‘Fa Zoova yo wɔ awlɛn su like’

‘Fa Anannganman [Zoova, NW] yo wɔ awlɛn su like, yɛ like kwlaa nga ɔ ɲin o i sin’n, ɔ́ fá mán wɔ.’—JUE MUN 37:4.

1, 2. ?Aklunjuɛ’n i kpafuɛ’n i bo’n ɔ fin wan? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Famiɛn Davidi fa e ɲin sie i sɔ liɛ’n su ɔ?

‘ƝANMIƐN ndɛ nga Zezi kɛnnin i oka’n su lɔ’n, ɔ o Zezi Klist i jasin fɛ’n mɔ Matie klɛli’n nun. Ndɛ sɔ’n i su fitilɛ nun’n, Zezi fa e ɲin sie i ndɛ kpɔlɛ nsiɛn uflɛ su. Ɔ se kɛ: ‘Be nga be si kɛ be di Ɲanmiɛn ninnge’m be yalɛ’n, be liɛ su ti ye. [...] Be nga be si aunnvuɛ’n, be liɛ su ti ye. [...] Be nga be ti ndɛ siesiefuɛ’n, be liɛ su ti ye.’ Ndɛ sɔ nun’n, Zezi fitili like nsiɛn uflɛ ekun be su. Ɔ kannin be nga be liɛ su ti ye’n be ndɛ (Matie 5:3-11). Ndɛ nga Zezi kannin’n, ɔ gua e awlɛn su nzue kɛ e kwla di aklunjuɛ.

² Jue nga Ɲanmiɛn maan Davidi m’ɔ ti laa nun Izraɛli Famiɛn’n ɔ klɛli be’n, be nun kun nun’n, ɔ fa e ɲin sie i Zoova mɔ aklunjuɛ’n i bo’n o i sa nun’n, i su. Ɔ seli kɛ: ‘Fa Anannganman yo wɔ awlɛn su like, yɛ like kwlaa nga ɔ ɲin o i sin’n, ɔ́ fá mán wɔ.’ (Jue Mun 37:4). ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla si Zoova ɔ nin i sran’n i wafa nga ɔ ti’n, naan y’a fɛ i y’a yo ‘e awlɛn su like’ ɔ? ?Ninnge nga Zoova w’a yo be’n, ɔ nin nga ɔ́ wá yó naan i klun sa’n w’a kpɛn su’n, wafa sɛ yɛ ninnge sɔ’m be kwla wla e fanngan kɛ é ɲán ‘like kwlaa nga e ɲin o i sin’n’ niɔn? Sɛ e nian Jue Mun ndɛ tre 37 i mma 1 lele 11 i kploun nun’n nin i tɛtrɛ nun’n i kpa’n, é wún kosan sɔ’m be su tɛlɛ’n i wlɛ.

‘Nán ɔ ɲin blo be wun’

3, 4. ?Kɛ nga Jue Mun 37:1 fa kan’n sa’n, afɔtuɛ mennin yɛ Davidi man e ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa su andɛ ɔ?

³ Blɛ nga ‘lika’n w’a yo kekle’ yɛ mɔ klunwi ayeliɛ’n w’a tru’n, i nun yɛ e wo ɔ. E wun kɛ akoto Pɔlu i ndɛ nga ɔ kannin’n, ɔ su kpɛn su. Ɔ seli kɛ: ‘Sran nga be klun yo wi mɔ be ti gblɛfuɛ’n, be sa tɛ nga be yo’n i tɛ’n ɔ tra laa liɛ’n, bé láka sran mun yɛ bé láka be bɔbɔ be wun.’ (2 Timote 3:1, 13). Kɛ e wun klunwifuɛ mun mɔ be sa nun ninnge’m be yo ye’n, ɔ maan be le aɲanbeun ninnge kpanngban’n, nanwlɛ, i sɔ’n kwla bubu e sa sin ndɛndɛ kpa! I kwlaa sɔ’n, ɔ kwla sanngan e angunndan yɛ e kwla fa e ɲin sie i like uflɛ su naan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, y’a mlin. Amun e nian wafa nga Jue Mun 37 i ndɛ klikli’n fa e ɲin sie i aya sɔ mɔ e kwla tɔ nun’n, i su. I waan: ‘Nán fa ya be nga be yo sa tɛ’n be wun. Nán ɔ ɲin blo be nga be fɔn mmla’n be wun.’

⁴ Televiziɔn nin aladio, ɔ nin zronali’m be nun’n, cɛn kwlakwla be kan sa kpanngban mɔ klunwifuɛ’m be yo’n, i ndɛ. Aata difuɛ dandan nga be di ndrunmun’n, be man adi ninnge naan b’a traman be. Sa tɛ yofuɛ’m be di be nga be leman wie’n be lufle. Be kwlá traman sran kunfuɛ mun, annzɛ kusu’n nán be yɛ be wun be bɔbɔ be ayeliɛ’n i nuan sa’n niɔn. Sa kwlaa sɔ mɔ be kle kɛ jɔlɛ difuɛ’m be di ndɛ kwlɛ’n, be kwla fɔkɔ sran awlɛn. Kpɔkun be kwla sanngan sran angunndan. Ɔ maan, fɛ nga e bu i kɛ be nga be fɔn Ɲanmiɛn mmla’n be di’n, ɔ kwla yo maan e ɲin blo be wun. ?Sanngɛ yoo, sɛ e yo e ɲrun wiwi’n yɛ ɔ́ yó lika’n ye mán ye ɔ? ?E ɲin m’ɔ blo fɛ nga e bu i kɛ sa tɛ yofuɛ’m be di’n i wun’n, i ti yɛ maan be su isaman be ayeliɛ’n i bo nzuɛn’n niɔn? Ɔ si’ɛ mlɔnmlɔn! Kpɔkun ɔ fataman kɛ ‘e fa ya’ be wun kaan sa. ?Ngue ti ɔ?

5. ?Ngue ti yɛ be fa klunwifuɛ mun be sunnzun ijre’n niɔn?

⁵ Jue tofuɛ’n waan: ‘Afin be ti flɛkpɛɛ kɛ ijre mɔ be kpɛ’n sa. Be wu kee ndɛndɛ kɛ ijre nɔnman sa.’ (Jue Mun 37:2). Ijre nɔnman’n ti klanman. Sanngɛ i nɲa’m be wu kee ndɛndɛ, kpɔkun w’a wu. I kunngba’n yɛle klunwifuɛ’m be liɛ’n. E kwla bu i kɛ be ti aɲanbeunfuɛ. Sanngɛ be aɲanbeun ninnge’m be cɛman. Kɛ be ko ka nun’n, ninnge nga be dili ndrunmun be ɲannin be’n, be kwlá ukaman be kun. I agualiɛ su’n, sran kwlaa ɲɛn i ayeliɛ’n i su akatua. Pɔlu seli kɛ: ‘Sa tɛ’n i akatua’n yɛle wie.’ (Rɔmfuɛ Mun 6:23). I agualiɛ su’n, saan klunwifuɛ mun nin sa tɛ yofuɛ’m be kwlaa bé wá ɲán be “akatua’n,” kpɔkun w’a wie. Amun nian kɛ mɛn dilɛ wafa sɔ’n ti afɛ ngbɛn ɔn!—Jue Mun 37:35, 36; 49:17, 18.

6. ?Afɔtuɛ mennin yɛ Jue Mun 37:1, 2 ɔ man e ɔ?

⁶ ?I sɔ’n ti’n niɔn, ɔ fata kɛ e man klunwifuɛ’m be aɲanbeun ninnge m’ɔ cɛman’n i atin naan ɔ sanngan e angunndan’n? Afɔtuɛ nga Jue Mun 37 i ndɛ mma nɲɔn klikli’m be man e’n i bo’n yɛle kɛ: Nán maan klunwifuɛ’m be aɲanbeun ninnge’m be ti’n, e yaci Zoova sulɛ. Sanngɛ i kpa’n bɔɔ, maan e ɲin tran suyralɛ nga e ɲɛn i Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ nin ninnge nga e fali be sieli e ɲrun kɛ é yó’n, be su.—Nyanndra Mun 23:17.

‘Fa ɔ wla’n guɛ i Zoova su, yo sa i nuan su’

7. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e fa e wla’n e guɛ i Zoova su ɔ?

⁷ Jue tofuɛ’n se e kɛ: ‘Fa ɔ wla’n guɛ i Anannganman su, yo sa i nuan su.’ (Jue Mun 37:3a). Kɛ awlaboɛ’n o e su’n, annzɛ kɛ e angunndan’n nun sanngan’n, i blɛ sɔ nun yɛ ɔ fata kɛ e fa e wla’n e guɛ i Zoova su kpa ɔ. Afin, Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, Zoova kunngba yɛ ɔ ti e sasafuɛ kpa’n niɔn. Moizi seli kɛ: ‘Sran nga ɔ ko fia Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n i sin’n, nn w’a tran Ɲanmiɛn m’ɔ kwla like kwlaa yo’n i fɔnvɔ’n nun.’ (Jue Mun 91:1). Kɛ sa tɛ yolɛ’n sánngan e angunndan’n nun kɔ́ i ɲrun mɛn nga nun’n, nn blɛ li yɛ ɔ fata kɛ e fa e wla’n kwlaa guɛ i Zoova su kpa ɔ. Sɛ sa wie tɔ e su naan e janvuɛ wie suan e bo’n, i sɔ’n jɔ e klun. I wafa kunngba’n, kɛ é mían e ɲin é nánti ndɛnman su’n, e klo kɛ Zoova suan e bo.—Ezai 50:10.

8. ?Wafa sɛ yɛ Klistfuɛ junman dilɛ’n kwla uka e naan sa tɛ yofuɛ’m be aɲanbeun ninnge’m b’a sannganman e angunndan’n ngboko ɔ?

⁸ Kɛ ɔ ko yo naan sa tɛ yofuɛ’m be aɲanbeun ninnge’m b’a sannganman e angunndan’n ti’n, maan e fa e wun wlɛ i sran nga be ti kɛ bua sa’n be kunndɛlɛ’n nun, naan be si Zoova i klun sa’n i kpa. Kɛ mɔ sa tɛ yolɛ’n kɔ i ɲrun titi’n ti’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin kpa e uka e wiengu mun titi. Akoto Pɔlu seli kɛ: ‘Nán an yaci sa kpa nin sran ye yolɛ’n, afin i sɔ like’n yɛ be yo ɔ, ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun ɔn.’ “Ye” be nun kpafuɛ nga e kwla yo e wiengu mun’n, yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n mɔ e bo kle be’n. Nanwlɛ, jasin fɛ’n nga e bo’n, ɔ ti ‘asenna like mɔ e fa man Zezi kɛ ɔ fa man Ɲanmiɛn.’—Ebre Mun 13:15, 16; Galasifuɛ Mun 6:10.

9. ?Kɛ Davidi se kɛ: ‘Tran mɛn nga nun wa’n,’ i bo’n yɛle mennin?

⁹ Davidi seli ekun kɛ: “Tran mɛn nga nun wa. Fa nanwlɛ’n yo kɛ wɔ aliɛ sa, di.” (Jue Mun 37:3b). “Mɛn” nga Davidi i blɛ su ɔ kɛn i ndɛ’n, yɛle asiɛ nga Zoova boli Izraɛlifuɛ’m be kasiɛ kɛ ɔ́ fá mán be’n, m’ɔ fa mannin be’n. Salomɔn i famiɛn dilɛ blɛ nun’n, mɛn sɔ’n fɛ i Dan m’ɔ o nglo lɔ’n lika nun’n, lele fa ju Beɛr-Seba m’ɔ o ngua wa lika nun’n. Lika sɔ nun yɛ Izraɛlifuɛ’m be trannin ɔn (1 Famiɛn Mun 5:5). Andɛ, kan kwlaa nga e tran asiɛ’n su’n, like nga e fa e ɲin e sie su’n, yɛle blɛ nga asiɛ wunmuan’n ɔ́ káci mɛn klanman’n, mɔ sran ndɛnmanfuɛ’m bé trán nun’n. Sanngɛ lele naan i sɔ’n w’a ju’n, e di alaje Ɲanmiɛn ninnge’m be nun.—Ezai 65:13, 14.

10. ?Kɛ e ‘fa nanwlɛ’n yo kɛ e aliɛ sa, e di’n,’ i bo’n gua sɛ man e?

¹⁰ ?Sɛ e ‘fa nanwlɛ’n yo kɛ e aliɛ sa, e di’n,’ i bo’n gúa sɛ mán e? Biblu’n nun Ɲanndra kun se kɛ: ‘Sran nga m’ɔ nian sa nga ɔ ti i su’n su yo’n, saan muae cɛ yɛ ɔ́ ɲɛ́n i ɔ.’ (Nyanndra Mun 28:20). Kɛ lika kwlaa nga e o’n, e mian e ɲin e bo jasin fɛ’n e kle sran kwlaa’n, i sɔ’n yo maan Zoova yra e su. Amun e fa sunnzun ase kun. Franki nin i yi Rozu be ti atin bofuɛ angle’m be nvle nga be flɛ i Ekɔsu’n i nglo lɔ klɔ kun su i afuɛ ablanan (40) yɛ. Sran nga be konvi sɔli nanwlɛ ndɛ’n, be ɲin w’a tu su. Sanngɛ atin bofuɛ nɲɔn sɔ’n be sa sin w’a bubuman be. Ɔ maan, be boli jasin fɛ’n, kpɔkun be ukali sran mun maan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Kɛ é sé yɛ’n, asɔnun kun w’a taka kpa klɔ sɔ’n su. Zoova yrali jasin fɛ’n bofuɛ nɲɔn sɔ mɔ be lafili i su’n be junman’n su. Aenvuɛ su Franki seli kɛ: “Suyralɛ’n be nun dan kpafuɛ’n, yɛle kɛ e te o nanwlɛ atin’n su, kpɔkun e te di Zoova i junman’n.” Nanwlɛ, kɛ e ‘fa nanwlɛ’n yo kɛ e aliɛ sa, e di’n,’ suyralɛ kpanngban nga e ɲan be’n, be jɔ e klun.

‘Fa Zoova yo wɔ awlɛn su like’

11, 12. (a) ?Wafa sɛ yɛ ‘Zoova kwla yo e awlɛn su like ɔ?’ (b) ?Ngue yɛ like suanlɛ nun’n e kwla se e wun kɛ é yó ɔ? ?Yɛ mmlusuɛ mennin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?

¹¹ Kɛ ɔ ko yo naan e nin Zoova e afiɛn w’a mantan kpa ekun’n, naan y’a fa e wla’n y’a guɛ i su titi ti’n, ɔ fata kɛ e ‘fa Zoova e yo e awlɛn su like.’ (Jue Mun 37:4a). ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo i sɔ liɛ’n niɔn? Yɛle kɛ maan lika’n yo kekle e su sɛ o, e buman e bɔbɔ e wun angunndan, sanngɛ Zoova yɛ e ɲin tɛ i ɔ. I sɔ yolɛ’n i wafa kun yɛle kɛ e fa blɛ e kanngan Biblu’n nun (Jue Mun 1:1, 2). ?Amun Biblu’n nun kannganlɛ’n ɔ man amun aklunjuɛ? Sɛ sa nga ti yɛ amun kanngan Biblu’n nun’n yɛle kɛ, amún kúnndɛ bé sí Zoova trá laa’n, i liɛ’n ɔ́ mán amun aklunjuɛ. ?Kɛ amun kanngan Biblu’n i akpasua kun nun’n, ngue ti yɛ amun jranman kan naan amun usaman amun wun kosan nga ɔ? Kosan sɔ’n yɛ: ‘?Zoova su like mennin yɛ akpasua nga ɔ kle min ɔn?’ Kɛ amún kánngan Biblu’n nun’n, amun kwla fa fluwa annzɛ fluwa nɲa wie sie i amun wun koko lɛ naan amun a klɛ ndɛ nga be ti amun cinnjin’n b’a sie. Blɛ kwlaa nga amun bu ninnge nga amun kanngan be’n be su angunndan’n, ndɛ ɲanman kun m’ɔ kwla fa amun ɲin sie i Ɲanmiɛn i wafa ɲɛnmɛn kun su’n, maan amun klɛ be sie. Davidi seli jue uflɛ kun nun kɛ: ‘Anannganman wɔ mɔ a ti kɛ yɔbuɛ sa mɔ n talo wɔ’n, wɔ mɔ a ti min defuɛ’n, ndɛ nga ɔ fin min nuan fite’n, ɔ nin angunndan nga m bu be min klun lɔ’n, maan be jɔ ɔ klun.’ (Jue Mun 19: 15). E ɲin mɔ e fa sie i Ɲanmiɛn Ndɛ’n su kpa’n, ‘ɔ jɔ Zoova klun,’ kpɔkun ɔ man e aklunjuɛ.

¹² ?Wafa sɛ yɛ e kwla yo naan e like suanlɛ’n nin i su angunndan bulɛ’n w’a man e aklunjuɛ ɔ? E kwla se e wun kɛ, kɛ e wunmiɛn kwla ju lɛ’n, é mían e ɲin é súan ninnge kpanngban Zoova nin i nzuɛn’m be su. Fluwa kɛ Le plus grand homme de tous les temps ɔ nin Approhez-vous de Jéhovaha be kle e ninnge kpanngban mɔ be su angunndan bulɛ’n ti, e kwla si ye ɔ. Davidi wla sran ndɛnmanfuɛ’m be fanngan kɛ Zoova wá fá ‘like kwlaa nga be ɲin o i sin’n, ɔ́ fá mán be.’ (Jue Mun 37:4b). Like kunngba sɔ’n yɛ akoto Zan lafili su ti yɛ ɔ kwla klɛli kɛ: ‘An nian, sa nga ti yɛ e wla’n wo Ɲanmiɛn su dan’n yɛ: e si kɛ like kwlaa nga e srɛ i’n, m’ɔ ti i klun su’n, ɔ́ mán e. Sɛ e si kɛ like nga e srɛ i’n ɔ́ mán e’n, like kwlaa nga e srɛ i’n, sɛ ɔ ti sɛ ɔ ti sɛ o, e si kɛ y’a ɲɛn i.’—1 Zan 5:14, 15.

13. ?Afuɛ nga be sinnin koko yɛ’n be nun’n, wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ’n i jasin fɛ’n bolɛ junman’n ɔ trɛli nvle kpanngban nun ɔn?

¹³ Kɛ mɔ e mian e ɲin e nanti ndɛnman su’n ti’n, like nga ɔ jɔ e klun kpa’n, yɛle kɛ Zoova yi i wun nglo kle i kpɔfuɛ mun kɛ i yɛ ɔ ti Ɲanmiɛn m’ɔ sie mɛn wunmuan’n niɔn (Nyanndra Mun 27:11). ?Nvle nga be siefuɛ’m be kan ndɛ ɔ sran fi kwlá ijɔman be ɲrun’n be nun’n, kɛ e wun abonuan junman nga e niaan’m be di i jasin fɛ’n bolɛ nun’n, i sɔ’n jɔman e klun dan kpa? Kwlaa naan mɛn’n i awieliɛ’n w’a ju’n, é wá ɲán Ɲanmiɛn junman dilɛ’n i wun atin dan kpa ekun. Blɛ sɔ m’ɔ lo e dan kpa’n, e minndɛ i aklunjuɛ su. Zoova i sufuɛ nga be o aboje klɔ’m be su’n, be nun sunman be bo jasin fɛ’n juejue su be kle suklu dandan’m be nun fluwa suanfuɛ mun, ɔ nin aofuɛ nga be bali nvle sɔ’m be talolɛ’n, ɔ nin sran uflɛ mɔ be bali le nɲɔn kun dilɛ nvle sɔ’m be nun’n. Sran sɔ’n, be klun jɔ atin nga be le i be su Ɲanmiɛn’n, i su’n. É yra e nuan kpa kɛ, kɛ sran sɔ’m bé sá be sin be nvle’n be nun’n, bé kpája kɛ kannin sa. Afin be nvle sɔ’m be nun’n be leman Ɲanmiɛn sulɛ’n i wun atin.—Matie 5:14-16.

‘Fa ɔ wun sa’n kwlaa wla Anannganman sa nun’

14. ?Ninnge mennin mun yɛ be kle weiin kɛ e kwla fa e wla’n guɛ i Zoova su ɔ?

¹⁴ Kɛ mɔ e si kɛ e kwla sike afɛ’n kwlaa nin sa nga be ti kɛ trɔ sa mɔ be tin e su’n ti’n, nanwlɛ, i sɔ’n fɔnvɔ e dan! ?Wafa sɛ? Davidi waan: ‘Fa ɔ wun sa’n kwlaa wla Anannganman sa nun.’ Kpɔkun ɔ kan gua su ekun kɛ: ‘Fa ɔ wla’n guɛ i su, yɛ ɔ́ yó nga ɔ nin wɔ fata’n ɔ́ mán wɔ.’ (Jue Mun 37:5). E asɔnun’m be nun’n, ninnge kpanngban be kle kɛ Zoova suan e bo kpa (Jue Mun 55:23). Atin bofuɛ mun nin akpasua sunianfuɛ annzɛ nvle sunianfuɛ mun, ɔ nin ngaliɛ difuɛ mun, ɔ nin Betɛli lɔ junman difuɛ mun mɔ be ti blɛ kwlaa nun Ɲanmiɛn junman difuɛ’n, be ngba be kwla wun i jrɛiin kɛ Zoova nian be lika. Be nun nga amun si be’n, wafa nga Zoova suannin be bo’n, amun usa be nian. Amún wá wún i jrɛiin kɛ ninnge sunman nun’n, kannzɛ bɔɔ lika’n yoli kekle be su sɛ’n, sanngɛ Zoova i sa’n w’a yoman tankaan be lika le. Ɔ mannin be ninnge nga ɔ ju be’n, titi.—Jue Mun 37:25; Matie 6:25-34.

15. ?Wafa sɛ yɛ Zoova i nvle’n i nzuɛn kpa’n, ɔ fite weiin kɛ like mɔ b’a yi i nglo wia kpa’n nun’n sa ɔ?

¹⁵ Kɛ e lafi Zoova su mɔ e fa e wla’n guɛ i su’n, e kwla wun kɛ Jue Tofuɛ’n indɛ’n kpɛn su. I waan: ‘Ɔ́ wá yó maan ɔ nzuɛn kpa’n ɔ́ fíte nglo weiin kɛ like mɔ b’a fa sie i lika nga ɔ kpaja’n nun’n sa. Yɛ ɔ ndɛ fɛ’n kusu ɔ́ fíte nglo weiin kɛ like mɔ b’a yi i nglo wia kpa’n nun’n sa.’ (Jue Mun 37:6). Zoova i Lalofuɛ mɔ e ti’n ti, blɛ wie nun be tɔn e suɛn. Sanngɛ Zoova tike sran nga be awlɛn ti kpa’n be ɲin naan b’a wun i wlɛ kɛ junman nga e di’n, ɔ fin klolɛ mɔ e klo Zoova nin e wiengu mun’n. Blɛ kunngba sɔ nun’n, kannzɛ sran wie’m be tɔn e suɛn’n, sanngɛ be kwlá fiaman e ayeliɛ kpa’n su. Kannzɛ bɔɔ be tanndan e ɲrun annzɛ be kle e yalɛ sɛ’n, sanngɛ Zoova suan e bo. I sɔ ti’n, Zoova i nvle’n i nzuɛn kpa’n, ɔ fite weiin kɛ like mɔ b’a yi i nglo wia kpa’n nun’n sa.—1 Piɛr 2:12.

“Tran diin, [...] minndɛ”

16, 17. ?Kɛ nga Jue Mun 37:7 fa kan’n sa’n, like mennin yɛ ɔ fata kɛ e yo i andɛ ɔ? ?Yɛ ngue ti ɔ?

¹⁶ Jue tofuɛ’n se ekun kɛ: ‘Fa ɔ wla’n guɛ i Zoova su! Tran diin, yɛ minndɛ. Sɛ sran wie i ninnge’m be yo ye i sa nun’n, nán maan ɔ yo wɔ ya. Nán fa ya sran nga i klun angunndan’m be timan kpa’n i wun.’ (Jue Mun 37:7). Ndɛ mma ngalɛ’n nun’n, Davidi kle e weiin kɛ ɔ fata kɛ e tra e awlɛn e minndɛ Zoova naan i bɔbɔ yo like nga i waan ɔ́ wá yó’n. Kannzɛ bɔɔ mɛn’n i awieliɛ’n nin a junman’n, sanngɛ nɛ́n i ti yɛ é íjɔ e konviabo ɔ. ?E wunman kɛ Zoova i sran aunnvuɛ silɛ nin i awlɛn m’ɔ trɛ i sran’m be wun’n, i dan tra e liɛ’n mlɔnmlɔn’n? Andɛ’n, maan e wla e wun ase jasin fɛ’n bolɛ nun kwlaa naan mɛn’n i awieliɛ’n w’a ju. Kpɔkun maan e tra e awlɛn e minndɛ (Mark 13:10). Siɛn’n, maan e wla nzaje sa yolɛ i ase, naan aklunjuɛ nin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun fɔun nun tranlɛ’n b’a fiman e sa. Siɛn’n, ɔ fata kɛ e jran kekle kpa siɛn naan Satan i mɛn tɛ’n w’a ɲanman ta e su. Asa ekun’n, siɛn’n yɛ ɔ fata kɛ e angunndan’n yo saun, naan nán maan e yo Zoova i ɲrun seiin nantilɛ’n i finfin. Ɔ fata kɛ e wla angunndan sukusuku’m be ase. Yɛ sɛ e ti yasua’n, maan e wla bla kunndɛlɛ sukusuku nin e wiengu yasua kunndɛlɛ’n i ase. Sɛ e ti bla kusu’n, maan e wla bian kunndɛlɛ sukusuku nin e wiengu bla kunndɛlɛ’n i ase. Kpɔkun nán maan e yo like fiɛn wie fi be lika.—Kolɔsfuɛ Mun 3:5.

¹⁷ Davidi man e afɔtuɛ se kɛ: ‘Gua ya ble’n i ase, yaci ya’n mlɔnmlɔn. Sɛ a fa ya’n, nn w’a yo sa tɛ. Be nga be yo sa tɛ’n, bé kán be bo. Yɛ be nga be fa be wla gua Anannganman su’n, mɛn’n ɔ́ yó be liɛ.’ (Jue Mun 37:8, 9). Nanwlɛ, e kwla gua e wla ase e minndɛ blɛ nga Zoova wá núnnún sa tɛ kwlaa nin be nga be yo sa tɛ asiɛ’n su’n. Blɛ sɔ’n, w’a mantan koko kpa kusu.

“Ɔ ka kaan sa”

18, 19. ?Fanngan mennin yɛ Jue Mun 37:10 ɔ wla e ɔ?

¹⁸ ‘Ɔ ka kaan sa, be su wunman klunwifuɛ’n kun. Sɛ a nian kan ɔ tran lɛ’n, a su wunman sran.’ (Jue Mun 37:10). Kɛ é mántan mɛn nga i awieliɛ’n, mɔ Zoova kpɔcilɛ’n i su ɲrɛnnɛn’n yó dan kɔ́ i ɲrun’n, amun nian kɛ ndɛ sɔ’n fɔnvɔ e ɔ! Famiɛn diwlɛ wafa kwlaa nga sran’m be buli i angunndan mɔ be siesieli be laa nun lele m’ɔ́ fá jú andɛ’n, be kwlaa be yoli ngbɛn. Siɛn’n, y’a mantan blɛ nga Ɲanmiɛn wá síe sran mun ekun’n, yɛ Zoova i Famiɛn Diwlɛ’n ɔ́ trán Zezi Klist sa nun. Ɔ́ síe mɛn wunmuan’n, yɛ ɔ́ núnnún Ɲanmiɛn i kpɔfuɛ’m be famiɛn diwlɛ’m be kwlaa.—Daniɛl 2:44.

¹⁹ Kɛ Ɲanmiɛn i Famiɛn Diwlɛ’n ɔ́ síe mɛn uflɛ’n, kannzɛ amún kúnndɛ “klunwifuɛ’n” sɛ, amun su wunman wie fi. I sɔ ti’n, sran kwlaa nga ɔ́ jáso Zoova wun’n, ɔ́ núnnún i ndɛndɛ. Sran kwlaa nga ɔ́ jáso Ɲanmiɛn m’ɔ sie mɛn wunmuan’n i wun’n, annzɛ i ɲin yimɛn i’n, ɔ su tranman lɛ kun. E mantanfuɛ’m be kwlaa bé fá Zoova i klun sa yolɛ’n cící be ti. Amun nian alaje nga é wá dí’n! E su toman e anuan’m be nun kun. Afin, like wie fi su saciman e nin Ɲanmiɛn e afiɛn, ɔ nin e aklunjuɛ’n.—Ezai 65:20; Mise 4:4; 2 Piɛr 3:13.

20, 21. (a) ?Wan mun yɛle “yalɛfuɛ” nga Jue Mun 37:11 kan be ndɛ’n? ?Yɛ ninfan yɛ ‘be wun jɔ́ be kpa sa fɔuun’ ɔn? (b) ?Sɛ e nian Davidi Danfuɛ’n i liɛ’n su e yo’n, mmlusuɛ mennin yɛ é ɲɛ́n i ɔ?

²⁰ I sin’n, “yalɛfuɛ mun yɛ mɛn’n ɔ́ wá yó be liɛ ɔ.” (Jue Mun 37:11a). ?Sanngɛ wan yɛle “yalɛfuɛ” sɔ mun? Ndɛ mma nga be kacili i kɛ ‘yalɛfuɛ’n,’ ɔ fin ndɛ mma kun mɔ i bo’n yɛle “be nga be bo awuyomo, mɔ be kplin tete sa nga sran’m be yo be’n ti’n. I bo’n ekun yɛle be wun ase kanlɛ, annzɛ wɛtɛɛ yolɛ, annzɛ be wun aenvuɛ yolɛ.” Nanwlɛ, “yalɛfuɛ mun” yɛle be nga be kan be wun ase minndɛ Zoova kɛ ɔ wa kan be ti ndɛ’n. “Be wun jɔ́ be kpa sa fɔuun!” (Jue Mun 37:11b). Andɛ bɔbɔ’n, kɛ mɔ e nin Klistfuɛ kpa’m be anuannzɛ’n yɛ e nanti’n, i ti e wun jɔ e kpa sa fɔuun.

²¹ Kannzɛ bɔɔ e te o ɲrɛnnɛn nun’n, e uka e wiengu mun. Kpɔkun e fɔnvɔ be nga be o awlaboɛ nun’n. I sɔ’n ti’n, Zoova i nvle nunfuɛ’m be wun jɔ be kpa sa fɔuun. Aniaan nga be ti asɔnun kpɛnngbɛn’n, be nian e lika Ɲanmiɛn ninnge’m be nun, naan y’a kwla tra e awlɛn ɲrɛnnɛn nga e wun be seiin nantilɛ’n ti’n, be nun. Kpɔkun blɛ wie nun’n, be fa be sa nun like be nian e lika (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:7, 11; 1 Piɛr 5:2, 3). Aunjuɛ sɔ’n ti e cenjele like dan! E su minndɛ anannganman nguan nun tranlɛ aunjuɛ nun, mɛn klanman’n mɔ w’a mantan koko’n nun. I sɔ ti’n, maan e nian Davidi Danfuɛ’n, mɔ yɛle Zezi Klist’n, mɔ Zoova klolɛ dan’n ti ɔ suli i nanwlɛ su ɔ guɛli i ti nin i bo’n, i liɛ’n su e yo (1 Piɛr 2:21). Sɛ e yo i sɔ’n e klun’n jɔ́, yɛ é mánmán e Ɲanmiɛn Zoova mɔ e fɛ i yoli e awlɛn su like’n titi.

[Ja ngua lɛ ndɛ’n]

?Amun kwla tɛ su?

• ?Afɔtuɛ mennin mun yɛ Jue Mun 37:1, 2 mannin amun ɔn?

• ?Wafa sɛ yɛ amun kwla ‘fa Zoova yo amun awlɛn su like’ ɔ?

• ?Ngue like yɛ ɔ kle kɛ e kwla fa e wla’n e guɛ i Zoova su ɔ?