Like nga e kwla yo naan y’a man e wiengu’m be afɔtuɛ kpa’n

1. ?Wan yɛ ɔ fata kɛ ɔ man afɔtuɛ-ɔ? An yiyi nun.

?A KLO ɔ wiengu’m be afɔtuɛ manlɛ? Sran wie’m be klo i sɔ yolɛ. Sanngɛ wie’m be liɛ’n, be klomɛn i sɔ yolɛ. I kpa bɔbɔ’n afɔtuɛ manlɛ’n kun be srɛ. I kwlaa yoli-o, blɛ wie nun’n ɔ fata kɛ e man afɔtuɛ. ?Ngue ti-ɔ? Afin Zezi seli kɛ klolɛ’n, yɛ bé fá síe i sɔnnzɔnfuɛ kpa’m be nzɔliɛ-ɔ. (Zan 13:35) Yɛ like nga e kwla yo fa kle kɛ e klo e niaan mun’n, i kun yɛle be afɔtuɛ manlɛ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle kɛ, kɛ e “janvuɛ kpa kun” man e ‘afɔtuɛ kpa’n,’ i sɔ’n yo maan e nin i e afiɛn’n mantan kpa.—Ɲan. 27:9.

2. (1) ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be si i yo-ɔ? (2) ?Yɛ ngue ti-ɔ? (An nian kuku nga be flɛ i kɛ “Afɔtuɛ nga be mɛn i lemɔcuɛ afiɛn aɲia’n i bo’n” nun wie.)

² Ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be si wafa nga be kwla man be wiengu’m be afɔtuɛ naan b’a ɲan su ye’n. Zoova sinnin Zezi i lika kpali sran sɔ mun naan be nian asɔnun’n i lika. (1 Piɛ. 5:​2, 3) I lɛ nun’n like kun mɔ asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo’n, yɛle kɛ kɛ bé íjɔ nzra nun’n, be fa Biblu’n be man asɔnun’n nunfuɛ’m be afɔtuɛ. Ɔ ju wie’n, be man aniaan kun i afɔtuɛ. Asa’n, be nga be yacili Zoova sulɛ bɔbɔ’n, be man be afɔtuɛ naan be sa be sin asɔnun’n nun. ?Wafa sɛ yɛ asɔnun kpɛnngbɛn mun nin aniaan onga’m be kwla man be wiengu’m be afɔtuɛ kpa-ɔ?

3. (1) ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a si e wiengu’m be afɔtuɛ man-ɔn? (Ezai 9:6; an nian kuku nga be flɛ i kɛ “Kɛ é mán afɔtuɛ’n maan e nian Zezi i ajalɛ’n su” nun wie.) (2) ?Kosan benin mun yɛ é wá tɛ́ be su like suanlɛ nga nun-ɔn?

³ Sɛ e kunndɛ kɛ é sí e wiengu’m be afɔtuɛ man’n, ɔ fata kɛ e suan sran wie mɔ be mannin be wiengu’m be afɔtuɛ kpa mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n be su like. Yɛ sran nga i ajalɛ’n kwla uka e kpa’n yɛle Zezi. Biblu’n nun’n be flɛ i kɛ “Afɔtuɛ Manfuɛ Kpa.” (An kanngan Ezai 9:6 nun.) ?Sɛ sran kun usa e ngwlɛlɛ afɛ’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ? ?Sɛ sran kun w’a usaman e ngwlɛlɛ afɛ naan e wun kɛ ɔ fata kɛ e mɛn i afɔtuɛ’n, ngue yɛ e kwla yo-ɔ? ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ e man e wiengu’m be afɔtuɛ amanniɛn su, ɔ nin blɛ ng’ɔ ti su’n i nun-ɔn? Like suanlɛ nga nun’n é wá tɛ́ kosan sɔ’m be su.

KƐ BE USA E NGWLƐLƐ AFƐ’N

4-5. ?Kɛ sran kun usa e ngwlɛlɛ afɛ’n, kosan benin yɛ ɔ fata kɛ e dun mmua fa usa e wun-ɔn? An fa sa kun yiyi nun.

⁴ ?Sɛ sran kun usa e ngwlɛlɛ afɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? Wie liɛ’n, e kwla se e wun kɛ w’a bu e sran ti’n, é ká lɛ é úkɛ i. Sanngɛ kwlaa naan y’a ukɛ i’n, maan e dun mmua e usa e wun kɛ: ‘?Sran ng’ɔ kwla mɛn i afɔtuɛ kpa sa sɔ’n nun’n yɛle min?’ Wie liɛ bɔbɔ’n, nán afɔtuɛ yɛ ɔ fata kɛ e mɛn i-ɔ. Sanngɛ sɛ e kle i sran kun m’ɔ si sa ng’ɔ o i su’n i kpa m’ɔ kwla ukɛ i’n, i sɔ liɛ’n yɛ ɔ́ yó i ye dan-ɔn.

⁵ Wienun-ɔn, tukpacɛ kekle wie o e janvuɛ kun wun. Yɛ ɔ se e kɛ ɔ wunnin ayre fanunfanun nga be kwla yo i juejue’n, naan e ukɛ i naan ɔ wun kun ng’ɔ ti kpa’n. I yo, atrɛkpa’n, e klo ayre sɔ’m be nun kun. Sanngɛ e timan dɔɔtrɔfuɛ, yɛ b’a kleman e tukpacɛ sɔ’n i ayre yolɛ. I sɔ’n ti’n, wafa nga e kwla uka e janvuɛ sɔ’n i kpa’n, yɛle kɛ maan e ukɛ i naan ɔ wun dɔɔtrɔfuɛ kun m’ɔ kwla ukɛ i’n i wun.

6. ?Sɛ e minndɛ kan ka naan y’a man sran kun i afɔtuɛ’n, ngue ti yɛ i sɔ’n ti kpa-ɔ?

⁶ Sɛ sran kun usa e ngwlɛlɛ afɛ’n, kannzɛ bɔbɔ e bu i kɛ e si sa ng’ɔ o i su’n i kpa’n, sanngɛ sɛ e fa blɛ e bu akunndan kan ka naan y’a tɛ i su’n, ɔ ti kpa. Afin Ɲanndra Mun 15:28 se kɛ: “Sran ng’ɔ yo sa i nuan su’n, ɔ bu ndɛ sin i klun lɔ naan w’a tɛ su.” ?Yɛ sɛ e bu i kɛ e kwla ka lɛ e tɛ i su’n nin? I lɛ nun bɔbɔ’n, e kwla fa blɛ kan e kunndɛ sa sɔ’n i su ndɛ wie mun ekun, e kwla fa wlɛ i srɛlɛ’n nun, yɛ e kwla bu su akunndan. Sɛ e yo sɔ’n, e kwla lafi su kɛ afɔtuɛ nga é wá mɛ́n i’n, ɔ́ yó Zoova liɛ su. Maan e fa e ɲin e sie i Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Natan i su ndɛ’n su.

7. ?Ngue yɛ like nga Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Natan yoli’n kle e-ɔ?

⁷ Famiɛn Davidi seli Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Natan kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kplán sua kun mán Zoova. Be ja nun lɛ’n, Natan seli i kɛ ɔ yo sɔ. Kusu nn like klikli ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n, yɛle kɛ ɔ usa Zoova ka. ?Ngue ti-ɔ? Afin nán Davidi yɛ Zoova kunndɛ kɛ ɔ kplan sua sɔ’n mɛn i-ɔ. (1 Ɲol. 17:​1-4) Sa sɔ’n kle e kɛ, kɛ be usa e ngwlɛlɛ afɛ’n, ‘nán e kpli e kan ndɛ.’—Zak. 1:19.

8. ?Ngue ekun ti yɛ ɔ fata kɛ e bu akunndan kpa ka naan y’a man sran kun i afɔtuɛ-ɔ?

⁸ Sa kun ekun ti’n, ɔ fata kɛ e fa blɛ e bu akunndan kan ka naan y’a man afɔtuɛ. Yɛle kɛ sɛ e man sran wie i afɔtuɛ naan ajalɛ ng’ɔ fa’n i bo’n gua tɛ’n, bé bó e dunman tɛ. I sɔ’n ti’n, ka naan y’a man sran kun i afɔtuɛ’n, maan e bu i sin kpa.

KƐ É MÁN SRAN KUN MƆ W’A USAMAN E NGWLƐLƐ AFƐ’N I AFƆTUƐ’N

9. ?Ka naan asɔnun kpɛnngbɛn’m b’a man sran kun i afɔtuɛ’n ngue yɛ ɔ fata kɛ be yo-ɔ? (Galasifuɛ Mun 6:1.)

⁹ Sɛ aniaan kun “yo sa wie m’ɔ timan kpa’n” ɔ ti cinnjin kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be fa ajalɛ naan be mɛn i afɔtuɛ. (An kanngan Galasifuɛ Mun 6:1 nun.) Aniaan sɔ’n w’a fa atin tɛ su sanngɛ atrɛkpa’n, ɔ nin-a yoman sa tɛ dan. Asɔnun kpɛnngbɛn’m bé úkɛ i naan ɔ ka nguan m’ɔ leman awieliɛ’n i atin’n su. (Zak. 5:​19, 20) Kɛ ɔ ko yo naan w’a ɲan afɔtuɛ nga asɔnun kpɛnngbɛn’m bé wá mɛ́n i’n i su ye’n, ɔ fata kɛ be nian sɛ sa ng’ɔ yoli’n ɔ timan kpa sakpa-o. Zoova man e kwlaa e atin kɛ e jran like nga e klun akunndan’n kle e’n su e fa e tiaun ajalɛ. (Rɔm. 14:​1-4) ?Yɛ sɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun kɛ sa nga aniaan’n yoli’n, ɔ timan kpa sakpa’n nin? ?Wafa sɛ yɛ be kwla mɛn i afɔtuɛ-ɔ?

10-12. ?Sɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be man sran kun mɔ w’a usaman be ngwlɛlɛ afɛ’n i afɔtuɛ’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ be yo-ɔ? An yiyi nun. (An nian foto mun wie.)

¹⁰ Kɛ ɔ fata kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be man sran kun mɔ w’a usaman be ngwlɛlɛ afɛ’n i afɔtuɛ’n, i sɔ’n kwla yo kekle kan. ?Ngue ti-ɔ? Afin akoto Pɔlu seli kɛ sran kun kwla yo sa wie sanngɛ ɔ wunmɛn i wlɛ kɛ ɔ timan kpa. I sɔ’n ti’n, kwlaa naan asɔnun kpɛnngbɛn’m b’a mɛn i afɔtuɛ’n, ɔ fata kɛ be yo ninnge wie mun naan w’a sɔ be afɔtuɛ’n nun klanman.

¹¹ Wienun-ɔn, fie difuɛ kun waan ɔ́ lúa like asiɛ kekleke kun su. Kwlaa naan w’a lua like sɔ’n, ɔ dun mmua futufutu asiɛ’n nun. Kɛ ɔ ko lua like’n, ɔ gua su nzue naan ɔ fifi naan ɔ yo kpa. I wafa kunngba’n yɛle asɔnun kpɛnngbɛn’m be liɛ’n. Ka naan b’a man aniaan kun mɔ w’a usaman be ngwlɛlɛ afɛ’n i afɔtuɛ’n, ɔ fata kɛ be dun mmua fa ajalɛ wie mun. I wie yɛle kɛ maan be minndɛ blɛ ng’ɔ nin i fata’n naan b’a wun i wun. Yɛ kɛ be ko wun i wun’n, maan be se i kɛ i ndɛ lo be dan naan be kunndɛ kɛ be nin i kókó sa kun su yalɛ. Sɛ aniaan’m be wun kɛ sran ng’ɔ man be afɔtuɛ’n i klun ti ufue naan ɔ klo sran’n, be su sisiman be bo naan b’a sɔ afɔtuɛ ng’ɔ man be’n nun.

¹² Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be nin aniaan’n bé kókó yalɛ’n, ɔ fata kɛ be yo naan ɔ sɔ be afɔtuɛ’n nun klanman. Yɛle kɛ be kpɛn i wla kɛ e kwlakwla e fɔn naan ɔ ju wie’n, ɔ fata kɛ be man e afɔtuɛ. (Rɔm. 3:23) Asɔnun kpɛnngbɛn’m be fa Biblu’n be kle i kɛ sa ng’ɔ yoli’n timan kpa. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n nun’n, be kan ndɛ’n amanniɛn su yɛ be kle kɛ be ɲin yi aniaan’n. Kɛ aniaan’n ko wun i wlɛ kɛ like ng’ɔ yoli’n timan kpa’n, be kle i like trele ng’ɔ fata kɛ ɔ yo naan w’a kaci i sa’n. I agualiɛ su’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m be yo i mo kpɛkun be nin i srɛ Ɲanmiɛn.—Zak. 5:15.

13. ?Sɛ aniaan’n wun afɔtuɛ nga be mɛn i’n i wlɛ annzɛ ɔ wunmɛn i wlɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m bé yó sɛ naan b’a wun i wlɛ?

¹³ Ɔ ju wie’n, aniaan’n wunman afɔtuɛ nga be mɛn i’n i wlɛ kpa. ?Sɛ aniaan’n wun afɔtuɛ nga be mɛn i’n i wlɛ annzɛ ɔ wunmɛn i wlɛ’n, asɔnun kpɛnngbɛn’m bé yó sɛ naan b’a wun i wlɛ? Like nga be kwla yo’n yɛle kɛ be usɛ i kosan wie mun amanniɛn su. (Aku. 12:11) Wafa nga aniaan’n wá tɛ́ kosan sɔ’m be su’n, ɔ́ yó maan bé wún i wlɛ sɛ ɔ wun afɔtuɛ nga be waan bé mɛ́n i’n i wlɛ-o.

MAAN E MAN AFƆTUƐ AMANNIƐN SU Ɔ NIN BLƐ NG’Ɔ TI SU’N I NUN

14. ?Sɛ y’a fa ya’n ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e man afɔtuɛ-ɔ?

¹⁴ Fɔ’n o e kwlaa e nun. Ɔ maan ɔ ju wie’n, e yo like wie annzɛ e kan ndɛ wie m’ɔ yo e wiengu’m be ya-ɔ. (Kol. 3:13) Biblu’n bɔbɔ se kɛ e wiengu’m be ayeliɛ’n ti’n, e kwla fa ya. (Efɛ. 4:26) Sanngɛ sɛ y’a fa ya’n, nán maan e se kɛ é mán sran afɔtuɛ. ?Ngue ti-ɔ? Afin “kɛ sran kun fa ya’n, ɔ kwlá yoman sa ng’ɔ ti kpa Ɲanmiɛn ɲrun’n.” (Zak. 1:20) Sɛ e fa ya naan e man afɔtuɛ’n, ɔ cɛman naan ndɛ’n w’a yo tɛ w’a tra laa’n. I sɔ’n kleman kɛ sɛ sran wie fɔkɔ e awlɛn’n, ɔ fataman kɛ e kan wafa nga e wun yo e’n, i ndɛ e kle i. Sanngɛ sɛ e tra e awlɛn naan e wla gua ase’n, é kwlá kókó yalɛ kpa. I lɛ nun’n, Zɔbu i janvuɛ Elii i su ndɛ’n kwla uka e.

15. ?Ngue yɛ Elii i su ndɛ’n kle e-ɔ? (An nian desɛn’n wie.)

¹⁵ Kɛ Zɔbu i janvuɛ nga be waan be bɛli i fɔnvɔlɛ’n be tɔnnin i suɛn’n, ɔ kplili i ti cɛn kpanngban. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, Elii sieli i su i nuan bo kpa. Zɔbu yoli Elii i annvɔ. Sanngɛ ɔ fali Zɔbu i wun ya wie. Afin kɛ Zɔbu kplí i ti’n, ɔ kannin Zoova i su ndɛ wie mɔ be timan su-ɔ. Sanngɛ Elii w’a kpliman w’a ijɔman. Yɛ kɛ ɔ́ kán ndɛ klé Zɔbu’n, ɔ yoli sɔ amanniɛn su nin aɲinyiɛ su. (Zɔb. 32:2; 33:​1-7) Like nga Elii yoli’n kle e ajalɛ kpa. Yɛle kɛ, kɛ é mán sran afɔtuɛ’n, maan e gua e wla ase, yɛ e yo sɔ blɛ ng’ɔ ti su’n nun nin aɲinyiɛ su. Kpɛkun e kle kɛ i ndɛ lo e.—Aku. 3:​1, 7.

MAAN E MAN AFƆTUƐ YƐ E SƆ NGA BE MAN E’N NUN TITI

16. ?Ngue yɛ Jue Mun 32:8 kle e-ɔ?

¹⁶ Biblu’n nun ndɛ mma nga like suanlɛ nga taka su’n, ɔ se kɛ ‘Zoova mán e afɔtuɛ, ɔ́ nían e su.’ (An kanngan Jue Mun 32:8 nun.) I sɔ’n kle kɛ Zoova úka e titi. Nán afɔtuɛ ngunmin yɛ ɔ man e-ɔ. Sanngɛ ɔ uka e naan y’a nanti i afɔtuɛ’m be su. Ɔ fata kɛ e nian Zoova i ajalɛ’n su. Kɛ e man e wiengu’m be afɔtuɛ’n, maan e fa e ɲin e sie i be su, kɛ nga Zoova fa yo’n sa. Yɛ e uka be naan be ɲan afɔtuɛ nga e man’n i su ye.

17. ?Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be jran Biblu’n nun ndɛ’n su be man e afɔtuɛ’n i sɔ’n yo e sɛ? (Ezai 32:​1, 2)

¹⁷ Dɔ nga su’n, ɔ ti cinnjin kɛ e man e wiengu’m be afɔtuɛ, yɛ maan e kusu e sɔ afɔtuɛ nga be man e’n nun klanman. (2 Tim. 3:1) Kɛ asɔnun kpɛnngbɛn’m be jran Biblu’n nun ndɛ’n su be man aniaan’m be afɔtuɛ trele wie mun’n, be yo kɛ “nzue kun m’ɔ sin mɛn kun mɔ nzue nunman lɔ’n i nun’n sa.” (An kanngan Ezai 32:​1, 2 nun.) E janvuɛ nga nán ndɛ nga e kunndɛ kɛ é tí’n yɛ be kan kle e’n, mɔ sanngɛ ndɛ ng’ɔ kwla yo e ye sakpa’n yɛ be kan’n, be ti e sran nanndoliɛ. Ndɛ ng’ɔ fin be nuan fite’n, ɔ ti kɛ “sika ɔkwlɛ pɔmun mɔ be o ninnge wie mɔ be fali sika be yoli’n be nun’n” sa. (Ɲan. 25:11) Maan e kwlakwla e mian e ɲin naan e si afɔtuɛ man. Yɛ sɛ be man e afɔtuɛ’n maan e sɔ e nun klanman.