Ɲanmiɛn klo sran ng’ɔ ti sanwun’n

1-3. (a) ?Ngue ti yɛ niɛn’n, ɔ niɛnniɛn i wa’n sɛ ɔ wunnzinnin o, yɛ sɛ i wun tralɛ’m be ti yɛiin’n niɔn? (b) ?Ngue ti yɛ Zoova kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be yo sanwun ɔn? ?Yɛ ngue yɛ ɔ wla e fanngan naan y’a ka sanwun ɔn?

NIƐN kun su siesie i wa yasua kan’n naan ɔ fite. Ɔ niannian ba’n i wun sɛ ɔ wunnzinnin o, yɛ sɛ i wun tralɛ’m be ti yɛiin o. Afin, ɔ si kɛ sɛ ba’n ti yɛiin’n, i wun kpɛ́jɛ i. Ɔ si kusu kɛ sɛ ba’n ti yɛiin’n, bé bó i si nin i nin be dunman fɛ.

² E Si Zoova m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n, ɔ kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be yo sanwun. I Ndɛ’n se kɛ: “Sran ng’ɔ ti saun’n, a yi ɔ saun mɔ a ti’n i nglo kle i.” (Jue Mun 18:27) Zoova klo e. Ɔ si kɛ sanwun yolɛ’n ti kpa man e. E kusu mɔ e su i’n, ɔ kunndɛ kɛ e yo naan be bo i dunman fɛ. Nanwlɛ, e sanwun yolɛ nin e nzuɛn kpa’n bé mánmán Zoova yɛ sran’m bé bó i dunman fɛ.​—Ezekiɛl 36:22; kanngan 1 Piɛr 2:12 nun.

³ Kɛ mɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo sran ng’ɔ ti sanwun’n, i sɔ’n wla e fanngan naan y’a ka sanwun. Kɛ mɔ e klo i’n ti’n, e kunndɛ kɛ e ninnge yolɛ wafa’n mɛnmɛn i. E kunndɛ kusu kɛ é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ ɔ́ kló e titi’n. I ti’n, maan e nian like nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ka sanwun’n. ?Sanwun yolɛ’n i bo’n yɛle benin? ?Wafa sɛ yɛ e kwla ka sanwun ɔn? Sɛ ɔ fata kɛ ninnge wie’m be nun e kaci e sa’n, ɔ kwla uka e naan y’a wun i wlɛ.

?NGUE TI YƐ Ɔ FATA KƐ E KA SANWUN ƆN?

4, 5. (a) ?Like klikli nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ka sanwun’n yɛle benin? (b) ?Wafa sɛ yɛ ninnge kwlaa nga Zoova yili be’n, be yi i sanwun m’ɔ ti’n, i nglo ɔ?

⁴ Like nga Zoova yo’n, be nun kun yɛle kɛ ɔ kle e ajalɛ. I ti’n, i Ndɛ’n se kɛ e ‘nian like nga Ɲanmiɛn yo’n su, e yo.’ (Efɛzfuɛ Mun 5:1) Like klikli nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ka sanwun’n yɛ: Zoova, Ɲanmiɛn nga e su i’n, sa kwlaa nun’n, ɔ ti sanwun.​—Kanngan Saun Yolɛ 11:44, 45 nun.

⁵ Ninnge nga Zoova yili be’n, be yi i sanwun m’ɔ ti’n, ɔ nin i nzuɛn uflɛ wie mun ekun be nglo. (Rɔmfuɛ Mun 1:20) Asiɛ’n m’ɔ ti klɔ sran’m be tranwlɛ’n, i bo bolɛ nun kɛ Ɲanmiɛn yí’n, ɔ ti sanwun. Zoova siesieli ninnge mun naan aunmuan nin nzue’n, be yo sanwun. Asiɛ’n bɔbɔ i ngunmin kwla yo naan w’a ka sanwun. Nanwlɛ, sanwun yolɛ ndɛ’n, ɔ ti cinnjin kpa man sran nga “ɔ yili asiɛ’n.” (Zeremi 10:12) I ti’n, maan ɔ yo e cinnjin wie.

6, 7. ?Wafa sɛ yɛ Moizi Mmla’n kleli weiin kɛ, ɔ fata kɛ Zoova i sufuɛ’m be yo sanwun ɔn?

⁶ Like kun ekun nga ti yɛ ɔ fata kɛ e ka sanwun’n, yɛle kɛ Zoova m’ɔ sie nglo nin asiɛ’n, ɔ kunndɛ kɛ i sufuɛ’m be yo sanwun. Moizi Mmla’n nun’n, sanwun yolɛ nin i sulɛ’n be kɔ likawlɛ. Mmla sɔ’n se weiin kɛ cɛn nga bé yí be ti kpatalɛ tɛ’n, maan Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, ɔ wunnzin kpɛ nɲɔn. (Saun Yolɛ 16:4, 23, 24) Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ onga mun’n, ɔ fata kɛ be wunnzin be sa nin be ja mun ka naan b’a yi tɛ b’a man Zoova. (Ezipt Lɔ Tulɛ 30:17-21; 2 Be Nyoliɛ 4:6) Mmla’n boboli like kɔe 70 mɔ be kwla yo maan sran yo fiɛn i wunnɛn’n su annzɛ Ɲanmiɛn sulɛ’n nun’n. Sɛ Izraɛlifuɛ kun o fiɛn nun naan i ɲinfu ɔ ju Ɲanmiɛn ɲrun’n, be kun i. Sanngɛ sran ng’ɔ o fiɛn nun mɔ nán i ɲinfu yɛ ɔ yoli sɔ’n, mmla sɔ’n kɛnmɛn i wie. (Saun Yolɛ 15:31) Sran ng’ɔ nantiman sanwun yolɛ mmla’m be su’n, yɛle kɛ wunnzinlɛ nin tralɛ’m be kpulɛ sa’n, ɔ fata kɛ “be kɛn i bo sran’m be afiɛn [annzɛ be kun i].”​—Kalɛ 19:17-20.

⁷ Kannzɛ e diman Moizi Mmla’n su kun’n, sanngɛ ɔ uka e naan y’a wun ninnge sɔ’m be su akunndan nga Ɲanmiɛn bu’n i wlɛ. Nanwlɛ, Mmla sɔ’n kleli weiin kɛ, maan Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yo sanwun. Zoova w’a kaciman. (Malasi 3:6) Sɛ e waan Ɲanmiɛn i klun jɔ i sulɛ nga e su i’n su’n, maan ɔ yo “Nyanmiɛn sulɛ b’ɔ ti kpa bɔ fiɛn fi nunmɛn i wun” ɔn. (Zak 1:27) I ti’n, sanwun yolɛ nun’n, maan e si like ng’ɔ kunndɛ kɛ e yo’n.

?ƝANMIƐN ƝRUN SANWUN YOLƐ’N YƐLE BENIN?

8. ?Like benin nun yɛ Zoova kunndɛ kɛ e ka sanwun ɔn?

⁸ Kɛ Biblu’n se kɛ e yo sanwun’n, nán e wunnɛn su ngunmin ɔn. Ɲanmiɛn ɲrun sanwun yolɛ’n kan e ninnge yolɛ wafa’n kwlaa. Zoova kunndɛ kɛ e ka sanwun like cinnjin nnan nun. Ɲanmiɛn sulɛ n nun, e aeliɛ’n nin e akunndan’n nun, ɔ nin e wunnɛn’n su. Maan e nian be kunngunngun.

9, 10. ?Ɲanmiɛn sulɛ’n nun sanwun yolɛ’n yɛle benin? ?Yɛ ngue yɛ Klistfuɛ nanwlɛfuɛ’m be sa kɛnmɛn i ɔ?

⁹ Ɲanmiɛn sulɛ’n nun sanwun yolɛ. Ɲanmiɛn sulɛ’n nun sanwun yolɛ’n, yɛle kɛ nán e fa Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n, e fa sanngan Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n. Kɛ Izraɛlifuɛ’m be jaoli Babilɔni mɔ bé sá be sin Zerizalɛmu’n, be seli be kɛ be nian Ɲanmiɛn ndɛ nga su: “Amun fite! Nán amun kan ninnge fiɛn fi. [...] amun yo amun wun saun!” (Ezai 52:11) Like klikli nga ti yɛ Izraɛlifuɛ’m be su sa be sin’n, yɛle Zoova i sulɛ’n i takalɛ uflɛ. Ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn sulɛ sɔ’n yo sanwun. Ɔ maan, Babilɔni lɔ amuin sɔlɛ ninnge’n, ɔ nin i nzuɛn mɔ be saci Ɲanmiɛn wun’n, be nin Ɲanmiɛn sulɛ kpafuɛ’n fataman.

¹⁰ Andɛ’n, e mɔ e ti Klistfuɛ nanwlɛfuɛ’n, maan e nian e wun kpa naan Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ timan su’n w’a saciman e. (Kanngan 1 Korɛntfuɛ Mun 10:21 nun.) Kɛ mɔ Ɲanmiɛn sulɛ wafa sɔ’n, ɔ bo sin yia e’n ti’n, ɔ fata kɛ e nian e wun su kpa. Afin ɔ kle sran’m be kɛ e le e sin like kun m’ɔ wuman ɔn. Kpɛkun, ɔ kle ato ninnge wie ekun. Kɛ mɔ sran’m be lafi i sɔ ninnge klelɛ’m be su’n ti’n, be fa aliɛ be sie i be awlɛn su sran nga be wuli’n, be asieliɛ’m be su. Kpɛkun be sɔ buzi be tɛkɛ i fafuɛ’m be ɲrun. (Akunndanfuɛ’n 9:4-6, 10) Ɲanmiɛn sulɛ wafa sɔ’n i ninnge mun nin Klistfuɛ nanwlɛfuɛ’m be fataman.a Nán e man sran uflɛ atin naan ɔ yo maan e fɔn Biblu’n nun mmla ng’ɔ kan kɛ e ka sanwun Ɲanmiɛn sulɛ nun’n.​—Sa Nga Be Yoli’n 5:29.

11. ?Kɛ be se kɛ e yo sanwun e aeliɛ’n nun’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kpa kɛ e ka sanwun ɔn?

¹¹ E aeliɛ nun sanwun yolɛ. Kɛ be se kɛ e yo sanwun e aeliɛ’n nun’n, i bo’n yɛle kɛ nán e kunndɛ bian nin bla sukusuku. Annzɛ nán e yo i wunsu like uflɛ. (Kanngan Efɛzfuɛ Mun 5:5 nun.) Ɔ ti cinnjin kpa kɛ e ka sanwun. Kɛ nga é wá fá wún i ndɛ tre ng’ɔ́ bá lɔ’n nun sa’n, sɛ e waan é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e titi’n, ɔ fata kɛ e “wla bla nin bian kunndɛlɛ [sukusuku’n] i ase.” Be nga be yo sɔ’n mɔ be kaciman be nzuɛn’n, “Nyanmiɛn su sieman be mlɔnmlɔn.” (1 Korɛntfuɛ Mun 6:9, 10, 18) Ɲanmiɛn ɲrun’n, i sɔ sran’m be o “be nga be yo tete sa’n” be nun wie. Sɛ b’a yoman sanwun’n, “be lika liɛ’n yɛlɛ [...] wie’n i nnyɔn su’n.”​—Sa Nglo Yilɛ 21:8.

12, 13. ?Wafa sɛ yɛ e akunndan’n nin e aeliɛ’n be kɔ likawlɛ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ e kwla ka sanwun e akunndan’n nun ɔn?

¹² E akunndan nun sanwun yolɛ. Akunndan nga e bu’n, i nuan su sa yɛ e yo ɔ. Sɛ e yaci sa tɛ’n nun naan ɔ tra ndin e akunndan’n nun’n, sa tɛ’n yɛ é wá yó ɔ. (Matie 5:28; 15:18-20) Sɛ kusu akunndan kpa yɛ e bu’n, e aeliɛ’n yó kpa titi. (Kanngan Filipfuɛ Mun 4:8 nun.) ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ e kwla ka sanwun e akunndan’n nun ɔn? Maan e wla be ɲin su yiyilɛ nga be kwla saci e akunndan’n be ase.b Asa ekun’n, e kwla suan Ɲanmiɛn Ndɛ’n titi naan akunndan kpa tran e awlɛn’n nun.​—Jue Mun 19:9, 10.

¹³ Sɛ e waan é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e titi’n, ɔ ti cinnjin kɛ e ka sanwun Ɲanmiɛn sulɛ’n nun, ɔ nin e aeliɛ’n nun yɛ e akunndan’n nun. Be kan sanwun yolɛ’n i wafawafa sɔ’m be ndɛ kpa fluwa nga i ndɛ tre uflɛ wie’m be nun. Maan e nian sanwun yolɛ’n, i nnan su’n. E wun yɛinyɛin yolɛ’n.

?E WUN YƐINYƐIN YOLƐ’N YƐLE BENIN?

14. ?Ngue ti yɛ e wun yɛinyɛin yolɛ’n timan sran kun bɔbɔ i ngunmin i ndɛ ɔ?

¹⁴ E wun yɛinyɛin yolɛ’n, yɛle kɛ e yo sanwun e wunnɛn’n su, ɔ nin e tranwlɛ’n nun. ?I sɔ’n ti sran kun bɔbɔ i ngunmin i ndɛ? Zoova i sufuɛ’m be liɛ’n, be kwlá seman sɔ. Kɛ nga e dun mmua fa kannin’n sa’n, e wun yɛinyɛin yolɛ’n ti kpa man e. Sɛ ɔ ti Zoova i cinnjin’n, nán ngalɛ’n i ngunmin ti ɔ. Sanngɛ ɔ kan Zoova i dunman’n wie ti ɔ. Maan e bu sunnzun ase nga e fa boli e ndɛ tre nga bo’n, i akunndan. Ba nga cɛn kwlaa bé wún i ɔ, i wunnɛn’n ti fiɛn mɔ i wun tralɛ’m be ti fiɛn’n, ɔ yo maan sran’n be usa be wun kɛ ba sɔ’n leman siɛ nin niɛn. ?Nɛ́n i ɔ? Ɔ fataman kɛ e wun wlawlalɛ annzɛ e ninnge wie yolɛ ti’n, be kan e Si m’ɔ o ɲanmiɛn su lɔ’n i wun ndɛ tɛ. Annzɛ be kan jasin fɛ’n mɔ e bo’n, i wun ndɛ tɛ. Ɲanmiɛn Ndɛ’n se kɛ: “E kloman kɛ sran fi kan e junman’n i wun ndɛ, i sɔ’n ti’n, e yoman sa fi b’ɔ saci sran ti nun ɔn. Sanngɛ sa kwlaa nun e fa e wun kle kɛ e ti Nyanmiɛn junman difuɛ.” (2 Korɛntfuɛ Mun 6:3, 4) ?Ɔ maan wafa sɛ yɛ e kwla ka sanwun e wunnɛn’n su ɔ?

15, 16. ?Kɛ be se kɛ sran kun yo i wun yɛinyɛin’n, i bo’n yɛle benin? ?Yɛ ɔ fata kɛ e wun tralɛ’m be yo sɛ?

¹⁵ E bɔbɔ e wun yɛinyɛin yolɛ nin e wun wlawlalɛ’n. Kannzɛ bɔbɔ ɔ le nvle kun nin i ninnge yolɛ’n, sanngɛ e ngba’n e kwla ɲan sanmlan nin nzue e fa wunnzin titi. Ɔ maan, e kwla yo e wun yɛinyɛin yɛ e kwla yo e mma’m be yɛinyɛin wie. Kɛ be se kɛ be yo be wun yɛinyɛin’n, i wie yɛle kɛ sɛ e waan é kán aliɛ’n annzɛ é dí like’n, maan e wunnzin e sa nun ka. Sɛ e kɔ atin nun e ba annzɛ e kɔ bielɛ e ba’n, maan e wunnzin e sa nun. Sɛ kusu ba nɔnman wie yɛ e wunnzin i annzɛ e kacili i alakun’n, ɔ fata kɛ e wunnzin e sa nun wie. Sɛ e fa sanmlan nin nzue e wunnzin e sa nun’n, i sɔ’n kwla sasa e tukpacɛ wie’m be lika. Annzɛ ɔ kwla sasa e nguan’n. Sɛ e yo sɔ kusu’n, e su faman kakaa tɛtɛ nga be kwla kun sran’n e trumɛn i lika’n nun. I sɔ’n úka e naan y’a ɲanman tukpacɛ kɛ nzonjiɛ sa. Nvle sunman nun’n, nán sran ngba yɛ ɔ le blɔfuɛ’m be atin nun kɔwlɛ ɔ. Ɔ maan, e kwla fu buɛ e wla waka su’n i ase kɛ nga be fa yo laa Izraɛli lɔ’n sa.​—Mmla’n 23:13, 14.

¹⁶ Sɛ e kpu e tralɛ mun titi’n, e kwla fa fite nzra nun. Nán tralɛ ng’ɔ le gua’n, annzɛ nga be ɲɛnmɛn i wunsu’n, yɛ Klistfuɛ kun wla ɔ. Sanngɛ maan i tralɛ’m be yo yɛiin, yɛ ɔ siesie i wun kpa. (Kanngan 1 Timote 2:9, 10 nun.) Lika kwlaa nga e o’n, e kunndɛ kɛ e wun wlawlalɛ’n ti’n “be bu e Defuɛ Nyanmiɛn’n i ndɛ nga e kle’n i ndɛ kpa.”​—Tit 2:10.

17. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e tranwlɛ’n yo yɛiin naan e siesie i kpa ɔ?

¹⁷ E tranwlɛ’m be nun. Kannzɛ bɔbɔ sua nga e tran nun’n, ɔ timan kɛ aboje sua sa’n, sanngɛ maan i nun yo yɛiin yɛ e siesie nun kpa. Sɛ e le loto annzɛ moto naan e fa kɔ aɲia’m be bo, ɔ nin jasin fɛ’n i bolɛ’n, ɔ fata kɛ e mian e ɲin e yo naan i klun lɔ ɔ nin i sin wa’n be yo yɛiin. Nán e wla fi su kɛ sɛ e yo e tranwlɛ’n i yɛinyɛin’n, be kwla bo e dunman fɛ. Ɔ nin i sɔ ngba’n, e kle sran’m be kɛ Zoova ti Ɲanmiɛn m’ɔ ti sanwun naan ɔ́ wá “núnnún be nga be saci asiɛ’n.” Yɛ i Sielɛ’n ɔ́ wá yó maan asiɛ wunmuan’n wá káci mɛn klanman. (Sa Nglo Yilɛ 11:18; Lik 23:43) Dɔ nga su’n, e kunndɛ kɛ e tranwlɛ’n i yɛinyɛin’n, ɔ kle e wiengu mun kɛ e klo aeliɛ yɛinyɛin’n. Afin, i sɔ’n yɛ ɔ nin mɛn uflɛ’n fata ɔ.

18. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e ɲin yi e Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n niɔn?

¹⁸ E Ɲanmiɛn sulɛ lika’n. Kɛ mɔ e klo Zoova’n ti’n, e ɲin yi e Ɲanmiɛn Sielɛ Sua’n. Afin, lɔ yɛ be su Ɲanmiɛn kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa ɔ. E kunndɛ kɛ be nga be ba uflɛuflɛ’n be ɲin yi e aɲia sua’n. Ɔ maan, sɛ e kunndɛ kɛ e Sielɛ Sua’n ka klanman titi’n, ɔ fata kɛ e yo nun yɛiin titi naan e siesie i nun ninnge’m be ye. Like kwlaa nga e kwla yo naan e Sielɛ Sua’n w’a ka sanwun titi’n, e yo. I sɔ’n kle kɛ e ɲin yi sua sɔ’n. E cenjele like yɛle kɛ e fa e blɛ’n e yo Ɲanmiɛn sulɛ sua’n i yɛinyɛin naan ‘e wlawla nun e siesie i ye.’ (2 Be Nyoliɛ 34:10) Kɛ e yia aɲia dandan’m be lika’n nun’n, annzɛ lika uflɛ nun’n, ajalɛ kunngba’n yɛ ɔ fata kɛ e nanti su ɔ.

SA NG’Ɔ SACI SRAN’N I KWLAA NIN AKUNNDAN TƐTƐ’N KWLAA

19. ?Sɛ e waan é ká sanwun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e wlɛ i ase ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Biblu’n kwla uka e ɔ?

¹⁹ Sɛ e waan é ká sanwun’n, ɔ fata kɛ e wla sa ng’ɔ saci sran’n i kwlaa nin akunndan tɛtɛ’n kwlaa be ase. Be wie yɛle siklɛti nɔnlɛ’n, ɔ nin nzanbɔɛ’n, ɔ nin are tɛtɛ nɔnlɛ mɔ be kwla saci e ti nun’n. Sa tɛtɛ’n kwlaa mɔ b’a tru andɛ yɛ’n, m’ɔ fata kɛ e wla be ase’n, Biblu’n w’a boboman be su sa kunngunngun. Sanngɛ ɔ man e mmla naan y’a wun wafa nga Zoova bu ninnge sɔ mun’n. Kɛ mɔ e si wafa nga Zoova bu ninnge sɔ mun’n ti’n, ɔ fata kɛ klolɛ mɔ e klo i’n, ɔ wla e fanngan naan e fa ajalɛ ng’ɔ ti i liɛ’n su’n. Maan e fa e ɲin sie i Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun mmla’n, be nun nnun su.

20, 21. ?Sa tɛ benin yɛ Zoova klo kɛ e yaci i yolɛ ɔ? ?Like cinnjin benin ti yɛ ɔ fata kɛ e yo sɔ ɔ?

²⁰ “N sran kpa mun, sa nga Nyanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó be’n, i kwlaa sɔ’n ti’n, maan e wla sa ng’ɔ saci sran’n i kwlaa nin akunndan tɛtɛ’n kwlaa be ase. Sɛ e waan e nyin yi Nyanmiɛn’n, maan e nian e wun kpa kɛ nán maan sa kaan sa tran e nin i ye afiɛn.” (2 Korɛntfuɛ Mun 7:1) Sa tɛ kwlaa nga e yo e gua e bɔbɔ kplo’n nun’n, m’ɔ kwla saci e wunnɛn’n nin e akunndan’n, Zoova klo kɛ e yaci i yolɛ. Ɔ maan, ɔ fata kɛ are tɛtɛ kwlaa nga i nɔnlɛ’n, ɔ kwla saci e wunnɛn’n nin e ti nun’n, maan e wlɛ i ase.

²¹ Like cinnjin nga ti yɛ ɔ fata kɛ e wla ‘sa ng’ɔ saci sran’n i kwlaa nin akunndan tɛtɛ’n kwlaa be ase’n,’ Biblu’n yiyi nun kle e. Kɛ 2 Korɛntfuɛ Mun 7:1 ɔ́ bó i bo’n, ɔ se kɛ: “Sa nga Nyanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó be’n, i kwlaa sɔ’n ti’n.” ?Sa benin yɛ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ yó be ɔ? Kɛ nga be fa kɛnnin i ndɛ mma klikli’m be nun sa’n, sa nga Zoova seli kɛ ɔ́ yó’n yɛ: “Ń sɔ́ amun nun. Ń yó amun si.” (2 Korɛntfuɛ Mun 6:17, 18) Maan e bu i akunndan e nian: Zoova se kɛ ɔ́ sásá e yɛ ɔ́ kló e kɛ siɛ kun fa klo i wa sa. Sanngɛ saan sɛ e wla ‘sa ng’ɔ saci sran’n i kwlaa nin akunndan tɛtɛ’n kwlaa be ase’n,’ yɛ Zoova yía ndɛ sɔ’n i nuan ɔn. Nanwlɛ sɛ e yaci sa tɛtɛ’n kwlaa lɛ naan be saci e nin Zoova e afiɛn’n, nn y’a di sinnzin!

22-25. ?Biblu’n nun mmla benin yɛ be kwla uka e naan y’a wla sa ng’ɔ saci sran’n i kwlaa nin akunndan tɛtɛ’n kwlaa be ase ɔ?

²² “Klo ɔ Min Nyanmiɛn’n kpa, fa ɔ wla’n kwlaa guɛ i su, maan wɔ akunndan’n kwlaa trɛn i su.” (Matie 22:37) Zezi waan mmla sɔ’n yɛ ɔ ti i klikli’n nin i nun dan’n niɔn. (Matie 22:38) I sɔ klolɛ’n yɛ Zoova kunndɛ ɔ. Sɛ e waan é fá e wla’n kwlaa gúɛ i Ɲanmiɛn su, naan e akunndan’n kwlaa trɛn i su’n, aeliɛ nga be kwla kpɛ e nguan’n i sin’n, annzɛ be kwla saci akunndan nga Ɲanmiɛn fa mannin e’n, maan e wla be ase.

²³ “[Zoova] b’ɔ man sran’m be kwlaa be nguan’n, b’ɔ man be wunmiɛn’n, b’ɔ man be like’n kwlaa’n.” (Sa Nga Be Yoli’n 17:24, 25) Ɲanmiɛn yɛ ɔ fali nguan’n cɛli e ɔ. E klo e Nguan Manfuɛ’n. Ɔ maan, e klo kɛ é yí i nglo kɛ e klo nguan ng’ɔ fa mannin e’n. E yoman sa nga be kwla man e tukpacɛ’n, afin e si kɛ i sɔ aeliɛ’n be kle kɛ e buman e nguan’n i like fi.​—Jue Mun 36:10.

²⁴ “Klo ɔ wiengu kɛ a fa klo ɔ bɔbɔ wun’n sa.” (Matie 22:39) Nán be nga be aeliɛ’m be ti tɛtɛ’n, be ngunmin yɛ be aeliɛ sɔ’m be kan be ɔ. Sanngɛ ɔ kan be mantanfuɛ mun wie. Maan e fa sunnzun ase. Sɛ sran ng’ɔ nɔnman siklɛti’n, ɔ mantan siklɛti nɔnfuɛ’n, i sɔ’n kwla yo i like tɛ. Sran ng’ɔ yo i mantanfuɛ’m be tɛ’n, ɔ fɔn Ɲanmiɛn mmla ng’ɔ se kɛ maan e klo e wiengu’n. Ɔ maan, i aeliɛ’m be kle kɛ ɔ klo Ɲanmiɛn i nuan bui su.​—1 Zan 4:20, 21.

²⁵ Maan “be bu be nga be sie be’n nin be nga be jran be ja nun’n be sran, maan be nyin yi be, sa kpa kwlaa nga be se be kɛ be yo’n, maan be yo.” (Tit 3:1) Nvle sunman nun’n, sɛ drɔgi o e sa nun annzɛ sɛ e nɔn’n, ɔ ti kɛ y’a fɔn mmla sa. E mɔ e ti Klistfuɛ nanwlɛfuɛ’n, e faman drɔgi e sieman e wun annzɛ kusu e nɔnman. Afin, awa tannin i sɔ’n.​—Rɔmfuɛ Mun 13:1.

26. (a) ?É yó sɛ naan y’a yo sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e titi’n? (b) ?Ngue ti yɛ sɛ e ka sanwun Ɲanmiɛn ɲrun’n, i sɔ’n ti mɛn dilɛ’n i kpafuɛ’n niɔn?

²⁶ Sɛ e waan é yó sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e’n, ɔ fata kɛ e ka sanwun. Nán like kun annzɛ nɲɔn nun ɔn. Sanngɛ e ninnge yolɛ wafa’n kwlaa nun ɔn. Sɛ e waan é ká sanwun’n, naan é wlá aeliɛ sɔ’m be ase’n, ɔ kwla yo kekle man e sɔ. Sanngɛ e kwla e yo.c Nanwlɛ, mɛn dilɛ’n i kpafuɛ’n yɛle ngalɛ’n. Afin e bɔbɔ e kpa yolɛ ti’n, Zoova kle e like. (Kanngan Ezai 48:17 nun.) Like ng’ɔ ti cinnjin kpa’n, yɛle kɛ sɛ e ka sanwun’n, e kwla di aklunjuɛ. Afin, e wun i wlɛ kɛ i sɔ’n ti’n, e Ɲanmiɛn nga e klo i’n, be bo i dunman fɛ. Yɛ e yo sa nga e yo ɔ e si kɛ Ɲanmiɛn klo e titi’n.