Pag-ataman sa mga Gurang—An mga Angat Asin Balos
SI Shinetsu, sarong ministrong Kristiano, naoogmang marhay sa asignasyon sa saiya. Kaiba sa pamilya niang may tolong miembro an ina kan saiyang agom. Sinda maogmang naglilingkod kaiba nin sadit na kongregasyon kan mga Saksi ni Jehova, na nagtotokdo kan Biblia sa mga tawo, sagkod na sarong aldaw hinagad saiyang horophoropon an pagbiyahe kaiba kan saiyang agom sa pagsongko sa ibang mga kongregasyon. Iyan mangangaipo nin pagbalyo nin istaran kada semana. Ikinaogma niang marhay an bagay na iyan, alagad ta siisay daw an mag-aataman ki Nanay?
Sa huri an dakol na pamilya mapaaatubang sa kaagid na angat—kun paano an pinakamarahay na pag-ataman sa gurang nang mga magurang. Sa parate daing gayo iniisip an bagay na iyan mantang mabagsik asin nagtatrabaho pa an mga magurang. Pero, tibaad may saradit na bagay na magparisa na sinda naggugurang na, arog baga nin nagkukubogkubog na kamot kun tinatalian ninda an dagom o maluya nang memorya mantang hinihingoa nindang girumdomon kun kasuarin ninda huring naheling an sarong nawawarang bagay. Alagad, sa parate, biglang aksidente o pagkahelang an nagpaparisa kan saindang mga pangangaipo. Kaipuhan na may gibohon.
Sa nagkapirang nasyon an mga magurang na medyo mabagsik an lawas mas gustong mag-istar nin solo kaiba kan saindang agom imbes na makisaro sa saindang mga aki. Sa ibang nasyon, arog baga sa dakol na nasyon sa Oriente asin Aprika, pinagkatodan nang an mga gurang mag-istar kaiba kan saindang mga aki, nangorogna an matuang aking lalaki. Ini nangorogna kun dai na nakababangon an saro sa mga magurang. Sa Hapon, halimbawa, sa mga 65 anyos an edad asin labi pa saka dai na nakababangon, mga 240,000 an inaataman sa harong kan saindang mga pamilya.
Moral Asin Makakasuratan na Obligasyon
Minsan kita nabubuhay sa kapag-arakian na an dakol nagin nang “mamomoton sa sainda man sana,” na mayo nin “pagkamoot,” malinaw na kita may moral asin Makakasuratan na mga obligasyon sa mga gurang. (2 Timoteo 3:1-5) Si Tomiko, na nag-aataman sa saiyang gurang nang ina, na may Parkinson’s disease, nagpahayag kan moral na obligasyon na namatean nia kan sia magsabi manongod sa saiyang ina: “Inataman nia ako nin 20 taon. Ngonyan gusto kong gibohon man iyan sa saiya.” An madonong na si Hadeng Salomon nagsadol: “Maghinanyog ka sa saimong ama na nagpangyari kan saimong pagkamundag, asin dai mo pagbasangbasangon an saimong ina huli sana ta sia gurang na.”—Talinhaga 23:22.
An relihiyosong pagkontra o pagkaanggot kan magurang na daing pagtubod dai minakanselar sa Makakasuratan na pagboot na iyan. An Kristianong apostol na si Pablo pinasabngan na sumurat: “Tunay na kun an siisay man dai nag-aataman sa mga sadiri nia, asin orog na sa mga miembro kan saiyang harong, sia nagpainda kan pagtubod asin orog pa karaot sa tawong dai nin pagtubod.” (1 Timoteo 5:8) Si Jesus an nagtao sato nin halimbawa kan, bilang saro sa ultimo niang mga ginibo bago sia nagadan, iinareglo nia na may mag-ataman sa saiyang ina.—Juan 19:26, 27.
Pag-atubang sa Nagigin mga Kasakitan
Dakol na pagliwat an kaipuhan na gibohon kan gabos kun an mga pamilya nagsasararo liwat pakalihis nin dakol na taon na pagkasuway. An mga pagliliwat na ini nagkakaipo nin dakulang pagkamoot, pagpapasensia, asin pagsinabotan. Kun an matuang aking lalaki, o an saro pang aking lalaki o babae, ibalyo an saiyang pamilya sa harong kan mga magurang, nagkakaigwa nin bagong mga kamugtakan. Tibaad may bagong trabaho, bagong eskuwelahan para sa mga aki, asin bagong kataraed na kaipuhan pagtodan. Sa parate iyan mangangahulogan nin mas dakol na trabaho para sa agom na babae.
Magigin arog man kaiyan kadepisil an pagliwat para sa mga magurang. Tibaad nakatodan na ninda an kadikit na pagkapribado, katrangkilohan, asin katalingkasan; ngonyan igwa na nin ribok nin maliliksing makoapo asin kan saindang mga katood. Natood na sindang magdesisyon nin sadiri asin tibaad ipagsentir an ano man na pagprobar na tokdoan sinda. An dakol na magurang, sa pagtanaw sa panahon na maistar kaiba ninda an pamilya kan saindang mga aki, nagtogdok nin separadong mga harong sa harani o nin dagdag sa saindang harong na may nagkokonektar na mga agihan, na nagtatao nin independensia sa gabos.
Kun sadit an harong, tibaad kaipuhan an mas dakulang pagliliwat tanganing matawan nin lugar an mga bagong abot. An sarong ina nagngingisi mantang ginigirumdom nia kun gurano kaanggot kan apat niang aking babae kan daing ontok an paglaog nin dagdag na muwebles asin iba pang bagay sa saindang kuwarto tanganing matawan nin lugar an saindang 80 anyos na lolahon. Pero, an kadaklan sa mga problemang ini sa parate nariresolberan mantang namimidbid kan gabos an pangangaipo kan mga pagliliwat asin ginigirumdom an hatol kan Biblia na an pagkamoot “dai naghahanap kan saiyang sadiring kapakanan.”—1 Corinto 13:5.
Pagkawara nin Katalingkasan
Puwedeng lumataw an magabat na problema para sa sarong Kristiana kun an agom nia bako niang kapagtubod asin magdesisyon na isaro an pamilya sa mga magurang kan lalaki. Tibaad huli sa pag-ataman sa pamilya garo haros imposible na para sa babae na pagbalansehon an saiyang Kristianong mga obligasyon asin an iba pa niang obligasyon. Si Setsuko nagsabi: “Sa paghona kan agom ko peligrosong bayaan na nagsosolo sa harong an saiyang medyo pinag-uulian nang ina, asin gusto nia na ako perming yaon sa harong. Kun probaran kong mag-atender sa pagtiripon, naaanggot asin nagrireklamo sia. Kan primero, huli sa ugaleng Hapon, pinaghona ko man na sala na bayaan siang nagsosolo. Pero, sa pag-agi nin panahon, narealisar ko na puwedeng resolberan an mga bagay.”
Arog man kaiyan an problema ni Hisako. “Kan makisaro kami sa pamilya kan agom ko,” sabi nia, “gusto niang magliwat ako nin relihiyon asin ipondo ko an sakong relihiyosong mga aktibidad huli sa takot nia sa iisipon kan mga paryentes. Nakadugang pa sa problema, kun Domingo an mga paryentes na hararani minasongko, kaya nadidepisilan akong umatender sa mga pagtiripon. Saro pa, an mga aki gustong makikawat sa saindang mga pinsan imbes na umatender sa mga pagtiripon. Narisa ko na apektado an samong espirituwalidad. Kinaipuhan na ako marigon na manindogan asin ipaliwanag sa agom ko na an relihiyon ko bakong sarong bagay na mababago siring sa gubing kundi mahalaga sa sako. Sa pag-agi nin panahon, nagliwat an pamilya.”
An iba rinesolberan an problema nin pagkaigwa nin mas dakol na libreng oras paagi sa pagkua nin katabang sa laog nin saro o duwang aldaw kada semana. An iba man nagkaigwa nin kadikit na katalingkasan para sa personal na mga gibo asin Kristianong aktibidad paagi sa pagpatabang sa saindang mga aki, hararaning paryentes, pati mga katood sa kongregasyon. An mga agom na lalaki nakatabang man sa mga banggi asin kun Sabado saka Domingo kun sinda yaon sa harong.—Eclesiastes 4:9.
Pagpapadanay Sainda na Aktibo
An pagpapadanay sa mga gurang na aktibo saro pang angat na kaipuhan na atubangon. An ibang gurang naoogmang tumabang sa pagluto asin iba pang trabaho sa harong. Nakamamate sinda na kaipuhan pa sinda kun pinakikiolayan sindang magbantay sa mga aki asin nakokontento sa pag-asikaso sa sadit na tatamnan nin gugulayon, pag-ataman sa mga burak, o pakikakabtang sa sarong apisyon.
Pero an iba gustong matorog sa bilog na aldaw asin naglalaom na pagserbihan. Alagad ta an pagpapadanay sainda na aktibo sagkod sa mapupuwede minalataw na mahalaga sa saindang ikararahay, ilalawig nin buhay, asin pagkaalisto sa isip. Narisa ni Hideko na minsan naka-wheelchair an saiyang ina, an pag-iba saiya sa mga pagtiripon iyo an pan-engganyar na kaipuhan kan saiyang ina. Sia mainit na tinataratara kan gabos asin iinaayon sa orolay. An atension na itinatao sa saiya sa huri nagbunga kan pag-oyon nia na mag-adal sa Biblia kaiba nin may edad nang babae. An sarong mag-agom, na an magurang may Alzheimer’s disease, ipinag-iiba sia sa Kristianong mga pagtiripon. “Sa kadaklan habo niang gumibo nin ano man,” an komento ninda, “pero maogma sia sa pagtiripon. Sia mainit na tinataratara, kaya boluntad siang minaiba. Sa paghona mi iyan nakararahay na marhay saiya.”
Si Shinetsu, na nasambitan sa pagpopoon kan artikulong ini, rinesolberan an saiyang problema paagi sa paghanap nin apartment para sa ina kan agom nia na nasa sentro kan lugar na pinaglilingkodan nia bilang nagbibiyaheng ministro. Kaya sinda mag-agom duman nag-iistar sa panugangan nia sa pag-oltanan kan saiyang mga pagsongko sa laen-laen na kongregasyon kada semana. An agom nia, si Kyoko, nagsabi: “An pagmate kan sakong ina mahalaga siang kabtang kan samong gibohon asin namamatean niang kaipuhan sia. Ogmahon sia kun pinakikiolayan sia kan agom ko na magluto nin espesyal na putahe.”
Pag-atubang sa Pagkaulianon Na
Sa paggurang nin mga magurang, puwedeng mangyari an laen-laen na grado nin pagkaulianon, kaya nagkakaipo sinda nin paorog nang paorog na atension. Nalilingawan ninda an mga aldaw, oras, panahon, asin panuga. Tibaad dai na ninda mahimong magpabolog asin malabhan an saindang gubing. Tibaad malingaw pa ngani sinda kun paano mabolos asin makarigos. An dakol nariribaraw, mantang an iba man dai napapatorog kun banggi. May tendensia sindang orootrohon an itinataram asin nauuyam kun iyan sinasabi sainda. Riniribaraw sinda kan saindang isip. Tibaad mag-insister sinda na may hinabon sainda o na may naglalalaog na mga parahabon sa harong. An sarong pamilya na may apat na aking babae kinaipuhan na magtagal sa daing ontok na mga pagsahot nin seksuwal na pagkakasala na mayo man nin basihan. “Masakit idto,” sabi ninda, “pero nakanood na sana kaming tagalan an mga sahot asin probaran na liwaton an pinag-oolayan. Daing makukua sa pagkontra ki Lola.”—Talinhaga 17:27.
Emosyonal na mga Pangangaipong Kaipuhan na Panigoan
An kagurangan nagtatao nin mga pagbalo sa mga gurang. Yaon an makamomondong mga helang, dai pakahiro, asin kasakitan sa isip na kaipuhan na tagalan. Dakol an nakamamate na an buhay ninda daing direksion o katuyohan. Tibaad an pagmate ninda pagabat sinda asin magsabi na gusto na nindang magadan. Kaipuhan na mamatean ninda na sinda namomotan, iginagalang, asin iinaayon. (Levitico 19:32) Si Hisako nagsabi: “Permi ming pinagmamaigotan na iayon si Nanay sa samong orolay kun sia yaon, kun mapupuwede sia an pinag-oolayan.” An saro pang pamilya naghingoang pakosogon an paggalang sa sadiri kan saindang lolohon paagi sa pakiolay saiya na iyo an mangenot sa pan-aroaldaw na pag-orolay sa sarong teksto sa Biblia.
Kaipuhan na perming pagmaigotan nin saro na papagdanayon an tamang pagmansay sa mga gurang. Ipinagsisentir nin dai na makabangon na mga pasyente kun sa paghona ninda minimenus sinda o dai iginagalang. “Alisto si Nanay,” an paliwanag ni Kimiko, na nag-istar kaiba kan saiyang panugangan na babae na dai na nakababangon, “asin aram nia kun an puso ko mayo sa pag-ataman sa saiya o minimenus ko sia.” Kinaipuhan man na paoswagon ni Hideko an saiyang kaisipan. “Kan primero disganado ako kan kaipuhan na atamanon ko an sakong panugangan na babae. Payunir ako [bilog na panahon na ministro nin mga Saksi ni Jehova], asin hinahanaphanap ko an ministeryo. Dangan narealisar ko na kaipuhan na liwaton ko an sakong kaisipan. Minsan ngani mahalaga an ministeryo sa harong-harong, ini man mahalagang kabtang kan pagkuyog sa mga pagboot nin Dios. (1 Timoteo 5:8) Narealisar ko na kaipuhan na pataluboon ko an orog na pagkamoot asin empatiya tanganing magin magayagaya ako. Riniribok ako kan sakong konsensia kun ginigibo ko nin mekanikal an mga bagay huli sana ta obligasyon ko iyan. Kan maaksidente ako asin nagtitios nin kolog, nagirumdoman ko an sakong panugangan na babae asin an kolog na tinios nia. Pakalihis kaidto mas pasil na para sa sako na magpaheling nin orog na init asin empatiya.”
Nagkakaipo Man nin Pag-ataman an mga Paraataman
Dai dapat na lingawan an pangangaipong magpahayag nin pag-apresyar sa nagpapasan kan gabat nin pag-ataman sa gurang. (Ikomparar an Talinhaga 31:28.) An kadaklan na babae padagos na inaasikaso an saindang mga obligasyon nakadadangog man o dai nin mga kapahayagan nin pag-apresyar. Pero kun hohorophoropon niato kun ano an kalabot sa trabaho ninda, tunay na maninigo an siring na mga kapahayagan. Posible na igwa sinda nin ekstrang paglinig, paglaba, asin pagluto na kaipuhan na gibohon. Horophoropa man an mga pagduman sa ospital o doktor, saka an pagpakakan o paglinig sa gurang nang pasyente. An sarong babae, na haloy na nag-ataman sa saiyang panugangan na babae, nagsabi: “Aram ko na nadidepisilan an sakong agom na ipahayag iyan sa tataramon, pero ipinaheheling nia sako sa ibang paagi na inaapresyar nia an ginigibo ko.” An simpleng pasasalamat ginigibong kapakipakinabang nanggad an gabos.—Talinhaga 25:11.
Igwa Man nin mga Balos
An dakol na pamilya na dakol na taon na nag-ataman sa naggurang nang mga magurang nagsabi na ini nakatabang sainda na makultibar an mahahalagang Kristianong kuwalidad: pakatagal, pagsasakripisyo sa sadiri, daing kapasloan na pagkamoot, kahigosan, kapakumbabaan, asin kabootan. Dakol na pamilya an orog na nagin dayupot sa emosyonal. An dugang pang bonus iyo an oportunidad na mas makaolay an mga magurang asin mas mamidbid sinda. Sinabi ni Hisako manongod sa saiyang panugangan na babae: “Interesanteng marhay an nagin buhay nia. Dakol siang inagihan. Orog ko siang namidbid asin nanodan kong apresyaron an mga kuwalidad nia na dai ko naheling kaidto.”
“May panahon kaidto bago ako nag-adal sa Biblia na gusto kong makidiborsio asin dulagan an situwasyon,” an paliwanag ni Kimiko, na nag-ataman sa mga magurang asin dai na nakababangon na lolahon kan agom niang lalaki. “Dangan nabasa ko na maninigo niatong ‘atamanon an . . . mga balo sa saindang kasakitan.’ (Santiago 1:27) Ikinaoogma ko na ginibo ko an pinakamakakaya ko, ta ngonyan mayo sa pamilya na makapagrireklamo manongod sa sakong pagtubod. Malinaw an sakong konsensia.” An saro pa nagsabi: “Naheling ko mismo an grabeng mga epekto kan kasalan ni Adan asin ngonyan orog kong inaapresyar an pangangaipo sa pantubos.”
Madali na daw nindong akoon sa saindong harong an saro pang miembro kan saindong pamilya? O makikisaro daw kamo sa saindong gurang nang mga magurang? Nahahadit daw kamo? Natural iyan. May mga pagliliwat na kaipuhan na gibohon. Pero maheheling nindo na kamo nagkamit nin mayaman na mga balos huli sa mapangganang pag-atubang sa angat.
[Ritrato sa pahina 20]
An mga gurang kaipuhan na makamate na sinda namomotan asin iginagalang