Imiceele Ili ku Ntanshi

UKUKOWESHA umwela wesu uwashinguluke sonde bwafya fye bumo pa mafya ayacitwa no muntu ku filengwa na Lesa. Amafya yambi yasanshamo ukuteme miti iingi nga nshi, ukulofya imitundu ya nama, no kukowesha imimana, babemba, na fibemba. Aya mafya yonse yalipitulukwamo bwino bwino, ne mitubululo ya kuyawamya yalipeelwa. Apantu amafya yakumine ifyalo fyonse, yakabila ifyalo fyonse ukuyapwisha. Ukusuminishanya nakufula ukwa kuti amafya e ko yali kabili yalingile ukubombelwapo. Cila mwaka, tulomfwa ukulandapo kwa kuti fimo ficitwepo. Cila mwaka, finono ificitwapo. Ilingi line nga nshi abapanga amafunde bailishanya fye pa lwa mafya no kusumino kuti fimo filingile ukucitwa lelo, mu ncitilo basoso kuti “te fwe tukacita, tupeniko inshita.”

Mu 1970 pa bushiku ubwitwa Earth Day ubwa kubalilapo, aba kuilishanya mu musumba wa New York basendele icishibilo icikalamba. Icishibilo calangile planeti we sonde alepunda “Mutuule!!” Bushe kukatala akuba uukomfwila ulya mutuule? Icebo ca kwa Lesa cilasuko kuti: “Mwitetekela bakankaala, nangu mwana wa muntu uo takuli ukupususha muli wene; wafumo mupu wakwe, abwelela ku mushili wakwe, ubushiku bulya bwine yaloba amatontonkanyo yakwe.” (Ilumbo 146:3, 4) Ukukonkapo kemba wa malumbo alosha kuli Kabumba, pantu Wena eka e wakwata amaka, amano, no kufwaya kwa kupwisha amafya yapikana yonse ayo abantunse balepitamo. Tubelengo kuti: “Alishuka . . . uo icilolelo cakwe cili kuli Yehova Lesa wakwe, uwacitile umuulu na pano isonde, bemba, na fyonse ifilimo.”—Ilumbo 146:5, 6.

Ubulayo bwa kwa Kabumba Ubwa Kutemwa

Isonde bupe ubwafuma kuli Lesa. E walipekenye no kulibumba, pamo ne mibombele yonse iyapikana kabili iya kusungusha iilenga imiceele ye sonde ukube isuma. (Ilumbo 115:15, 16) Baibolo itila: ‘[Lesa] e wacita pano isonde ku maka yakwe, uwapampamika pano nse ku mano yakwe, no kwanse myulu ku mucetekanya wakwe; ilyo afumye shiwi lyakwe pabo kubuluma kwa mfula mu myulu, aninika fubefube ukufuma ku mpela sha pano isonde, alenge nkuba ukubyatile mfula, afumya no mwela mu butala bwakwe.’—Yeremia 10:12, 13.

Ukutemwa uko Kabumba atemwa abantunse kwalondolwelwe no mutumwa Paulo ku bali mu Lustra wa pa kale. Atile: “[Lesa] tailekele fye ukwabulo bunte ubwa kuti e Kabomba wa fisuma, uumupeele mfula ya mu muulu ne myaka ya kulobolole fisabo, no kwisushamo imitima yenu ifilyo no kusangalala.”—Imilimo 14:17.

Ifyo uno planeti akaba ku ntanshi tafyashintilila pa kubombesha ne fipangano fya bantunse. Uwakwata amaka ya kulama imiceele, alaile abantu bakwe aba ku kale ati: “Lyene nkalamupeele mfula shenu mu nshita ya shiko, ne calo cikalafumyo bulimi bwa ciko, ne miti ya mu mailime ikalatwale fisabo fya iko.” (Ubwina Lebi 26:4) Nomba line abantu bakaipakisha iyo mibele pe sonde lyonse. Abantunse ba cumfwila tabakabale abatiina ifikuuku fya bonaushi na kabili, amabimbi, bamulamba, ifilala, nelyo ubusanso bwa mu fyabumbwa ubuli bonse.

Amabimbi, umwela, ne miceele fyonse fikabe fya kucankilwamo. Abantu kuti batwalilila ukulanda pa lwa miceele, lelo tapali nangu cimo ico bengacitapo. Mu nshita ya ku ntanshi iyo Lesa ali no kuletako, ubumi bukacindama nga nshi ica kuti imiceele tayakalekabila ukulungikwa.