Nagsasadit na mga Kadlagan, Naglalangkaw na mga Temperatura
PAGPALOD sa mga kadlagan sa tropiko. Paghimbong kan daga. An duwang krisis na ini parateng sinasambit na magkaiba. Asin may marahay na rason: An enot nakatatabang na mapangyari an huri. Mantang sinosolo, pinapatag, asin pinababahaan kan katawohan an mahiwas na kadlagan tanganing magtaong lugar sa mga rantso, tinampo, asin hydroelectric na mga sagop, an mga kadlagan nagpapasungaw nin dakol na deposito kaiyan nin karbon sa atmospera. An nagigin resultang carbon dioxide saro sana sa dakol na gas na nagpapangyari sa atmospera na mapagdanay an init, na luway-luway na nagpapahimbong sa globo.
An mga report kan Naciones Unidas kasuarin sana nagpaheling na an duwang krisis puwedeng magin mas masakit kisa sa hinohona kan enot. Halimbawa, labing 300 na eksperto sa klima hale sa palibot kan kinaban an nagpatanid kan Mayo 1990 na an promedyong panbilog na kinaban na temperatura malangkaw nin 2 degrees Celsius sa masunod na 35 taon asin 6 degrees Celsius sa katapusan kan masunod na siglo kun dai liwaton kan tawo an kamugtakan.
Ini magrerepresentar sa pinakadramatikong pagkaliwat sa promedyong temperatura na naeksperyensiahan kan daga sa sampulong ribong taon, an paghihingako kan mga sientista. Mantang an paghimbong kan daga nagin kontrobersia sa tahaw nin mga sientista, an The Washington Post nagsabi: “An mga sientistang nagsurat kan report . . . nagsabi na iyan nagrepresentar sa pambihirang pagkaoroyon kan ginatos na parateng nagdidiriskutiran na mga sientista.”
Mientras tanto, an report na may titulong World Resources 1990-91, nagkarkulo na an kinaban nawawaran kan tropikal na mga kadlagan kaiyan na mas marikas nin sagkod sa 50 porsiento kisa sa ipinaheling nin dating pagkarkulo. An iribang rikas nin pagpalod sa tropikal na kadlagan sa siyam na nasyon—sa Asia, Aprika, asin Timog Amerika—nagin labing triple sa mga taon nin 1980! An pankinaban na total, sono sa report, sa pag-oltanan nin 16 asin 20 milyones na ektarya nin tropikal na kadlagan an nalalaglag kada taon.
An pagpalod sa mga kadlagan may nagigibo nang danyos. Halimbawa, an International Wildlife nagsabi na an kadlagan kan kinaban istaran nin kisuerra 5 milyones asin tibaad kasin dakol nin 30 milyones na klase nin tinanom asin hayop—“labi pa kisa sa nabubuhay sa gabos na iba pang daganon na istaran.” An mga klaseng ini haros nagmamadali nang mapara. An ibang paramasid sa mga gamgam sa amihanan nagpoon nang makarisa na an mga gamgam na nagbabaralyo sa panapanahon hale sa tropikal na mga kadlagan nagigin mas dikit na.
Sa Madagascar mga 80 porsiento kan klase nin nagbuburak na tinanom an dai manonompongan sa iba pang lugar sa planeta; an saro dian, an rosy periwinkle, iyo an pangenot na ingrediente sa nagkapirang pinakaimportanteng bolong laban sa kanser sa kinaban. Pero, labing kabanga kan mga kadlagan sa Madagascar an linaglag o pinara na.
An tawo nanggad “naglalaglag sa daga” sa mga huring aldaw na ini, siring kan haloy nang ihinula kan Biblia na gigibohon nia.—Kapahayagan 11:18.
[Picture Credit Line sa pahina 25]
Abril Imagens/João Ramid