LEKSION 3
Tamang Pronunsiasyon
BAKONG gabos na Kristiano nakapag-eskuela nin dakol na taon. Dawa si apostol Pedro asin Juan sinabing “daing inadalan asin ordinaryo.” (Gibo 4:13) Minsan siring, importante na likayan na mabawasan an saindong pag-atubang kan katotoohan sa Biblia paagi sa maluyang pagpronunsiar sa mga termino.
Nakakokontribwir na mga Bagay na Dapat Konsideraron. Mayo nin sarong lista nin mga reglamento sa pronunsiasyon na aplikado sa gabos na lenguahe. An dakol na lenguahe isinusurat sa alpabetikong mga letra. Apuera sa abeceng Latin, yaon an mga abeceng Arabiko, Cirilico, Griego, asin Hebreo. Imbes na abece, an nasusurat na Intsik naggagamit nin mga tipo na tibaad kompuesto nin dakol na elemento. An mga tipong ini parateng nagrerepresentar sa sarong termino o kabtang nin sarong termino. Minsan ngani hale sa Intsik an Hapon asin Koreano, an mga tipo tibaad ginamit na magrepresentar sa laen na marhay na tanog asin tibaad bakong pareho sa kahulogan.
Sa mga lenguaheng alpabetiko, an tamang pronunsiasyon nagkakaipo nin paggamit kan tamang tanog para sa kada letra o kombinasyon nin mga letra. Kun an lenguaheng iyan nagsusunod sa mga reglamentong daing liwat-liwat, arog kan Griego, Kastila, asin Zulu, iyan bakong gayong depisil. Minsan siring, an impluwensia nin ibang nasyon sa sarong lenguahe puedeng magresulta sa mga pronunsiasyon na nagpapabanaag kan ginikanan kan mga termino. Bilang resulta, an sarong espesipikong letra o grupo nin mga letra tibaad bako sanang saro an pronunsiasyon o, kun beses, tibaad dai ngani pinopronunsiar. Tibaad kaipuhan na tuomon nindo an mga eksepsion dangan gamiton iyan nin parate sa saindong pagtaram. Sa Intsik, hinahagad nin tamang pronunsiasyon an pagtuom nin rinibong tipo. Sa nagkapirang lenguahe naliliwat an kahulogan nin sarong termino kun liniliwat an entonasyon. An dai pakatao nin igong atension sa aspektong ini nin sarong lenguahe puedeng magbunga nin pagpahayag nin salang mga ideya.
Kun kompuesto nin mga silaba an mga termino nin sarong lenguahe, importante na ibugtak sa tamang silaba an prinsipal na istres. An dakol na lenguahe na naggagamit nin siring na estruktura medyo regular man an sistema nin berbal na istres. Kun may mga eksepsion sa sistemang iyan, tibaad magin kabtang kan nasusurat na termino an karit. Ini nakatatabang na magin medyo pasil an tamang pronunsiasyon. Minsan siring, kun nagliliwatliwat an sistema, mas depisil an problema. Dakol na pagtuom an hinahagad tangani na iyan mapangganang maatubang.
Kun mapadapit sa pronunsiasyon, may nagkapirang natatagong peligro na dapat likayan. An pagigin sobra man kaeksakto puedeng magtao kan impresyon nin pagkaartipisyal, pagkasuplado pa ngani. Masasabi man iyan manongod sa pronunsiasyon na dai na ginagamit nin kadaklan. An magigin epekto sana darahon an atension sa nagpapahayag. Sa ibong na lado, marahay na likayan an kabaliktaran kaini na paggamit nin hagashagason na pagtaram asin pronunsiasyon. An nagkapira sa mga bagay na ini tinokar na sa irarom kan “Malinaw an Pagkasabi kan mga Termino.”
Puedeng magkalaenlaen an akseptableng pronunsiasyon sa mga termino nin sarong lenguahe sa laen-laen na nasyon, dawa sa laen-laen na parte kan iyo man sanang nasyon. An saro na hale sa ibang nasyon tibaad may napapalaen na punto sa pagtaram kan lokal na lenguahe. Tibaad bako sanang saro an akseptableng pronunsiasyon sa sarong termino na nasa mga diksionaryo. Nangorogna kun limitadong marhay an oportunidad nin saro na makapag-eskuela o kun an lenguaheng ginagamit nia ngonyan bako niang propiong lenguahe, makikinabang sia nin dakula paagi sa maingat na paghinanyog sa mga matibay magtaram kan lokal na lenguahe dangan pag-arog sa saindang pronunsiasyon. Bilang Mga Saksi ni Jehova, gusto niatong magtaram sa paagi na nagtatao nin dignidad sa mensaheng ihinuhulit niato asin madaling masasabotan kan mga tawo sa satong lugar.
Sa ordinaryong pagtaram parateng pinakamarahay na gumamit nin mga termino na aram na aram nindo. Sa ordinaryong kamugtakan, dai magigin problema an pronunsiasyon sa pankagabsan na orolay. Minsan siring, kun kamo nagbabasa nin makosog, tibaad may matuparan kamong nagkapirang termino na dai nindo ginagamit sa pan-aroaldaw na pagtaram. Asin dakol an ginigibong pagbasa nin makosog kan Mga Saksi ni Jehova. Binabasa niato sa mga tawo an Biblia kun kita naghuhulit sa sainda. May mga tugang na lalaki na hinahagadan na basahon an mga parapo durante kan Pag-adal sa Torrengbantayan o sa Pag-adal sa Libro kan Kongregasyon. Importante na kita magbasa nin daing kasalasala asin na dai niato bawasan an mensahe paagi sa salang pagpronunsiar sa mga termino.
Ano nadedepisilan kamo sa pagpronunsiar kan nagkapirang ngaran sa Biblia? Sa Ingles, an silaba na maninigong tawan nin prinsipal na istres may kasunod na marka nin istres. Sa Bibliang Bicol, an kadaklan na ngaran kapareho sa Kastila an pronunsiasyon. Kun may kombinasyon kan duwang patanog na a asin i, arog kan sa Sinai, an ai pinopronunsiar na ay. An kombinasyon kan mga letrang ch tinatawan kan tanog na k.
Mga Paaging Magrahay. An dakol na may problema sa pronunsiasyon dai nakakarealisar kaiyan. Kun sabihon kan saindong paraataman sa paadalan an mga aspekto kan saindong pronunsiasyon na nagkakaipo nin atension, apresyaron an kabootan nia. Oras na maaraman nindo an problema, paano daw nindo iyan mapapakarhay?
Enot sa gabos, kun naasignaran kamong magbasa nin makosog, tawan nin panahon an pagheling sa diksionaryo, kun igwa. Hanapon an mga termino na dai nindo aram. Kun mayo kamo nin eksperyensia sa paggamit nin diksionaryo, buksan sa enot na mga pahina para sa eksplikasyon sa ginamit na mga simbolo o, kun kaipuhan, makiolay sa iba na ieksplikar ini sa saindo. Sasabihon sa saindo kan diksionaryo kun saen ibubugtak an prinsipal na istres sa sarong termino na labi sa sarong silaba asin kun saen ibubugtak an sekondaryong istres sa mas halawig na termino. Sasabihon kaiyan kun anong tanog an gagamiton para sa mga patanog asin katanog sa sarong termino. Sa nagkapirang kaso, tibaad bako sanang saro an pronunsiasyon nin sarong termino, depende sa kun saen iyan ginagamit. Ano man na termino an hanapon nindo, nagkapirang beses na itaram iyan nin makosog bago sarayon an diksionaryo.
An ikaduwang paagi na mapapakarhay an pronunsiasyon iyo an pagbasa sa iba—saro na matibay magpronunsiar—asin pakikiolay sa saiya na itanos an saindong mga sala.
An ikatolong paagi na mapakarhay an pronunsiasyon iyo an maingat na paghinanyog sa mga matibay magpahayag. Mantang kamo naghihinanyog, tawan nin atension an mga termino na laen sa pronunsiasyon nindo. Isurat an mga ini, asin ensayohon iyan. Pag-abot nin panahon, mawawara na sa saindong pagtaram an mga depekto nin salang pagpronunsiar, asin mapapakarhay na gayo kaini an saindong pagtaram.