Ano an Dahelan kan Problema?

“AN SOBRA kadakol na asin bakong marahay sa pamilya!” sabi kan ina. “Pero matabangon na asin daing namit an pagkakan!” an pag-insister kan manugang na babae. Nagbugtak sia nin kadikit na asin kan tumalikod an ina.

Huling an kada saro naghihingoang masunod an gusto nia, pareho sinda nagkakakan nin putahe na pareho ninda dai nagugustohan. Alagad ta puwedeng mas seryoso pa dian an resulta. An dai pagkakaoyon nin magpanugangan puwedeng magbunga nin mental asin emosyonal na paglalaban na mga taon an ilinalawig.

Sa dakol, an arog kaining pag-iiwal garo dai malikayan. “Minsan pa gurano kanagkakaoyon an pamilya, seguradong may dai pagkakaoyon an ina asin an saiyang manugang na babae,” an isinurat ni Dr. Shigeta Saito, tsirman kan Japan Mental Hospital Association. Pero bako sanang sa Oriente an problema.

An kabareta kan Magmata! sa Italia nagbabareta na “an kostumbreng pakasal asin makiistar sa mga magurang kan nobya o nobyo dahelan nin mga problema sa dakol na pamilya, asin dakol na hoben na agom na babae an nasasakitan huli sa parateng mapakiaram asin autoritaryong ugale kan saiyang panugangan.”

Sa mga nasyon kapwa sa Sirangan asin Solnopan, an mga peryodiko asin magasin abunda sa mga artikulong nagtatao nin personal na hatol dapit sa mga pag-iiwal nin magpanugangan. Kun siring, ano an puwedeng magin dahelan kan mga problema?

Siisay an Magdedesisyon?

Kun magkaibanan sa sarong kusina an duwang babae, an isyu parateng: Siisay an magdedesisyon? “Magkalaen an samong pagnamit asin paagi, asin natataranta ako kada may lumataw na dai pagkakaoyon,” sabi nin sarong babae na labi nang 12 anyos na nag-iistar sa saiyang panugangan na babae.

“Sa enot na sampulong taon, nag-iiwal kami sa saradit na bagay,” an inadmitir nin saro pang manugang na babae. Puwedeng lumataw an dai pagkakaoyon sa mga saradit na bagay na arog baga kan kun paano isasablay an mga kamiseta. Dawa kun dai nagsasaro sa harong an duwang babae, puwedeng magin maribok an situwasyon. An nagbisitang panugangan na babae na nagkokomento nin mga arog kan, “Habo kan aki ko na arog kaiyan an luto sa saiyang bistik,” puwedeng magbunga nin parasiyempreng kolog nin boot. Iyan gabos nahoholog sa kun siisay an nagdedesisyon sa kun anong mga bagay asin kun para kiisay.

Sa pagtokdo sa isyung ini, si Takako Sodei, katabang na propesor sa pamamahala sa harong sa Ochanomizu Women’s University nagsasabi: “Baga man an saro nag-iistar sa aking lalaki asin manugang na babae o sa aking babae asin manugang na lalaki, imposible para sa pamilya na suportaran an duwang agom na babae na nagriribal para sa pamamahala. Kaipuhan na magkaigwa nin separadong istada o liwaton an kamugtakan asin pabayaan na an saro an namamahala sa harong asin an saro man katabang na namamahala sa harong.” An duwang henerasyon kaipuhan na makaabot sa rasonableng pagkakaoyon basado sa pisikal asin mental na kamugtakan kan gurang asin sa kabatidan, o kakulangan nin kabatidan, kan hoben.

An Manongod sa Pagsosolo

Kun iriba sa harong an duwa o mas dakol pang henerasyon, kaipuhan na isakripisyo nin kadikit kan mga miembro nin pamilya an saindang diretsong magsolo. Alagad, digdi, posible na may laen na pamantayan an kada miembro. An hoben na mag-agom puwedeng magmawot nin orog na pagsosolo, mantang an gurang napapaha sa orog na pag-iriba-iba.

Halimbawa, an sarong manugang na babae na nag-iistar harani sa Tokyo naghona na pinakikiaraman kan saiyang panugangan na babae an pagsosolo nindang mag-agom. Paano? Paagi sa pagsirong kan personal na mga labada ninda mag-agom, pagtiklop kaiyan, asin pagsaray kaiyan. Para sa saiya bakong tama na gibohon kan saiyang panugangan na babae an personal na mga bagay na ini para sa sainda. Sa ibong na lado, an saiyang panugangan na babae, si Tokiko, nagmondo kan an saiyang manugang na babae, sa paglinig sa harong, iapon an mga bagay na iningatan ni Tokiko nin dakol na taon.

Puwedeng magin sobra an pakikiaram sa pagsosolo. Si Tom asin an saiyang agom, na nag-ataman sa gurang nang ina ni Tom, nahadit manongod sa saiyang mga paglaog sa saindang kuwarto kun matangang banggi. An dahelan nia? “Gusto kong helingon kun marahay an kamugtakan ni Tom,” sabi kan ina. An problema naresolberan sana kan sinda bumalyo sa sarong apartment na duwang iskalon asin an ina pinagbawalan na sumakat.

Alagad, sa dakol na pamilya, an problema minagrabe nanggad kun minaabot an ikatolong henerasyon.

Pagtratar sa mga Aki

Sa mga aldaw na ini, uso para sa hoben na ina na komonsulta sa laen-laen na libro para sa hatol manongod sa pag-ataman sa aki. Sa ibong na lado, si lola, huli sa dakol niang taon na eksperyensia sa pagpadakula sa aki, natural sanang naghohona na sia an kuwalipikadong tumao nin hatol. Alagad an hatol na iyan parateng ibinibilang na pagtatsar, asin pag-iiwal an ibinubunga.

Si Takako nagkaipong atubangon an problemang ini kan disiplinahon nia an saiyang sadit na aki. An ina asin lolahon kan saiyang agom nagdaralagan sa kuwarto nia tanganing papondohon sia, na mas makosog pa an kurahaw kisa naghihibing aki. Sa takot, si Takako nag-ontok sa pagdisiplina sa saiyang aki. Kan huri, sa pakarealisar sa halaga nin pagtao nin disiplina, nagdesisyon siang gibohon liwat an siring na pagtotokdo.—Talinhaga 23:13; Hebreo 12:11.

An sarong ina na nag-iistar sa Yokohama nakipaglaban man sa saiyang panugangan na babae pagkamundag kan saiyang mga aki. Nauuyam an ina ta an mga aki tinatawan kan lolahon nin meryenda sa pag-oltanan nin mga pagkakan kaya basog na sinda asin habo nang magkakan.

Sa pagkomento sa problemang ini, si Dr. Saito nagsasabi: “[An mga apoon] tinatawan nin mga dulse asin balon na kuwarta an saindang mga makoapo. Pinaninigoan ninda an paslong mga gusto kan mga aki. Sa halipot, ginigibo nindang abusero an saindang mga makoapo.” Sia naghahatol na liwanagon nin hoben na mga ina na dai sinda mapahunod sa pagtotokdo sa aki.

Nagriribal Para sa Pagkamoot

Sa pag-iiwal na ini nin panugangan na babae asin manugang na babae, may nakaiimpluwensiang sarong bagay na bakong sono sa rason. “Sa sikolohikong pagtaram,” an paliwanag ni Dr. Saito, “an saboot kan ina inagaw sa saiya kan saiyang manugang na babae an saiyang aki. Siyempre, dai nia isinasabi an siring na kaisipan, ta iyan garo sa aki. Alagad, sa irarom, an kaisipan na hinabon sa saiya an pagkamoot kan saiyang aki hararom an pagkagamot sa saiya.” An resulta magabat na relasyon, kun bakong hayag na pagriribal kan duwa.

An tendensiang ini garo minagrabe mantang pasadit an pamilya. Huling mas kadikit an inataman na aki, an ina mas dayupot sa saiyang aki. Pakalihis nin dakol na taon na kaiba-iba an saiyang aki, aram niang marhay an mga gusto asin habo kaini. Minsan ngani gustong marhay kan bagong nobya na panigoan an saiyang agom, mayo sia kan kaaraman na ini, kisuerra sa primero. Kun siring madaling tumubo an espiritu nin pagdinaogan, na an ina asin manugang na babae nagriribal para sa pagkamoot kan sarong lalaki.

Sarong Makamomondong Pagkaliwat

Kaidtong suanoy sa Hapon sa irarom kan pilosopiya ni Confucius, kun nangyayari an siring na iriwal sa pamilya, pinalalayas an manugang na babae—na diniborsio. Asin idto na an katapusan kan bagay. Pero ngonyan, laen an kamugtakan.

Poon kan Guerra Mundial II, an hoben na henerasyon na an nagkakapot kan kuwarta, asin an gurang na henerasyon nawawaran nin impluwensia asin autoridad. Luway-luway, nabaliktad an situwasyon. Ngonyan an gurang na mga magurang inaabandono sa mga ospital asin institusyon. Makamomondo nanggad na maheling an kamugtakan na ini sa sarong sosyedad na an dating ugale igalang an mga gurang!

Paano daw mapopogolan an tendensia na pabayaan an mga gurang? May paagi daw na an duwang babae toninong na mag-iba-iba sa sarong harong?

[Ritrato sa pahina 18]

Kaipuhan na maabot an rasonableng pagkakaoyon sa kun siisay an magdedesisyon