LIKE SUANLƐ 28
Ɲanmiɛn Sielɛ’n wo lɛ
“Mɛn’n nun famiɛn diwlɛ’m b’a yo e Min’n nin i Klisi’n be Famiɛn diwlɛ.”—NGL. 11:15.
JUE 22 Ɲanmiɛn Sielɛ’n wo lɛ
I SU FITILƐa
1. (1) ?Ngue yɛ e kwla lafi su-ɔ? (2) ?Ngue ti-ɔ?
KƐ A fa ɔ ɲin sie i sa nga be o mɛn’n nun’n be su’n, a kwla bu i kɛ e ɲrun lɔ’n yó kekle. Afin awlobo’m be nunfuɛ’m be kloman be wun kɛ laa’n sa kun. Asa ekun’n, sran’m be dan lika be yo nzaje sa mun, be bu be ngunmin be wun akunndan, yɛ be yo wlɛ. Sran kpanngban be lafiman be nga be sie be’n be su. Kannzɛ bɔbɔ ɔ ti sɔ’n, e kwla lafi su kɛ e ɲrun lɔ’n yó kpa. ?Ngue ti-ɔ? Afin Biblu’n kannin kɛ “mɛn’n i awieliɛ blɛ’n” nun’n, i sɔ yɛ sran’m bé wá yó-ɔ. (2 Tim. 3:1-5) Sran ng’ɔ di nanwlɛ’n kwlá siman Biblu’n nun ndɛ sɔ m’ɔ su kpɛn su’n i su akplowa kaan sa. Yɛ wafa nga ndɛ sɔ’n kpɛn su kusu’n, ɔ kle weiin kɛ Ɲanmiɛn w’a sie Zezi Klisi Famiɛn. Biblu’n nun ndɛ kpanngban nga be kan Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n i ndɛ’n be nun kun yɛ ɔ o lɛ-ɔ. Sɛ e fa e ɲin e sie i Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ wie mun ekun be ndɛ nga be kannin’n su’n, i sɔ’n úka e naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa ekun.
Ndɛ ng’ɔ o Daniɛli fluwa’n nin Sa Nglo Yilɛ fluwa’n nun’n, be kɔ likawlɛ. Be uka e naan y’a wun ninnge nga Zoova su yo be dɔ nga su’n be wlɛ weiin (An nian ndɛ kpɔlɛ 2 nun.)
2. (1) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ?
2 Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge nsan be ndɛ. I klikli’n, é fá e ɲin é síe i Biblu’n nun ndɛ m’ɔ kwla uka e naan y’a si blɛ nga Ɲanmiɛn tɛkɛli i Sielɛ’n i su. I nɲɔn su’n, é wá kán Biblu’n nun ndɛ wie mɔ be kwla uka e naan y’a wun i wlɛ kɛ Zezi w’a yo Ɲanmiɛn Sielɛ’n i Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n be ndɛ. Yɛ i nsan su’n, é fá e ɲin é síe Biblu’n nun ndɛ wie mɔ be kle wafa nga bé núnnún Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n i kpɔfuɛ mun’n be su. É wá wún kɛ ndɛ kwlaa sɔ mɔ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin’n be sasa su klanman kpa, yɛ be uka e naan y’a wun blɛ nin sa nga Zoova siesieli be’n be wlɛ kpa.
BLƐ NGA I NUN YƐ ƝANMIƐN TƐKƐLI I SIELƐ’N
3. ?Ɲanmiɛn Sielɛ’n i Famiɛn’n i su ndɛ benin yɛ Daniɛl 7:13, 14 kan-ɔn?
3 Ndɛ ng’ɔ o Daniɛl 7:13, 14 nun’n kle e kɛ Siefuɛ ng’ɔ leman wunsu m’ɔ kwla sie Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n, yɛle Klisi Zezi. Nvle kwlaa be nunfuɛ mun ‘bé sú i’ aklunjɔɛ su, yɛ siefuɛ uflɛ fi su sinmɛn i osu. Daniɛl fluwa’n i nun ndɛ kun ekun seli kɛ kɛ blɛ nso ko sin’n, yɛ bé fá Famiɛn Diwlɛ’n bé wlá Zezi i sa nun-ɔn. ?E kwla si blɛ nga Zezi kacili Famiɛn’n?
4. ?Wafa sɛ yɛ Daniɛl 4:7-14 kwla uka e naan y’a si afuɛ nga i nun yɛ be sieli Zezi i Famiɛn’n niɔn? (An nian ndɛ ng’ɔ o ja ngua lɔ’n nun wie.)
4 An kanngan Daniɛl 4:7-14 nun. “Afuɛ [annzɛ blɛ, NWT] nso” nga be kɛn i ndɛ’n, ɔ ti afuɛ 2.520. Ɔ boli i bo afuɛ 607 K.N.K. nun. Afuɛ sɔ’n nun yɛ Babilɔninfuɛ’m be tuli famiɛn nga be trannin Zoova i famiɛn bia’n su Zerizalɛmun lɔ’n be kasiɛn’n niɔn. Blɛ sɔ’n wieli afuɛ 1914 nun. Afuɛ sɔ’n nun yɛ Zoova sieli i ‘sran ng’ɔ kpɛli i’n,’ mɔ yɛle Zezi’n, i famiɛn-ɔn.b—Eze. 21:30-32.
5. ?“Blɛ nso’n” i su ye nga e ɲɛn i’n i kun yɛle benin?
5 ?Wafa sɛ yɛ e kwla ɲan ndɛ sɔ’n su ye-ɔ? Sɛ e wun “blɛ nso’n” i wlɛ’n, é láfi su kɛ Zoova yia i ndɛ’m be nuan blɛ ng’ɔ ti i su’n nun. Ɔ sieli blɛ kun naan w’a tɛkɛ i Sielɛ’n. I wafa kunngba’n, ɔ́ yó maan i nuan ndɛ onga’m bé kpɛ́n su blɛ nga i bɔbɔ sieli’n nun. Nanwlɛ, Zoova i cɛn’n “su sɛnmɛn i wun.”—Aba. 2:3.
LIKE NGA TI YƐ E SI KƐ KLISI W’A KACI ƝANMIƐN SIELƐ’N I SU FAMIƐN’N
6. (1) ?Ngue yɛ ɔ kle weiin kɛ Klisi ti Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Sa Nglo Yilɛ 6:2-8 kle kɛ sa sɔ’m bé jú sakpa-ɔ?
6 I nun mɔ Zezi wá wíe i junman’n i di’n asiɛ’n su wa’n, ɔ kannin sa wie mɔ bé wá klé kɛ ɔ su di famiɛn ɲanmiɛn su lɔ’n be ndɛ. Ɔ kannin alɛ’n, nin awe’n, nin asiɛ m’ɔ́ wá kéje’n be ndɛ. Asa ekun’n, ɔ kannin tukpacɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n i ndɛ wie. I waan ‘kɛ bé tí i kɛ w’a yo wa’n, bé tí i ekun-ɔn, w’a yo lika uflɛ.’ Yɛ tukpacɛ nga be flɛ i koronavirisi’n, ɔ kle sɔ weiin. Biblu’n se kɛ sa sɔ’m be ti “nzɔliɛ,” naan bé klé kɛ Klisi’n wo lɛ. (Mat. 24:3, 7; Lik. 21:7, 10, 11) Kɛ Zezi wuli m’ɔ sɛli i sin ɲanmiɛn su mɔ afuɛ 60 tra su sinnin’n, ɔ kleli akoto Zan ekun kɛ sa sɔ’m bé jú sakpa. (An kanngan Sa Nglo Yilɛ 6:2-8 nun.) Kɛ ɔ fɛ i afuɛ 1914 nun’n, sa sɔ’m be kwlaa be kpɛn su. Afin afuɛ sɔ’n nun yɛ be sieli Zezi Famiɛn-ɔn.
7. ?Ngue ti yɛ kɛ Zezi kacili Famiɛn’n, ɲrɛnnɛn tɔli asiɛ’n su-ɔ?
7 ?Ngue ti yɛ kɛ be sieli Zezi Famiɛn’n, mɛn’n nun sa’m be yoli tɛ trali laa’n niɔn? Kɛ be sieli Zezi famiɛn cɛ’n, like klikli ng’ɔ yoli’n Sa Nglo Yilɛ 6:2 kɛn i ndɛ. Yɛle kɛ ɔ nin Suɛn Tɔnfuɛ’n nin i mmusu mun be kunnin alɛ. Sa Nglo Yilɛ 12 kle kɛ Satan w’a ɲanman jranwlɛ. Ɔ maan be kɛnnin i bɔbɔ nin mmusu’m be bo guali be asiɛ’n su wa. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Satan fali ya dan kpa. Kpɛkun ɔ fɛli i ya’n guali klɔ sran’m be su. I sɔ’n ti yɛ ɲrɛnnɛn’n wo asiɛ’n su’n niɔn.—Ngl. 12:7-12.
Mɛn’n nun sa tɛtɛ nga be ju’n be yoman e fɛ. Sanngɛ kɛ e wun wafa nga Biblu’n nun ndɛ’m be kpɛn su’n, e lafi su kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n wo lɛ. (An nian ndɛ kpɔlɛ 8 nun.)
8. ?Kɛ e wun kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n i su ndɛ nga Biblu’n kannin’n be kpɛn su’n, i su ye benin yɛ e ɲɛn i-ɔ?
8 ?Wafa sɛ yɛ e kwla ɲan ndɛ sɔ’m be su ye-ɔ? Sa nga be ju mɛn’n nun’n nin sran’m be nzuɛn m’ɔ w’a kaci’n ti’n, e wun i wlɛ kɛ Zezi w’a kaci Famiɛn. Ɔ maan, sɛ sran’m be bu be ngunmin be wun akunndan yɛ be yo wlɛ’n, nán maan i sɔ’n bubu e sa sin. Sanngɛ maan e wla kpɛn su kɛ be nzuɛn sɔ’n kle kɛ Biblu’n nun ndɛ’n su kpɛn su. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn Sielɛ’n wo lɛ. (Jue. 37:1) Kɛ é mántan Aamagedɔn alɛ’n i koko’n, mɛn’n nun sa’m bé yó tɛ kɔ́ be ɲrun titi. (Mar. 13:8; 2 Tim. 3: 13) E Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, m’ɔ klo e’n, ɔ uka e naan y’a si like nga ti yɛ sa kekle kpanngban be o mɛn’n nun’n. Nanwlɛ, i sɔ’n yo e fɛ dan. ?Nɛ́n i-ɔ?
BÉ NÚNNÚN ƝANMIƐN SIELƐ’N I KPƆFUƐ MUN
9. (1) ?Mɛn’n siefuɛ kasiɛn’n i su ndɛ benin yɛ Daniɛl 2:28, 31-35 kan-ɔn? (2) ?Blɛ benin nun yɛ ɔ boli sielɛ’n i bo-ɔ?
9 An kanngan Daniɛl 2:28, 31-35 nun. Andɛ’n, e wun kɛ Ɲanmiɛn i nuan ndɛ sɔ’n su kpɛn su. Laliɛ nga Nɛbikadnɛzali cɛnnin’n ɔ kan sa nga bé wá jú ‘mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun’n,’ be ndɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn Klisi w’a dun mmua w’a bo famiɛn dilɛ bo. Zezi i kpɔfuɛ nga be o asiɛ’n su wa’n, be nun kun yɛle mɛn’n i siefuɛ kasiɛn mɔ be kɛn i ndɛ Biblu’n nun’n. Mɛn’n i siefuɛ sɔ’n i nzɔliɛ yɛle like m’ɔ ti kɛ waka sran sa’n i “ja ngbabua bɔ be ti blalɛ nin wufa’n.” Mɛn’n i siefuɛ sɔ’n, yɛle Angle nin Amlɛnkɛn mun. Kɛ bé kún Alɛ Dan Klikli’n mɔ be bo yoli kun’n, yɛ be boli mɛn’n i sielɛ bo-ɔ. Like m’ɔ ti kɛ waka sran sa mɔ Nɛbikadnɛzali wunnin i laliɛ nun’n, ɔ kle kɛ ngbaciɛ nɲɔn o mɛn’n i siefuɛ sɔ’n nin mɛn’n i siefuɛ onga’m be afiɛn.
10. (1) ?Angle nin Amlɛnkɛn’m be kwlalɛ’n i su like benin yɛ e wun i andɛ mɔ Daniɛli kɛnnin i ndɛ-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e nian e wun su-ɔ? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “Maan e nian e wun su ufa’n i lika!” nun.)
10 I klikli’n, yɛle kɛ like ng’ɔ ti Angle nin Amlɛnkɛn’m be kwlalɛ’n i nzɔliɛ mɔ Daniɛli kɛnnin i ndɛ’n, yɛle blalɛ m’ɔ sanngan ufa’n nun’n. Ɔ timan kekleke kɛ famiɛn diwlɛ nga be ɲannin kwlalɛ mɛn’n su laa’n be nzɔliɛ liɛ mun sa. Be liɛ’n, be nzɔliɛ mun yɛle sika ɔkwlɛ nin sika. Ufa’n ti sran’m be kwlaa be nzɔliɛ. Andɛ’n sran’m be yo vote be fa kle sran nga be kunndɛ kɛ ɔ sie be’n. Ɔ ju wie’n be man be wun su, be nanti naan be siefuɛ’m be man be atin naan be yo be klunklo like, kpɛkun junman difuɛ’m be le be anuannzɛ mun. I kwlaa sɔ’n ti’n, kɛ ɔ yo naan mɛn siefuɛ sɔ’n yo like ng’ɔ klo kɛ ɔ́ yó’n, ɔ ti kekle mɛn i.
11. ?Wafa sɛ yɛ Angle nin Amlɛnkɛn’m be kwlalɛ’n ɔ uka e naan y’a wun i wlɛ kɛ e o mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun-ɔn?
11 I nɲɔn su’n, yɛle kɛ Angle nin Amlɛnkɛn mɔ be nzɔliɛ yɛle like sunman waka sran’n i ja ngbabua’n, be yɛ be ti famiɛn diwlɛ nga Biblu’n kannin be ndɛ kɛ bé wá síe mɛn’n, be nun kasiɛn’n niɔn. Mɛn’n i siefuɛ uflɛ fi su sinman be osu. I kpa bɔbɔ’n, Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá núnnún be nin klɔ sran’m be famiɛn diwlɛ onga’m be kwlaa Aamagedɔn alɛ’n nun.c—Ngl. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.
12. ?Ngue ti yɛ e kwla se kɛ ndɛ ng’ɔ o Daniɛl fluwa’n nun’n ɔ wla e fanngan-ɔn?
12 ?Wafa sɛ yɛ e kwla ɲan ndɛ sɔ’n su ye-ɔ? Ndɛ ng’ɔ o Daniɛl fluwa’n nun kle weiin kɛ e o mɛn’n i bue nuan. I afuɛ 2.500 tra su yɛ, Daniɛli kannin kɛ kɛ Babilɔnin ko tɔ’n, mɛn’n i siefuɛ nnan ekun’n, bé wá síe Ɲanmiɛn i sran mun. Asa ekun’n, ɔ seli kɛ Angle nin Amlɛnkɛn mun yɛ bé yó mɛn siefuɛ sɔ’m be kasiɛn’n niɔn. Nanwlɛ, i sɔ’n gua e awlɛn su nzue, yɛ ɔ kle kɛ ɔ cɛ kan’n, Ɲanmiɛn Sielɛ’n wá núnnún klɔ sran’m be sielɛ’m be kwlaa. Kpɛkun i kunngba síe asiɛ wunmuan’n.—Dan. 2: 44.
13. (1) ?Ngue yɛ “famiɛn’m be mɔcuɛ su’n” nin “famiɛn blu” nga Sa Nglo Yilɛ 17:9-12 kan be ndɛ’n be ti i nzɔliɛ-ɔ? (2) ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn nuan ndɛ sɔ’n kpɛnnin su-ɔ?
13 An kanngan Sa Nglo Yilɛ 17:9-12 nun. Alɛ Dan Klikli’n yoli tɛ dan ti’n, mɛn’n i awieliɛ blɛ’n i su ndɛ kun ekun mɔ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin’n kpɛnnin su. Nvlenvle’m be siefuɛ’m be kunndɛli kɛ bé yó naan fɔundi tran mɛn’n nun. I sɔ’n ti’n, afuɛ 1920 nun’n, Zanvie anglo’n nun’n, be kpɛli anuannzɛ kun ba. (Be flɛli i kɛ Société des Nations.) Sanngɛ afuɛ 1945 nun, Ɔktɔblu nun’n, be kpɛli anuannzɛ uflɛ kun i ba naan ɔ sin i osu. (Be flɛli i kɛ ONU.) Biblu’n flɛ anuannzɛ sɔ’n kɛ “famiɛn’m be mɔcuɛ su’n.” Anuannzɛ sɔ’n sieman mɛn’n i trele sa. Nvlenvle’m be siefuɛ nga be suɛn i bo’n, be yɛ be mɛn i kwlalɛ-ɔ. Biblu’n flɛ siefuɛ sɔ mun kɛ “famiɛn blu.”
14-15. (1) ?“Babilɔnin klɔ dan’n” i su ndɛ benin yɛ Sa Nglo Yilɛ 17:3-5 kan-ɔn? (2) ?Ngue yɛ be nga be suan Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be bo’n, be nun kpanngban be yo i andɛ-ɔ?
14 An kanngan Sa Nglo Yilɛ 17:3-5 nun. Ɲanmiɛn maan akoto Zan wunnin tekle bla kun aolia nun. Be flɛ i kɛ “Babilɔnin klɔ dan.” I yɛ ɔ ti mɛn wunmuan’n nun Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n i nzɔliɛ’n niɔn. ?Ngue yɛ aolia nun like sɔ’n kle e-ɔ? Ɔ kle kɛ Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be nin mɛn siefuɛ’m be dili junman likawlɛ titi, yɛ be suannin be bo. Sanngɛ ɔ cɛ kan’n, Zoova wá fɛ́ i akunndan’n wlá mɛn siefuɛ’m “be klun naan be yo i klun sa’n.” ?Wafa sɛ yɛ i bo’n gúa-ɔ? Mɛn siefuɛ sɔ mɔ be flɛ be ekun kɛ “famiɛn blu” mun’n bé wá kpɛ́ be ɲin Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be su, kpɛkun bé núnnún be.—Ngl. 17:1, 2, 16, 17.
15 ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Babilɔnin klɔ dan’n i nunnunlɛ’n w’a mantan koko-ɔ? Sɛ e waan é tɛ́ kosan sɔ’n su’n, ɔ fata kɛ e wla kpɛn sa wie’m be su. Yɛle kɛ nzue dan kun mɔ be flɛ i kɛ Efrati’n, m’ɔ sonji sin laa Babilɔnin klɔ’n i sin’n ɔ sɛsɛ i wie. Sa Nglo Yilɛ fluwa’n waan sran miliɔn kpanngban nga be suan Babilɔnin klɔ dan’n i bo’n be ti kɛ “nzue” wie mɔ be sasa lika kun’n sa. (Ngl. 17:15) Sanngɛ kusu ɔ se ekun kɛ nzue sɔ’m bé ‘wá wíe nun.’ I sɔ’n kle kɛ sran kpanngban kpa bé wá yáci Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be bo suanlɛ. (Ngl. 16:12) Ndɛ sɔ’n kpɛn su andɛ. Afin sran kpanngban kpa be tu Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be nun, kpɛkun be kɔ lika uflɛ be ko kunndɛ like nga be kwla yo naan b’a wun be su sa’m be trawlɛ’n.
16. ?Kɛ e wun ONU ɔ nin Babilɔnin klɔ dan’n i nunnunlɛ’n be su ndɛ nga Biblu’n kan’n i wlɛ’n, i su ye benin yɛ e ɲɛn i-ɔ?
16 ?Wafa sɛ yɛ e kwla ɲan ndɛ sɔ’m be su ye-ɔ? Nvlenvle’m be Anuannzɛ (ONU) mɔ be kpɛli i ba’n, ɔ nin sran mɔ be suanman Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n be bo kun’n, ɔ kle weiin kɛ e o mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun. Kannzɛ bɔbɔ sran kpanngban be suanman Babilɔnin klɔ dan’n i bo kun’n, sanngɛ nɛ́n i sɔ’n yɛ ɔ́ wá yó maan ɔ́ tɔ́-ɔ, like uflɛ yɛ ɔ́ wá yó maan ɔ́ núnnún-ɔn. Kɛ nga e dun mmua e kannin’n sa’n, Zoova wá fɛ́ i akunndan’n wlá “famiɛn blu” mɔ be ti mɛn siefuɛ’m be nzɔliɛ’n be klun “naan be yo i klun sa’n.” Mɛn siefuɛ sɔ mun yɛ be suan nvlenvle’m be Anuannzɛ’n (ONU) i bo-ɔ. Nvlenvle sɔ’m bé wá núnnún Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n kpɛ kunngba, yɛ i sɔ’n bó sran’m be kwlakwla be nuan.d (Ngl. 18:8-10) Babilɔnin klɔ dan’n i nunnunlɛ’n bó sran’m be nuan dan, yɛ bé wún i su afɛ. Sanngɛ sa nɲɔn ti’n Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be liɛ’n be klun jɔ́. Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be timan su’n, mɔ be kleli Ɲanmiɛn Zoova i sufuɛ’m ɲrɛnnɛn titi’n be su tranman lɛ kun, yɛ é fín mɛn tɛ nga nun é fíte!—Lik. 21:28.
MAAN E LAFI SU KƐ E ƝRUN LƆ’N YÓ KPA
17-18. (1) ?É yó sɛ naan y’a lafi Ɲanmiɛn su kpa titi? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun-ɔn?
17 Daniɛli seli kɛ Ɲanmiɛn i su ndɛ nanwlɛ’n i “silɛ’n ɔ́ úka su.” Andɛ’n, i sɔ’n yɛ e wun i-ɔ. Blɛ nga e o nun yɛ’n i su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin’n, e wun i wlɛ kpa. (Dan. 12:4, 9, 10) Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ sɔ’m be kpɛn su sɛsɛsɛ ti’n, e lafi Zoova nin i nuan ndɛ’n be su kpa ekun. (Eza. 46:10; 55:11) I sɔ’n ti’n, maan e mian e ɲin kpa naan e lafi Ɲanmiɛn su kpa. Yɛle kɛ maan e bo e ɲin ase e suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun like kpa titi, yɛ maan e uka sran mun naan be nin Zoova be afiɛn mantan titi. Zoova sásá be kwlaa nga be fa be wla be guɛ i su’n, yɛ ɔ́ yó maan be wun ‘jɔ́ be fɔun’ titi.—Eza. 26:3.
18 Like suanlɛ nga i sin liɛ’n nun’n, é wá wún Klisifuɛ nga bé trán mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun’n be su ndɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kannin’n. É wá wún kɛ ndɛ sɔ mun nin mɛn’n i awieliɛ blɛ’n i su ndɛ wie mun ekun be kɔ likawlɛ sɛsɛsɛ, yɛ be kle weiin kɛ e o mɛn’n i awieliɛ blɛ’n nun sakpa. Asa ekun’n, é wún kɛ Zezi m’ɔ ti e Famiɛn’n yɛ ɔ kle i sɔnnzɔnfuɛ kpafuɛ’m be atin-ɔn.
JUE 61 Ɲanmiɛn i Lalofuɛ mun, an wɔ amun ɲrun!
a Blɛ nga e o nun yɛ’n ti i liɛ ngunmin. Kɛ nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ sunman be dun mmua kannin sa’n, Ɲanmiɛn i famiɛn’n w’a bo famiɛn dilɛ bo. Like suanlɛ nga nun’n, é wá fá e ɲin é síe i Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be ndɛ wie’m be su. I sɔ’n wá wlá e fanngan naan y’a lafi Zoova su kpa, yɛ ɔ́ úka e naan srɛ w’a kunman e, naan y’a fa e wla y’a guɛ i su dɔ nga su. Yɛ e ɲrun lɔ’n, é fá e wla é gúɛ i su wie.
b An nian fluwa A kwla di aklunjɔɛ tititi! (blɔfuɛ nun liɛ’n) i like suanlɛ 32, ndɛ ce 4 su’n nun, ɔ nin video nga be flɛ i kɛ Le royaume de Dieu a commencé à gouverner en 1914 m’ɔ o jw.org su’n.
c Sɛ ɔ waan á sí nun kpa ekun’n, nian Afuɛ 2012, Zuɛn 1 Sasafuɛ Tranwlɛ’n, i bue 16-20 nun.
d Sɛ a kunndɛ kɛ á sí e ɲrun la sa’m be su ndɛ’n nun kpa ekun’n, nian fluwa Le Royaume de Dieu en action ! i ndɛ tre 21 nun.