“Nán ɔ sa sin bubu wɔ!”

1, 2. ?Ngue ti yɛ kɛ bé klé Pɔlu i yalɛ Zerizalɛmun lɔ’n, i sɔ’n w’a bomɛn i nuan-ɔn?

KƐ SRAN’M be fali Pɔlu i wun ya Zerizalɛmun lɔ m’ɔ fin nun fiteli’n, i sin’n, be wlɛli i bisua ekun. Yalɛ nga be su kle akoto sɔ m’ɔ ti juejue’n Zerizalɛmun lɔ’n, ɔ boman e nuan. Afin be dun mmua kan kleli i kɛ ‘bé wá wlɛ́ i bisua naan ɔ́ wún ɲrɛnnɛn kpanngban kpa’ klɔ sɔ’n su lɔ. (Yol. 20:22, 23) Kannzɛ bɔbɔ Pɔlu siman sa trele nga bé wá tɔ́ i su lɔ’n, sanngɛ ɔ si kɛ Zezi i dunman nun ti’n, ɔ́ wún ɲrɛnnɛn sunman.—Yol. 9:16.

² I kpa bɔbɔ’n, Klisifuɛ wie mɔ be ti Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n, be kan kleli i kɛ bé wá cí i “kpɛkun bé fɛ́ i wlá be nga be timan Zifu’n be sa nun.” (Yol. 21:4, 10, 11) Koko nun wa’n, Zifu wie’m be kunndɛli kɛ bé kún i. I sin ekun’n, Sanedrɛn’n i nunfuɛ mɔ ndɛ ng’ɔ kannin’n ti’n akplowa tɔli be afiɛn’n, bé wá dé ‘títí i nun’ trɛtrɛtrɛ. Siɛn’n ɔ o bisua, yɛ Rɔmun sonja’m be niɛn i su. Bé wá fɛ́ i kɔ́ jɔlɛ difuɛ’m be ja su ekun. Yɛ ɔ fata kɛ ɔ ko kpli i ti. (Yol. 21:31; 23:10) Nanwlɛ, ɔ fata kɛ be wla akoto Pɔlu i fanngan.

3. ?Wafa sɛ yɛ be wla e fanngan naan y’a bo jasin fɛ’n i titi-ɔ?

³ E si kɛ mɛn’n i awieliɛ blɛ nga nun’n, “sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ tú i klun ɔ́ sú Ɲanmiɛn naan ɔ nin Klisi Zezi bé nánti’n, bé klé i ɲrɛnnɛn wie.” (2 Tim. 3:12) Ɔ maan cɛn kunngun’n, e mian fanngan wlalɛ wun naan y’a kwla bo jasin fɛ’n i titi. I lɛ nun’n, é lá Ɲanmiɛn i ase. Afin ‘junman difuɛ nanwlɛfuɛ m’ɔ si ngwlɛlɛ’n,’ ɔ yi fluwa yɛ ɔ siesie aɲia mun. Ndɛ nga be o e fluwa’m be nun’n, ɔ nin nga e tie be aɲia’m be bo’n, be wla e fanngan dan. (Mat. 24:45) Zoova seli kɛ e kpɔfuɛ’m be su kwlá nunnunman i sufuɛ mun sekeseke. Yɛ be kwlá yoman naan jasin fɛ bolɛ junman’n w’a jran mlɔnmlɔnmlɔn. (Eza. 54:17; Zer. 1:19) ?Yɛ akoto Pɔlu li? ?Kɛ bé klé i ɲrɛnnɛn’n, ɔ ɲannin sran wlɛli i fanngan naan w’a kwla kan Ɲanmiɛn i ndɛ’n w’a wɔ i ɲrun titi? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be wlɛli i fanngan-ɔn? ?Kɛ be wlɛli i fanngan’n, ngue yɛ ɔ yoli-ɔ?

Pɔlu ‘i wun ndɛ nga be cicili mɔ be tali su nda’n’ kpili ase (Yol. 23:11-34)

4, 5. ?Ngue ti yɛ be wlali Pɔlu i fanngan-ɔn? ?Yɛ ngue ti yɛ e kwla se kɛ blɛ ng’ɔ ti su’n i nun yɛ be wlɛli i fanngan-ɔn?

⁴ Kɛ akoto Pɔlu fin Sanedrɛn’n i nunfuɛ’m be sa nun fiteli’n, mɔ lika’n luli’n, kɔnguɛ’n be wlɛli i fanngan dan. Biblu’n se kɛ: “E Min’n wa jrɛnnin i wun lɛ, kpɛkun ɔ seli i kɛ: ‘Nán ɔ sa sin bubu wɔ! Afin wafa kunngba nga a kan min ndɛ Zerizalɛmun wa’n, á wá kán min ndɛ Rɔmun lɔ wie.’” (Yol. 23:11) Fanngan sɔ mɔ be wlali Pɔlu’n ti’n, ɔ si kɛ be su kunmɛn i naan ɔ́ kɔ́ Rɔmun lɔ, naan ɔ́ ɲán atin kán Zezi i su ndɛ klé sran mun.

⁵ Blɛ ng’ɔ ti su’n i nun sɛsɛsɛ yɛ be wlali Pɔlu i fanngan-ɔn. Afin kɛ aliɛ’n cɛnnin’n, Zifu ablanan (40) tra su “be cicili Pɔlu i wun ndɛ, kpɛkun be tali nda. Be waan sɛ b’a kunmɛn i naan be di like’n, annzɛ be nɔn nzue’n, maan sa ɲan be.” Cicilɛ nga be cicili’n ɔ nin nda nga be tali’n kle kɛ b’a fua kpa kɛ bé kún akoto sɔ’n sakpasakpa. Yɛ be bu i kɛ sɛ cicilɛ nga be cicili’n ɔ kpi ase’n, sa ɲán be sakpasakpa. (Yol. 23:12-15) Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn mun nin kpɛnngbɛn mun be suannin be bo. Be waan bé yó kɛ bé fá Pɔlu bé kɔ́ Sanedrɛn’n i ja su naan bé kó úsɛ i ndɛ’n nun kpa sa. Kusu nn b’a gugu kɛ bé bú sɛ́ i ɲrun naan bé kún i.

6. ?Ɔ yoli sɛ yɛ maan be tili Pɔlu i wun ndɛ nga be cicili’n nun-ɔn? ?Yɛ ajalɛ kpa benin yɛ i sɔ’n kle gbanflɛn nin talua mun andɛ-ɔ?

⁶ Pɔlu i niaan bla wa’n tili Pɔlu i wun ndɛ nga be cicili’n, kpɛkun ɔ ko kan kleli i. Be ja nun lɛ’n, Pɔlu seli i kɛ ɔ ko bo su kle Klodu Liziasi m’ɔ ti Rɔmun sonja’m be su kpɛn’n. (Yol. 23:16-22) Nanwlɛ, Zoova klo gbanflɛn nin talua nga be yo kɛ Pɔlu i niaan bla wa mɔ b’a bomɛn i dunman’n sa’n. Afin Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be ndɛ lo be dan ti’n, be buman be wun akunndan dan ngboko. Kpɛkun be tu be klun be suan Ɲanmiɛn Sielɛ’n i junman’n i bo.

7, 8. ?Ajalɛ benin yɛ Klodu Liziasi fali naan Pɔlu w’a fite nun-ɔn?

⁷ Kɛ Klodu Liziasi m’ɔ ti sonja akpi su kpɛn’n tili Pɔlu i wun ndɛ nga be cicili’n nun cɛ’n, ɔ kpali i sonja’m be nun ya nnan ableso (470). Wie’m be fu nnɛn kpanngɔ su, yɛ cua o wie’m be sa nun. Sonja sɔ’m bé fá Pɔlu bé jáso Zerizalɛmun lɛ kɔnguɛ, kpɛkun bé fɛ́ i kɔ́ Sezare naan bé fɛ́ i mán Felisi m’ɔ ti lɔ siefuɛ’n.a Sezare ti Zide akpasua mɔ Rɔmunfuɛ’m be sie i’n i klɔ dan. Zifu nga be o lɔ’n be sɔnnin kpa, sanngɛ be diman be nga be timan Zifu’n be yalɛ lɔ wie. Lɔ’n timan sukusuku kɛ Zerizalɛmun lɔ’n sa. Afin Zerizalɛmun lɔ liɛ’n, sran sunman be buman be nga be nin be nunman Ɲanmiɛn sulɛ wafa kunngba’n nun’n be wun akunndan kpa. Be fa be ɲin ci be, kpɛkun be yo be tɛtɛ bɔbɔ. Asa ekun’n, Sezare ti Rɔmun sonja nga be nian Zide akpasua’n su’n be tranwlɛ.

⁸ Liziasi niannin Rɔmunfuɛ’m be mmla’n su. Yɛle kɛ ɔ klɛli lɛtri ko mannin Felisi naan ɔ́ yíyí ndɛ’n nun klé i. Liziasi seli kɛ kɛ ɔ tili i kɛ Pɔlu ti Rɔmunfuɛ’n, ɔ deli i Zifu’m be sa nun. Afin “ɔ ka kan naan b’a kun i.” Ɔ seli ekun kɛ Pɔlu w’a yoman like fi “m’ɔ nin kunlɛ annzɛ bisua wlalɛ fata-ɔ,” naan sanngɛ kɛ mɔ be cicili Pɔlu i wun ndɛ’n ti’n, ɔ su fɛ i ko man Felisi m’ɔ ti siefuɛ’n. I liɛ’n, ɔ kwla tie Zifu’m be nuan ndɛ’n, kpɛkun ɔ kwla kpɛ ndɛ’n nun.—Yol. 23:25-30.

9. (1) ?Wafa sɛ yɛ Liziasi w’a buman Pɔlu m’ɔ ti Rɔmunfuɛ’n i sran-ɔn? (2) ?Ngue ti yɛ e kwla jran e nvle’n nun mmla nga be sasa e’n su e kpli e ti-ɔ?

⁹ Ndɛ nga Liziasi kannin be i fluwa’n nun’n, nɛ́n i ngba yɛ ɔ ti nanwlɛ-ɔ. Kɛ e niɛn i sa’n, dunman yɛ ɔ kunndɛ-ɔ. Nán kɛ m’ɔ wunnin i wlɛ kɛ Pɔlu ti Rɔmunfuɛ’n i ti yɛ ɔ ko deli i-ɔ. Asa ekun’n, w’a kanman sa nga i bɔbɔ yoli Pɔlu’n i ndɛ. Yɛle kɛ ɔ yoli maan be ‘cili Pɔlu nin jrɔkɔ nɲɔn.’ Kpɛkun i sin’n, ɔ seli kɛ “be fa ngble be bo i naan ɔ kan sa ng’ɔ yoli’n.” (Yol. 21:30-34; 22:24-29) I lɛ’n nun’n, w’a buman Pɔlu m’ɔ ti Rɔmunfuɛ’n i sran kɛ nga Rɔmun mmla’n fa kle’n sa. Andɛ’n Satan sin be nga be klo be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’n i dan tratra su’n be lika naan be kle Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be yalɛ. Kpɛkun be yo naan nán be man be atin kɛ be su Ɲanmiɛn. Sanngɛ kɛ Pɔlu liɛ’n sa’n blɛ sunman’n, Ɲanmiɛn i sufuɛ mun be jran nvle nga be ti i nunfuɛ’n i nun mmla ng’ɔ sasa be’n be su be fa kpli be ti.

“Kɛ mɔ wɔ yɛ n su kan min ndɛ’n n kle wɔ’n, ɔ yo min fɛ” (Yol. 23:35–24:21)

10. ?Pɔlu i wun ndɛ benin yɛ i sanmanfuɛ’m be kannin-ɔn?

¹⁰ Kɛ Pɔlu juli Sezare lɔ’n, be fɛ i ɔli “Erɔdu i famiɛn sua’n nun lɔ naan be niɛn i su,” kwlaa naan i sanmanfuɛ’m b’a fin Zerizalɛmun lɔ b’a ba. (Yol. 23:35) Kɛ cɛn ba nnun sinnin’n, yɛ be juli lɔ-ɔ. Be nga be bali’n be yɛ: Ananiasi m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ dan’n, nin Tɛɛtilisi m’ɔ ijɔ sran’m be nuan’n, ɔ nin kpɛnngbɛn wie mun. Kɛ Tɛɛtilisi fɛli i nuan wlali ndɛ’n nun’n, ɔ dun mmua yili Felisi i ayɛ, ninnge ng’ɔ yo man Zifu mun’n ti.b Ɔ yoli sɔ naan ɔ́ lɛ́kɛ i naan ɔ klo i sa. I sin yɛ ɔ wa kannin Pɔlu i ndɛ-ɔ. Ɔ seli kɛ Pɔlu timan kpa kaan sa. Tɛɛtilisi waan: “Ɔ saci Zifu nga be tran asiɛ wunmuan’n su’n be kwlaa be ti nun naan be jaso siefuɛ’m be wun. I yɛ ɔ ti Nazarɛtifuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ’n i su kpɛn’n niɔn. Ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yó Ɲanmiɛn sua’n i fiɛn. I sɔ’n ti’n, e trɛli i.” Zifu onga’m “be kusu be jrɛnnin i sin be seli kɛ ndɛ sɔ’m be ti nanwlɛ.” (Yol. 24:5, 6, 9) Be waan Pɔlu saci sran’m be ti nun naan be jaso siefuɛ’n i wun. Be waan ɔ ti Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ kun m’ɔ ti tɛ dan’n i su kpɛn, naan ɔ yo Ɲanmiɛn sua’n i fiɛn. Nanwlɛ, nán aɔwi ndɛ yɛle ngalɛ mun. Afin ndɛ sɔ’m be ti’n, be kwla bu Pɔlu i fɔ, kpɛkun be kwla se kɛ be kun i.

11, 12. ?Wafa sɛ yɛ Pɔlu kleli kɛ ndɛ nga i sanmanfuɛ’m be kan’n ti ato-ɔ?

¹¹ I sin’n, be mannin Pɔlu i atin kɛ ɔ ijɔ. Kɛ ɔ́ bó i ndɛ’n i bo’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ mɔ wɔ yɛ n su kan min ndɛ’n n kle wɔ’n, ɔ yo min fɛ.” Kpɛkun ɔ kleli weiin kɛ ndɛ nga i sanmanfuɛ’m be kan’n i kwlaa ti ato. W’a yoman Ɲanmiɛn sua’n i fiɛn. Asa kusu’n, w’a saciman sran fi ti nun naan ɔ jaso siefuɛ’n i wun. I kpa bɔbɔ’n, ɔ yiyili nun kleli be kɛ ɔ jasoli Zerizalɛmun lɔ w’a cɛ. Kɛ “afuɛ lɔun kpa sinnin’n,” ɔ sɛli i sin Zerizalɛmun lɔ naan ɔ́ kó mán Klisifuɛ nga atrɛkpa’n awe m’ɔ kpɛnnin’n ti’n, ɔ nin yalɛ mɔ be kle be’n ti’n, be ti yalɛfuɛ’n be like. Kpɛkun ɔ kan tinnin su kpa kɛ kwlaa naan w’a wlu Ɲanmiɛn sua’n nun lɔ’n, ɔ yoli i ‘wun sanwun kɛ nga mmla’n waan be yo’n sa.’ Ɔ seli ekun kɛ ɔ ‘miɛnnin i ɲin kpa cɛn kwlaa naan i akunndan’n w’a bumɛn i fɔ Ɲanmiɛn nin sran’m be ɲrun.’—Yol. 24:10-13, 16-18.

¹² Sanngɛ ɔ dili i nanwlɛ kɛ ‘Ɲanmiɛn sulɛ wafa uflɛ nga be kɛnnin i ndɛ’n, i atin’n su yɛ ɔ nian ɔ su i nannan’m be Ɲanmiɛn’n niɔn.’ Kpɛkun ɔ kleli kɛ ‘ndɛ kwlaa nga be klɛli i Moizi Mmla’n nun’n, ɔ nin Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be fluwa’n nun’n, ɔ fa be su.’ I sin’n, ɔ seli kɛ ɔ lafi su kɛ “be nga be yoli sa kpa-o, be nga b’a yoman sa kpa-o, Ɲanmiɛn wá cɛ́n be,” kɛ nga i sanmanfuɛ’m be bɔbɔ be lafi su’n sa. Kpɛkun ɔ seli i sanmanfuɛ’m be kɛ: “Kɛ n wo Jɔlɛ Difuɛ Dandan’m be ɲrun lɔ’n sɛ n yoli sa tɛ’n, maan sran nga be o yɛ’n be kan. Ndɛ nga kɛ n wo be afiɛn’n n mannin min nɛn’n su n kannin’n, i su ngunmin yɛ be kwla jran naan b’a se kɛ n yoli sa tɛ-ɔ. N seli kɛ: ‘Sran nga be wuli’n be cɛnlɛ’n i su ndɛ’n i ti yɛ be su di min jɔlɛ amun ɲrun andɛ-ɔ!’”—Yol. 24:14, 15, 20, 21.

13-15. ?Ngue ti yɛ sɛ be fa e kɔ siefuɛ’m be ja su naan é kplí e ti’n, e kwla nian Pɔlu i ajalɛ’n su-ɔ?

¹³ Sɛ be tɔn e suɛn kɛ e sanngan lika’n nun naan e saci sran’m be ti nun naan be jaso siefuɛ’m be wun’n, annzɛ kusu sɛ be tɔn e suɛn kɛ e o “Ɲanmiɛn sulɛ wafa tɛ dan” kun nun naan be sanman e siefuɛ’m be ja su’n, e kwla nian Pɔlu i ajalɛ klanman sɔ’n su. Pɔlu w’a kanman ndɛ ng’ɔ kwla yo siefuɛ’n i su nun fɛ kɛ nga Tɛɛtilisi fa yoli’n sa. Ɔ yoli wɛtɛɛfuɛ nin aɲinyiɛfuɛ. Ɔ kannin ndɛ’n nanwlɛ su weinwein kleli be, kpɛkun ɔ yoli i sɔ amanniɛn su. Ɔ seli kɛ ‘Zifu nga be o Azi mɛn’n nun’ mɔ be tɔnnin i suɛn kɛ w’a yo Ɲanmiɛn sua’n i fiɛn’n be nunman lɛ. Ɔ seli ekun kɛ mmla’n nun’n, ɔ fata kɛ be bla be w’a kan be nuan ndɛ naan i kusu ɔ kɛn i liɛ, naan be wun sran nga i ndɛ yo fɛ’n.—Yol. 24:18, 19.

¹⁴ Sanngɛ like ng’ɔ ti cinnjin dan’n yɛle kɛ Pɔlu w’a sisimɛn i bo naan w’a kan like ng’ɔ lafi su’n i ndɛ. Ɔ kɛnnin i yakpa su ekun kɛ ɔ lafi su kɛ sran’m bé cɛ́n. Kusu nn ndɛ sɔ’n ti yɛ i nun m’ɔ o Sanedrɛn’n i ɲrun lɔ’n, lika’n sanngannin-ɔn. (Yol. 23:6-10) Kɛ Pɔlu kplí i ti’n, ɔ jrannin sran cɛnlɛ’n i su ndɛ’n su kpa. ?Ngue ti-ɔ? Afin Pɔlu kan Zezi nin cɛnlɛ mɔ Zezi cɛnnin mɔ i kpɔfuɛ’m be waan be faman su’n be ndɛ. (Yol. 26:6-8, 22, 23) Ndɛ bɔbɔ ba nga ti yɛ be su di Pɔlu i jɔlɛ’n yɛle kɛ ɔ lafi sran cɛnlɛ’n su. I kpa bɔbɔ’n cɛnlɛ mɔ Zezi cɛnnin m’ɔ lafi su’n i ti yɛ be fali be ɲin cili i-ɔ.

¹⁵ Kɛ nga Pɔlu fa yoli’n sa’n, e kusu e kwla bo jasin’n i juejue su. Yɛ e kwla fa ndɛ kun mɔ Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n e wla e wun fanngan. Ɔ seli kɛ: “Min dunman’n ti’n, sran’m be kwlaa bé kpɔ́ amun. Sanngɛ sran ng’ɔ jran kekle lele ju i awieliɛ’n, ɔ́ fíte nun.” ?Ɔ fata kɛ e koko ndɛ nga é wá kán’n ti? Cɛcɛ, afin Zezi seli kɛ: “Kɛ bé wá yí amun mán’n, nán amun koko ndɛ nga amún wá kán’n ti. Sanngɛ ndɛ kwlaa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n kán klé amun dɔ kunngba sɔ’n su’n, amun kan. Afin ndɛ nga amún kán’n ɔ su finman amun bɔbɔ, sanngɛ Ɲanmiɛn wawɛ’n yɛ maan amún kán ndɛ’n niɔn.”—Mar. 13:9-13.

“Srɛ kunnin Felisi” (Yol. 24:22-27)

16, 17. (1) ?Kɛ be fali Pɔlu ɔli Felisi i ja su’n, ngue yɛ Felisi yoli-ɔ? (2) ?Ngue ti yɛ srɛ kunnin Felisi-ɔ? ?Yɛ ngue ti yɛ ɔ wunnin Pɔlu wun kpɛ sunman-ɔn?

¹⁶ Nán kpɛ klikli nga Felisi m’ɔ ti siefuɛ’n ɔ́ tíe like nga Klisifuɛ’m be lafi su’n yɛle ngalɛ’n. Biblu’n se kɛ: “Kɛ mɔ Felisi si Ɲanmiɛn sulɛ wafa sɔ’n i su ndɛ’n ti’n, ɔ mannin be atin kɛ be wɔ. Ɔ seli kɛ: ‘Sɛ Liziasi m’ɔ ti sonja akpi su kpɛn’n ɔ ba’n, yɛ ń kpɛ́ amun ndɛ’n nun-ɔn.’ Kpɛkun ɔ seli sonja ya su kpɛn’n kɛ be tra Pɔlu be wɔ naan be ko niɛn i su. Sanngɛ ɔ kan guali su kɛ be mɛn i atin naan ɔ yo ninnge wie mun. Ɔ seli be ekun kɛ be mɛn i sran’m be atin naan be niɛn i lika.”—Yol. 24:22, 23.

¹⁷ Kɛ ɔ dili le nɲɔn kun’n, Felisi nin i yi Driziyi m’ɔ ti Zifu’n be sunmannin sran naan be ko fa Pɔlu bla. Kɛ Pɔlu bali ‘m’ɔ kannin Klisi Zezi i su lafilɛ’n i ndɛ’n, be sieli be su tili.’ (Yol. 24:24) Sanngɛ kɛ Pɔlu kannin “sa kpa yolɛ’n nin be wun su nianlɛ’n, ɔ nin sran’m be jɔlɛ mɔ bé wá dí’n be ndɛ’n, srɛ kunnin Felisi.” Afin atrɛkpa’n ndɛ sɔ’m be ti’n, i akunndan’n buli i fɔ. Afin ɔ yoli sa tɛtɛ sunman. I sɔ’n ti’n, ɔ yaci Pɔlu nun ɔ ɔli. Ɔ seli i kɛ: “Andɛ liɛ’n, ɔ ti kpa sɔ, kɔ. Cɛn nga n ɲan min ti’n, ń súnman sran naan ɔ ko flɛ wɔ ekun.” Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Felisi wunnin Pɔlu i wun kpɛ sunman. Nán kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sí ndɛ nanwlɛ’n ti-ɔ. Sanngɛ ɔ bu i kɛ Pɔlu wá mɛ́n i adi ninnge.—Yol. 24:25, 26.

18. ?Ngue ti yɛ Pɔlu kannin “sa kpa yolɛ’n nin be wun su nianlɛ’n, ɔ nin sran’m be jɔlɛ mɔ bé wá dí’n” be ndɛ kleli Felisi nin i yi’n niɔn?

¹⁸ ?Ngue ti yɛ Pɔlu kannin ‘sa kpa yolɛ’n nin be wun su nianlɛ’n, ɔ nin sran’m be jɔlɛ mɔ bé wá dí’n be’n’ be ndɛ kleli Felisi nin i yi’n niɔn? E wunnin kɛ be kunndɛli kɛ bé sí “Klisi Zezi i su lafilɛ’n i ndɛ’n” nun kpa. Ɔ maan kɛ mɔ Pɔlu si kɛ be yo sa sukusuku, yɛ be klun yo wi, kpɛkun be timan kpa’n ti’n, ɔ kunndɛli kɛ be wun like nga Ɲanmiɛn kunndɛ kɛ sran kun yo naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i wlɛ. Ndɛ ng’ɔ kannin’n kle kɛ ngbaciɛ dan o Ɲanmiɛn i mmla mɔ be kle sa kpa yolɛ’n, ɔ nin mɛn nga Felisi nin Driziyi be di’n be afiɛn. Ɔ fata kɛ be wun i wlɛ kɛ sran’m be kwlaa bé wá kán akunndan nga be buli’n, ɔ nin like nga be yoli’n, ɔ nin ndɛ nga be kannin’n i su ndɛ klé Ɲanmiɛn. Yɛ ɔ fata kɛ be wun i wlɛ kɛ jɔlɛ nga be su di Pɔlu lɛ’n, ɔ juman jɔlɛ nga Ɲanmiɛn wá dí be’n i nun kaan sa. I sɔ’n ti yɛ “srɛ kunnin” Felisi-ɔ.

19, 20. (1) ?Kɛ e to sran nga be yo kɛ ndɛ nanwlɛ’n lo be sa, kusu nn be kunndɛ kɛ bé ɲán nun like’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ? (2) ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Pɔlu timan Felisi i janvuɛ sakpasakpa-ɔ?

¹⁹ Kɛ é bó jasin fɛ’n, wie liɛ’n e to sran wie mɔ be ti kɛ Felisi sa’n. I klikli’n nun’n, be yo kɛ ndɛ nanwlɛ’n lo be sa, kusu nn be kunndɛ kɛ bé ɲán nun like ti-ɔ. Ɔ fata kɛ e nian e wun su sran kɛ ngalɛ’n sa’m be lika. Sanngɛ kɛ nga Pɔlu fa yoli’n sa’n, e kan Ɲanmiɛn i mmla mɔ be kle e sa kpa yolɛ’n be ndɛ amanniɛn su e kle be. Atrɛkpa’n, ndɛ nanwlɛ’n ɔ́ wlúwlú be wun. Sanngɛ sɛ e wun i wlɛ weiin kɛ sran sɔ’m be kunndɛman kɛ bé wlá be nzuɛn tɛtɛ’m be ase’n, e yaci be lɛ kpɛkun e ko kunndɛ be nga be kunndɛ kɛ bé sí ndɛ nanwlɛ’n sakpasakpa’n.

²⁰ Felisi liɛ’n, Biblu’n yi like ng’ɔ o i awlɛn’n nun lɔ’n i nglo. Be klɛli i kɛ: “Kɛ afuɛ nɲɔn sinnin’n, Pɔɔsiisi Fɛstisi wa sinnin Felisi i osu. Kɛ mɔ Felisi kunndɛ kɛ Zifu’m be bo i dunman kpa’n ti’n, ɔ yacili Pɔlu bisua lɔ.” (Yol. 24:27) Felisi timan Pɔlu i janvuɛ sakpasakpa. Ɔ si kɛ Klisifuɛ’m be su jasoman awa i wun, yɛ be su yoman naan sran uflɛ yo sɔ. (Yol. 19:23) Asa ekun’n, ɔ si kɛ Pɔlu w’a fɔnman Rɔmunfuɛ’m be mmla wie fi. Sanngɛ kɛ m’ɔ kunndɛ kɛ “Zifu’m be bo i dunman kpa’n ti’n,” ɔ yacili i bisua lɔ.

21. ?Kɛ Pɔɔsiisi Fɛstisi sinnin Felisi i ja nun’n, Pɔlu liɛ yoli sɛ? ?Yɛ ndɛ benin yɛ ɔ wlɛli i fanngan tititi-ɔ?

²¹ Sa Nga Be Yoli’n i ndɛ tre 24, i ndɛ mma kasiɛn’n kle kɛ i nun mɔ Pɔɔsiisi Fɛstisi ɔ́ sín Felisi i ja nun’n, nn Pɔlu te o bisua. I sin’n, be fa Pɔlu ɔli siefuɛ fanunfanun be ja su blɛ sunman. Nanwlɛ, be fali akoto juejuefuɛ sɔ’n ‘be ɔli famiɛn mun nin mɛn siefuɛ’m be ja su’ lelele. (Lik. 21:12) Yɛ kɛ nga é wá wún i e ɲrun lɔ’n sa’n, ɔ́ wá kán ndɛ nanwlɛ’n klé blɛ sɔ’n nun siefuɛ’m be nun dan kpafuɛ’n. Sa kwlaa sɔ’m be tɔli Pɔlu su, sanngɛ i Ɲanmiɛn sulafilɛ’n w’a kpɔnzɔman le. E si kɛ ndɛ nga Zezi kan kleli i’n ɔ wlɛli i fanngan tititi. Zezi seli i kɛ: “Nán ɔ sa sin bubu wɔ!”