wun ɲanndra’n, ɔ kle e ɔ? (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ?

¹¹ ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? Ɲanndra sɔ’n kle e kɛ sɛ e kle sran kun i Biblu’n nun like naan ɔ kaciman’n, kannzɛ ɔ ti e klun ba bɔbɔ’n, ɔ fataman kɛ e wla bo e wun tratra su. E kwla tu e klun e kle sran’n i like. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ’n ti yɛ ɔ́ ká lɛ káci Zoova i sufuɛ ɔ. Be nga be kplin su kɛ Zoova sie be’n, be yɛ be kaci i sufuɛ ɔ.

¹² ?I sɔ’n kle kɛ sɛ sran kun yaci Zoova i sulɛ’n, ɔ kwlá sɛmɛn i sin sumɛn i ekun? ?Sɛ kusu’n, ɔ suan like naan ɔ seman kɛ be yo i batɛmu’n, é sé kɛ i liɛ’n, ɔ lemɛn i yowlɛ? Cɛcɛ. Afin lele nin i kɛ afɛ dan’n bó i bo’n, sran’m be kwla be fa be wun mantan Zoova. Zoova se kɛ: “Amun fa amun wun be mantan min naan n kusu n fa min wun m mantan amun.” (Mal. 3:7) Ɲanndra kun ekun mɔ Zezi buli’n, ɔ kle sɔ weiin.​—An kanngan Lik 15:11-32 nun.

BA WANNZOFUƐ’N I WUN ƝANNDRA

13. ?Ba wannzofuɛ’n i wun ɲanndra mɔ Zezi buli’n, i bo’n yɛle benin?

¹³ ?Ɲanndra sɔ’n i bo’n yɛle benin? Siɛ mɔ i wa’n yoli i annvɔ’n, yɛle e Si Zoova m’ɔ ti sran klofuɛ’n. Be nga be yaci Zoova i sulɛ’n, be nzɔliɛ yɛle ba m’ɔ ko sacili i aja like’n. Kɛ be yo sɔ’n, be kaci Satan i mɛn’n i nunfuɛ. Ɔ maan, ɔ ti kɛ b’a ɔ “nvle wie nun mmua-mmua kpa” sa. (Efɛ. 4:18; Kol. 1:21) Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be nun wie’m be wun i wlɛ kɛ be yoli sa tɛ. Naan ɔ fata kɛ be sa be sin Zoova wun. I sɔ yolɛ’n timan pɔpɔ. Sanngɛ, be kan be wun ase. Kpɛkun, be yaci sa tɛ nga be yoli’n i yolɛ. Kɛ be yo sɔ’n, Zoova si be aunnvuɛ. Kpɛkun, ɔ sɔ be nun ekun.​—Eza. 44:22; 1 Piɛ. 2:25.

14. ?Ngue ti yɛ Zezi buli ba wannzofuɛ’n i wun ɲanndra’n niɔn?

¹⁴ ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? Zezi buli ɲanndra sɔ’n naan ɔ́ klé kɛ be nga be yacili Zoova sulɛ’n, Zoova kunndɛ kpa kɛ be sa be sin i wun ekun. Siɛ nga Zezi kɛnnin i ndɛ ɲanndra ng’ɔ buli’n nun’n, ɔ si kɛ nán akɔ klɔ yɛle blo. I sɔ’n ti’n, ɔ lafili su titi kɛ cɛn wie lele’n, i wa yasua’n sɛ́ i sin awlo. Ɔ maan, kɛ ɔ wunnin i wa’n “mmua lɔ’n,” ɔ wanndi ko tɔli i nun. Ɔ yoli sɔ naan i wa’n wun i wlɛ kɛ i sin salɛ’n, ɔ yo i fɛ. Be nga be yacili Zoova i sulɛ’n, ɲanndra sɔ’n wla be fanngan kɛ be kwla sa be sin Zoova wun. Kɛ mɔ be yacili Zoova i sulɛ’n, ɲannzuɛn’n ti’n, be sin salɛ’n kwla yo kekle man be. Sanngɛ, kɛ be mian be ɲin be sa be sin’n, Zoova nin Zezi nin anzi’m be klun jɔ.​—Lik 15:7.

15, 16. (a) ?Ngue yɛ ba wannzofuɛ’n i wun ɲanndra mɔ Zezi buli’n, ɔ kle e ɔ? An fa sa wie’m be yiyi nun. (b) ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ?

¹⁵ ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle e ɔ? Ɲanndra sɔ’n kle e kɛ, ɔ fata kɛ e nanti Zoova m’ɔ ti sran klofuɛ’n i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ, sɛ sran kun kaci i nzuɛn’n naan ɔ sɛ i sin asɔnun’n nun ekun’n, maan e sɔ i nun klanman. Sɛ y’a yoman sɔ’n, e nin Zoova e afiɛn’n kwla saci. Afin Zoova ɲrun’n, y’a bu e wun “sran kpa.” (Aku. 7:16) Ɲanndra’n kle e ekun kɛ sran m’ɔ yacili Zoova i sulɛ’n, ɔ ti kɛ “bua b’ɔ wlan daan sa.” (Jue. 119:176) Sɛ e wun i sɔfuɛ’n, maan e ukɛ i naan ɔ sɛ i sin Zoova wun ekun. Annzɛ kusu’n, maan e kan kle asɔnun kpɛnngbɛn mun naan be ukɛ i kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e wun ba wannzofuɛ’n i wun ɲanndra mɔ Zezi buli’n i bo naan e nanti su.

¹⁶ Be nga be sa be sin asɔnun’n nun ekun’n, be wun i wlɛ kɛ Zoova si aunnvuɛ. Be wun i wlɛ ekun kɛ, asɔnun’n w’a yiman be blo. Ɔ maan, be wla gua ase. I wie yɛle aniaan kun mɔ kɛ be tuli i asɔnun’n nun’n, ɔ dili afuɛ 25 naan w’a sɛ i sin ekun’n i liɛ’n. Ɔ seli kɛ: “Zoova maan min ‘wla gua ase’ dan. Kɛ ɔ fin cɛn mɔ n sali min sin Zoova wun ekun’n, aklunjuɛ’n w’a kun min kpo. (Yol. 3:19) Aniaan’m be sɔli min nun klanman. Be nin min tran aniaan tranlɛ.” Aniaan bla kun liɛ’n, kɛ ɔ yacili Zoova i sulɛ’n, ɔ dili afuɛ nnun naan w’a sɛ i sin ekun. Ɔ seli kɛ: “Wafa nga aniaan’m be sɔli min nun’n, n kwlá yiyimɛn i ngba nun. Be kloli min kɛ nga Zezi seli kɛ be klo sran’n sa. Nanwlɛ, Zoova i anuannzɛ’n i nun tranlɛ’n, ɔ ti aɲanbeun like.”

17, 18. (a) ?Ngue yɛ ɲanndra nsan nga Zezi buli be mɔ y’a yiyi be nun’n, be kle e ɔ? (b) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ e tinuntinun e fua kɛ é yó ɔ?

¹⁷ ?Ngue yɛ ɲanndra nsan nga Zezi buli be mɔ y’a yiyi be nun yɛ’n, be kle e ɔ? Be kle e like nsan. I klikli’n yɛle kɛ, e kwlá siman wafa nga Biblu’n nun like suanfuɛ kun yo m’ɔ yo kpa’n. Zoova yɛ ɔ yo maan sran sɔ’n yo kpa ɔ. Ɔ kle e ekun kɛ, maan e yo ngwlɛlɛfuɛ. Afin, e kwla tu e klun e kle sran like. Sanngɛ, nɛ́n i sɔ’n ti yɛ ɔ́ káci Zoova i sufuɛ e ja nun lɛ ɔ. I agualiɛ su’n yɛle kɛ, sɛ e kle sran kun i Biblu’n nun like naan i sin’n, ɔ yaci Zoova i sulɛ’n, ɔ fataman kɛ e wla bo e wun tratra su. Maan e lafi su kɛ cɛn wie lele’n, ɔ kwla sɛ i sin Zoova wun ekun. Sɛ ɔ sɛ i sin kusu’n, maan e sɔ i nun klanman. Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e klo i kɛ Zoova fa klo i’n sa.

¹⁸ Maan e tinuntinun e kpɛ like silɛ’n, ɔ nin akunndan silɛ’n, ɔ nin ngwlɛlɛ silɛ’n be wun atin tititi. Sɛ e su kanngan ɲanndra nga Zezi buli be’n be nun kun nun’n, maan e usa e wun kɛ: ‘?Ɲanndra sɔ’n i bo’n yɛle benin? ?Ngue ti yɛ Zezi buli ɲanndra sɔ’n niɔn? ?Ngue yɛ ɲanndra sɔ’n kle min ɔn? ?Zoova nin Zezi be su like benin yɛ ɲanndra sɔ’n, ɔ kle min ɔn? Sɛ e yo sɔ’n, é wún ndɛ nga Zezi kannin be’n, be wlɛ.