Siisay an Nagtotokdo Sainda Manongod sa Sekso?
KANIGOAN na kagayagayahan an dara nin bagong omboy! An mga magurang ikinaoogma iyan, nakikikawat dian, asin iiniestorya sa saindang mga katood an haros gabos na ginigibo kaiyan. Pero dai nahahaloy narerealisar ninda na iyan nagtatao man sainda nin darakulang bagong paninimbagan. An saro sa mas mahahalagang paninimbagan iyo an pangangaipo na tokdoan iyan na mag-ingat sa sarong kinaban na nag-oorog na inmoral.
Paano matatabangan nin mga magurang an sarong namomotan na aki na dumakula asin magin maygurang na adulto na magkakaigwa nin mainit asin maogmang buhay pampamilya asin tibaad magkaigwa man nin sadiring mga aki na matatakton sa Dios? An ibang magurang tibaad ibilang ining sarong trabaho na dai makaya, kaya seguradong aapresyaron ninda an pirang suhestion.
Tibaad tinotokdoan nindo an saindong mga aki kun paano kamo tinokdoan kan saindong mga magurang. Pero an dakol na magurang kakadikit, kun igwa man, an itinokdo manongod sa sekso. Dawa kun marahay an pagkatokdo saindo, naliwat na an kinaban, saka an mga pangangaipo nin mga aki. Dugang pa, an dakol na parabasa sa magasin na ini nagsusunod na sa mas halangkaw na mga pamantayan asin mas marahay na pamumuhay. Kaya, maninigo nindong ihapot sa sadiri: ‘An paagi ko daw sa pagtotokdo sa sakong mga aki oyon sa sakong presenteng punto-de-vista asin sa nag-oorog na mga pangangaipo kan sakong mga aki?’
An ibang magurang pinababayaan an saindang mga aki na magsadiri na sanang makapurot kan impormasyon na iyan. Pero an paggibo kaiyan nagpapalataw sa makatatakot na mga hapot: Ano daw an manonodan ninda? Noarin? Kiisay, asin sa anong mga kamugtakan?
An Itinotokdo kan mga Eskuwelahan
An dakol na magurang nagsasabi: “Ay, manonodan ninda iyan sa eskuwelahan.” An dakol na eskuwelahan talagang nagtotokdo manongod sa sekso, pero pipira sana an nagtotokdo manongod sa moral. An dating Sekretaryo sa Edukasyon kan E.U. na si William J. Bennett nagsabi kan 1987 na an mga eskuwelahan nagpapaheling nin “tuyong paghabo na gumibo nin moral na mga klasipikasyon.”
Si Tom, ama nin duwang magagayon na aking babae, hinapot an representante kan saindang eskuwelahan: “Taano ta dai na sana nindo sabihon na an seksuwal na pagdodorog sa luwas nin pag-agoman sala?” Sinabi nia na gusto niang sabihon iyan pero dai puwedeng kologan kan eskuwelahan an boot kan daing agom na ina kan mga aki asin kan saindang mga kasaroan. Kaya, isinasabi nin mga eskuwelahan sa mga estudyante na may pagpipilian sinda pero bihirang sabihon kun arin an tamang pilion.
‘Mabakal Ako nin Libro’
An ibang magurang tibaad magsabi: “Ibabakal ko sinda nin libro.” Tibaad makatabang an marahay na libro, alagad maninigo na maingat nanggad nindong seguradohon na oyon kamo sa sinasabi kaiyan. Pipira sanang libro sa temang ini an nagpapaliwanag sa moral o may nasasabi man lamang manongod sa tama asin sala. An iba aktuwal na nagrerekomendar nin inmoral na mga gibo. Asin bihira nanggad an libro na nagsasabi na an seksuwal na pagdodorog maninigong sa mag-agom sana.
Kaya, an paninimbagan na itokdo an moral sa mga aki nasa talagang tinawan kaiyan nin Dios—an saindang mamomoton na mga magurang. Sinabihan kan Biblia an mga ama: “Idoon mo an mga [pagboot nin Dios] sa saimong aki asin sabihon iyan kun ika nagtutukaw sa saimong harong asin kun ika naglalakaw sa dalan asin kun ika naghihigda asin kun ika minabangon.”—Deuteronomio 6:7.
An totoo, an mga magurang puwedeng magin an pinakamarahay na mga paratokdo sa saindang mga aki. Mayo nin libro o eskuwelahan na makasasalida sa puwersa kan saindang marigon na paniniwala o nin madonong na halimbawa sa pamilya. Arog kan sabi ni William Bennett: “Ipinaheheling nin mga pagsiyasat na kun mga magurang an mayor na pinaghahalean nin pagtotokdo sa sekso, mas kadikit an posibilidad na an mga aki makidorog. . . . An mga magurang, orog kisa siisay pa man, iyo an may mahalagang kabtang.”
Pero an ibang magurang natatakot na an kaaraman tibaad gumiya sa pag-eksperimento. Malinaw na ini dependeng gayo sa kun ano an itinotokdo asin kun paano iyan itinotokdo. An totoo iyo na an mga aki makanonood manongod sa sekso. Bako daw na mas marahay na sinda makanood sa tama asin may dignidad na paagi hale sa moral asin mamomoton na mga magurang kisa sa sarong yaon sa tinampo o eskuwelahan o sa mga adulto na may maating isip?
Alagad yaon pa man giraray an hapot: Paano nindo ikatotokdo an mga bagay na ini sa diosnon asin magalang na paagi? Kun nadadangog nin mga hobenes na “ginigibo iyan kan gabos,” paano nindo sinda makokombensir na dai iyan ginigibo kan pinakamarahay asin pinakamaogmang mga tawo? Paano nindo sinda matatabangan na marealisar na an pamumuhay sono sa reglamento kan Biblia na “lumikay sa pakikisaro” bako sanang naggigiya pasiring sa pinakamarahay asin pinakamaogmang buhay kundi iyo man an solamenteng paagi na ikinaoogma nin Dios? An minasunod na mga artikulo magsusuherir nin mahahalagang simbag sa mahahalagang hapot na ini.—1 Tesalonica 4:3.
[Blurb sa pahina 15]
“An mga pamantayan na itinatanom nin mga magurang sa saindang mga aki garo iyo pa man giraray an pinakamahalaga.”—U.S.News & World Report