‘an wɔ ko kle be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu’
‘I sɔ’n ti, an wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu. Yɛ like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu an kle be maan be fa su.’—MATIE 28:19, 20.
1. ?I nun mɔ Izraɛlifuɛ’m be o Sinai Oka’n bo lɔ’n, nda onin yɛ be tali ɔ?
I AFUƐ ko ju 3.500 yɛ’n, Izraɛli nvle wunmuan’n tali nda kun Ɲanmiɛn ɲrun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn be o Sinai Oka’n bo lɛ. Be kwlaa be kɛnnin i likawlɛ kɛ: “Like kwlaa nga Anannganman waan e yo’n, é yó.” Kɛ ɔ fin i lɛ’n, be fali be wun mannin Ɲanmiɛn kɛ bé yó i nvle kun “klonglo.” (Ezipt Lɔ Tulɛ 19:5, 8; 24:3) Ɔ maan be lafi su kɛ Zoova nían be lika naan be nin be anunman’m bé trán asiɛ m’ɔ ‘yo like ye kpa, mɔ i kunngba’n ɔ ti nnɛn tawlɛ klanman’n’ i nun lɔ titi.—Saun Yolɛ 20:24.
2. ?Andɛ sran’m be kwlaa be nin Ɲanmiɛn be afiɛn kwla sɛ?
2 Sanngɛ kɛ nga jue tofuɛ Azafu fa kannin’n sa’n, Izraɛlifuɛ’m b’a ‘yoman aenguɛ nga be nin Ɲanmiɛn be trali’n i su sa’n. B’a kplinman su kɛ bé fɛ́ i mmla’n su.’ (Jue Mun 78:10) Nanwlɛ, b’a yoman nda nga be nannan’m be tali’n i su sa’n, yɛ be nin Ɲanmiɛn be afiɛn w’a sɛman kun. (Akunndanfuɛ’n 5:3; Matie 23:37, 38) I sɔ’n ti’n, Ɲanmiɛn ‘niannin be mɔ be timan Zuifu’n be osu’n, ɔ fali be nun wie mun yoli nvle kun naan i dunman tran be su.’ (Sa Nga Be Yoli’n 15:14) Blɛ kasiɛn nga nun’n, Zoova su yia sran kpanngban kpa mun. ‘Sran kpanngban kpa sɔ mɔ sran fi kwlá kaman be’n, be fin mɛnmɛn’n kwlaa nin nvlenvle’n kwlaa nun, sran wafawafa’n kwlaa o be nun, be ijɔ aniɛn wafawafa’n kwlaa’n,’ yɛ be tu be klun be kpan kekle kpa be se kɛ: ‘E Ɲanmiɛn m’ɔ ti bia’n su’n, nin Bua Gbaflɛn’n, be ti yɛ e ɲannin e ti ɔ.’—Sa Nglo Yilɛ 7:9, 10.
3. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo naan ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn’n w’a sɛ ɔ?
3 Sran nga i waan ɔ nin Ɲanmiɛn be afiɛn sɛ wie’n, ɔ fata kɛ ɔ fɛ i wun man Ɲanmiɛn naan be yo i batɛmu sran kwlaa be ɲrun. I sɔ yɛ Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be yo ɔ. Ɔ seli kɛ: ‘I sɔ’n ti, an wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun. Yɛ like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu an kle be maan be fa su.’ (Matie 28:19, 20) Moizi blɛ su’n, Izraɛlifuɛ’m be tie ‘aenguɛ nga Ɲanmiɛn nin be trali’n i wun fluwa’n’ mɔ titi Moizi kanngan nun’n. (Ezipt Lɔ Tulɛ 24:3, 7, 8) Ɔ maan ninnge nga Zoova kunndɛ kɛ be yo’n, be wunnin be wlɛ. Andɛ kusu’n, ninnge nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ e yo be’n, be klɛ Biblu’n nun. Ɔ maan, ɔ ti cinnjin kɛ sran kun si be kpa ka naan w’a se kɛ be yo i batɛmu.
4. ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ sran kun yo ka naan b’a yo i batɛmu ɔ? (An fa kuku m’ɔ o fluwa’n i nglo lɛ’n wla kosan’n i su tɛlɛ’n nun.)
4 E wun i weiin kɛ Zezi kunndɛ kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be Ɲanmiɛn sulafilɛ’n taka kpa ka naan b’a yo be batɛmu’n. W’a seman kɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be ko kunndɛ sran mun naan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ ngbɛn. Sanngɛ, ɔ seli kɛ ‘like kwlaa ng’ɔ kleli be’n, be kusu be kle sran mun maan be fa su.’ (Matie 7:24, 25; Efɛzfuɛ Mun 3:17-19) I sɔ’n ti’n, be nga bé wá yó be batɛmu’n, be dun mmua suan Biblu’n nun like lele afuɛ kun annzɛ afuɛ nɲɔn ka naan b’a se kɛ be yo be batɛmu. Be kpliman be fɛmɛn i sɔ ajalɛ’n. Kpɔkun batɛmu yolɛ cɛn nun’n, be nga be su wa yo be batɛmu’n be dun mmua tɛ kosan cinnjin nɲɔn be su klanman kɛ ɛɛn. Zezi seli kɛ sɛ ‘e se kɛ ɛɛn, maan ɔ ka su, yɛ sɛ e sɛ kɛ cɛcɛ’n, maan ɔ ka su.’ I sɔ’n ti’n, sɛ e yiyi kosan nɲɔn sɔ’m be nun ekun naan e wun be bo kpa’n, ɔ́ yó kpa mán e kwlaa.—Matie 5:37.
E nzuɛn kacilɛ nin e wun Ɲanmiɛn fa manlɛ
5. ?Like cinnjin nɲɔn onin yɛ kosan klikli nga be fa usa sran mɔ be su wa yo i batɛmu’n, ɔ fa e ɲin sie su ɔ?
5 Kosan klikli nga be fa usa sran mɔ be su wa yo i batɛmu’n, be fa usɛ i naan sɛ ɔ kacili i nzuɛn laa’n naan ɔ fɛli i wun mannin Zoova kɛ ɔ́ yó i klun sa’n, ɔ tɛ su. Kosan sɔ’n, ɔ fa e ɲin sie like cinnjin nɲɔn su. Like nɲɔn sɔ m’ɔ fata kɛ sran’n ɔ dun mmua yo be naan b’a yo i batɛmu’n, yɛle nzuɛn kacilɛ’n, ɔ nin be wun Ɲanmiɛn fa manlɛ’n.
6, 7. (a) ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ sran kun kaci i nzuɛn’n ka naan b’a yo i batɛmu ɔ? (b) ?Kɛ sran kun ko kaci i nzuɛn’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo ɔ?
6 ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ sran kun dun mmua kaci i nzuɛn’n naan b’a yo i batɛmu ɔ? Akoto Pɔlu tɛ su. I waan: ‘Laa e kwlaa e ti kɛ be sa, like nga klɔ sran konvi sɔ i’n yɛ e kunndɛ ɔ.’ (Efɛzfuɛ Mun 2:3) I nun mɔ e siman Ɲanmiɛn klun sa’n, e nantili kɛ be nga be siman Ɲanmiɛn’n be liɛ’n sa. Satan m’ɔ ti mɛn nga i min’n, yɛ ɔ sieli e ɔ. (2 Korɛntfuɛ Mun 4:4) Sanngɛ kɛ e ko si Ɲanmiɛn klun sa’n, e ta nda kɛ é fá cɛn nga é dí’n ‘yó Ɲanmiɛn klun sa, naan e yoman klɔ sran klun sa kun.’—1 Piɛr 4:2.
7 Ajalɛ sɔ mɔ e fa’n i su mmlusuɛ’n sɔnnin. I klikli m’ɔ ti nanndoliɛ dan’n, yɛle kɛ e nin Zoova e afiɛn sɛ. E afiɛn sɛlɛ sɔ’n, Davidi waan ɔ ti kɛ nn Ɲanmiɛn w’a flɛ sran kun kɛ ɔ bla i “sua’n nun” lɔ nin i “oka’n su lɔ” sa. Nanwlɛ, i sɔ’n ti sran’n i kɔmin su manlɛ dan. (Jue Mun 15:1) Zoova kpaman sran nun. Sanngɛ, ‘sran ng’ɔ ti nanwlɛfuɛ’n, m’ɔ yo sa i nuan su’n, m’ɔ́ kán ndɛ ng’ɔ o i klun lɔ’n, ɔ kpɛmɛn i wun’n,’ Zoova flɛ i sɔfuɛ’m be ngunmin cɛ. (Jue Mun 15:2) Ninnge nga sran wie’m be yoli be laa’n ti’n, ɔ fata kɛ be kaci be nzuɛn’n nin be ayeliɛ’n naan Zoova w’a kwla sɔ be nun. (1 Korɛntfuɛ Mun 6:9-11; Kolɔsfuɛ Mun 3:5-10) Like nga ti yɛ e fa nzuɛn uflɛ sɔ’n, yɛle kɛ sa nga e yoli be laa’n be yo e nsisɔ. Kpɔkun e kunndɛ kpa kɛ Zoova klun jɔ e wun. Angunndan kpa sɔ’n, ɔ su e bo maan e yaci e bɔbɔ e klunklo ninnge mun, ɔ nin sa nga sran’m be yo be’n, be yolɛ. Kpɔkun e yo like ng’ɔ jɔ Ɲanmiɛn klun’n.—Sa Nga Be Yoli’n 3:19.
8. ?Wafa sɛ yɛ e fa e wun e man Ɲanmiɛn ɔn? ?Yɛ ɲanman onin yɛ ɔ o i sɔ’n, ɔ nin batɛmu yolɛ’n be afiɛn ɔn?
8 Kosan klikli’n i bue nɲɔn su’n, be fa usa naan sɛ be mɔ be su wa yo be batɛmu’n be fali be wun mannin Zoova kɛ bé yó i klun sa’n, be tɛ su. Ɔ ti cinnjin kpa kɛ sran’n, ɔ dun mmua fɛ i wun man Ɲanmiɛn naan b’a yo i batɛmu’n. Sɛ e srɛ Zoova yɛ e ta nda kɛ é sú i’n, nn y’a fa e wun y’a mɛn i Klist dunman nun. (Rɔmfuɛ Mun 14:7, 8; 2 Korɛntfuɛ Mun 5:15) Kɛ e ko yo sɔ’n, Zoova kaci e Min. Kpɔkun kɛ Zezi sa’n, e fa Ɲanmiɛn klun sa yolɛ’n yo e awlɛn su like. (Jue Mun 40:9; Efɛzfuɛ Mun 6:6) Nda mɔ e ngunmin e ta Zoova kɛ é fá e wun é mɛ́n i’n, e tɛ i kpɛ kunngba cɛ. Ɔ ti e nin Zoova e afiɛn ndɛ. Sanngɛ cɛn nga bé yó e batɛmu’n, e kɛn i sran kwlaa be ɲrun kɛ e fali e wun mannin e Si m’ɔ o nglo lɔ’n sakpa.—Rɔmfuɛ Mun 10:10.
9, 10. (a) ?Kɛ be se kɛ be yo Ɲanmiɛn klun sa’n, i bo’n yɛle onin? (b) ?Wafa sɛ yɛ e ɲrɛnnɛn klefuɛ wie mun bɔbɔ’n, be wun i wlɛ kɛ e fali e wun e mannin Ɲanmiɛn ɔn?
9 ?Sɛ e waan é nían Zezi i ajalɛ’n su naan é yó Ɲanmiɛn klun sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: ‘Sran nga i waan ɔ́ sú n su’n, maan ɔ klɛn i wun man min, yɛ ɔ suɛ i waka’n naan ɔ su n su.’ (Matie 16:24) Ndɛ sɔ’n fa e ɲin sie i like nsan su. I klikli’n yɛle kɛ, e “klɛn” e wun. Yɛle kɛ, e se kɛ e yoman e klunklo like kun naan é fá Ɲanmiɛn i atin nin afɔtuɛ’m be su. Like’n i nɲɔn su’n, yɛle kɛ e ‘sua e waka’n.’ Zezi blɛ su’n, waka sualɛ’n ti be ɲin ase gualɛ nin ɲrɛnnɛn wunlɛ’n, be nzɔliɛ. Sanngɛ kɛ mɔ e ti Klistfuɛ’n ti’n, ɲrɛnnɛn nga jasin fɛ’n bolɛ’n ti e wun i’n, ɔ sɔn e nun. (2 Timote 1:8) Kannzɛ sran’m be yo e finfin annzɛ be kpɛ e nzowa’n, ɔ yo e fɛ afin Ɲanmiɛn klun jɔ e wun. Ɔ maan kɛ Zezi sa’n, e ‘buman e ɲin ase gualɛ’n i like fi.’ (Ebre Mun 12:2) I agualiɛ su’n, e ‘su Zezi su’ titi.—Jue Mun 73:26; 119:44; 145:2.
10 E ɲrɛnnɛn klefuɛ wie’m bɔbɔ be wun i wlɛ kɛ, Zoova i Lalofuɛ’m be fali be wun mannin Ɲanmiɛn kɛ bé sú i naan be kaciman. Amun e fa sunnzun ase kun. Alemanɲin lɔ Nazi’m be blɛ su’n, Buchenwald lɔ sran’m be ɲrɛnnɛn klelɛ lika’n nun lɔ’n, be klɛli fluwa mannin Zoova i Lalofuɛ nga be waan be yaciman Ɲanmiɛn sulafilɛ’n naan be fa be sa ti nzɔliɛ sie su. Ndɛ m’ɔ o fluwa’n nun yɛ: “E te yo Biblu’n nun like Suanfuɛ (Zoova i Lalofuɛ). Yɛ e tali nda kɛ é sú Zoova tititi.” E kwlaa nga e fali e wun mannin Ɲanmiɛn kɛ é sú i’n, ajalɛ kunngba’n yɛ e fa ɔ!—Sa Nga Be Yoli’n 5:32.
E kle kɛ e ti Zoova i Lalofuɛ
11. ?Sran nga be yo i batɛmu’n, cenjele like onin yɛ ɔ ɲɛn i ɔ?
11 Kosan’n i nɲɔn su nga be fa usa sran mɔ be su wa yo i batɛmu’n i bue kun su’n, be fa usɛ i naan sɛ ɔ wun i wlɛ kɛ sɛ be yo i batɛmu sran kwlaa be ɲrun’n, nn w’a kaci Zoova i Lalofuɛ’n, ɔ tɛ su. Kɛ be ko yo sran’n i batɛmu’n, Zoova fɛ i dunman’n sie i su. Ɔ maan, ɔ kaci Zoova i junman difuɛ. Nanwlɛ, Zoova i dunman mɔ kɛ ɔ o sran kun su’n, ɔ ti cenjele like dan’n, ɔ le i sin trɔ. Sanngɛ sran nga dunman sɔ’n o i su’n, ɔ kwla lafi su kɛ sɛ ɔ nanti sein titi’n, Zoova sɛ́sɛ́ i. Kpɔkun ɔ́ ɲán anannganman nguan.—Matie 24:13.
12. ?Zoova i dunman’n m’ɔ o sran kun su’n, i sin trɔ’n yɛle onin?
12 Nanwlɛ, Ɲanmiɛn Zoova mɔ like fi nunmɛn i sin’n i dunman’n m’ɔ o sran kun su’n, ɔ ti cenjele like dan. I nuan ijɔfuɛ Mise seli kɛ: ‘Like nga nvle kun nga’m be ko yo naan w’a jɔ be amuɛn’m be klun’n, yɛ be yo ɔ. E kusu e liɛ nga e ko yo naan ɔ ko jɔ Anannganman e Ɲanmiɛn’n i klun titi’n yɛ e yo ɔ.’ (Mise 4:5) Sanngɛ, trɔ o cenjele like sɔ’n i sin. Ɔ fata kɛ e mian e ɲin naan e ayeliɛ’n ti’n, be manman Zoova. Afin kɛ nga Pɔlu kan kleli Rɔmu lɔ Klistfuɛ mun sa’n, sɛ sran kun se kɛ Ɲanmiɛn bu sa kun fɔ naan i kunngba’n ɔ sɛ i sin yo sa sɔ’n, Ɲanmiɛn dunman’n “sáci.”—Rɔmfuɛ Mun 2:21-24.
13. ?Ngue ti yɛ Zoova i sufuɛ mɔ be fali be wun mɛnnin i’n, be kan be Ɲanmiɛn’n i ndɛ ɔ?
13 Kɛ sran kun kaci Zoova i Lalofuɛ’n, ɔ kplin su wie kɛ ɔ́ kán Ɲanmiɛn i su ndɛ. Zoova seli Izraɛlifuɛ mɔ be fali be wun mɛnnin i’n be kɛ, be kɛn i ndɛ naan sran’m be wun i wlɛ kɛ ɔ o lɛ titi naan i yɛ ɔ fata kɛ be su i ɔ. (Ezai 43:10-12, 21) Sanngɛ Izraɛlifuɛ’m b’a kwlá dimɛn i sɔ junman’n. Ɔ maan Zoova kusu w’a nianman be lɔ kun. Andɛ’n, Zoova i ndɛ’n mɔ Klistfuɛ kpa’m be kan’n, ɔ ti be cenjele like dan. Kɛ e klo Zoova mɔ e kunndɛ kɛ sran’m be bo i dunman fɛ’n, i ti yɛ e kɛn i ndɛ’n niɔn. ?E kwla se kɛ e kanman e Si m’ɔ o nglo lɔ’n, ɔ nin sa ng’ɔ se kɛ ɔ́ wá yó be’n, be ndɛ e kleman e wiengu mun? Ɔ si’ɛ. E kan ndɛ nga Pɔlu kannin’n wie. I waan: ‘Be sieli n kɛ n kan, ɔ maan sɛ n kanman’n, min wun jɔman min!’—1 Korɛntfuɛ Mun 9:16.
14, 15. (a) ?Ngue yɛ Zoova i anuannzɛ’n yo naan y’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun ɔn? (b) ?Ninnge onin mun yɛ Zoova man e mɔ be uka e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun ɔn?
14 Kosan’n i nɲɔn su nga be fa usa sran mɔ be su wa yo i batɛmu’n, ɔ kpɛn sran’n i wla wie kɛ anuannzɛ mɔ Zoova fɛ i wawɛ’n kle i atin’n, ɔ fata kɛ ɔ nin i be bo yo kun. E kwlá seman kɛ Ɲanmiɛn i sulɛ nun’n, e ngunmin é sín. Afin, ɔ fata kɛ e “niaan Klistfuɛ mun” be uka e naan be wla e fanngan. (1 Piɛr 2:17; 1 Korɛntfuɛ Mun 12:12, 13) Zoova i anuannzɛ’n uka e naan y’a yo kpa Ɲanmiɛn ninnge’m be nun. Ɔ man e Biblu’n i akua kpanngban naan e si Biblu’n nun like kpa, naan sɛ sa tɔ e su’n e fa ajalɛ kpa, naan be wun mɔ be fa mantan Ɲanmiɛn’n, e suɛn i yolɛ. Kɛ nga niɛn kun tɛ i mma mun, kpɔkun ɔ sasa be’n sa’n, “sran kpa nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n” man e Ɲanmiɛn ninnge’m be nun aliɛ kpanngban blɛ ng’ɔ ti i nuan su’n i su naan e fa e wun mantan Zoova.—Matie 24:45-47; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:7, 8.
15 Le mɔcuɛ kwlaa nun Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun aɲia’m be bo lɔ’n, be wla be fanngan kpɔkun be kle be wafa ng’ɔ fata kɛ be kan Zoova i ndɛ’n. (Ebre Mun 10:24, 25) Ɲanmiɛn junman dilɛ suklu aɲia’n, ɔ kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e ijɔ nzra nun’n. Kpɔkun junman dilɛ aɲia’n kle e wafa ng’ɔ fata kɛ e kan Ɲanmiɛn i ndɛ’n i kpa’n. Sɛ e kɔ asɔnun aɲia’m be bo naan e bɔbɔ e kanngan Biblu’n i akua’m be nun’n, é wún i wlɛ kɛ Zoova i wawɛ’n kle i anuannzɛ’n i atin sakpa. Titi’n, Ɲanmiɛn fa ninnge sɔ mun kle e sa nga sɛ y’a fɛmɛn i atin’m be su’n, be kwla ɲan e’n. Asa ekun’n, ɔ kle e like naan e yo jasin fɛ’n bofuɛ kpa, kpɔkun ɔ uka e naan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun y’a lafiman.—Jue Mun 19:8, 9, 12; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:6, 11; 1 Timote 4:13.
Sa nga ti yɛ e kunndɛ kɛ be yo e batɛmu’n
16. ?Ngue yɛ ɔ su e bo kɛ e fa e wun man Zoova ɔ?
16 Kosan nɲɔn nga be fa usa sran mɔ be su wa yo be batɛmu’n, ɔ uka be maan be si batɛmu mɔ be yo’n, ɔ nin trɔ nga be wo i sin’n, be bo kpa. ?Sanngɛ, ngue ti yɛ sran kun kwla se kɛ be yo i batɛmu ɔ? Nán sran yɛ ɔ su e bo kɛ be yo e batɛmu ɔ, sanngɛ Zoova bɔbɔ yɛ maan e ‘bɛ i sin’ ɔn. (Zan 6:44) Kɛ mɔ ‘Ɲanmiɛn yɛ ɔ ti sran klofuɛ’n’ ti’n, ɔ mianman sran mun kɛ be ɲin yi i. Sanngɛ ɔ kunndɛ kɛ sran’m be fa be wun mɛntɛn i klolɛ su. (1 Zan 4:8) Zoova i nzuɛn m’ɔ yo ɲɛnmɛn’n, ɔ nin wafa ng’ɔ nin e tran mɔ e wun i’n, be su e bo kɛ e fa e wun mɛntɛn i. Zoova fɛli i Wa kunngba cɛ’n mannin naan cɛn wie lele’n, e ɲan mɛn dilɛ kpafuɛ’n. (Zan 3:16) I sɔ’n ti’n, e liɛ nga e si i’n yɛle kɛ e fa e wun man Ɲanmiɛn naan e yo i klun sa’n.—Nyanndra Mun 3:9; 2 Korɛntfuɛ Mun 5:14, 15.
17. ?Ngue yɛ y’a faman e wun y’a mɛnmɛn i ɔ?
17 Kɛ be yo e batɛmu’n, Zoova yɛ ɔ fata kɛ e fa e wun mɛn i ɔ. Sanngɛ sran wie’m be liɛ’n, like kun yolɛ annzɛ junman trele kun dilɛ ti yɛ be yo be batɛmu ɔ. I sɔ’n nin i fataman. Afin Ɲanmiɛn kwla kaci junman ng’ɔ fa mɛn i sufuɛ mun’n. Sanngɛ e wun mɔ e fa mɛnnin i’n, ɔ kaciman le. I wie yɛle kɛ junman nga Ɲanmiɛn fa mannin Abraamu kɛ ɔ di’n, nɛ́n i kunngba’n yɛ ɔ fa mannin Zeremi ɔ. (Bo Bolɛ 13:17, 18; Zeremi 1:6, 7) Sanngɛ kɛ mɔ be sran nɲɔn’n be klo Zoova mɔ be kunndɛ kɛ bé yó i klun sa’n ti’n, be dili junman trele kun nga be fa mannin be’n i kpa. Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ be bo Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n naan sran’m be kaci i sɔnnzɔnfuɛ. Mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, be kwlaa nga be yoli be batɛmu’n be mian be ɲin be di junman sɔ’n. (Matie 24:14; 28:19, 20) Kɛ e tu e klun e di junman sɔ’n, yɛ e kle kɛ e klo e Si m’ɔ o nglo lɔ’n naan e fali e wun mɛnnin i ɔ.—1 Zan 5:3.
18, 19. (a) ?Kɛ be yo e batɛmu’n, ngue ndɛ yɛ ɔ ti kɛ nn y’a kɛn i sran kwlaa be ɲrun ɔn? (b) ?Ngue yɛ like suanlɛ nga ɔ́ bɛ́ i sin lɔ’n wá yíyí nun ɔn?
18 Nanwlɛ, sran nga b’a yo i batɛmu’n, ɔ ɲan suyralɛ kpanngban. Sanngɛ nɛ́n i sɔ’n ti yɛ é kplí kɛ be yo e batɛmu ndɛndɛ ɔ. (Lik 14:26-33) I sɔ ajalɛ’n mɔ e fa’n, ɔ kle kɛ é dun mmua yó Ɲanmiɛn klun sa’n like kwlaa nun. (Lik 9:62) Kɛ be yo e batɛmu’n, ɔ ti kɛ nn e kɛnnin i sran kwlaa be ɲrun kɛ: ‘Anannganman ti e Ɲanmiɛn tititi. I yɛ ɔ dun mmua e ɲrun mlɔnmlɔn ɔn.’—Jue Mun 48:15.
19 Like suanlɛ ng’ɔ́ bɛ́ i sin lɔ’n wá yíyí batɛmu’n i su kosan wie mɔ e kwla fa usa e wun’n, be nun. ?Ngue ti yɛ sran kun kwla fɛ i batɛmu yolɛ’n sie i cɛn uflɛ ɔ? ?Ɔ fata kɛ e bu sran’n i afuɛ’n i angunndan? ?Wafa sɛ yɛ e ngba e kwla kle kɛ batɛmu yolɛ blɛ’n ti like nanndoliɛ ɔ?
?Amun kwla yiyi nun?
• ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ sran kun kaci i nzuɛn’n ka naan b’a yo i batɛmu ɔ?
• ?Kɛ e fa e wun man Ɲanmiɛn’n, nn ngue yɛ y’a se kɛ é yó ɔ?
• ?Zoova dunman’n m’ɔ o sran kun su m’ɔ ti cenjele like’n, i sin trɔ mun yɛle onin?
• ?Ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ su e bo naan e se kɛ be yo e batɛmu ɔ?
[Kuku/Foto, bue 20]
Kosan nɲɔn nga be fa usa be mɔ be su wa yo be batɛmu’n
?Zezi i tɛ m’ɔ yili’n ti’n, amun kacili amun nzuɛn’n, yɛ amun fali amun wun mannin Zoova kɛ amún yó i klun sa’n?
?Amun wun i wlɛ kɛ sɛ amun fa amun wun man Ɲanmiɛn naan be yo amun batɛmu’n, nn amun a kaci Zoova i Lalofuɛ naan amun nin Ɲanmiɛn i anuannzɛ’n mɔ i wawɛ’n kle i atin’n, be bo yó kun?
[Foto, bue 21]
Sɛ e srɛ Zoova yɛ e ta nda kɛ é sú i’n, nn y’a fa e wun y’a mɛn i.
[Foto, bue 23]
Kɛ e bo jasin fɛ’n, e kle kɛ e fali e wun mannin Ɲanmiɛn.