Sarong Eksamin sa Salud na Para sa Saindo?

An Watch Tower Society dai naggigibo nin mga rekomendasyon o desisyon para sa mga indibiduwal manongod sa mga kaugalean sa medisina asin pag-eksamin. Pero kun an nagkapirang kaugalean may mga kabtang na kustionable sa liwanag kan mga prinsipyo sa Biblia, puwedeng tawan ini nin atension. Dangan an kada saro puwedeng turotimbangon an napapalabot asin magdesisyon kun ano an gigibohon.

Namomotan na mga Tugang: Boot kong hagadon an saindong opinyon. An [sarong parabolong] garo baga mapanggana man, pero may suspetsa ako sa sarong metodo na saiyang ginagamit. . . . Paagi sa pag-eksamin inaaram nia kun ano an diperensia. Dangan tanganing maaraman kun anong klaseng medisina o kun gurano kadakol kaiyan an gagamiton, idinudoot nia sa kublit an sarong botelya nin medisina harani sa sarong glandula o organo. Binubutong nia pababa an nakaitaas na takyag kan pasyente. An klase nin medisina o an kadakolan kaiyan nadedeterminaran kan kosog na kaipuhan nia sa pagbutong kan takyag. An teoriya iyo na an mga elektron, na garo koryente, minadalagan hale sa medisina paagi sa takop na metal kan botelya pasiring sa sarong kabtang nin hawak, na pinakokosog iyan. Kapareho daw ini nin “water witching”?

AN SURAT na ini hale sa Oregon, E.U.A., mapadapit sa sarong kaugalean na ginagamit nin iba sa pagdeterminar kan nutrisyonal na mga pangangaipo, pagturotimbang sa emosyonal na mga isyu, pag-eksamin sa mga memorya, asin pagresolber sa mga hapot manongod sa pan-aroaldaw na buhay. Minsan gurano pa kalakop kan kaugalean, may katanosan daw an mga suspetsa kan kagsurat?

Salud​—Sa Anong Paagi?

Poon kan suanoy na mga panahon, hiningoa nin tawo na masabotan kun taano sinda ta naghehelang asin kun paano maoomayan. May bentaha an mga Israelita ta aram ninda na sinda mga parakasala, asin tinawan sinda nin mga ley nin Dios na nakatabang sainda na malikayan an pakakua o pagpalakop nin dakol na helang. (Levitico 5:2; 11:​39, 40; 13:​1-4; 15:​4-12; Deuteronomio 23:​12-14) Pero, an banwaan nin Dios nagpatabang pa man giraray sa kuwalipikadong mga doktor kan saindang panahon.​—Isaias 1:6; 38:21; Marcos 2:17; 5:​25, 26; Lucas 10:34; Colosas 4:14.

Ibang-iba nanggad sa mga tawo sa suanoy na Babilonya asin Egipto! An mga “doktor” ninda may mga bolong na basado sa natural na mga ingrediente, pero an dakol nindang “pagbolong” aapodon ngonyan na sa albularyo. An sarong Egipciong teksto hiroglipiko nagsasaysay manongod sa sarong doktor na binobolong an pagkabuta nin mabatang kombinasyon nin mata nin orig, antimonio, pulang daga, asin tangguli. An tinimplang ini pinapatoro sa talinga kan may helang! An sarong suanoy na patotoo nagsasabi na “talagang ekselente” an pagbolong na ini. Tibaad orog pa iyan na nagustohan huli sa pagigin palaen o misteryoso kaiyan.

An mga Babilonyo asin Egipcio parateng nag-aarang nin tabang sa mga kapangyarihan na okulto.a An saserdote/doktor tibaad hagadon sa pasyente na hangosan an dongo nin sarong karnero, sa paniniwala na may puwersa, o enerhiya, na puwedeng dumalagan hale sa pasyente pasiring sa saro pang linalang asin magkaigwa nin epekto. Ginagadan an karnero, asin ikapahahayag daa kan katoy kaiyan an helang kan pasyente o an saiyang ngapit.​—Isaias 47:​1, 9-13; Ezequiel 21:21.

Siyempre, an matatakton sa Dios na doktor kaidto sa suanoy na Israel dai magamit nin espiritistikong mga kaugalean. Madonong na ipinagboot nin Dios: “Mayo nin maninigong makua sa saimo na . . . siisay man na minagamit nin pagtoodtood, salamangkero o siisay man na parahimalad o aswang . . . Huli ta an gabos na naggigibo kan mga bagay na ini makababalde ki Jehova.” (Deuteronomio 18:​10-12; Levitico 19:26; 20:27) Aplikado man iyan sa Kristianong mga lingkod nin Dios ngonyan. Tama na gibohon an pag-iingat.

Sa minaagi pa sanang mga taon dakol an nagtao nin atension sa “laen man” na mga paagi sa pag-eksamin asin pagbolong. Ini sa pundamental personal na desisyon. (Mateo 7:1; ikomparar an Roma 14:​3, 4.) Siyempre, makamomondo kun an siisay man na Kristiano mabangkag na marhay sa kontrobersial na mga isyu sa salud sagkod na matahoban kaini an ministeryo, na iyo an solamenteng seguradong paagi nin pagliligtas sa mga buhay. (1 Timoteo 4:16) Dai sinasabi kan Biblia na sa bagong kinaban an mga helang maoomayan asin makakamtan an sangkap na salud paagi sa medikal na mga metodo, mga masitas na pambolong, dieta, o sistematikong mga plano nin mantension sa isip asin hawak. Sa aktuwal, an lubos na pagkaomay mangyayari sana paagi sa kapatawadan nin kasalan basado sa pantubos na atang ni Jesus.​—Isaias 33:24; Kapahayagan 22:​1, 2.

Anong mga Puwersa an Kalabot?

Ano an tibaad gustong konsideraron nin Kristiano sa pagdedesisyon nia manongod sa kaugalean na pag-eksamin sa kalamnan na nasambitan sa surat sa enotan?

An nagkapirang paagi nin pag-eksamin sa kosog o reaksion nin kalamnan kaiba sa kombensional na medisina, asin pipira sana an magdududa sa katamaan kaiyan. Halimbawa, an polio nakapaluluya sa kalamnan, asin an bolong digdi puwedeng kalabot an inaapod na kinesiolohiya​—“an pag-adal sa kalamnan asin paghiro kan kalamnan.” An kinesiolohiya ginagamit man sa pagparahay sa mga biktima nin atake. An kadaklan na tawo makasasabot sa siring na pagbolong.

Alagad kumusta man an pag-eksamin sa kalamnan na ilinaladawan sa kapinonan kan artikulong ini? An klaseng ini nin “kinesiolohiya” ginagamit sa pagprobar na aramon kun baga makatatabang o makadadanyar sa sarong tawo an nagkapirang kakanon, masitas na pambolong, o bitamina. Siring sa parateng ginigibo, iiniitaas nin saro an saiyang takyag, asin an parabolong dinodoonan iyan tanganing helingon an kosog kan kalamnan. Dangan an pasyente ibinubugtak an sarong kakanon o iba pang sustansia sa saiyang ngoso, sa saiyang tulak, o sa saiyang palad. Dangan inieksamin liwat an kalamnan sa takyag. Sinasabi na kun kaipuhan nia an kakanon na iyan, an takyag nia maluwas sa eksaminasyon na mas makosog; kun iyan maraot para sa saiya, mas maluya an kalamnan.b

An ibang nakaprobar na kaini naniniwala na iyan epektibo asin na an epekto basado sa mga puwersa sa laog kan hawak. Sinda nangangatanosan na kadakol kan dai ikinapaliliwanag nin modernong siensia pero nangyayari asin namamasdan. Kaya, sinasabi ninda na posibleng may mga agihan nin enerhiya o interaksion an mga puwersa asin sustansia, dawa kun ini dai pa nadidiskobre o inaako nin mga doktor.

Sa ibong na lado, an librong Applied Kinesiology nagsasabi: “Kun beses itinotokdo [nin mga libro] na an kemikal na mga sustansia, arog baga nin nutrisyon, naeeksamin paagi sa pagkapot sa sustansia asin pag-eksamin sa kalamnan. Mayo nin ebidensia na nagsusuherir nin ano man na pagkamasasarigan sa klaseng ini nin pag-eksamin. . . . An pilosopikong kaisipan puwedeng magin makosogon kaya an dati nang opinyon kan nag-eeksamin nakaoolang sa pakakua nin tamang impormasyon sa proseso nin pag-eksamin.” “An paraeksamin na eksperyensiado sa manual na pag-eksamin sa kalamnan pasil sanang mapalataw na maluya o makosog an kalamnan kan pasyente sono sa gusto nia paagi sana sa kadikiton na pagliwat sa . . . pag-eksamin.”

Mag-ingat!

Minsan siring, bako sanang sagkod digdi an ibang pag-eksamin sa kalamnan. Helinga an inaapod na “pag-eksamin sa kasalihid.” Ini puwedeng gibohon sa kaso nin gurang o omboy na maluyahon tanganing eksaminon. Mantang kapot nin kasalihid an omboy, inieksamin kan parabolong an takyag kan kasalihid. Ginamit pa ngani ini sa mga ataman na hayop; inieksamin an takyag kan kasalihid mantang kapot nia an ayam na collie, German shepherd, o ibang ataman na hayop na may helang.

Mayo kita sa posisyon na husgaran an siring na mga gibo, pero puwede nindong ihapot, ‘Mga puwersa daw kan hawak an nasa likod kan mga epektong ini?’ Napatunayan nin mga sientista an pag-eksister nin mga rayos kosmiko, microwave, asin laen-laen na klase nin radyasyon na elektromagnetiko. Pero, an gabos daw na linalang, pati mga omboy asin ataman na hayop, igwa sa hawak ninda nin mga puwersa na puwedeng lumuwas asin magtao nin maeeksamin na epekto sa saro pang tawo? An mga Babilonyo naghona na an mga puwersa puwedeng lumuwas asin makaapektar sa sarong karnero. Puwede nindong ihapot sa saindong sadiri, ‘Naniniwala daw ako na puwedeng mangyari an kaagid kaiyan sa mga tawo o hayop ngonyan? O posible daw na may ibang paliwanag an mga epekto?’

An ibang parabolong naghihingakong sinosokol an “mga puwersa” nin sarong tawo paagi sa mga instrumento na arog nin mga pinuron na metal o pendulo. An mga ini naghihiro daa mantang an “enerhiya” kan parabolong nagkakaigwa nin interaksion sa enerhiya kan pasyente. An sarong parabolong asin parasurat sa temang ini, na dati sientistang paraeksperimento, kun beses nag-eeksamin paagi sa pendulo. Sinasabi man nia na naheheling nia “an enerhiya nin tawo” o de kolor na liwanag na sinasabing nakapalibot sa mga indibiduwal. Naghihingako sia na naggagamit nin “internal na pagheling” sa pagtorohok sa laog nin hawak tanganing maheling an mga tumor, selula nin dugo, o mikrobyo, asin tanganing maheling an nakaagi.c

Arog kan sinabi sa enotan, an pagsokol sa mga puwersa paagi sa kosog nin takyag ginagamit sa pag-eksamin sa emosyon. Sabi nin sarong libro na may mahiwas na distribusyon: “Kun gusto mong iiba an kadikit na emosyonal na eksaminasyon kadungan kaiyan, ihapot ‘Ano may problema ka?’ asin otrohon an pag-eksamin. Kun beses paluluyahon kaini an takyag kun maluya an nutrisyon.” An iba ginagamit an siring na pag-eksamin “tanganing aramon kun sa anong edad an espisipikong pisikal, emosyonal o espirituwal na kakologan” nangyari. Ginagamit man iyan sa paggibo nin ‘iyo o daing’ mga pagdedesisyon sa pan-aroaldaw na mga bagay.

Posible na an dakol na naggigibo kan siring na pag-eksamin sa kalamnan (kinesiolohiya) masabi na laen man an saindang ginigibo sa ilinadawan digdi, na mayo nin napapalabot na espiritismo, o na dai sinda naggigibo nin emosyonal na pag-eksamin. Minsan siring, an ginigibo daw ninda basado pa man giraray sa paniniwala sa mga puwersa sa laog kan kada tawo na puwedeng eksaminon o helingon solamente nin mga tawo na nagsasabing may espesyal na mga kapangyarihan?

An siring na mga isyu dai ibinibilang nin mga Kristiano na sadit sana. Hinatolan nin Dios an Israel: “An bagong bulan asin sabbath, an pag-apod nin katiriponan​—dai ko na matitios an paggamit nin misteryosong kapangyarihan kaiba kan pormal na katiriponan.” (Isaias 1:13) Kan magin apostata an nasyon na iyan, sinda ‘naggigibo nin pagtoodtood asin naghahanap nin mga tanda.’ (2 Hade 17:17; 2 Cronica 33:​1-6) Minalataw na naghanap sinda nin impormasyon paagi sa espesyal na mga rituwal, dangan itinataram ninda “an misteryoso.”​—Zacarias 10:2.

An ibang pag-eksamin sa kalamnan tibaad daing maraot na epekto, na ginigibo na mayo nin danyos sa pasyente o parabolong. Alagad malinaw na an iba tibaad may misteryoso o lihis sa natural na mga kabtang, arog baga kan internal na pagheling, misteryosong mga liwanag sa palibot, asin an paggamit nin pendulo. An mga Kristiano dai dapat na gumamit nin misteryosong mga kapangyarihan. Dai ngani sinda maninigong mag-eksperimento dian, huli ta dai sinda nag-uusyoso sa hararom na mga bagay ni Satanas. (Kapahayagan 2:24) Imbes, may marahay na dahelan na mag-ingat manongod sa ano man na tibaad garo baga konektado sa espiritismo, na kinokondenar kan Tataramon nin Dios.​—Galacia 5:​19-21.

An ginigibo kan parabolong paninimbagan nia, asin bako niatong intension na repasohon asin husgaran an mga paghihingako o paagi kan kada saro. Dawa kun sa paghona nindo an nagkapira sa mga kaugalean na ini talagang may labot sa misteryosong kapangyarihan, malinaw na an dakol na nagprobar dian ginibo iyan nin inosente, na dai iniisip na makilabot sa espiritismo. Tibaad idto nagpaparisa sana kan saindang desperadong pagmawot nin marahay na salud. Pero, an iba na napalabot sa siring na mga kaugalean nagdesisyon sa huri na an ano man na potensial na pisikal na pakinabang dai nakatitimbang sa espirituwal na peligro.

Liwat, an kada indibiduwal dapat na magdesisyon kun ano an gigibohon dapit sa siring na personal na mga bagay. Pero, maninigong girumdomon nin mga Kristiano an hatol nin Dios: “An siisay man na kablas nagtutubod sa gabos na tataramon, alagad an madonong naghohorophorop sa saiyang mga lakad.” (Talinhaga 14:15) Aplikado man iyan sa mga paghihingako dapit sa salud.

Gustong marhay ni Satanas na irayo an atension kan mga lingkod nin Dios sa tunay na pagsamba. Maoogma an Diablo kun magigibo nia iyan paagi sa pagpangyaring maaling sa ibang bagay an mga Kristiano. Orog pa ngani siang maoogma kun sinda maaling sa mga bagay na, o garo baga, misteryosong mga gibo na puwedeng makadara sa sainda sa espiritismo.​—1 Pedro 5:8.

Minsan ngani an mga Kristiano bakong sakop kan Pagboot ni Moises, dai nagliwat an kaisipan ni Jehova Dios manongod sa mga gibong okulto. Arog kan sinabi sa enotan, ipinagboot nin Dios sa mga Israelita na an “siisay man na minagamit nin pagtoodtood, salamangkero o siisay man na parahimalad o aswang, o saro na nag-eengkanto” dai maninigong manompongan sa tahaw ninda. “An gabos na naggigibo kan mga bagay na ini makababalde ki Jehova . . . Maninigo na patunayan mo an saimong sadiri na daing kasalan ki Jehova.”​—Deuteronomio 18:​10-13.

Kun siring, abaa kadonong para sa mga Kristiano ngonyan na perming isolog “an bilog na pangalasag hale sa Dios . . . huli ta kita nakikipaglaban . . . tumang sa maraot na espiritung mga puwersa sa langitnon na mga lugar”!​—Efeso 6:​11, 12.

[Mga Nota sa Ibaba]