Krimen—Igwa Daw nin Solusyon?

MANTANG an krimen nakaka-apektar sato gabos, direkta o bakong direkta, an danay na hapot iyo, Igwa daw nin solusyon? Si Huwes Richard Neely kan West Virginia Supreme Court of Appeals nagsuhirir: “Tanganing makua an pinaka-causa nin krimen nangangahulogan nin pag-areglar giraray kan sosyedad sa tangga na dikit an bulontad na gumibo” (Italiko sato.) Nag-argumento sia na “mayo ni sientipikong kadonongan ni politikal na kagustohan na haleon an pinaka-causa nin krimen.”

Taano ta siring? Nagrason sia na an mga tawong pinaka-apektado nin krimen, iyo an “nag-eerok sa hararayo o daing kakayahan sa trabaho na pagtaraed,” iyo an mga daing direktang kapangyarihan sa politika. Si Huwes Neely nagpahayag: “An mga biktima nin krimen, dapat girumdomon, bako man na organisadong importanteng grupo.” Kun siring igwa sinda nin dikit o daing impluwensia sa politika. An mga igwa nin kapangyarihan sa politika kadaklan nag-eerok sa luwas kan lugar nin ordinaryong krimen—dai sinda minagamit nin panpublikong mga lulunadan o nag-eerok sa istaran nin mga dukha. Asin sa nagkapirang kaso, sia nag-argumento, na an implimentasyon nin ley nagsasapeligro kan saindang sadiring propesyonal na krimen. Totoo nanggad ini sa dakol na parte kan kinaban. Kun siring an hababa an nakukuang kadaklan iyo an parateng nagigin biktima nin krimen asin politikal na pagsaginsagin.

Alagad saro pang mahalagang elemento na nag-oolang sa progreso nin paglaban tumang sa krimen—an naturalesa nin tawo mismo. “Kalaswaan, kaganidan, panraraot, asin pag-omaw sa sadiri na naturalesang kabtang sa pagkatawo nin mga tawo,” sabi ni Huwes Neely. An katunayan nagin malinaw poon na gadanon ni Cain an saiyang tugang na si Abel.—Genesis 4:3-11.

Minsan siring, an elemento nin karatan sa naturalesa nin tawo sarong problema na sinasayumahan na atubangon nin modernong sikolohiya. Sa intrebista sa Awake!, si Dr. Samenow nagsabi: “Paagi asin kadakol, an tambak na grupo nin mga tawo sa langtad nin katinoan nin isip tunay na dai pa inatubang an problema nin karatan.”

Misan siring, dakol na mga kriminal an habong iwalat an saindang ‘kalaswaan, kapasloan, asin panraraot.’ Kun siring nagsasayuma sindang akoon an programa nin pagbolong asin rehabilitasyon. Sa California, halimbawa, an mga presonero linabanan an ano man na pagbolong. “An argumento kan mga presonero iyo na an pagbolong sarong pangatorogan huli sa kakulangan nin sientipikong kaaraman dapit sa rehabilitasyon . . . Daing ano man kun taano ta sinda nagpondo [bilang mga kriminal], an argumento nagpapadagos, iyan bakong resulta nin ano man na pagbolong sa karsel.” Nagrarason sinda na “an katuyohan nin karsel iyo an padusa, halipot asin mahamis. Siring man boot ninda na an kada presonero makaisi nin eksakto kun gurano kalawig sinda magdadanay poon na sinda lumaog sa grupo tanganing dai na sinda magkawat pa kan Kafkaesque [bako rasonable] na kawat sa rehabilitasyon”—Why Courts Don’t Work, Huwes R. Neely.

Makakapagbago Daw an Kriminal?

Alagad an nagkapirang mga kriminal nagin andam na tumabang sa programa nin reporma. Sa programa ni Drs. Yochelson asin Samenow, ginamit an sarong mahigpit na aplikasyon. Sinda nagreport: “Boot niamong linawon na sa samong pagmansay mayo sa paagi nin pamumuhay nin kriminal an kaipuhan tadaon. An pagsolog nin bagong mga gubing sa ibabaw nin daan asin mga nadigtaan dai maninigo; an mga gubing kaipuhan ibilang na naatian asin gadan asin kaipuhan hubaon asin laglagon. Kaipuhan haleon kan kriminal an saiyang lumang kinagawean asin magin responsable sa gabos na iyan.”

Siring man, sa Biblia si apostol Pablo nagsadol: “Halea nindo an daan na pagkatawo asin an mga gibo kaini, asin isolog nindo an bagong pagkatawo, na binabago paagi sa tamang kaaraman oyon sa ladawan kan Saro na naglalang kaiyan.”—Colosas 3:9, 10.

An pruweba na an pagbabago magigibo siring sa ipinaheling ni Pablo sa saiyang sadiring komento pakalistahan kan mga klase nin mga tawo na dai magmamana kan Kahadean nin Dios—mga parapakisaro, mga mahabon, mga paslo, asin iba pa. Sia nagsabi: “Alagad arog kaiyan kaidto an nagkapira saindo. Alagad kamo nahugasan na . . . sa ngaran kan satong Kaguranganan na si Jesu-Cristo asin sa espiritu kan satong Dios.” (1 Corinto 6:9-11) Ngonyan igwa na nin harani sa tolong milyones na aktibong mga Saksi ni Jehova, kadaklan sainda kinaipuhan magbago kan saindang paagi nin pag-isip. An iba namuhay nin kriminal na pamumuhay sagkod na sinda nagbago.

Sarong kaso iyo an sarong dating mahabon nin dyamante na an kasaysayan nagluwas sa Awake! na Oktubre 8, 1983. Sia sarong propesyonal na kriminal sa Londres, Inglatera. Kan sia mag-ako nin pag-aadal sa Biblia asin isinolog “an bagong pagkatawo,” sia nagsuko sa pulis asin nagtuga kan saiyang mga krimen. Pakalihis na makarsel nin limang taon na sentensiya nagluwas sia asin namuhay nin sarong nabagong buhay. Pasil daw iyan para sa saiya? Sia nagsimbag:

“An pagbago sa pagtanaw ko sa buhay bakong pasil na gibohon. Apuwera sa pakipag-iwal, an pinakamagabat na pisikal na trabaho na inagihan ko iyo an paghugas kan sakuyang kotse. Ngonyan kaipuhan ko nang magtrabaho nin walong oras kada aldaw . . . dai pa ako kasuarin man naghadit dapit sa trabaho sa sakong buhay. Ngonyan an tanos na paagi nin pamumuhay importante. Dating may kapalangkawan na minemenos ko an ano man na klaseng disiplina. Ngonyan kaipuhan ko nang akoon an katunayan na an sakong dalan tibaad bako perming tama.”—Ikomparar sa “Ladawan nin Sarong Pusikit na Kriminal,” pahina 18.

Alagad nagbago sia. Bawi daw an paghihingoa? “Dai ako naghihingako na nagin pasil,” sia nagsimbag. “Alagad siertong iyan kapakipakinabang.”

Alagad taano ta kaipuhan an siisay man na magbago kan saiyang buhay tanganing makapaoyon sa prinsipyo kan Biblia? Huli ta igwa nin makosog na motibasyon—an oportunidad para sa buhay na daing sagkod sa paraiso sa daga. Iyan panuga na itinao ni Jesus sa sarong kriminal na naghihingagdan sa saiyang kataed kan Sia magsabi: “Sa katotoohan sinasabi ko saimo ngonyan, Ika makakaibahan ko sa Paraiso.” (Lucas 23:43) Siyempre, an paragibong maraot na ini dai magdadanay sa daganon na Paraiso bilang sarong kriminal kundi saro nang nagsolsol, nabagong persona.

Alagad gurano man kamapanggana an sarong programa nin reporma, an suanoy na talinhaga totoo pa giraray: “Maguguyod mo an kabayo sa tubig, alagad dai mo iyan mapaparara.” An kadaklan sa propesyonal na mga kriminal bakong interesado sa pagbago. Kaya dai na daw nanggad nin solusyon sa problema nin krimen sa kinaban? Igwa nin solusyon—bigla.

Paano Tatapuson an Krimen

Ipinaheheling kan Biblia na maabot an panahon magkakaigwa nin pagtalubo nin mga kalamidad sa rasa nin tawo. Dian kaiyan, iiniba ni Jesus an “pag-orog nin katampalasanan.” (Mateo 24:12) An apostol Pablo naghula na “sa mga huring aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan. Huli ta an mga tawo magigin mamomoton sa sainda man sana, mga mamomoton sa pirak, . . . masumbikal sa mga magurang, . . . bakong maimbod, dai nin pagkamoot, . . . mayong pagpopogol sa sadiri, maringis, mayong pagkamoot sa karahayan.”—2 Timoteo 3:1-5.

Mantang an katawohan danay na pinasasakitan nin krimen asin karatan sa mas dakol o mas dikit na sokol, iyan huli kan masakit na petsa nin 1914 na ihinula kan Biblia dapit sa katapusan kan lapang sistema nin mga bagay kaining kinaban na nakaabot sa tamang pagkaotob. (Ikomparar an Mateo 24, Lucas 21, Marcos 13, asin Kapahayagan 6:1-8.) Kun siring, an panahon harani na para sa matanos na gobyerno nin Dios sa Kahadean na maglaog sa paghiro tumang sa saiyang mga kaiwal sa daga. Ini kaiba an mga kriminal na tuyong pinipili an krimen bilang dalan nin pamumuhay, huli ta “an bakong matanos dai magmamana kan Kahadean nin Dios.”—1 Corinto 6:9.

Kaya kun an sarong tawo habong magbago, ano an magiginibo? An Biblia minasimbag: “huli ta an mga maraot gagadanon . . . Dai na mahahaloy, asin ta an maraot mawawara na.” Iyo, sa dai na mahahaloy an daga lilinigan na kan gabos na elemento nin krimen—magin relihiyoso, politikal, o sosyal. An panlinig na ralaban nin Dios sa Armagedon tatadaon sanang buhay an “mga naglalaom ki Jehova . . . an mga magmamana kan daga . . . . Asin sinda nanggad magkakararanga nin labilabi sa nagsusupay na katoninongan.”—Salmo 37:9-11; Kapahayagan 16:14, 16.

Ini sana an solamenteng paagi, huli ta an Biblia nagsabi: “Minsan pa pahelingan nin marahay na boot an sarong maraot, dai nanggad sia makakanood nin katanosan. Sa daga nin katanosan sia magibo nin bakong makatanosan.” (Isaias 26:10) An “bagong mga langit asin sarong bagong daga” nin Dios na dian “an katanosan mag-eerok” iyo sana an makukuang solusyon sa mga problema nin krimen asin kasalan—asin sa sistemang iyan solamente an minapili nin katanosan mag-eerok.—2 Pedro 3:13.

[Blurb sa pahina 19]

“Tanganing makua an pinaka-causa nin krimen nangangahulogan nin pag-areglar giraray kan sosyedad sa tangga na dikit an bulontad na gumibo”

[Blurb sa pahina 20]

“An tambak na grupo nin mga tawo sa langtad nin katinoan nin isip tunay na dai pa inatubang an problema nin karatan”

[Blurb sa pahina 20]

‘Mayo sa paagi nin pamumuhay nin kriminal an kaipuhan tadaon. Kaipuhan haleon nia an saiyang kinagawean asin magin responsable sa gabos na iyan’