Mga Hapot Hale sa mga Parabasa
Tama daw na an Kristiano lumaog sa negosyo kabakas nin sarong daing pagtubod, mantang sinasabi sato kan Biblia na: “Dai kamo makipagsakal na bakong timbang sa mga dai nagtutubod”?
Maheheling niato an sadol na iyan sa 2 Corinto 6:14-16: “Dai kamo makipagsakal na bakong timbang sa mga dai nagtutubod. Huli ta anong pakikiiba igwa an katanosan asin katampalasanan? O ano an pakikisumaro kan liwanag sa diklom? Dugang pa, ano an pagkakaoyon ni Cristo asin ni Belial? O ano an pakikikabtang kan tawong may pagtubod sa daing pagtubod? Asin anong pakipag-oyon igwa an templo nin Dios sa mga ladawan?”
Mayo nin dahelan na tumubod na itinao ni apostol Pablo an sadol na ini sa intension na magbugtak nin espisipikong mga pangangalad, arog baga kan tumang sa pagnegosyo nin sarong Kristiano kaiba nin sarong daing pagtubod. Pero, tunay na may koneksion dian an saiyang sadol, saka sa iba pang kabtang nin buhay.
Isinurat ni Pablo an sadol na iyan sa saiyang Kristianong mga tugang sa suanoy na Corinto. Nag-iistar sa sarong siudad na maraot nanggad, aroaldaw kaipuhan sindang makilaban sa moral asin espirituwal na mga peligro. Kun dai sinda magmamaan, an pag-agi sa maraot na mga impluwensia puwedeng luway-luway na makapaluya sa saindang determinasyon na magin napapalaen na banwaan, “rasang pinili, sarong makahadeng pagkasaserdote, banal na nasyon, banwaan para sa espesyal na pagkasadiri.”—1 Pedro 2:9.
Bago isurat an minalataw sa 2 Corinto 6:14-16, inatubang ni Pablo an sarong magabat na problema sa tahaw kan saiyang mga tugang na taga-Corinto. Tinogotan nindang magkaigwa nin kaso nin grabeng inmoralidad sa tahaw ninda, kaya pinagbotan sinda ni Pablo na paluwason, o itiwalag, an parakasalang dai nagsosolsol. (1 Corinto 5:1) Ipinaheling kan pagkakasala kan tawong iyan na an maraot na pakikiiba o dai binabantayan na pagkabalad sa moralidad kan kinaban puwedeng makaapektar sa mga Kristiano.
Kaipuhan na likayan kan mga Kristiano sa Corinto an pakikiiba sa tawong pinaluwas, alagad iyan daw nangahulogan na kaipuhan sindang biyong sumiblag sa mga daing pagtubod? Kaipuhan daw na likayan ninda an gabos na pakikipag-olay o transaksion sa mga bakong Kristiano, na nagigin garo baga monastikong sekta, kapareho kan mga Judio na nagduruman sa Qumran harani sa Gadan na Dagat? Pasimbagon niato si Pablo: “Sinuratan ko kamo na umontok sa pakikiiba sa mga parapakisaro, bako man na an boot sabihon iyo an mga parapakisaro kan kinaban na ini . . . Ta kun iyo, kaipuhan kamong lumuwas sa kinaban.”—1 Corinto 5:9, 10.
Maliwanag an kahulogan kan mga tataramon na iyan. Aram ni Pablo na an mga Kristiano yaon pa sa planetang ini, na nabubuhay sa tahaw nin asin haros aroaldaw nakikipag-olay sa mga daing pagtubod na hababa an moral asin laen man an mga pamantayan. Mantang iyan sa pundamental dai malilikayan, kaipuhan na mag-alisto an mga Kristiano sa mga peligro nin siring na mga pakikipag-olay.
Ngonyan helingon giraray niato an ikaduwang surat ni Pablo sa mga taga-Corinto. Idinoon nia na an linahidan na mga Kristiano kuwalipikado bilang mga ministro nin Dios, mga embahador karibay ni Cristo. Sinabihan nia sinda na lumikay sa ano man na dahelan nin pagkasingkog na tibaad magtao nin maraot na dangog sa saindang ministeryo. (2 Corinto 4:1–6:3) Direktang sinadol ni Pablo an saiyang mga tugang na taga-Corinto, na garo nia espirituwal na mga aki, na humiwas sa saindang mga pagkamoot. (2 Corinto 6:13) Dangan sia nagsadol: “Dai kamo makipagsakal na bakong timbang sa mga dai nagtutubod.” Guminamit sia nin sunod-sunod na retorikong mga magkakatumang tanganing ikadoon an puntong iyan.
Ipinaheheling kan konteksto na si Pablo dai nagkokonsentrar sa sarong espisipikong kabtang nin buhay, arog baga kan negosyo o trabaho, asin nagtatao nin pormal na reglamento na ipaootob sa bagay na iyan. Imbes, nagtatao sia nin mahiwas, madonong, nakatatabang na sadol sa mga tugang na namomotan niang marhay.
Halimbawa, aplikado daw an sadol na ini sa kamugtakan nin sarong Kristiano na interesadong mag-agom? Iyo nanggad. Sa enot niang surat, hinatolan kan apostol an mga taga-Corinto na boot na mag-agom na gibohon iyan “sanang dian sa Kagurangnan.” (1 Corinto 7:39) Idinoon nia an kadonongan kan mga tataramon na iyan paagi sa isinurat nia kan huri, na sinasabi sa 2 Corinto 6:14-18. Kun iisipon nin Kristiano na pakasalan an saro na bakong lingkod ni Jehova asin bakong parasunod ni Cristo, iniisip nia na makiiba sa sarong daing pagtubod. (Ikomparar an Levitico 19:19; Deuteronomio 22:10.) Malinaw na an pundamental na pagkakalaen mapalataw nin mga problema, pati espirituwal na mga problema. Halimbawa, tibaad sumamba sa falsong dios an daing pagtubod sa presente o sa ngapit. Si Pablo nangatanosan: “Ano an pagkakaoyon ni Cristo asin ni Belial?”
Alagad kumusta man an saro pang kabtang nin buhay—an paglaog sa negosyo kaiba nin sarong daing pagtubod? Sa nagkapirang kamugtakan tibaad isipon nin Kristiano na hinahagad kan paghanapbuhay asin pag-ataman sa saiyang pamilya an pakinegosyo sa saro na bakong kapwa Kristiano. (1 Timoteo 5:8) Helinga an mga halimbawa sana:
An sarong Kristiano tibaad boot na ponan an sarong negosyo na pagpabakal nin sarong klaseng produkto, pero an solamenteng paagi makibakas sa sarong tawo na makakakua kan kinakaipuhan na mga produkto o pondo. An saro pang Kristiano gustong mag-oma (o mag-ataman nin sarong klase nin hayop); pero mayo man nin daga, kaya kaipuhan siang makibakas sa saro na nagugustong ipaarendar saiya an daga karibay nin kahirasan sa ganansia. Tibaad an saro pang Kristiano dai puwedeng magtubero ta pira sanang lisensia an itinatao ni Cesar, asin nakua na iyan; an solamenteng paagi iyo na sia umiba sa sarong daing pagtubod na paryente na lisensiado.—Marcos 12:17.
Ini mga ilustrasyon sana. Dai niato hinihingoang uboson an mga posibilidad, ni nagtatao man nin kapahayagan nin pag-oyon o dai pag-oyon. Alagad nasa isip an mga halimbawang ini, dai daw nindo nasasabotan kun taano ta dai maninigong pagpalimanlimanan an sadol sa 2 Corinto 6:14-18?
An Kristiano na luminaog sa negosyo kaiba an sarong daing pagtubod, baga man paryente o bako, tibaad mapaatubang sa dai linalaoman na mga problema asin sugot. Tibaad isipon kan kabakas na an paaging makaganansia dai uboson na ireport an mga entrada o kumua nin mga trabahador na dai ibinubugtak sa rekord, minsan iyan naglalapas sa mga reglamento kan gobyerno. Tibaad magusto siang bayadan nin patago an mga parabariwas para sa mga panindang dai nalilista sa resibo. Makikikabtang daw sa siring o sa kaagid na pandadaya an sarong Kristiano? Asin ano an gigibohon kan Kristiano kun umabot na an panahon na pareho sinda kaipuhan na pumirma sa mga bubuhisan o iba pang legal na dokumento sa saindang pagnegosyo?—Exodo 23:1; Roma 13:1, 7.
O tibaad gusto kan kabakas na daing pagtubod na mag-istak nin mga bagay na konektado sa paganong mga kapiyestahan, magpadara nin mga card sa piyesta sa ngaran kan kompaniya, asin samnohan an opisina para sa relihiyosong mga kapiyestahan. Naghapot si Pablo: “Anong pakipag-oyon igwa an templo nin Dios sa mga ladawan? Huli ta kita templo nin sarong nabubuhay na Dios.” Tamang-tama an komento na: “‘“Kaya humale kamo sa tanga ninda, asin sumiblag kamo,” an sabi ni Jehova, “asin dai na kamo dumotdot sa maating bagay”’; ‘“asin aakoon ko kamo”’”! (2 Corinto 6:16, 17) Sa pag-aplikar kan madonong na sadol na iyan, pinili nin dakol na Kristiano an klase nin sekular na trabaho na magbubugtak sainda sa irarom nin pinakakadikit na potensial na problema.—Hebreo 13:5, 6, 18.
An kongregasyon dai pinagbotan na bantayan o imbestigaron an gabos na ginigibo nin mga Kristiano sa saindang sekular na trabaho, baga man bilang mga empleyado o bilang mga kagsadiri nin negosyo. Siyempre, kun maaraman na an Kristiano kaiba sa salang gibo, arog baga kan pagsuportar sa falsong pagsamba o sa pagputik o paghabon, an kongregasyon kaipuhan na gumibo nin mga paagi na masuportaran an mga pamantayan ni Jehova.
Pero an mayor na punto iyo na an ipinasabong na sadol ni Pablo na, “Dai kamo makipagsakal na bakong timbang sa mga dai nagtutubod,” makatatabang sa mga Kristiano na makalikay sa mga problema asin ano man na kinakaipuhan na aksion hudisyal. Isasapuso nin madonong na mga Kristiano an sadol na iyan asin dai magugustong lumaog sa mga situwasyon na madudugangan an pangigipit sainda na ikompromiso an mga prinsipyo kan Biblia. Kun pinaghohona nin saro na kaipuhan siang magnegosyo kaiba nin sarong daing pagtubod, an iba dai maninigong magin listong hokoman o tatsaran sia, sa pakaaram na sia an maninimbag sa saiyang pinili. Sa pundamental, si Pablo dai nagbubugtak nin pormal, ikapaootob na reglamento tumang sa paglaog sa negosyo kaiba nin daing pagtubod. Pero dai maninigong paglimanlimanan an saiyang sadol. Ipinasabong nin Dios an sadol na iyan asin ipinasurat iyan sa Biblia para sa satong kapakinabangan. Madonong kita kun kukuyogon niato iyan.