Wafa nga Zoova yrali min su’n ɔ boli min nuan dan

Kɛ n ma boli atin bolɛ junman’n i dilɛ bo’n, sa ng’ɔ juli’n min su’n, ɔ boli min nuan dan. N siman kɛ i sɔ sa’n ju min su le. (Efɛ. 3:20) Atrɛkpa’n amun usa amun wun kɛ ngue sa yɛ ɔ juli min su-ɔ. Amun jran maan n kan kle amun.

Be wuli min Alemaɲin lɔ klɔ nga be flɛ i kɛ Bɛɛlɛn’n su. Kɛ afuɛ 1939 nun’n alɛ dan nɲɔn su’n boli i bo’n, w’a cɛman yɛ be wuli min-ɔn. Afuɛ 1945 nun’n kɛ ɔ ka kan alɛ’n wie’n, be toli bɔnbu kaka be yili i Bɛɛlɛn klɔ’n nun. Bɔnbu sɔ’m be nun kun tɔli lika nga e tran lɛ’n i wun koko lɛ. Kɛ ɔ yoli sɔ’n min nin si nin min nin ɔ nin min niaan bla’n, e wanndili ko fiali lika kun. I sin’n, e wanndi ɔli klɔ kun mɔ be flɛ i kɛ Ɛɛfuti’n su. Lɔ yɛ be wuli min manmin-ɔn.

Min manmin kunndɛli kpa kɛ ɔ́ sí ndɛ nanwlɛ’n. I sɔ’n ti’n, ɔ kanngannin fluwa sifuɛ wie’m be fluwa’m be nun, kpɛkun ɔ ɔli asɔnun kpanngban nun. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, w’a siman ndɛ nanwlɛ’n. Afuɛ 1948 nun’n, Zoova i Lalofuɛ bla nɲɔn be bali e awlo lɛ. E manmin mannin be bia yɛ ɔ usali be kosan kaka kpa. Be yalɛ koko lɛ’n w’a diman dɔ kun bɔbɔ naan e manmin w’a se min nin min sinma bla’n e kɛ “Siɛn’n, n si ndɛ ng’ɔ ti nanwlɛ’n.” W’a cɛman, min nin min mannin ɔ nin min sinma bla’n, e boli aɲia’m be bo kɔlɛ bo. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn e te o Ɛɛfuti klɔ’n su.

Afuɛ 1950 nun’n, e sali e sin Bɛɛlɛn lɔ. Kɛ e juli lɔ’n, e yoli aɲia mun Bɛɛlɛn-Klezibɛɛgi su lɔ. I sin’n, e tuli ko trannin Bɛɛlɛn i lika uflɛ su. Ɔ maan e yoli aɲia mun Bɛɛlɛn-Tanpɛliɔfu lɔ. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, be wa yoli min manmin i batɛmun. Sanngɛ min liɛ’n, n seli min wun kɛ n nin-a juman kɛ be yo min batɛmun. ?Ngue ti yɛ n seli sɔ-ɔ?

LIKE NG’Ɔ UKALI MIN NAAN M’AN SAMAN ƝAN KUN’N

Like nga ti yɛ Zoova i sulɛ’n yoli kekle n sa nun’n yɛle kɛ n sa ɲan dan. Ɲannzuɛn’n ti’n, kɛ n kɔ jasin fɛ bolɛ’n n kwlá kanman ndɛ kleman sran mun. N yoli sɔ lele afuɛ nɲɔn. Kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n e nin aniaan wie mɔ be su Zoova yakpa su’n, e wa sannin nun. Be wlali aniaan sɔ’m be nun wie’m be bisua Alemaɲin lɔ. Be nun wie’m be liɛ’n, nvialiɛ nun’n be fali e fluwa’m be ko mannin aniaan nga be tran Alemaɲin i wia afiliɛ lɔ’n mun. Kusu be si kɛ sɛ be tra be’n, bé wlá be bisua. Aniaan sɔ’m be ajalɛ klanman ti’n, n ma kacili min sa. N seli min wun kɛ sɛ Zoova i sulɛ’n nin aniaan’m be ti’n, aniaan sɔ’m be fali be nguan’n sieli i wie nuan’n, ɔ fata n kusu n mian min ɲin naan ɲannzuɛn w’a kunman min kɛ laa’n sa kun.

Afuɛ 1955 nun’n, anuannzɛ’n fali ajalɛ kɛ e bo jasin fɛ ngunmin kun. Aniaan bian Natan Nɔr kɛnnin i e fluwa kun mɔ be flɛ i kɛ l’Informateura nun kɛ jasin fɛ bolɛ wafa sɔ mɔ anuannzɛ’n siesieli’n, ɔ ti i liɛ ngunmin kun. Afin be nin-a wunmɛn i sɔ le. Ɔ seli ekun kɛ sɛ jasin bofuɛ’m be kwlaa be fa be wun be wlɛ i jasin fɛ bolɛ wafa sɔ’n nun’n, ɔ su yoman be nsisɔ le. Ndɛ ng’ɔ kannin’n kpɛnnin su sakpa. Afin kɛ n fali min wun wlali jasin fɛ bolɛ wafa sɔ’n nun’n, blɛblɛblɛ m’an saman ɲan dan kun. I sin’n, n fali min wun mannin Zoova. Kpɛkun afuɛ 1956 nun’n, be yoli min nin min baba nin min sinma bla’n, e batɛmun cɛn kunngba’n nun. Sanngɛ sa kun wa tanndannin min ɲrun.

Kɛ afuɛ’m bé sín’n, n wun i wlɛ weiin kɛ ɔ fata kɛ n di atin bolɛ junman’n. Sanngɛ kɛ ɔ́ yó’n nn ń tú cɛn’n ń síe. Like klikli nga n dun mmua yoli’n, yɛle kɛ n suannin wafa nga n kwla ka min nvle liɛ nun kpɛkun n di aata nvle uflɛ nun’n. N seli min wun kɛ ń má súan junman sɔ’n i dilɛ kpa naan ń sí i di kpa ka naan m’an kaci atin bofuɛ. I sɔ’n ti’n, afuɛ 1961 nun’n, n ɔli Alemaɲin klɔ dan kun mɔ be flɛ i kɛ Anbugi su lɔ junman dilɛ. Klɔ sɔ’n su yɛ mmeli sunman be jran-ɔn. N kloli junman sɔ’n i dilɛ’n ti’n, n fali atin bolɛ junman’n n sieli i siɛn. ?Ngue sa yɛ ɔ juli-ɔ?

Zoova sinnin aniaan’m be lika ukali maan n wunnin i wlɛ kɛ i sulɛ’n ti cinnjin tra like kwlaa. I lɛ nun’n, ń lɛ́ i ase lele. Min janvuɛ’m be nun sunman be boli atin bolɛ junman’n i dilɛ bo. Be kleli min ajalɛ klanman kpa. Aniaan bian Erisi Mundi mɔ be wlɛli i bisua alɛ blɛ nun wie’n, ɔ wlali min fanngan kɛ n fa min wla gua Zoova su. Ɔ seli min kɛ i nun nga be o bisua lɔ’n, aniaan nga be lafi be wun su dan’n, kɛ ɔ cɛ kɔ’n b’a lafiman Zoova su kpa kun. Sanngɛ be nga be fali be wla guɛli i Zoova su’n, be jrannin kekle kpɛkun be suannin anuannzɛ’n i bo kpa.

Cɛn kun’n, aniaan bian Maatɛn Pɔtisingɛɛ m’ɔ wa kacili e anuannzɛ’n i ɲrun dinfuɛ’m be nun kun’n, ɔ kannin ndɛ kun fa wlali aniaan’m be fanngan. Ɔ seli kɛ: “Sɛ yakpa yolɛ’n ti kɛ aɲanbeun like wie sa’n, nn ɔ fata kɛ amun wla amun wun ase be kunndɛ.” N buli aniaan bian’n i ndɛ sɔ’n i su akunndan kpa. Ɔ maan n tuli min junman nun. Kpɛkun afuɛ 1963 Zuɛn anglo nun’n, n kacili atin bofuɛ. Ajalɛ sɔ’n mɔ n fali’n, w’a yoman min nsisɔ le. Kɛ n dili anglo nɲɔn mɔ min waan ń kúnndɛ junman uflɛ’n, be seli n kɛ n ko di ngunmin atin bolɛ junman’n. Kɛ i osu lali nun kan’n, Zoova fali like kun fa fuli min nun. Yɛle kɛ be seli min kɛ n ko di Galaadi suklu’n.

AFƆTUƐ CINNJIN KUN MƆ BE MANNIN E GALAADI SUKLU’N I BO LƆ’N

Kɛ e ɔli Galaadi suklu’n i dilɛ’n, aniaan bian Natan Nɔr nin Limanin Siwɛngɔli be mannin e afɔtuɛ kaka. Be seli e kɛ: “Nán amun yaci junman nga be fa wlali amun sa nun’n, i dilɛ ndɛ nun.” Be wlali e fanngan kɛ kannzɛ junman nga be fa man e’n i dilɛ ti kekle’n, sanngɛ nán e yaci i dilɛ le. Aniaan bian Natan Nɔr seli kɛ: ?Ngue su yɛ amún fá amun ɲin síe-ɔ? ?Amún fá amun ɲin sie i lika fiɛnfiɛn nin kaka mun nin yalɛ m’ɔ di sran’m be su? ?Annzɛ amún fá amun ɲin sie i waka mun nin flɛli mun, aklunjuɛ mɔ sran’m be di’n, be su? Amun suan sran’m be klolɛ.” Cɛn kun’n, aniaan bian Limanin Siwɛngɔli kannin aniaan wie mɔ be yacili be junman’n i dilɛ ndɛ nun’n, be ndɛ. Kɛ ɔ́ kán be ndɛ’n, i konviabo bobo i kpɔlɛ. Kɛ mɔ i nɛn’n usuusu i wun dan ti’n, ɔ jrannin kan. Kɛ i wla guali ase’n, yɛ ɔ boli ndɛ’n i kanlɛ bo ekun-ɔn. Aniaan bian’n i ndɛ sɔ’n wluwluli min wun dan. I sɔ’n ti’n, n fuali kpa kɛ ń yó like kwlaa nga n kwla yo naan Zezi nin i niaan’m be klun w’a jɔ min wun’n.​—Mat. 25:40.

Kɛ e wieli suklu’n i di mɔ be mannin e fluwa’n, Betɛlifuɛ wie’m be usali e lika nga anuannzɛ’n fali e ɔli’n. Kɛ aniaan kun kan lika nga be fɛli i ɔli’n i ndɛ kle be’n, aniaan’m be kan lika sɔ’n i wun ndɛ kpa. Kɛ be usali min’n, n seli be kɛ: “Be waan n wɔ Kɔngo (Kinsasa).” Kɛ n kannin sɔ’n, be tɔli bliin kpɛkun be seli min kɛ: Aan, Kɔngo! Maan Zoova suan ɔ bo.” Blɛ sɔ’n nun’n, nvle sɔ’n i su nganniɛn nga e ti’n, ɔ timan kpa mlɔnmlɔn. Be waan alɛ w’a tɔ lɔ naan sonja’m be kun sran’m be finfin nun. Sanngɛ m’an faman min ɲin m’an siemɛn i ndɛ sɔ’m be su. Ninnge nga be kleli e suklu lɔ’n, be su yɛ n fali min ɲin n sieli-ɔ. Be fali e diplɔmun’m be mannin e afuɛ 1967 Sɛptanblu anglo nun. Kɛ i osu lali nun kan’n, e nin aniaan bian Ɛninrisi Dɛbɔsutɛli nin Klodu Linise e ɔli Kɔngo i klɔ nga be flɛ i kɛ Kinsasa’n su lɔ.

E SUANNIN NINNGE SUNMAN BE YOLƐ

Kɛ e juli Kinsasa lɔ’n, e suannin blɔfuɛ kanlɛ anglo lele nsan. I sin’n, e ɔli Lumunbasi. Laa be flɛ klɔ sɔ’n kɛ Elizabɛtivili. Klɔ sɔ’n o Kɔngo i ngua lɔ lika’n nun. Asa ekun’n, ɔ nin Kɔngo nin nvle nga be flɛ i kɛ Zanbi be aɲialiɛ’n w’a waman. E ko trannin ngaliɛ difuɛ’m be sua nun. Sua sɔ’n o klɔ’n i afiɛn.

Be nin-a boman jasin fɛ’n Lumunbasi klɔ’n nun le. Ɔ maan kɛ e si kɛ e yɛ e ti Zoova i Lalofuɛ klikli nga bé wá bó jasin fɛ’n lika sɔ’n nun lɔ’n, ɔ yoli e fɛ dan. Kɛ e boli jasin fɛ’n sran’m be sɔli nun klanman. Ɔ maan n kleli sran kpanngban kpa be Biblu’n nun like. I sɔ’n ti’n, e ɲanman e ti kaan sa. E boli jasin fɛ’n e kleli awa’n i janunfuɛ mun nin polisie mun wie. Be nun kpanngban kpa be klo Ɲanmiɛn ndɛ’n, kpɛkun be bu junman nga e di’n i like cinnjin. Aniɛn nga sran’m be tɛ i kan klɔ sɔ’n su’n, yɛle Suaili. Ɔ maan e nin Klodu Linise e miannin e ɲin e suannin aniɛn sɔ’n. I sin’n be seli e kɛ e ko suan aniaan nga be o Suaili asɔnun nun’n, be bo.

Junman sɔ’n ti’n e dili aklunjuɛ dan. Sanngɛ sa wie’m be tɔli e su. Ɔ ju wie’n polisie wie mɔ b’a nɔn nzan b’a bo’n, be tɔn e suɛn. Cɛn kun’n, e o ngaliɛ difuɛ’m be sua nun é yó aɲia. Kpɛkun polisie wie’m be wluli e sin sua nun. Be trali e ɔli be lika lɔ. Kɛ e juli lɔ’n, be seli e kɛ e tran asiɛ wun. E trannin ase lɛ lele kɔnguɛ dɔ blu su naan b’a yaci e nun.

Afuɛ 1969 nun’n, be sieli min akpasua sunianfuɛ. Junman sɔ’n i dilɛ nun’n, n nanti ɔli mmua kpa. Wie liɛ’n n nanti nnɔtiɛ nun. Wie liɛ kusu’n n nanti ijre nun yɛ n kɔ-ɔ. Kɛ n juli klɔ kun su’n, lika nga be sikeli min lɛ’n, kɔnguɛ akɔ ta kun nin i mma’m be wa lali min li’n i bo. Aliɛ njɛnniɛn su’n akɔ ta’n nin i mma’m be kpannin dan. Ɔ maan be yɛ be tinngeli min-ɔn. Min wla su fiman cɛn sɔ’n su le. Cɛn wie’n aniaan be trɔ sin kɔnguɛ. Kpɛkun e bo sin yiɛ i. Blɛ sɔ’n nun’n, n kan Zoova i ndɛ kle be. Nanwlɛ kɛ min wla kpɛn blɛ kɛ ngalɛ sa’m be su’n, n klun jɔ dan.

Blɛ kun nun’n, sa kekle kun tɔli e su. Yɛle kɛ sran wie mɔ be o politiki anuannzɛ kun mɔ be flɛ i kɛ Kitawalab nun’n, be wa wluli asɔnun nun. Be yoli be nun wie’m be batɛmun. I kpa bɔbɔ’n wie’m be kacili asɔnun kpɛnngbɛn. Aniaan sɔ mɔ be ti “kɛ yɔbuɛ m’ɔ fia nzue bo’n sa,” b’a kwla lakaman aniaan mun. (Zid. 12) Afin Zoova fanngan nun’n aniaan’m be wunnin sran sɔ’m be bo. Ɔ maan be tuli be asɔnun nun. Kɛ sa sɔ’n juli’n, sran kpanngban kpa be wa suli Zoova.

Afuɛ 1971 nun’n, be seli min kɛ n ko di junman Betɛli ng’ɔ o Kinsasa lɔ’n i nun. Kɛ n juli lɔ’n n dili junman fanunfanun. I wie yɛle kɛ n dili junman lika nga be sɔ lɛtri’m be nun lɔ’n, nin lika nga be wla e fluwa’m be bo lɔ’n, ɔ nin lika uflɛ ekun be nun. Betɛli lɔ’n be kleli min wafa nga n kwla di junman Kinsasa nvle nun naan w’a ba wlɛ’n. Afin nvle sɔ’n nun ninnge cinnjin wie’m be o lɛ’n, be taman be ɲan sa. I wie yɛle kɛ sɛ anuannzɛ klɛ e fluwa’n, ɔ cɛ kpa ka naan y’a ɲɛn i. Yɛle kɛ, kɛ aviɔn’n fa ba’n, be fa wlɛ i mmeli kun nun. Mmeli’n kusu ɔ kwlá kɔman ndɛndɛ. Afin nzue’n ng’ɔ sin su’n, i ɲin su ti ijre ngunmin. Ɔ maan ɔ di anglo kaka ka naan y’a ɲan e lɛtri mun. Ɔ nin i sɔ’n ngba’n, e kwla jrannin sa sɔ’n, ɔ nin uflɛ wie ekun be ɲrun kekle.

Nvle sɔ’n nun lɔ’n, aniaan’m be leman sika sanngɛ be yo aɲia dandan mun. I sɔ’n boli min nuan. Aɲia sɔ’m be siesielɛ nun’n, aniaan’m be dili junman kpa. Be fali swre be fa yoli cenje. Kpɛkun be fali ijre wie mɔ be ti tɛnndɛn kpa’n be sili kuku annzɛ be fa yoli bia mun. Be fali fefe waka be kplannin sua mun, kpɛkun be fali ndɛ mma be wuli kɛtɛ. Kɛ mɔ be leman kpɛngbɛ ti’n, waka wun bui yɛ be fa yoli kpɛngbɛ-ɔ. Nanwlɛ kɛ a wun aniaan sɔ mɔ be mian be ɲin be di junman kekle kɛ ngalɛ’n sa’n, ɔ yo ɲɛnmɛn dan. N kloli aniaan sɔ’m be kpa. Ɔ maan kɛ be seli min kɛ n ko di junman lika uflɛ’n, ɔ yoli min ya dan. Afin min wla wá ló be kpa.

BE SELI MIN KƐ N KO DI JUNMAN KENIA LƆ

Afuɛ 1974 nun’n, be seli min kɛ n wɔ Kenia n ko di junman Betɛli ng’ɔ o Nairobi’n nun. Junman nga Betɛli sɔ’n di’n, ɔ timan aɔwi. Afin be nian nvle kɔe blu mɔ be mantan be lɛ’n, be jasin fɛ bolɛ junman’n su. Nvle sɔ’m be nun wie’m be nun’n, awa’n seli Zoova i Lalofuɛ’m be kɛ nán be su Zoova kun. Be sunmannin min kɛ n ko nian aniaan nga be o nvle sɔ’m be nun’n, be osu kpɛ sunman. Nvle nga n ɔli lɔ dan’n yɛle Etiopi. Be kleli aniaan nga be tran nvle sɔ’n nun’n, be yalɛ dan kpa. Be yoli be nun sunman be kpokokpoko. Be wlali wie’m be bisua yɛ be kunnin wie mun bɔbɔ. Sanngɛ aniaan sɔ’m be jrannin kekle lele be guɛli i ti nin i bo. Afin be nin Zoova be afiɛn mantan kpɛkun be nin be niaan’m be afiɛn’n mantan wie.

Afuɛ 1980 nun’n, e nin Gaili Matesɔnun e jali. Nanwlɛ, i sɔ’n yoli min fɛ dan. Gaili fin Kanada yɛ e nin i e trannin Galaadi suklu kunngba’n bo. Kɛ mɔ e nunman lika kunngba nun ti’n, e klɛli e wun fluwa. Kɛ e wieli Galaadi suklu’n i di’n, i liɛ’n be fɛli i ɔli Bolivi. Kɛ ɔ dili afuɛ 12 kun’n, e ko yiali Niyɔki lɔ ekun. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, w’a cɛman e ɔli Kenia lɔ e ko jali. Nanwlɛ min yi’n ti bla kpa. Afin Zoova i junman’n i dilɛ’n, ɔ ti i cinnjin tra like kwlaa yɛ ɔ timan aɲinkplifuɛ. Kɛ e jali lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, w’a yaciman min bo suanlɛ nin min klolɛ le.

Afuɛ 1986 nun’n, be sieli min akpasua sunianfuɛ ekun. Blɛ kunngba sɔ’n nun’n, nn n ti Betɛli i komite’n i nunfuɛ’m be nun kun. E nin min yi e ɔli nvle kpanngban nun e ko niannin aniaan’m be osu. Kenia lɔ Betɛli’n yɛ ɔ nian nvle sɔ’m be nun jasin fɛ bolɛ junman’n su-ɔ.

Min wla kpɛn su kɛ afuɛ 1992 nun’n, e yoli aɲia dan kun Asimara lɔ. Andɛ’n be flɛ nvle sɔ’n kɛ Eritre. Kɛ é yó aɲia sɔ’n nn awa’n nin-a seman lɔ aniaan’m be kɛ nán be su Zoova kun. Lika nga e ɲɛnnin i kɛ é yó aɲia dan sɔ’n lɛ’n, i klun-o, i sin-o, i kwlaa ti kain. Sanngɛ kɛ aɲia’n i cɛn’n juli mɔ n wluli lika sɔ’n nun’n, m’an wunmɛn i wlɛ kun. Afin aniaan’m be miannin be ɲin be dili junman kekle kpa naan lika sɔ’n ɔ nin Zoova i manmanlɛ fata. Aniaan wie’m be fali tannin’m be katali lika nga b’a saci kpa’n, be su. Sran kɔe 1.279 be trannin aɲia sɔ’n i bo. Nanwlɛ aɲia’n yoli fɛ dan.

Akpasua sunianlɛ junman’n ti’n, e kɔ lika fanunfanun nun. Yɛ lemɔcuɛ kwlaa nun’n, ɔ fata kɛ e tu e wɔ lika uflɛ. Cɛn kun’n, aniaan’m be mannin e lawlɛ sua klanman kpa kun m’ɔ o jenvie nuan’n i nun. Cɛn kun liɛ’n, be sikeli e sua kun mɔ be fali kpongbo ngunmin be yoli’n i nun. Kpɛkun sua sɔ’n nin atin nun kɔwlɛ’n be afiɛn’n ti nun mɛtri ya kun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, like nga e wla kpɛn su’n, yɛle jasin fɛ mɔ e nin atin bofuɛ nin jasin bofuɛ mun e miannin e ɲin e boli i juejue su’n. Kɛ be mannin e junman uflɛ lika uflɛ’n, mɔ e si kɛ é wá yáci e janvuɛ sunman e kɔ’n, nanwlɛ e wla boli e wun dan.

ZOOVA YRALI E SU ETIOPI LƆ

Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1980 m’ɔ́ jú 1990, awa wa mannin aniaan wie’m be atin kɛ be su Zoova be nvle’n nun. Yɛ Kenia lɔ Betɛli’n yɛ ɔ nian nvle sɔ’m be nun jasin fɛ bolɛ junman’n su-ɔ. Kɛ ɔ fɛ i lɛ’n, nvle wie’m be wa ɲannin be Betɛli liɛ. Afuɛ 1993 nun’n, be seli e kɛ e wɔ Adisi Abeba lɔ Betɛli’n nun junman dilɛ. Klɔ sɔ’n o Etiopi lɔ. Laa’n aniaan’m be fia yɛ be su Zoova nvle sɔ’n nun-ɔn. Sanngɛ siɛn’n awa’n w’a man be atin.

Zoova yrali junman nga e dili i Etiopi lɔ’n su kpa. Aniaan kpanngban kpa be kacili atin bofuɛ. Sɛ e fa aniaan 100 be nun 20 be kacili titi atin bofuɛ afuɛ 2012 nun. Suklu nga e yo i e aɲia’m be nun kun bo’n, ɔ ukali aniaan’m be kpa kusu. Asa ekun’n, e wa kplannin Ɲanmiɛn Sielɛ Sua 120 tra su. Afuɛ 2004 nun’n, e wa kplannin Betɛli uflɛ. I ti’n aniaan be tuli laa liɛ’n nun be ɔli uflɛuflɛ nun. Be kplannin e aɲia dandan’m be yowlɛ kun Betɛli sɔ’n i wun lɛ wie. I sɔ’n yoli e ye dan.

Kɛ afuɛ’m bé sín’n, min nin Gaili ɔ nin Etiopi lɔ aniaan sunman e afiɛn wa mantannin kpa. Aniaan sɔ’m be klun ti ufue yɛ be klo sran. Ɔ maan e kusu e kloli be wie. Dɔ nga su’n, tukpacɛ’n kle e yalɛ ti’n, anuannzɛ waan e wɔ Abloki lɔ betɛli kun nun. Aniaan nga be o betɛli sɔ’n nun’n, be nian e lika kpa. Sanngɛ e wla lo aniaan nga be o Etiopi lɔ be dan.

ZOOVA YƐ MAAN E JUNMAN’N DILI KPA-Ɔ

Zoova maan junman nga e dili’n, ɔ bali nvlɛ kpa. (1 Kor. 3:6, 9) I nun nga n o Kɔngo lɔ’n, n boli jasin fɛ’n kleli Ruanda lɔfuɛ nga be bali aaba kunndɛlɛ mun. Blɛ sɔ’n nun’n, nn sran fi nin-a boman jasin fɛ Ruanda lɔ le. Sanngɛ siɛn’n, aniaan nga be o lɔ’n be ti sran kɔe 30.000. Afuɛ 1967 nun’n, nn aniaan nga be o Kɔngo (Kinsasa) be ti sran kɔe 6.000. Siɛn’n, be ti sran kɔe 230.000. Kpɛkun afuɛ 2018 nun’n, sran kɔe miliɔn kun tra su be trannin e wla kpɛnlɛ aɲia’n i bo. Nvle kwlaa nga betɛli ng’ɔ o Kenia lɔ’n nian be jasin fɛ bolɛ junman su’n, be junman bali nvlɛ kpa. Ɔ maan sran kɔe 100.000 tra su be wa suli Zoova.

I afuɛ kɔe 50 nun yɛ, Zoova sinnin aniaan fanunfanun lika ukali min maan n fali min wun wlɛli i blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman dilɛ nun. Kannzɛ n te sa ɲan, sanngɛ n fa min wla gua Zoova su. Sa nga be juli min su sran ble mɛn’n nun ti’n, n suannin min awlɛn tralɛ. Kpɛkun like kan nga n le i’n, ɔ juli min. Kɛ aniaan’m be sɔ sran nun klanman, mɔ be jran sa’m be ɲrun kekle kpɛkun be lafi Zoova su’n, i sɔ’n yo e fɛ dan. Nanwlɛ, wafa nga Zoova yrali min su’n, ɔ boli min nuan dan.​—Jue. 37:4.