An “Paghokom na May Pag-Imbestigar”—Doktrinang Basado sa Biblia?

AN Oktubre 22, 1844, aldaw nin dakulang pag-antisipar para sa mga 50,000 katawo sa Sirangan na Baybayon kan Estados Unidos. An saindang espirituwal na poon, si William Miller, nagsabi na si Jesu-Cristo mabuelta sa mismong aldaw na iyan. An mga Milerita, siring sa apod sa sainda, naghalat sa saindang tiriponan na mga lugar sagkod na magdiklom. Dangan nag-abot an sunod na aldaw, alagad an Kagurangnan dai nagdatong. Desganado, sinda nagpuli asin pakatapos kaiyan tinandaan an aldaw na iyan bilang an “Dakulang Pagkadesganar.”

Pero, dai nahaloy an pagkadesganar nasalidahan nin paglaom. An sarong hoben na babae na an ngaran Ellen Harmon kinombensir an sarong sadit na grupo nin mga Milerita na ihinayag nin Dios paagi sa mga bisyon na tama an pagkuenta ninda nin panahon. Naniwala sia na nangyari an sarong importanteng pangyayari kan aldaw na iyan​—naglaog kaidto si Cristo sa “kabanalbanaleng lugar kan langitnon na santuaryo.”

Pakalihis nin labing sarong dekada, an Adventistang parahulit na si James White (na nakaagom ki Ellen Harmon) nagbilog nin sarong frase tanganing iladawan an klase kan gibohon ni Cristo poon kan Oktubre 1844. Sa Review and Herald kan Enero 29, 1857, si White nagsabi na pinonan ni Jesus an “paghokom na may pag-imbestigar.” Asin ini nagdanay na pundamental na paniniwala sa tahaw nin mga pitong milyon na inaapod an saindang sadiri na Seventh-Day Adventists.

Minsan siring, an nagkapirang respetadong iskolar kan Seventh-Day Adventist (SDA) Church nagpaparaduwaduwa kun baga an “paghokom na may pag-imbestigar” sarong doktrina na basado sa Biblia. Taano ta nagbago an isip ninda manongod kaiyan? Kun kamo sarong Seventh-Day Adventist, an hapot na ini ikapupurisaw nindo. Minsan siring, primero, ano an “paghokom na may pag-imbestigar”?

Ano Iyan?

An pinakasuportang teksto na sinitar sa pagsuportar sa doktrinang ini iyo an Daniel 8:14. Iyan nagsasabi: “Sia nagsabi sa sako, Sagkod sa duwang ribo tolong gatos na aldaw; dangan lilinigan an santuaryo.” (King James Version) Huli sa fraseng “dangan lilinigan an santuaryo,” an dakol na Adventista ikinokonektar an bersikulong ini sa Levitico kapitulo 16. Ilinaladawan kaiyan an paglinig kan santuaryo kan Judiong halangkaw na saserdote sa Aldaw nin Pagtubos. Ikinokonektar man ninda an mga tataramon ni Daniel sa Hebreo kapitulo 9, na naglaladawan ki Jesus bilang an Orog na Dakulang Halangkaw na Saserdote sa langit. An sarong iskolar nin SDA nagsasabi na an pangangatanosan na ini basado sa metodo nin “paggamit nin teksto bilang prueba.” An saro naghahanap nin “sarong termino arog kan santuaryo sa Dan. 8:​14, nin iyo man sanang termino sa Lev. 16, nin iyo man sanang termino sa Heb. 7, 8, 9” asin nagkokonklusyon “na iyan gabos nanonongod sa sarong bagay.”

An mga Adventista nangangatanosan nin arog kaini: An mga saserdote sa suanoy na Israel naggigibo nin pan-aroaldaw na ministeryo sa kuarto kan templo na inaapod na Banal, na nagbubunga nin kapatawadan kan mga kasalan. Sa Aldaw nin Pagtubos, ginigibo kan halangkaw na saserdote an taonan na ministeryo sa Kabanalbanale (an pinakalaog na kuarto kan templo) na nagbubunga kan pagpara kan mga kasalan. Sinda nagkokonklusyon na an makasaserdoteng ministeryo ni Cristo sa langit may duwang kabtang. An enot nagpoon kan sia sumakat sa langit kan enot na siglo, natapos kan 1844, asin nagbunga kan kapatawadan nin mga kasalan. An ikaduwa, o an “paghokom na kabtang,” na nagpoon kan Oktubre 22, 1844, nagpapadagos pa, asin magbubunga kan pagpara kan mga kasalan. Paano ini nagigibo?

Poon kan 1844, sinasabi na si Jesus nag-iimbestigar sa mga rekord nin buhay kan gabos na naghihingakong nagtutubod (primero kan mga gadan, dangan kan mga buhay) tanganing aramon kun sinda angay na mag-ako nin buhay na daing sagkod. An pagsiyasat na ini iyo an “paghokom na may pag-imbestigar.” Pakatapos na hokoman an mga tawo sa siring na paagi, an mga kasalan kan mga nakapasar sa pagbalong ini pinapara na sa mga libro nin rekord. Alagad, ipinaliwanag ni Ellen White, an mga dai nakapasar ‘paparaon an ngaran sa libro nin buhay.’ Sa siring, “nadesisyonan na an kaaabtan kan gabos para sa buhay o kagadanan.” Sa panahon na iyan, an langitnon na santuaryo lilinigan asin an Daniel 8:​14 maootob. Iyan an itinotokdo kan mga Seventh-Day Adventist. Alagad inaadmitir kan publikasyon kan SDA na Adventist Review: “An terminong paghokom na may pag-imbestigar dai manonompongan sa Biblia.”

Sarong Nawawarang Koneksion sa Lenguahe

An katokdoan na ini nakaribaraw sa nagkapirang Adventista. “Ipinaheheling kan kasaysayan,” an sabi nin sarong nagmamasid, “na an maimbod na mga poon niato nakaeksperyensia nin labi-labing kasakitan sa boot mantang pinaghohorophorop ninda an satong tradisyonal na katokdoan dapit sa paghokom na may pag-imbestigar.” Sa dai pa sana nahahaloy na mga taon, idinugang nia, an labi-labing kasakitan nagin pagduda mantang an mga iskolar nagpoon na “kustionon an dakol na pinakaharigi kan satong dating pag-atubang manongod sa santuaryo.” Siyasaton niato ngonyan an duwa sa mga iyan.

Enot na pinakaharigi: An Daniel kapitulo 8 ikinokonektar sa Levitico kapitulo 16. An pagpamugtak na ini pinaluluya nin duwang mayor na problema​—lenguahe asin konteksto. Enot, konsiderara an lenguahe. Naniniwala an mga Adventista na an ‘lininigan na santuaryo’ sa Daniel kapitulo 8 iyo an antitipo kan ‘lininigan na santuaryo’ sa Levitico kapitulo 16. An pagbabaing na ini garo puede na sagkod kan manodan kan mga paratradusir na an ‘lininigan’ sa King James Version salang traduksion kan sarong porma kan Hebreong berbo na tsa·dhaqʹ (na an boot sabihon “magin matanos”) na ginamit sa Daniel 8:14. An propesor sa teolohiya na si Anthony A. Hoekema nagsasabi: “Makamomondo ta an termino trinadusir na lilinigan, mantang an Hebreong berbo na parateng tinatradusir na lininigan [ta·herʹ] dai man lamang ginamit digdi.”a Ginamit iyan sa Levitico kapitulo 16 na tinatradusir kan King James Version an mga porma kan ta·herʹ bilang “linigan” asin “magin malinig.” (Levitico 16:​19, 30) Huli kaini, si Dr. Hoekema tamang nagkonklusyon: “Kun an intension kan Daniel magtaram manongod sa klase nin paglinig na ginigibo kaidto sa Aldaw nin Pagtubos, kutana ginamit nia an taheer [ta·herʹ] imbes na tsadaq [tsa·dhaqʹ].” Pero, an tsa·dhaqʹ dai manonompongan sa Levitico, asin an ta·herʹ dai manonompongan sa Daniel. An koneksion sa lenguahe nawawara.

Ano an Ihinahayag kan Konteksto?

Ngonyan estudyare an konteksto. Nagtutubod an mga Adventista na an Daniel 8:​14 “sarong napapasuhay sa konteksto,” na daing koneksion sa naenot na mga bersikulo. Alagad iyo daw iyan an nakukua nindong ideya kun binabasa nindo an Daniel 8:​9-14 sa kaibang kahon na may titulong “An Daniel 8:​14 sa Konteksto”? Ipinamimidbid kan bersikulo 9 an sarong parasalakay, sarong sadit na sungay. Ihinahayag kan bersikulo 10-12 na an parasalakay na ini maatake sa santuaryo. An bersikulo 13 naghahapot, ‘Magigin gurano kalawig an pananalakay na ini?’ Asin an bersikulo 14 nagsisimbag: “Sagkod sa duwang ribo tolong gatos na banggi asin aga; asin ta an banal na lugar siertong dadarahon sa tamang kamugtakan kaiyan.” Malinaw na an bersikulo 13 nagpapalataw nin hapot na sinisimbag sa bersikulo 14. An teologong si Desmond Ford nagsasabi: “An pagseparar kan Dan. 8:​14 sa kagsing na ini [“Gurano kalawig?” bersikulo 13] magigin daing basehan na esplikasyon.”b

Taano ta isineseparar kan mga Adventista an bersikulo 14 sa konteksto? Tanganing likayan an alangan na konklusyon. Iinaatribwir kan konteksto an pagramog sa santuaryo, na sinambit sa bersikulo 14, sa mga aktibidad kan sadit na sungay. Minsan siring, an doktrina nin “paghokom na may pag-imbestigar” iinaatribwir an pagramog sa santuaryo sa mga aktibidad ni Cristo. Sinasabi na ibinabalyo nia an mga kasalan kan mga nagtutubod sa langitnon na santuaryo. Kaya, ano an mangyayari kun akoon kan mga Adventista kapwa an doktrina asin an konteksto? Si Dr. Raymond F. Cottrell, sarong Seventh-Day Adventist asin dating asosyadong editor kan SDA Bible Commentary, nagsusurat: “Kun siring an pagsagin niato naniniwala na an interpretasyon kan SDA sinisiyasat an Daniel 8:​14 sa konteksto magigin siring sa pagsabi na an sadit na sungay iyo si Cristo.” Sadiosan na inaadmitir ni Dr. Cottrell: “Dai niato mapag-ooyon an konteksto asin an interpretasyon kan mga Adventista.” Kun siring, tanganing mapangaptan an “paghokom na may pag-imbestigar,” an Iglesia Adventista kinaipuhan na pumili​—akoon an doktrina o an konteksto kan Daniel 8:14. Makamomondo, inako kaiyan an naenot asin sinayumahan an huri. Bakong makangangalas, an sabi ni Dr. Cottrell, na an may pakaaram na mga estudyante sa Biblia binabasol an mga Adventista sa “pagtao nin kahulogan sa Kasuratan” na dai man “makukua sa Kasuratan”!

Kan 1967, si Dr. Cottrell nag-andam nin sarong leksion dapit sa Daniel sa pan-Domingong eskuelahan sa relihion, na ipinadara sa mga iglesia kan SDA sa bilog na kinaban. Itinokdo kaiyan na an Daniel 8:​14 konektado nanggad sa konteksto kaiyan asin na an ‘paglinig’ dai nagpapanongod sa mga nagtutubod. Makahulogan nanggad, an leksion daing nananambitan na ano man manongod sa “paghokom na may pag-imbestigar.”

Nagkapirang Pambihirang Simbag

Gurano kaaram kan mga Adventista na an pinakahariging ini maluyang marhay tanganing suportaran an doktrina nin “paghokom na may pag-imbestigar”? Si Dr. Cottrell naghapot sa 27 pangenot na teologong Adventista, ‘Anong sa lenguahe o sa kontekstong mga rason an ikatatao nindo para sa koneksion sa pag-oltanan kan Daniel kapitulo 8 asin Levitico kapitulo 16?’ An saindang simbag?

“An beinte-siete gabos nagpapatotoo sa kadaihan nin sa lenguahe o sa kontekstong mga rason sa pag-aplikar kan Dan. 8:​14 sa antitipikong aldaw nin pagtubos asin sa paghokom na may pag-imbestigar.” Hinapot nia sinda, ‘Igwa pa daw kamo nin ibang mga rason sa pagkonektar na ini?’ An kadaklan sa mga iskolar na Adventista nagsabi na mayo sinda nin ibang rason, lima an nagsimbag na ginibo ninda an pagkonektar na ini huli ta ginibo ini ni Ellen White, asin duwa an nagsabi na ibinase ninda an doktrina sa sarong “mapalad na aksidente” sa pagtradusir. An teologong si Ford nagsasabi: “An siring na mga konklusyon na itinao kan pinakaprimera niatong mga iskolar garo man sana positibong nagsasabi na an satong tradisyonal na katokdoan manongod sa Dan. 8:​14 dai ikadepensa.”

Igwa daw nin Tabang Hale sa Hebreo?

Ikaduwang pinakaharigi: An Daniel 8:​14 ikinokonektar sa Hebreo kapitulo 9. “An gabos na ginibo niato kan enot biyong ginagamit an Heb. 9 kun ipinaliliwanag an Dan. 8:​14,” an sabi kan teologong si Ford. An koneksion na ini nagpoon pakatapos kan “Dakulang Pagkadesganar” kan 1844. Mantang naghahanap nin paggiya, an Mileritang si Hiram Edson binutasan an saiyang Biblia sa sarong lamesa tangani na iyan mabuka. An resulta? An Hebreo kapitulo 8 asin 9 an nabuka sa atubangan nia. Si Ford nagsasabi: “Ano pa an magigin orog na angay asin simboliko sa paghingako kan mga Adventista na an mga kapitulong ini an liabe sa kahulogan kan 1844 asin Dan. 8:14!”

“An paghingakong iyan makahulogan para sa mga Seventh-Day Adventist,” an dagdag ni Dr. Ford sa saiyang librong Daniel 8:​14, the Day of Atonement, and the Investigative Judgment. “Sa Heb. 9 sana . . . manonompongan an detalyadong paliwanag kan kahulogan kan . . . doktrina manongod sa santuaryo na mahalagang marhay sa sato.” Iyo, An Hebreo kapitulo 9 an kapitulo sa “Bagong Tipan” na nagpapaliwanag kan makahulang kahulogan kan Levitico kapitulo 16. Alagad sinasabi man kan mga Adventista na an Daniel 8:14 an bersikulo sa “Daan na Tipan” na nagpaliwanag kaiyan. Kun an duwang kapahayagan tama, dapat igwa man nin koneksion sa pag-oltanan kan Hebreo kapitulo 9 asin Daniel kapitulo 8.

Si Desmond Ford nagsasabi: “May mga bagay na maririsa tolos mantang binabasa nin saro an Heb. 9. Mayo nin malinaw na pagkaunabi sa librong Daniel, asin orog nang mayo sa Dan. 8:14. . . . An kapitulo sa kabilogan aplikasyon kan Lev. 16.” Sia nagsasabi: “An satong katokdoan dapit sa santuaryo dai manonompongan sa solamenteng libro kan Bagong Tipan na nagpapaliwanag kan kahulogan kan mga serbisyo sa santuaryo. Inadmitir ini kan midbid na mga parasurat na Adventista sa bilog na kinaban.” Kun siring, an ikaduwang pinakaharigi maluyahon man na pansuportar sa nagkakaproblemang doktrina.

Minsan siring, an konklusyon na ini bakong bago. Sa laog nin dakol na taon, an sabi ni Dr. Cottrell, “an mga iskolar sa Biblia kan iglesia nakaaaram na marhay kan mga problema sa esplikasyon na inaatubang kan satong tradisyonal na interpretasyon kan Daniel 8:14 asin Hebreo 9.” Mga 80 taon na an nakaagi, an maimpluwensiang Adventista na si E. J. Waggoner nagsurat: “An Adventistang katokdoan manongod sa santuaryo, na kaiba an ‘Paghokom na May Pag-imbestigar’ . . . , haros pagnegar kan pagtubos.” (Confession of Faith) Labing 30 taon na an nakaagi, an siring na mga problema iinatubang sa Pankagabsan na Komperensia, an mga namomoon sa Iglesiang SDA.

Mga Problema Asin an Dai Pagkakaoyon

An Pankagabsan na Komperensia nagnombra nin sarong “Komite sa mga Problema sa Librong Daniel.” Sa katuyohan iyan na mag-andam nin sarong report kun paano reresolberan an mga problema may labot sa Daniel 8:14. An 14 miembro kan komite pinag-adalan an kustion sa laog nin limang taon alagad dai nakaproponer nin nagkakaoroyon na solusyon. Kan 1980, an miembro kan komite na si Cottrell nagsabi na an kadaklan sa mga miembro kan komite nagsaboot na an interpretasyon nin Adventista kan Daniel 8:14 puedeng “mapangganang establisaron” paagi sa serye nin “mga suposisyon” asin na “maninigong lingawan” an mga problema. Idinugang nia: “Girumdomon, an apod sa komite Komite sa mga Problema sa Librong Daniel, asin an mayoriya nagsusuherir na lingawan na niato an mga problema asin dai na magtaram dapit kaiyan.” Iyan garo man sana “pag-admitir na mayo kita nin simbag.” Kaya an minoriya nagsayumang suportaran an punto de vista kan mayoriya, asin mayo nin pormal na report. An mga problema sa doktrina dai pa nareresolberan.

Kinokomentohan an dai pagkakaoyon na ini, si Dr. Cottrell nagsasabi: “An isyu dapit sa Daniel 8:14 dai pa tapos huli ta, sagkod ngonyan, habo niatong atubangon an katunayan na igwa nin tunay nanggad na problema sa esplikasyon. An isyung iyan dai mawawara sagkod na kita padagos na nagsasaginsagin na mayo nin problema, sagkod na kita nag-iinsister sa butang pag-ako kan mga dati na niatong opinyon, bilang indibiduwal asin grupo.”​—Spectrum, sarong peryodiko na ipinublikar kan Association of Adventist Forums.

Sinasadol ni Dr. Cottrell an mga Adventista na “maingat na siyasaton liwat an pundamental na mga suposisyon asin an mga prinsipyo nin esplikasyon na binasaran kan satong interpretasyon kan​—para sa Adventismo—​tekstong ini sa kasuratan na dai puedeng ipasipara.” Ineenkaminar niamo an mga Adventista na siyasaton an doktrina nin “paghokom na may pag-imbestigar” tanganing aramon kun baga an mga pinakaharigi kaiyan marigon na nakabasar sa Biblia o basado sa bakong marigon na baybay nin tradisyon.c Si apostol Pablo madonong na nagsadol: “Siertohon an gabos na bagay; mangapot sa marahay.”​—1 Tesalonica 5:21.

[Mga Nota sa Ibaba]

[Kahon sa pahina 27]

An Daniel 8:14 sa Konteksto

Daniel 8:9 “Asin hale sa saro sa sainda may naglataw na saro pang sungay, sarong sadit na sungay, asin iyan padagos na nagdakula pasiring sa timog asin pasiring sa sirangan kan aldaw patin pasiring sa Dekorasyon. 10 Asin iyan padagos na nagdakula pasiring sa hukbo kan kalangitan, kaya ngani pinapangyari kaiyan na an nagkapira sa hukbo asin an nagkapira sa mga bitoon maholog sa daga, asin an mga iyan binatayan kaiyan. 11 Asin sagkod sa Prinsipe kan hukbo iyan nagpalangkaw, asin hale sa saiya hinale an danay na atang, asin an establisadong lugar kan saiyang santuaryo ibinagsak. 12 Asin an sarong hukbo mismo luway-luway na itinao, kaibanan kan danay na atang, huli sa kasalan; asin iyan nagpadagos na mag-apon nin katotoohan sa daga, asin iyan naghiro asin nagin mapanggana.

“13 Asin nadangog ko an sarong banal na saro na nagtataram, asin an saro pang banal na saro nagsabi sa partikular na saro na nagtataram: ‘Magigin gurano kalawig an bisyon kan danay na atang asin kan kasalan na nagpapangyari nin kagabaan, tanganing gibohon an banal na lugar asin an hukbo na magin mga bagay na babatayan?’ 14 Kaya nagsabi sia sa sako: ‘Sagkod sa duwang ribo tolong gatos na banggi asin aga; asin ta an banal na lugar siertong dadarahon sa tamang kamugtakan kaiyan.’”​—New World Translation of the Holy Scriptures.