An Ebanghelyo Sono sa mga Iskolar
“SIISAY daa ako sabi kan mga kadaklan?” (Lucas 9:18) Ihinapot ini ni Jesus sa saiyang mga disipulo kaidtong haros duwang milenyo na an nakaagi. An hapot na iyan pinagdedebatehan kan panahon na idto. Garo baga orog pa ngani ngonyan, nangorogna sa panahon kan Navidad, na nakasentro daa ki Jesus. Dakol an naniniwala na si Jesus isinugo hale sa langit tanganing balukaton an katawohan. Iyan daw an iniisip nindo?
An nagkapirang iskolar may ipinoproponer na ibang pagmansay. “An ladawan ni Jesus bilang saro na nagtokdo na sia an Aki nin Dios na magagadan para sa mga kasalan kan kinaban bakong totoo sono sa kasaysayan,” an paghingako ni Marcus J. Borg, propesor sa relihion asin kultura.
An ibang mga iskolar naghihingako na an tunay na Jesus laen sa nababasa niato sa Biblia. May mga nagtutubod na an gabos na Ebanghelyo isinurat apat na dekada o labi pa pagkagadan ni Jesus asin na kan panahon na iyan pinagayon na an tunay na midbidan ni Jesus. An problema bakong sa paggirumdom kan mga kagsurat kan Ebanghelyo, an sabi kan mga iskolar, kundi sa pag-interpretar ninda. Pagkagadan ni Jesus laen na an pagmansay sa saiya kan mga disipulo—bilang an Aki nin Dios, Paraligtas, asin Mesiyas. An nagkapira mapusong naghihingako na si Jesus saro sanang naglalagawlagaw na madonong, sosyal na rebolusyonaryo. Iyan, sabi kan mga iskolar, an totoong ebanghelyo.
An “Intelektuwal” na Pagmansay ki Jesus
Tanganing idepensa an saindang “intelektuwal” na pagmansay, an mga kritiko garo baga galagang sayumahan an ano man na bagay manongod ki Jesus na garo baga lihis sa natural. Halimbawa, may mga nagsasabi na an pangangaki nin sarong daraga sarong paagi tanganing itago an pagigin aki sa luwas ni Jesus. An iba sinasayumahan an mga hula ni Jesus mapadapit sa kalaglagan nin Jerusalem, na iiniinsister na an mga ini isinaliot sa mga Ebanghelyo pakatapos na an mga iyan “maotob.” An nagkapira nagsasabi pa ngani na an mga pagpaomay ni Jesus sikosomatiko sana—pagpaomay sa mga helang na puedeng mahale paagi sa pagliwat sa isip nin saro. Para sa saindo totoo daw an siring na mga proposisyon o kalokohan?
May mga iskolar na naghihingako pa ngani na inimbento kan mga disipulo ni Jesus an pagkabuhay liwat tanganing papagdanayon an saindang mobimiento. Total, an rason kan mga iskolar, daing puersa an mga parasunod ni Jesus kun mayo sia, kaya nagsurat sinda nin estorya manongod sa saindang Kagurangnan. Garo man sana an Kristianismo, bakong si Cristo, an binuhay liwat. Kun iyan garo baga intelektuwal na pagsuway sa katunayan, bako daw na mas grabe pa ngani an proposisyon kan teologong si Barbara Thiering na si Jesus dai man talaga ginadan? Naniniwala sia na si Jesus nakaligtas na buhay kan sia ipako asin nagpadagos na mabuhay na duwang beses na nag-agom asin nagin ama nin tolong aki.
An gabos na deklarasyon na ini ibinababa si Jesus sa solamenteng kamugtakan na dian aakoon sia nin dakol na iskolar: an pagigin sarong tawong madonong, sa gilid-gilid sanang Judio, sosyal na repormista—apuera sa pagigin Aki nin Dios, na nagdatong tanganing “magtao kan saiyang kalag bilang pantubos na karibay nin dakol.”—Mateo 20:28.
Posible na sa panahon na ini kan taon, nabasa na nindo an mga kabtang kan Ebanghelyo, arog baga kan mga kabtang manongod sa pagkamundag ni Jesus sa sarong sabsaban. O tibaad nadangog na nindo iyan sa simbahan. Inako daw nindo an mga tala kan Ebanghelyo bilang mahalaga asin mapaniniwalaan? Kun siring mangnoha an nakabibiglang situwasyon na ini. Sa saro daang Seminar Dapit ki Jesus, an sarong grupo nin mga iskolar duwang beses kada taon na nagtitiripon poon kan 1985 tanganing aramon an pagigin totoo kan mga tataramon ni Jesus. Talaga daw na sinabi ni Jesus an iinaatribwir sa saiya kan Biblia? An mga miembro sa seminar nagboto sa kada sinabi paagi sa de kolor na mga abaloryo. An pulang abaloryo nangahulogan na an sarong tataramon seguradong itinaram ni Jesus; an rosang abaloryo nangahulogan na posibleng sinabi iyan ni Jesus; an abohon na abaloryo nangahulogan nin pagduwaduwa; asin an itom na abaloryo tanda nin palsipikasyon.
Tibaad maribok an saindong isip na manodan na an Seminar Dapit ki Jesus nagdeklarar na an 82 porsiento kan mga tataramon na iinatribwir ki Jesus posibleng dai nia itinaram. Saro sanang kinotar sa Ebanghelyo ni Marcos an pinaghona na mapagtitiwalaan. An Ebanghelyo ni Lucas sinasabi na pano-pano nin propaganda na “dai madeterminaran an pundamental na orihinal.” Gabos apuera sa tolong linya kan Ebanghelyo ni Juan nag-ako kan botong itom na abaloryo, na tanda nin palsipikasyon, asin an dikit na natada tinawan nin abohon na abaloryo na nangahulogan nin pagduwaduwa.
Bako Sanang Akademiko
Minaoyon daw kamo sa mga iskolar? Tinatawan daw ninda kita nin mas eksaktong paglaladawan ki Jesus kisa kan yaon sa Biblia? An mga hapot na ini bako sanang para sa intelektuwal na debate. Sa panahon na ini kan taon, tibaad ipagirumdom sa saindo na, sono sa Biblia, isinugo nin Dios si Jesus “tanganing an lambang maggibo nin pagtubod sa saiya dai mapahamak kundi magkaigwa nin buhay na daing katapusan.”—Juan 3:16.
Kun si Jesus saro sanang naglalagawlagaw na madonong na kakadikit kan aram niato manongod sa saiya, daing saysay na ‘gumibo nin pagtubod’ sa saiya. Sa ibong na lado, kun an paglaladawan kan Biblia ki Jesus totoo, napapalabot an satong daing sagkod na kaligtasan. Kun siring, kaipuhan na maaraman niato—yaon daw sa Biblia an katotoohan manongod ki Jesus?