Kɛ awlobo nunfuɛ kun tɔ tukpacɛ’n

1, 2. ?Wafa sɛ yɛ Satan fa ɲrɛnnɛn sa mun nin tukpacɛ yili Zɔbu su naan ɔ́ sáci i Ɲanmiɛn sulɛ’n niɔn?

NANWLƐ, kɛ bé kán be nga be awlobo tranlɛ’n yoli fɛ’n i ndɛ’n, Zɔbu i dunman’n tɛ nun wie. Biblu’n waan “be nga be tran wia afiliɛ lɔ lika nun’n, i dunman’n fuli trali be kwlaa.” Ɔ wuli ba blu, yasua nso nin bla nsan. Asa ekun ɔ le sika nian i awlobo’n i lika kpa. Ng’ɔ trɛ i ngba’n, yɛle kɛ ɔ fa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun ta, yɛ wafa nga i mma’m be nanti Zoova ɲrun’n ɔ ti i cinnjin kpa. I sɔ’n ti’n, i awlobofuɛ’m be afiɛn’n mantan kpa yɛ be di aklunjuɛ.—Zɔb 1:1-5.

² Satan m’ɔ ti Ɲanmiɛn Zoova i kpɔfuɛ dan’n, ɔ fɛli i ɲin sieli Zɔbu su. Ɔ sua Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be wun aya naan ɔ́ sáci be Ɲanmiɛn sulɛ’n ti’n, ɔ fɛ i ɲin wɔli Zɔbu, ɔ sacili i awlobo’n. I sin’n, ɔ “fali tukpacɛ tɛ wie guali Zɔb wunnɛn’n su. Tukpacɛ sɔ’n ɔ yoli i ja’n bo lele fa juli i ti’n su.” Satan bu i kɛ sɛ ɔ fa ɲrɛnnɛn sa mun nin tukpacɛ yi Zɔbu su’n, Zɔbu yáci Ɲanmiɛn sulɛ.—Zɔb 2:6, 7.

3. ?Wafa sɛ yɛ tukpacɛ’n fa yoli Zɔbu ɔ?

³ Biblu’n w’a boman Zɔbu i tukpacɛ’n i dunman sa trele. Sanngɛ wafa nga tukpacɛ’n fa yoli i’n, ɔ yiyi nun kle e. I wunnɛn wunmuan’n ti kakaa mma nin buibui ngunmin yɛ ɔ kplo gua ɔ. Zɔbu i nuan nun bɔn yɛ i wunnɛn’n bɔn kain. I wunnɛn wunmuan’n yomɛn i ya aɔwi. (Zɔb 7:5; 19:17; 30:17, 30) Ɲrɛnnɛn m’ɔ o Zɔbu su’n ti’n, ɔ fa talie bue yɛ ɔ fuɛnfuɛn i wun ɔn. Yɛ nzuɛn’n nun yɛ ɔ tran ɔn. (Zɔb 2:8) ?Nán ɲrɛnnɛn yɛle i sɔ’n?

4. ?Ɔ ju blɛ wie’n ngue sa yɛ ɔ kwla wlu awlo’m be nun ɔn?

⁴ ?Sɛ i sɔ tukpacɛ kekle’n yo amun’n, amún yó i sɛ? Andɛ, Satan faman tukpacɛ yimɛn i Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be su kɛ nga ɔ fa yili i Zɔbu su’n sa. Sanngɛ fɔ m’ɔ o klɔ sran nun’n ti’n, ɔ nin cɛn kwlaa afɛ m’ɔ o e su’n nin lika’n mɔ w’a saci’n ti’n, ɔ ju wie’n, awlobo nunfuɛ’m be kwla tɔ tukpacɛ. Kannzɛ bɔbɔ e nun sunman lika e su tɔman tukpacɛ kɛ Zɔbu sa’n, sanngɛ maan e sasa e wun sɛ, e kwlaa é tɔ́ tukpacɛ bɔɔ le. Kɛ tukpacɛ’n ko wlu e awlo’n nun’n, ɔ kwla yo kekle man e kpa. Maan e nian wafa nga Biblu’n kwla uka e naan y’a jran kekle klɔ sran’m be kpɔfuɛ dan sɔ’n i ɲrun’n.—Akunndanfuɛ’n 9:11; 2 Timote 3:16.

?WAFA SƐ YƐ I SƆ’N YO AMUN ƆN?

5. ?Sɛ ɔ ti le nɲɔn kun tukpacɛ’n, ngue yɛ awlobofuɛ onga’m be yo i titi ɔ?

⁵ Sɛ wafa nga e yo e ninnge mun titi’n, ɔ kaci kan’n, ɔ kwla yo kekle man e. Yɛ se kɛ tukpacɛ kekle kpa w’a tɔ awlobo’n i nunfuɛ kun su. Kannzɛ bɔɔ tukpacɛ’n cɛman’n, sanngɛ ɔ nin i fata kɛ e fafa ajalɛ uflɛ wie mun naan e kplin ninnge wie’m be yolɛ’n su. Yɛle kɛ wie liɛ’n, awlobofuɛ onga’m be kwla yo naan tukpacifuɛ’n ɲan blɛ lo wunmiɛn. Ninnge wie mɔ be yo i titi bɔbɔ’n, be kwla yaci i yolɛ. Sanngɛ awlobo sunman nun’n, kannzɛ bɔbɔ ɔ nin i fata kɛ be se ba kanngan’m be kɛ be tran diin’n, kɛ be niaan’n i wunnɛn’n yo i ya’n, be si i aunnvuɛ. (Kolɔsfuɛ Mun 3:12) Sɛ ɔ ti le nɲɔn kun tukpacɛ’n, like nga ɔ fata kɛ awlobofuɛ onga’m be yo’n yɛ be yo ɔ. Afin be kwlaa be klo kɛ sɛ be wunnɛn yo be ya’n, i wafa kunngba sɔ’n yɛ be fa nian be lika wie ɔ.—Matie 7:12.

6. ?Sɛ awlobo nunfuɛ kun i tukpacɛ’n ti kekle naan ɔ su cɛ kpa’n, i sɔ’n kwla yo be nga’m be sɛ?

⁶ ?Yɛ sɛ tukpacɛ’n ti dan naan ɔ́ wá cɛ́ kpa’n naan i sɔ’n ti ɔ nin i fata kɛ be kacikaci ninnge wie’m be yolɛ’n nin? Wie liɛ’n, tukpacɛ wafa wie ti’n sran’n i ja annzɛ i sa wu i wun, annzɛ tukpacɛ uflɛ wie m’ɔ yo maan sran’n wunman sa wlɛ’n (Alzheimer) w’a tin i su kpa. ?Sɛ ɔ ti sɔ’n nin, é yó i sɛ? ?Yɛ sɛ e fuɛ’n i ti yɛ ɔ saci i su’n nin? Kɛ e awlɛn su sran kun wun i ɲrun kɛ ngalɛ sa’n, ɔ yo e annvɔ kpa. Sanngɛ aeliɛ wie’m be kwla su aunnvuɛ silɛ’n su. Yɛle kɛ, kɛ mɔ e fuɛ’n i tukpacɛ’n ti awlobo nunfuɛ onga’m be kwlá kpɔciman be wun kun’n, kɛ i osu’n cúɛn nun kɔ́’n, ɔ kwla yo be ya. Be kwla usa be wun kɛ: “?Ɔ yo sɛ yɛ sa kɛ nga sa ju min su ɔ?”

7. ?Zɔbu i tukpacɛ’n yoli i yi’n sɛ? ?Yɛ ngue yɛ i wla fili su ɔ?

⁷ Akunndan kɛ nga sa’n yɛ ɔ kwla bali Zɔbu i yi’n i ti nun ɔn. Nán an wla fi su kɛ i mma’m be dun mmua wuli. Atrɛkpa’n, kɛ sa sɔ’m bé lɔ́ngɔ su bé kɔ́’n, nn awlaboe’n kusu yó dan kɔ́. Kpɛkun, kɛ ɔ wun i wun’n mɔ laa ɔ ti sran wakawaka, mɔ siɛn’n tukpacɛ kain ngalɛ’n ti ɔ kwlá kɛnmɛn i wun kun’n, i wla fili su kɛ ɔ nin i wun be nantilɛ mɔ be nin Ɲanmiɛn nanti’n, yɛ ɔ ti like cinnjin’n niɔn. Biblu’n se kɛ: “I [Zɔbu] yi’n seli i kɛ: ‘?Kɛ ɔ o yɛ’n, a tɛ o wɔ osu kunngba’n nun? ?Sɛ b’a se-man ɔ kɛ a ti kpa’n, ɔ yo sɛ li? Nán kpɛ Nyanmiɛn i nzowa naan wu fi.’”—Zɔb 2:9.

8. ?Sɛ tukpacɛ tin awlobo nunfuɛ kun su’n, Biblu’n nun ndɛ benin yɛ ɔ kwla uka be onga mun naan b’a bu akunndan kpa ɔ?

⁸ Kɛ sran wie’m be tukpacɛ’n ti sran sunman be kwlá yoman ninnge nga be yo be titi’n kun’n, ɔ yoman be fɛ mlɔnmlɔn. Sanngɛ Klistfuɛ nga ɔ bu sa sɔ’n su akunndan’n, kɛ ɔ́ kɔ́ i ɲrun’n, ɔ kwla wun i kɛ i sran klolɛ nanwlɛ su’n i nglo yilɛ’n i wun atin yɛ w’a ɲɛn i lɛ ɔ. Sran m’ɔ klo sran kpa’n “ɔ trɛ i anwlɛn sran wun, [...] ɔ yo aklunye, [...] ɔ bu-mɛn i bɔbɔ wun akunndan. [...] Sa’n kwlaa sɔn i nun, sa’n kwlaa nun ɔ lafi Nyanmiɛn su, i wla’n wo i su, ɔ trɛ i anwlɛn sa’n kwlaa nun, yɛ ɔ si-man afɛ.” (1 Korɛntfuɛ Mun 13:4-7) Ɔ maan, nán maan e yaci akunndan tɛ’n i lɛ naan ɔ tin e su, sanngɛ maan e mian e ɲin e kwlɛ i.—Nyanndra Mun 3:21.

9. ?Sɛ tukpacɛ dan kpa kun tɔ awlobo nunfuɛ kun su’n, ndɛ benin yɛ ɔ kwla cici be wla naan b’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun naan be wun w’a fa be feke ɔ?

⁹ ?Sɛ tukpacɛ dan kpa kun tɔ awlobo nunfuɛ kun su’n, wafa sɛ yɛ be kwla yo naan be onga’m b’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun naan be wun w’a fa be feke ɔ? I yo, ɔ le tukpacɛ kun nin i are yolɛ wafa. Ɔ maan e su wa klekleman are yolɛ wafa wie fluwa nga nun wa, annzɛ kusu wafa nga sran kun kwla yo i wun are awlo lɔ’n. Sanngɛ Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, “be kwlaa nga b’a cia’n,” Zoova “tinngɛ be.” (Jue Mun 145:14) Famiɛn Davidi klɛli i kɛ: “Sran ng’ɔ bu yalɛfuɛ’n i akunndan’n, i liɛ su ti ye! Sɛ sa wie bá’n, Anannganman maan ɔ to fuɛn i. Anannganman niɛn i su [...]. Sɛ tukpacɛ kle i yalɛ’n, naan ɔ kwla-man jaso’n, Anannganman, suɛn i bo.” (Jue Mun 41:2-4) Kannzɛ bɔbɔ Zoova i sufuɛ’m b’a fɛ fɛlɛ kpa’n sɛ, sanngɛ Zoova maan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n be le wunmiɛn. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:7) Sran sunman mɔ tukpacɛ kekle kpa o be osufuɛ wie su’n, be fa jue tofuɛ’n i ndɛ nga cici be wla: “Min wun fɔli min dan kpa. Anannganman, yo maan n nyan nguan kɛ a fa kannin’n sa.”—Jue Mun 119:107.

NÁN AMUN WLA’N BO AMUN WUN

10, 11. (a) ?Sɛ awlobo kun waan ɔ́ jrán tukpacɛ’n i ɲrun kekle’n, ngue like yɛ ɔ ti cinnjin kpa ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ bla kun jrannin i wun’n i tukpacɛ’n i ɲrun kekle ɔ?

¹⁰ Biblu’n nun ɲanndra kun waan: “Sɛ a tɔ tukpacɛ naan ɔ wla’n ti-man bowa’n, ɔ uka wɔ. Sanngɛ sɛ ɔ wla’n ɔ bo wɔ wun’n, ɔ lɛ-man ayre.” (Nyanndra Mun 18:14) Tukpacɛ wie ti maan awlobo kun annzɛ sran kun i “wla’n ɔ bo.” Sanngɛ “be wla b’ɔ gua ase’n ɔ yo man be yo juejue.” (Nyanndra Mun 14:30) Sɛ awlobo nunfuɛ’m bé jrán kekle tukpacɛ’n i ɲrun’n annzɛ bé kpɔ́nzɔ’n, ɔ fin be wla m’ɔ bo’n annzɛ m’ɔ gua ase’n.—An nian Nyanndra Mun 17:22.

¹¹ Kɛ Klistfuɛ bla kun nin i wun be jali m’ɔ dili afuɛ nsiɛn cɛ’n, bian’n tɔli tukpacɛ dan kpa, ɔ maan ɔ wa yoli fɔlɛfuɛ. Kɛ i ɲin kpɛ́n i sɔ blɛ’n su’n, ɔ seli kɛ: “Min wun w’a kwlaman ijɔ kpa kun, ɔ maan e nin i e yalɛ kokolɛ’n wa yoli kekle. Kɛ mɔ i ijɔlɛ’n fiteman kpa’n ti, wafa nga m mian min ɲin naan m’an wun ndɛ nga ɔ kan’n i wlɛ’n, ɔ kle min yalɛ dan.” I sɔ w’a yoman pɔpɔ w’a manman bian’n kusu. ?Ngue yɛ bla sɔ’n nin i wun be yoli ɔ? Be tranwlɛ’n nunman asɔnun’n i wun koko. Aniaan bla’n miɛnnin i ɲin naan w’a ɲan wunmiɛn Ɲanmiɛn ninnge’m be nun titi. Ɔ kanngan Biblu’n i akua kɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin Réveillez-vous ! sa’n be nun. I sɔ’n mɛnnin i wunmiɛn naan w’a nian i wun’n i lika lele naan kɛ ɔ dili afuɛ nnan’n bian’n w’a fa wu.

12. ?Kɛ nga Zɔbu fa yoli’n sa’n, ngue yɛ wie liɛ’n tukpacifuɛ’n kwla yo ɔ?

¹² Zɔbu liɛ’n, i mɔ tukpacɛ’n o i su’n li yɛ ɔ jrannin kekle’n niɔn. Ɔ usɛli i yi kɛ: “?Sɛ e nyan ye Nyanmiɛn sa nun’n, ɔ fata-man kɛ e nyan wlɛ?” (Zɔb 2:10) Ɔ maan kɛ i sin’n Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Zaki kán Zɔbu i ndɛ kɛ ɔ ti sran m’ɔ trɛ i awlɛn mɔ sa sɔn i nun’n, ɔ boman e nuan! E kɛnngɛn i Zak 5:11 nun kɛ: “Be nga be jrannin kekle’n, e se kɛ be liɛ su ti ye. An tili Zɔb i anwlɛn b’ɔ trali’n yɛ an wunnin i agualiɛ nga e Min’n maan ɔ guɛli i’n, afin sran yo e Min’n i annvɔ, yɛ ɔ si i aunnvuɛ.” I kunngba’n, andɛ kɛ awlobo nun’n tukpacifuɛ kun trɛ i awlɛn kpa ɔ jran kekle’n, blɛ sunman nun’n i sɔ’n cici be onga’m be wla.

13. ?Ngue yɛ ɔ nin i fataman kɛ awlobo nga be le tukpacifuɛ’n be yo ɔ?

¹³ Be nga be osufuɛ tɔli tukpacɛ’n be nun sunman lika be si kɛ i bo bolɛ nun’n, ɔ yoli kekle mannin be. Be waan wafa nga awlobofuɛ’m be tinuntinun be fa bu sa sɔ’n, ɔ ti cinnjin kpa. I bo bolɛ nun’n ɔ kwla yo kekle man amun kɛ amun kaci amun ninnge’m be yolɛ wafa’n. Sanngɛ sɛ amun mian amun ɲin’n, ɔ kwla yo ye man amun. Kɛ é yó i sɔ’n, nán maan e fa e wun e sunnzun be nga be leman tukpacifuɛ be awlo’n nun’n, naan e se e wun kɛ ‘be liɛ’n be mɛn dilɛ’n ti kpa!’ Nanwlɛ, sran fi siman sa ng’ɔ o i wiengu kun su’n. Zezi i ndɛ yɛ’n fɔnvɔ Klistfuɛ kwlaa. I waan: “Amun kwlaa bɔ an sua trɔ bɔ amu’an fɛ’n, an bla min sin, ń síke amun, yɛ amún dé wunmiɛn.”—Matie 11:28.

MAAN AMUN SIESIE NINNGE NGA BE TI CINNJIN’N

14. ?Wafa sɛ yɛ be kwla siesie ninnge nga be ti cinnjin’n niɔn?

¹⁴ Sɛ tukpacifuɛ kun o awlo’n nun’n, nán maan awlobofuɛ’m be wla fi Biblu’n nun ndɛ nga su. I waan: “Like [...] nga bé yó-ɔ, afɔtuɛ manfuɛ’m be ti yiɛ i wun kpanngban’n, ɔ yo ye.” (Nyanndra Mun 15:22) ?Awlobofuɛ’m be kwlá yiaman be kokoman ndɛ sɔ’n su yalɛ? Kɛ bé yía sɔ’n, ɔ nin i fata kɛ be srɛ Ɲanmiɛn yɛ be niɛn i Ndɛ’n nun naan ɔ kle be ajalɛ kpa. (Jue Mun 25:4) ?Ngue ndɛ yɛ ɔ nin i fata kɛ be kɛn i aɲia sɔ’n i bo ɔ? I yo, are yolɛ ndɛ o lɛ, sika ndɛ o lɛ. Kusu i kwlaa ngalɛ nun’n, ɔ nin i fata kɛ be fa ajalɛ. ?Wan yɛ tukpacifuɛ’n i lika nianlɛ i bo’n wo i sa nun ɔn? ?Wafa sɛ yɛ awlobofuɛ’m be kwla suan be bo ɔ? ?Wafa sɛ yɛ i sɔ ninnge siesielɛ’n, ɔ́ kán awlobofuɛ mun be tinuntinun ɔn? ?Wafa sɛ yɛ sran nga ɔ nian tukpacifuɛ’n i su’n, ɔ́ ɲán ninnge nga i sa miɛn i wun’n, ɔ nin Ɲanmiɛn ninnge mun ɔn?

15. ?Wafa sɛ yɛ Zoova suan awlobo nga be le tukpacifuɛ’n be bo ɔ?

¹⁵ Sɛ e srɛ Zoova tankaan kɛ ɔ uka e’n, naan e bu i Ndɛ’n su akunndan’n, naan e mian e ɲin e nanti i nun mmla’n su’n, wafa nga é ɲɛ́n i nuan sa’n wie liɛ’n ɔ́ bó e nuan. Wie liɛ’n tukpacɛ’n su yaciman e fuɛ’n i nun le. Sanngɛ kɛ e fa sa ng’ɔ o e su’n kwlaa wlɛ i Zoova sa nun’n, i bo’n gua kpa tra like kwlaa titi. (Jue Mun 55:23) Jue tofuɛ’n klɛli i kɛ: “Anannganman, a suan min bo ɔ klun-ufue’n ti. Blɛ bɔ min akunndan’n sanngan sa sunman ti’n, a fɔnvɔ min ɔ maan n nyan aklunjuɛ.”—Jue Mun 94:18, 19; an nian Jue Mun 63:7-9 nun wie.

BA’M BE UKALƐ’N

16, 17. ?Ngue ndɛ yɛ ɔ fata kɛ be kan kle ba kanngan nga be niaan kun ti tukpacifuɛ’n niɔn?

¹⁶ Sɛ tukpacifuɛ dan kun o awlo’n nun’n, ɔ kwla kle ba kanngan’m be yalɛ. Ɔ maan ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be uka ba mun naan be wun like nga be kwla yo’n i wlɛ. Sɛ ba’m be nun kun yɛ ɔ tɔ tukpacɛ’n, ɔ nin i fata kɛ i niaan’m be wun i wlɛ kɛ, kɛ be yiɛ i wun be niɛn i lika’n, nán kɛ be kloman ba onga mun ti ɔ. Ɔ nin i fataman kɛ siɛ nin niɛn’m be yaci ba’m be lɛ naan i sɔ klunngbɔ tran be klun. Sanngɛ maan be yo naan kɛ be bo yó kun be di junman sɔ’n, ba’m be klo be wiengu naan be afiɛn’n mantan kpa.

¹⁷ Sɛ be kan ndɛ nga ɔ kan ba’m be awlɛn’n, ɔ flunman tra kɛ be yiyi tukpacɛ’n i wun ninnge tɛkɛtɛkɛ’m be nun kle be’n. Maan be yiyi afɛ nga ɔ o tukpacifuɛ’n su i nun be kle ba mun. Sɛ ba’m be wun kɛ tukpacɛ’n ti’n be niaan kun’n kwlá yoman like wie m’ɔ ti pɔpɔ be ɲrun’n, ɔ́ úka be naan b’a ‘klo i kɛ be niaan sa’ naan b’a “si i aunnvuɛ.”—1 Piɛr 3:8.

18. ?Wafa sɛ yɛ be kwla uka ba kpɛnngbɛn mun naan b’a wun i wlɛ kɛ lika’n ti kekle ɔ? ?Wafa sɛ yɛ i sɔ’n kwla uka be ɔ?

¹⁸ Maan amun yiyi nun be kle ba kpɛnngbɛn mun kɛ lika’n ti kekle e kwlaa e su naan ɔ nin i fata kɛ e uka e wiengu. Atrɛkpa’n, are yolɛ i wun kalɛ’n ti’n, siɛ nin niɛn’m be su kwlá manman be mma mun ninnge nga be sunnzunnin kɛ bé mán be’n. ?I sɔ’n yó ba’m be ya? ?Annzɛ bé wún kɛ nán be sa klun sa, naan maan be mian be ɲin kɛ ɔ nin i fata’n sa? I kwlaa nga ba’m bé yó’n ɔ fin wafa nga amún kán ndɛ’n klé be’n, ɔ nin wafa nga amun siesie awlobo nun ninnge mun’n. Nanwlɛ, awlobo sunman nun’n, awlobo nunfuɛ kun i tukpacɛ’n ukali ba mun naan b’a nanti Pɔlu i afɔtuɛ yɛ’n su. I waan: “Nán an bu amun bɔbɔ amun wun akunndan yo like fi, nán an kunndɛ amun dunman, nán an tu amun wun, sanngɛ an bu sran wie’m be sran tra amun bɔbɔ. Nán amun nun sran fi bu i bɔbɔ i ninnge’m be ngunmin be akunndan, sanngɛ maan amun wiengu’m be liɛ’n lo amun wie.”—Filipfuɛ Mun 2:3, 4.

BE WUN ARE YOLƐ’N

19, 20. (a) ?Sɛ awlobo nunfuɛ kun tɔ tukpacɛ’n, ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ siɛ’n fa ɔ? (b) ?Kannzɛ bɔbɔ Biblu’n timan are yolɛ fluwa’n, wafa sɛ yɛ tukpacɛ ndɛ’n nun’n, ɔ kle e ajalɛ kpa ɔ?

¹⁹ Are yolɛ wafa kwlaa nga ɔ nin Ɲanmiɛn mmla’n be sansanman be wiengu wun’n, Klistfuɛ nga ɔ yo ninnge mun sɛsɛ su’n, ɔ sɔ nun klanman. Kɛ be osufuɛ kun tɔ tukpacɛ’n be kunndɛ kɛ bé yó i are ndɛndɛ kpa naan i wun fɛ i feke. Sanngɛ wie liɛ’n ndɛ nga dɔɔtrɔ’m be kan’n ɔ kwla sɛnsɛn i wun. Ɔ maan ɔ nin i fata kɛ be bu i su akunndan be nian. Asa ekun’n tukpacɛ wie mɔ be nin a siman be are kpa’n, be wa yili be wun nglo koko nga nun wa. Wie liɛ bɔbɔ’n, kɛ ɔ ko yo naan b’a wun tukpacɛ’n i wlɛ trele sa’n, ɔ ti kekle. ?I lɛ nun’n niɔn, ngue yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ kun yo ɔ?

²⁰ Kannzɛ bɔbɔ Biblu’n klɛfuɛ’m be nun kun ti dɔɔtrɔ’n, yɛ akoto Pɔlu kleli i janvuɛ Timote i are’n, Ɲanmiɛn Ndɛ’n ti fluwa m’ɔ kle aeliɛ kpa, ɔ nin Ɲanmiɛn ninnge mun ɔn. Sanngɛ ɔ timan are yolɛ fluwa. (Kolɔsfuɛ Mun 4:14; 1 Timote 5:23) Ɔ maan Klistfuɛ awlobo’m be nun’n, siɛ mun yɛ ɔ fata kɛ be fa are yolɛ nun ajalɛ’n niɔn. Atrɛkpa’n, be kunndɛ kɛ be usa dɔɔtrɔ uflɛ wie’m be ngwlɛlɛ afɛ. (An nian Nyanndra Mun 18:17.) Like nga be kwla yo naan be osufuɛ’m w’a yo juejue’n yɛ be kunndɛ i dɔɔtrɔ’m be lika ɔ. Wie’m be kunndɛ are uflɛ be yo. Ngalɛ’n ti sran kun i sa klun sa. Sanngɛ are yolɛ nun’n, Klistfuɛ’m be wla fiman su kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n ‘ti kɛ kannin sa, ɔ kpaja be bo. Ɔ kpaja be nyrun atin’n su weiin.’ (Jue Mun 119:105) Be yaciman Biblu’n nun mmla’m be su nantilɛ. (Ezai 55:8, 9) I sɔ’n ti’n, are yolɛ nga bae dilɛ o nun’n, ɔ nin are yolɛ wafa kwlaa nga ɔ fɔn Ɲanmiɛn mmla’n, be sa kɛnmɛn i.—Jue Mun 36:10; Sa Nga Be Yoli’n 15:28, 29; Sa Nglo Yilɛ 21:8.

21, 22. ?Wafa sɛ yɛ Azi lɔ bla kun buli Biblu’n i mmla’m be su akunndan ɔn? ?Wafa sɛ yɛ ajalɛ nga ɔ fali’n i bo’n guali kpa ɔ?

²¹ Maan e nian Azi lɔ bla kun i ndɛ’n. Kɛ ɔ nin Zoova i Lalofuɛ mun be boli Biblu’n nun like suanlɛ’n bo’n, i osu w’a cɛman yɛ ɔ wuli ba ɔ. Ba sɔ’n i wulɛ blɛ w’a junman yɛ ɔ wuli i ɔ. Ɔ juman kilo 1 nin sin kpa. Bla’n i wla boli i wun dan afin dɔɔtrɔ kun seli i kɛ ba’n wá yó fɔlɛfuɛ, naan ɔ su kwlá nantiman le. I sɔ ba’n, ɔ le lika kun mɔ be sie be ɔ. Ɔ seli bla’n kɛ ɔ fɛ i wa’n sie i sɔ lika’n nun. Bla’n i wun’n wunman like nga ɔ ko yo ɔ. ?Wan sin yɛ ɔ́ kɔ́ ɔ?

²² Ɔ se kɛ: “Min wla kpɛnnin su kɛ n suɛnnin i Biblu’n nun kɛ ‘aja nga Anannganman fa man awlo kun’n, like ng’ɔ fa cɛ i’n, i ti nin i bo’n yɛlɛ be klun ba.’” (Jue Mun 127:3) Ɔ fali ajalɛ kɛ ɔ́ fá “aja” like sɔ’n kɔ́ awlo naan i bɔbɔ kó níɛn i lika. I bo bolɛ nun’n, ɔ yoli kekle i sa nun. Sanngɛ Zoova i Lalofuɛ mun be asɔnun’n nun aniaan Klistfuɛ’m be fanngan nun maan bla’n kwla ɲannin sa sɔ’n i trawlɛ. Kɛ ba’n ɲannin afuɛ blu nin nɲɔn’n, ɔ kwla ɔli asɔnun aɲia’m be bo Sielɛ Blɛ Sua’n nun lɔ. Ɔ maan ɔ nin ba kanngan nga be o lɔ’n be kwla sannin nun. Niɛn’n se kɛ: “Ɔ yo min fɛ kɛ Biblu’n nun mmla’m be ti’n maan n yoli like nga ɔ nin i fata’n. Biblu’n ukali min naan min akunndan’n w’a yo sanwun Ɲanmiɛn Zoova ɲrun, naan sa sɔ’n w’a yoman min nsisɔ le.”

23. ?Wafa sɛ yɛ Biblu’n fɔnvɔ tukpacifuɛ’n nin be nga be niɛn i lika’n niɔn?

²³ Tukpacɛ’n su kaman lɛ sa trili. Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai kannin blɛ kun ndɛ. I waan: “Zerizalɛmfuɛ’n [sran] wie fi su se-mɛn kɛ: ‘N kpinndin-man.’” (Ezai 33:24) Ndɛ sɔ’n kpɛ́n su mɛn uflɛ nga ɔ su ba ndɛndɛ lɛ’n nun. Sanngɛ lele nin i kɛ ɔ ju’n, e te tɔ tukpacɛ yɛ e te wu. Ɲanmiɛn sa, mɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n kle e atin’n, ɔ uka e ɔ. Mɛn dilɛ wafa i su mmla nga Biblu’n man’n, be leman wunsu. Be kpa tra klɔ sran’m be akunndan’n m’ɔ kacikaci’n. Ɔ maan sran ng’ɔ si ngwlɛlɛ’n ɔ fa jue tofuɛ’n i ndɛ nga su. I waan: “Anannganman i mmla’n, fiɛn kaan sa nun-mɛn i wun. Kɛ sran’n i wunmiɛn’n wie’n, ɔ mɛn i uflɛ. Anannganman i like ng’ɔ kle’n be ti nanwlɛ. Be kle sran ng’ɔ si-man sa’n i ngwlɛlɛ. [...] Anannganman i jɔlɛ ng’ɔ di be’n, be ti i su. Ɔ lɛ-man kun b’ɔ ti-man nanwlɛ ɔ. [...] Sran ng’ɔ fa be su’n, ɔ nyan be su mmlusuɛ.”—Jue Mun 19:8, 10, 12.