June

Yehova alipaalile Abena Kristu ba kubalilapo panu balealuka ifintu nga fyayaluka. Ilingi line balebacusha, kabili limo tabale-enekela no kuti balabacusha. Tontonkanyeni pa fyacitikile Barnaba no mutumwa Paulo ilyo balebila imbila nsuma mu Lustra. Pa kubala abantu balibapokelele fye bwino no ku kutika ifyo balelanda. Lelo abantu bamo abashalefwaya ukukutika “baishilenashanasha” abantu kabili bapoolele Paulo amabwe no kumusha ku nse ya musumba pantu balemona ukuti nafwa. (Imil. 14:19) Lelo Barnaba na Paulo tabalekele ukushimikila, baile mukushimikila ku ncende shimbi. Finshi fyafuminemo ifi baile mukushimikila ku ncende shimbi. Balengele “abantu abengi ukuba abasambi” kabili amashiwi balelanda ne fyo bacitile fyalikoseshe Abena Kristu banabo. (Imil. 14:​21, 22) Abantu abengi balinonkelemo pantu Paulo na Barnaba tabalekele ukubila imbila nsuma nangu ca kuti balebacusha. Na ifwe Yehova akatupaala nga ca kuti tatunenwike no kuleka ukubomba umulimo uo atupeela. w23.04 amabu. 16-17 amapara. 13-14

Imfumu Davidi yalikwete abalwani abengi kabili ilingi yalepepa kuli Yehova. Davidi alicetekele ukuti Yehova aleumfwa no kwasuka amapepo yakwe. Na ifwe bene kuti twacetekela ukuti Yehova alomfwa no kwasuka amapepo yesu. Baibo ilatweba ukuti Yehova kuti atupeela amano na maka ayo tukabila pa kushipikisha amafya. Kuti abomfya aba bwananyina, nangu fye abantu abashimupepa pa kuti batwafwe. Twalishininkisha ukuti Yehova kuti aasuka amapepo yesu, nangu ca kuti te kuti asuke mu nshila iyo tule-enekela. Akatupeela ifyo tukabila, pa nshita ilya ine tulefikabila. E ico twalilileni ukupepa no kucetekela ukuti Yehova akulamupeela fyonse ifyo mulekabila, kabili mu calo cipya akapeela “ica mweo conse” ifyo cikabila.—Amalu. 145:16. w23.05 ibu. 8 para. 4; ibu. 13 amapara. 17-18

Muletontonkanya pa fisuma ifikacitika nga mwafikilisha ifyo mufwaya ukucita. Fisuma nshi mwingatontonkanyapo? Nga ca kuti mulefwaya ukulaisambilisha bwino Baibo nelyo ukulapepa amapepo ayasuma, muletontonkanya pa fyo bucibusa bwenu na Yehova bukakoselelako. (Amalu. 145:​18, 19) Nga mufwaya ukuba ne mibele iyo Umwina Kristu alingile ukukwata, muletontonkanya pa fyo mukalaumfwana bwino na ba bwananyina. (Kol. 3:14) Kanshi kuti cawama nga mwalilembele ifyalenga mulefwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita. Kabili mulebelengamo mu fyo mwalemba. Na kabili muleba pamo na bengamukoselesha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita. (Amapi. 13:20) Ukulanda fye icishinka, te lyonse tufwaya ukucita ifyo twapanga. Bushe ici cilolele mu kutila te kuti tufikilishe ifyo tulefwaya ukucita? Awe. Tulingile ukulabombela pa fyo twapanga ukucita na lintu tushilefwaisha ukufifikilisha. Nangu ca kuti taca-anguka ukucita ifi, mukaba sana ne nsansa nga mwafikilisha ifyo mupanga ukucita. w23.05 amabu. 27-28 amapara. 5-8

Ukwishiba ukuti tufwile ukusumina fyonse ififuma mu fyo tusalapo ukucita, kuti kwalenga twasokolola imembu tucitile, kabili twabombela pa cilubo tucitile no kukanabwekeshapo. Ukucita ifi kuti kwalenga twatwalilila ukulabutuka ulubilo lwa ku bumi. Mwilapoosa inshita yenu na maka ukuipokolola, nelyo ukulaeba abantu bambi ukuti e balengele. Lelo mulesumina ifilubo mucitile kabili mulebombelapo nga mwalufyanya. Nga muleumfwa ububi pa fyo mwalufyenye, mulepepa kuli Yehova, mulesumina ifyo mwalufyenye, kabili mulemulomba ukuti amwelele. (Amalu. 25:11; 51:​3, 4) Mulelomba ubwelelo kubo mwalufyenyeko kabili kuti mwaeba na baeluda ukuti bamwafwe. (Yako. 5:​14, 15) Mulesambililako ku filubo mwalufyenye no kwesha na maka ukukanabwekeshapo. Nga mulecita ifi kuti mwacetekela ukuti Yehova akamubelela uluse, kabili akulamutungilila.—Amalu. 103:​8-13. w23.08 amabu. 28-29 amapara. 8-9

Yehoyada aleafwa sana Imfumu Yehoashi pa kuti abe umuntu umusuma. Ici calengele iyi mfumu yacaice ilecita ifingalenga Yehova asekelela. Nomba ilyo Yehoyada afwile, Yehoashi akutike kuli bacilolo abapondokele Yehova. (2 Imila. 24:​4, 17, 18) Nangu ca kuti Yehova alyumfwile sana ububi pa fyo acitile, “alebatumina bakasesema pa kuti bababweseshe kuli ena . . . , lelo tabaleumfwa.” Tabaumfwilile na Sekaria umwana wa kwa Yehoyada, uwali kasesema wa kwa Yehova, shimapepo, kabili uwali umufyala wa kwa Yehoashi. Imfumu Yehoashi yalipeye na Sekaria. (2 Imila. 22:11; 24:​19-22) Yehoashi tatwalilile ukutiina Yehova. Yehova atile: “abansuula na ine nkabasuula.” (1 Sam. 2:30) Abashilika abanono abena Siria balicimfishe “ibumba ilikalamba ilya bashilika” aba kwa Yehoashi kabili balimucenene icine cine. (2 Imila. 24:​24, 25) Yehoashi balimwipeye ku babomfi bakwe pantu alipeye Sekaria. w23.06 amabu. 18-19 amapara. 16-17

Ilyo umutumwa Paulo bashilamukaka, alikelemo mu Efese. Alebila imbila nsuma kabili alesambilisha abantu. (Imil. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Alitemenwe sana aba bwananyina kabili alefwaya ukubafwa pa kuti batwalilile ukuba aba cishinka kuli Yehova. Abena Efese abo Paulo alembeele kalata bali mu mipepele ya bufi kabili balecita ne finjelengwe. Abantu mu Efese bali ne mibele yabipa sana kabili tabaleumfwa ne nsoni pa fyabipa ifyo balecita. Balelanda sana pa bulalelale mu fikuulwa umo balekwatila ifyangalo na lintu balekwata imitebeto ya fya mapepo. (Efes. 5:3) Abena Efese abengi bali “tabakwete imibele iisuma nangu imo.” Aya amashiwi kuti yapilibula no kuti, “ukuleka ukumfwa ububi pa fyabipa ifyo umuntu alecita.” (Efes. 4:​17-19) Ilyo abena Efese bashilasambilila ifyo Yehova amona ukuti fisuma ne fyo amona ukuti fibi, kampingu yabo tayalebacusha nga bacita ifyabipa. E calengele Paulo alande pa bena Efese ukuti “amatontonkanyo yabo yaba mu mfifi, kabili balitaluka ku mweo uufuma kuli Lesa.” Lelo abena Efese bamo tabatwalilile ukuba mu mfifi ya mampalanya. w24.03 ibu. 20 amapara. 2, 4; ibu. 21 amapara. 5-6

Gideone alekabila ukubombesha pa kuti alebomba bwino bukapingula. Ilyo abena Midiani bafulumwike mu nshita ya bushiku, Gideone alibakonkele ukufuma mu Mupokapoka wa Yesreele ukuyafika ku mumana wa Yordani. (Abapi. 7:22) Bushe Gideone apelele fye pa mumana wa Yordani? Awe! Nangu ca kuti alinakile, ena na baume bakwe 300 balyabwike umumana no kutendeka ukukonka abalwani babo. Mu kulekelesha, balikumene na bena Midiani kabili balibacimfishe. (Abapi. 8:​4-12) Gideone alicetekele ukuti Yehova ali no kumukosha, kabili ifi fine e fyacitike. (Abapi. 6:​14, 34) Inshita imo, Gideone na baume bakwe balipepeke imfumu shibili isha bena Midiani pa makasa. Lyena cimoneka kwati ishi mfumu shibili shali pa ngamila. (Abapi. 8:​12, 21) Nomba Lesa alyafwile abena Israele ukusanga ishi mfumu shali pa ngamila no kucimfya ubulwi. Baeluda nabo bafwile ukushintilila sana pali Yehova, ‘uushinaka kabili uushitompoka.’ Akalabakosha nga balekabila uwa kubakosha. (Esa. 40:​28,29. w23.06 ibu. 6 amapara. 14, 16)

Kuti twaba ne cishinka te mulandu na mafya twingakwata. E ico mulecetekela Yehova. Tontonkanyeni pa fyo Baraki acimfishe pa mulandu wa kuti alicetekele ifyo Yehova amwebele. Pali ilya nshita abena Israele tabaipekenye ukuya mu kulwa kabili tabakwete ne fyanso, lelo Yehova aebele Baraki ukuyalwa no mukalamba wa bashilika Sisera na bashilika bakwe abena Kanaani abakwete ifyanso ifingi. (Abapi. 5:8) Kasesema mwanakashi Debora aebele Baraki ukutentemuka no kuyalwa na Sisera na maceleta yakwe 900. Nangu ca kuti Baraki alishibe ukuti ukuyalwa na maceleta pa mpanga iyabatama kwali no kwafya, alyumfwilile ifyo bamwebele. Ilyo abashilika baletentemuka ulupili lwa Tabore, Yehova alengele ukuti imfula iloke iikalamba sana. Amaceleta ya kwa Sisera yalitikile mu matipa, ici calengele Baraki acimfye. (Abapi. 4:​1-7, 10, 13-16) Na ifwe bene Yehova akaleka tukacimfye nga twamucetekela kabili twacetekela ne fyo atweba ukucita ukubomfya icilonganino cakwe. w23.07 ibu. 19 amapara. 17-18

Tufwile ukuba abatekanya pa kuti tukapusuke. Nga filya ababomfi ba cishinka aba kwa Lesa bali abatekanya, na ifwe tufwile ukuba abatekanya ilyo tulelolela ifyo Lesa atulaya ukuti fikafikilishiwe. (Heb. 6:​11, 12) Baibo ilalinganya ifyo tulingile ukuba abatekanya kuli shibulimi. (Yako. 5:​7, 8) Shibulimi alabombesha ukulima ifilimwa no kufitapilisha, lelo teshiba ilyo fikamena. E ico ilyo shibulimi alebomba, alatekanya kabili alacetekela no kuti ifilimwa fyakwe fikamena. Na ifwe tulabombesha ukuba abasambi ba kwa Yesu nangu ca kuti ‘tatwaishiba ubushiku ubo Shikulwifwe akesamo.’ (Mat. 24:42) Tulaba abatekanya ilyo tulelolela ukuti Yehova akafikilishe fyonse ifyo atulaya pa nshita yalinga. Nga ca kuti tatutekenye, kuti twanaka kabili kuti twaleka ukuba ifibusa fya kwa Yehova. Kabili kuti twalabika na mano ku kucita ifintu ifyo tulemona kwati kuti fyalenga twaba ne nsansa pali ino nshita. Nomba nga natutekanya, kuti twashipikisha kabili kuti twaisapusuka.—Mika 7:7. w23.08 ibu. 22 para. 7

Nga twalinganya ubusesemo bwaba pali Daniele 2:​41-43 ku masesemo yambi ayaba mwi buuku lya kwa Daniele e lyo na yaba mwi buuku lya Ukusokolola, kuti twatila amakasa yemininako icalo ca United States e lyo ne calo ca Britain, ababombela pamo. Kabili ifi fyalo e fyalo fyakwatisha amaka pali ino nshita. Ilyo Daniele alelanda pali ubu buteko bwakwatisha amaka, atile ubu “bufumu bukaba ubwakosa lubali na lubali ubwanaka.” Mulandu nshi bwali no kubela lubali ubwanaka? Pantu abantu buteka abo ibumba limininako balalenga bwiba na maka nga ya cela. Tulasambilila icine icacindama ku cimpashanya ico Daniele alondolwele. Ica kubalilapo, ubuteko bwa Anglo-America bwalilanga ukuti bwalikwatisha amaka mu fintu ifingi. Ku ca kumwenako, ubuteko bwa Anglo-America e bwacimfishe ilyo kwali Inkondo ya Calo iya Kubalilapo ne Nkondo ya Calo iya Bubili. Na lyo line, amaka ayo ubu buteko bwakwata yaliya yalepwa pantu abo buteka balalwishanya abene beka kabili balalwisha no buteko bwine. Icalenga bubili, ubuteko bwa Anglo-America e bwakulekeleshako ukuteka ilyo Yehova talaonaula amabuteko ya bantunse. w23.08 amabu. 10-11 amapara. 12-13

Inshita shimo Davidi alesakamana sana pa mulandu na mafya alekwata. (Amalu. 18:​4, 5) Nomba ifyo Yehova amutemenwe ne fyo alemusakamana fyalelenga aleumfwako bwino. Yehova atungulwile cibusa wakwe uwasakamene sana ku “mulemfwe uuteku” na “ku fifulo fya kutuushako ukwaba amenshi.” Ici calilengele Davidi ukuba na maka, kabili alitwalilile ukusekekelela ilyo alebombela Yehova. (Amalu. 18:​28-32; 23:2) Na muno nshiku mwine, “Ni pa mulandu wa kutemwa ukushipwa ukwa kwa Yehova e co tatulobela” ilyo tuli na mafya. (Inyimbo 3:22; Kol. 1:11) Ilingi ubumi bwa kwa Davidi bwaleba mu busanso, pantu alikwete abalwani ba maka abengi. Na lyo line, ifyo Yehova amutemenwe fyalelenga aleumfwa ukuti alicingililwe. Davidi aleumfwa ukuti lyonse aleba na Yehova kabili ici calelenga alemucetekela sana. E mulandu wine aimbile ukuti “Yehova alimpokolwele kuli fyonse ifyalentiinya.” (Amalu. 34:4) Nangu ca kuti inshita shimo Davidi aleba no mwenso, alishibe ukuti Yehova alimutemenwe. Ne ci calelenga elaba sana no mwenso. w24.01 ibu. 30 amapara. 15-17

Ifyo mwingasambilila ku fyo Yehoashi ashasalilepo bwino ifya kucita. Ilyo Yehoyada Shimapepo Mukalamba afwile, Yehoashi tasalile ifibusa ifisuma. (2 Imila. 24:​17, 18) Asalilepo ukumfwila ifyo bacilolo abaYuda abashatemenwe Yehova balemweba. Ukwabula no kutwishika na imwe kuti mwatila Yehoashi talingile ukulakutika kuli aba bantu pantu balecita ifyabipa. Nomba ifi fine e fyo Yehoashi acitile, alikutike kuli bena. Na kuba, ilyo Sekaria mwana Yehoyada alungike Yehoashi, alimwipeye. (2 Imila. 24:​20, 21; Mat. 23:35) Ifi acitile bwali buwelewele! Pa kubala, Yehoashi ali muntu umusuma sana, nomba ku ca bulanda aishileba umusangu kabili kepaya. Na mu kulekelesha, ababomfi bakwe balimwipeye. (2 Imila. 24:​22-25) Ifi nga tafyacitike nga ca kuti Yehoashi alitwalilile ukukutika kuli Yehova e lyo na ku bantu abamutemwa. w23.09 ibu. 9 para. 6

Yesu alishibe no kuti umutumwa Petro ali no kutwalilila uwa cishinka. E ico cikuuku cikuuku amwebele ati, “wilatiina.” Filya Yesu alangile Petro ukuti alimucetekele, fyalengele ayaluka. Petro na Andrea ndume nankwe balilekele ukwipaya isabi kabili baishiletendeka ukukonka Mesia. Ifi bacitile fyalilengele Yehova ukubapaala icine cine. (Marko 1:​16-18) Kwali ifintu ifisuma ifingi ifyo Petro amwene pa mulandu wa kuti ali musambi wa kwa Kristu. Alimwene uko Yesu aleposha abalwele, uko alefumya ifibanda, e lyo no kubuusha abafwa. (Mat. 8:​14-17; Marko 5:​37, 41, 42) Petro na kabili alimwene icimonwa ico ashatalile alaba. Alimwene ubukata ubo Yesu ali no kukwata mu Bufumu bwa kwa Lesa. (Marko 9:​1-8; 2 Pet. 1:​16-18) Ifi Petro amwene nga tabalile afimonapo nga tali umusambi wa kwa Yesu. Petro alitemenwe sana filya ashalekele ukuba umusambi wa kwa Yesu, nangu ca kuti alelufyanya. w23.09 ibu. 21 amapara. 4-5

Muli kalata ya kubalilapo, umutumwa Petro abomfeshe amashiwi aya kuti “muletemwana nga nshi.” Uku kutemwa, “kufimba pa membu ishingi.” (1 Pet. 4:8) Nalimo ico Petro alandile aya mashiwi ni co alibukishe ifyo Yesu abasambilishe pa kwelela, imyaka ku numa. Pali ilya nshita, Petro alemona ukuti nga aelela umuntu munankwe ukufika ku “miku 7” ninshi muntu umusuma. Nomba Yesu alisambilishe Petro ifyo na ifwe tusambilila ukuti tufwile ukwelela umuntu “imiku 77,” e kutila ukwabula ukupenda. (Mat. 18:21) Nga ca kutila cilamukosela ukwelela, te kwesha ukunenuka. Limo fwe babomfi ba kwa Yehova cilatukosela ukwelela bambi pantu tatwapwililika. Nacicindama sana pali ino nshita ukwesha apo mwingapesha ukwelela aba bwananyina no kutendeka ukumfwana. w23.09 ibu. 29 para. 12

Ilyo ali mu nda ya cisabi Yona alicetekele Yehova ukuti ali no kukutika ipepo lya kupapata ilyo apepele kabili Yehova ali no kumwafwa. Pa numa, Yehova alipuswishe Yona kabili ali-ipekenye ukubomba umulimo uo Yehova ali no kumupeela. (Yona 2:10–3:4) Ilyo muli no bwafya, bushe mulafilwa ukulanda ifyo muleumfwa ilyo mulepepa? Nelyo bushe mulanaka sana ica kuti mwafilwa no kuisambilisha Baibo? Muleibukisha ukuti Yehova alishiba bwino bwino ifyo mumfwa. Na lintu mwapepa ipepo ilipi, kuti mwashininkisha ukuti Yehova akamupeela ifyo mulekabila. (Efes. 3:20) Nga ca kuti mulefilwa ukubelenga nelyo ukuisambilisha Baibo pa mulandu wa kuti namulwala, namunaka sana nelyo muli sana no mwenso, nalimo kuti mwakutika kuli Baibo iyo bakopa amashiwi nelyo impapulo isho bakopa amashiwi. Fimbi ifyo mwingacita, kukutika ku nyimbo shesu nelyo ukutamba vidio imo pa jw.org. Nga mulepepa kuli Yehova no kutontonkanya pa fyo asuka amapepo yenu ukubomfya ifyo atupekanishisha ninshi mulemulomba ukuti amukoshe. w23.10 ibu. 13 para. 6; ibu. 14 para. 9

Icikuulwa ca mushilo e lyo na matempele baishilekuula pa numa mu Yerusalemu yalikwete imiputule ibili. Umuputule umo balewita ukuti “Umuputule wa Mushilo,” e lyo umuputule umbi balewita ukuti “Umuputule wa Mushilo nga Nshi.” Kabili kwali ne nsalu ya kucinga iyalelekanya iyi miputule ibili. (Heb. 9:​2-5; Ukufu. 26:​31-33) Mu Muputule wa Mushilo mwali ica kutekapo inyali ica golde, iciipailo apa kocela ifyanunkila, e lyo ne tebulo apaleba umukate wa mutuulo. Ni “bashimapepo abasubwa” fye ebo balesuminisha ukwingila mu Muputule wa Mushilo no kubomba umulimo wabo uwa bushimapepo. (Impe. 3:​3, 7, 10) Mu Muputule wa Mushilo nga Nshi mwali icipao ca cipangano ica golde, icaleimininako ukubapo kwa kwa Yehova. (Ukufu. 25:​21, 22) Shimapepo mukalamba fye e o balesuminisha fye ukwingila mu Muputule uwa Mushilo nga Nshi pa Bushiku bwa Cifuta Mulandu. (Lebi 16:​2, 17) Aleingila muli uyu Muputule wa Mushilo nga Nshi no mulopa wa nama pa kuti afute imembu shakwe, e lyo ne membu sha luko lonse. Mukuya kwa nshita, Yehova alilengele caishibikwa ukuti ifyali mu cikuulwa ca mushilo fyalikwete ifyo fyaleimininako.—Heb. 9:​6, 7. w23.10 ibu. 27 para. 12

Icebo ca kwa Lesa calilandapo imiku iingi pe funde lya kuti “muletemwana nga nshi.” (Yoh. 15:12; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Nomba ukutemwa, fintu tumfwa mu mutima, takuli nangu umo uwingafimona. E co, kuti twalanga shani ukuti twalitemwa aba bwananyina? Kuti twacite fi mu fyo tulanda na mu fyo tucita. Kwaliba ifingi ifyo twingacita pa kulanga aba bwananyina ukuti twalibatemwa. Moneni fimo ifyo twingacita: “Ilyo mulelanshanya lyonse mulelanda icishinka.” (Seka. 8:16) “Muleikala umutende na banenu.” (Marko 9:50) “Pa kucindikana nimwe mulebalilapo.” (Rom. 12:10) “Mulepokelelana.” (Rom. 15:7) “Mulebelelana uluse.” (Kol. 3:13) “Twalilileni ukulasendelana ifisendo.” (Gal. 6:2) “Mulesansamushanya.” (1 Tes. 4:18) “Mulekuulana.” (1 Tes. 5:11) Mulepepelana.”—Yako. 5:16. w23.11 ibu. 9 amapara. 7-8

Cila bushiku tulasalapo ukucita ifintu ifilanga ukuti twaliba ne citetekelo cakosa. Ku ca kumwenako, kuti twasalapo abengaba ifibusa fyesu, ifyo twingalacita pa kulesha icitendwe, amasambililo tulefwaya ukukwata, uo tulingile ukuupana nankwe, nampo nga tulingile ukukwata abana nelyo iyo e lyo ne ncito tulingile ukubomba. Kuti cawama ukutontonkanya pali ifi fipusho, ‘Bushe ifyo nsalapo ukucita filanga ukuti nalishininkisha ukuti cino calo cili mu kupwa, kabili icalo ca kwa Lesa cili mupepi? Nelyo bushe ifyo nsalapo ukucita fyalipalana ne fyo abatontonkanya ukuti takwakabe icalo cipya bacita?’ (Mat. 6:​19, 20; Luka 12:​16-21) Tukalasalapo bwino ifya kucita nga twacetekela ukuti icalo cipya cili mupepi. Na kabili tulakwata amafya ayakabila twaba ne citetekelo cakosa. Amafya pamo nga ukutucusha, ukulwalilila, nelyo amafya yambi ayengalenga twafuupuka. Pa kubala kuti twamona kwati kuti twashipikisha aya mafya. Nomba aya amafya twalandapo ilingi tayapwa bwangu, kanshi tulakabila icitetekelo cakosa pa kuti tushipikishe no kutwalilila ukulasekelela ilyo tulebombela Yehova.—1 Pet. 1:​6, 7. w23.04 ibu. 27 amapara. 4-5

Yehova afwaya tulecita ifintu ukulingana ne fyo tulepepelapo. Ku ca kumwenako, munyinefwe kuti alomba Yehova ukuti asuminishe abamwingisha incito ukuti bamupeele inshita ya kusangwa ku kulongana kwa citungu. Bushe Yehova kuti ayasuka shani ili pepo? Kuti akosha uwa bwananyina pa kuti alande na bamwingisha incito. Nomba munyina na o alingile ukucitapo fimo. Alingile ukuyalanda na bamwingisha incito. Nalimo kuti alanda nabo imiku iingi. Nalimo abamwingisha incito kuti bamweba ukubomba ubushiku bumbi. Inshita shimo kuti bamusuminisha ukuyasangwa mu kulongana, e lyo bamweba ukuti tabakamufoleshe pali isho inshiku alefwaya ukuyasangwa ku kulongana kwa citungu. Yehova afwaya tulepepa ukwabula ukuleka pa filetucusha. Yesu atile fimo ifyo tupepelapo te kuti batupeele apo pene. (Luka 11:9) Kanshi tekwesha ukunenuka! Mulepepa lyonse kabili mulepepa ukwabula ukuleka. (Luka 18:​1-7) Nga tulepepa ukwabula ukuleka, tulanga ukuti tulefwaisha Yehova ukwasuka ipepo lyesu. Kabili ninshi tulelanga ukuti twalicetekela ukuti Yehova kuti atwafwa. w23.11 ibu. 22 amapara. 10-11

Yehova alaile cibusa wakwe Abrahamu ukuti inko shonse isha pe sonde shali no kupaalilwa mu mwana uo ali no kukwata. (Ukute. 15:5; 22:18) Pa mulandu wa kuti Abrahamu alicetekele sana Lesa, alishininkishe ukuti ifyo Lesa amulaile fyali no kucitika. Nangu ca kuti Lesa alibalaile ifi, Abrahamu na Sara tabakwete umwana na lintu bali ne myaka 100 ne myaka 90. (Ukute. 21:​1-7) Na lyo line, Baibo itila: “apo ali ne subilo, [Abrahamu] ali ne citetekelo, ica kuti ali no kuba wishi wa nko ishingi ukulingana ne fyo bamwebele.” (Rom. 4:18) Ifyo Abrahamu alesubila fyalicitike. Aishileba wishi wa kwa Isaki, umwana uo alelolela pa nshita iitali. Cinshi calengele Abrahamu acetekele ukuti Yehova ali no kufikilisha ifyo amulaile? Pa mulandu wa kuti Abrahamu ali sana cibusa wa kwa Yehova, “Alishininkishe bwino bwino no kuti Lesa, alikwete amaka yakufikilisha ifyo amulaile.” (Rom. 4:21) Yehova alemona ukuti Abrahamu mulungami pa mulandu ne citetekelo akwete.—Yako. 2:23. w23.12 ibu. 8 amapara. 1-2

Umulumendo uwashintililwapo alabomba bwino imilimo yonse iyo bamupeela. Natusambilileko ku fyo Yesu alecita. Talelekelesha imilimo alebomba. Lelo alebika amano ku milimo Yehova amupeele nangu ca kuti limo caleafya ukucite fyo. Alitemenwe sana abantu, maka maka abasambi bakwe kabili alibapeele no bumi bwakwe nge lambo. (Yoh. 13:1) Kuti mwapashanya Yesu nga mulebomba apo mwingapesha imilimo yonse iyo bamupeela. Nga tamwishibe ifyo mwingabomba imilimo imo, muleicefya no kwipusha bamunyinefwe abakalamba mu fya kwa Lesa ukuti bamulange ifyo mwingacita. Mwilamona kwati nga mulebomba fye panono ninshi mulebombesha. (Rom. 12:11) Kanshi mulepwisha umulimo bamupeela, “mulebomba no mweo onse kwati mulebombela Yehova, tamulebombela abantu.” (Kol. 3:23) Icishinka ca kuti tamwapwililika, kanshi muleicefya kabili mulesumina nga mwalufyanya.—Amapi. 11:2. w23.12 ibu. 26 para. 8

Tulatemwa sana nga twabatishiwa twaba na mu lupwa lwa kwa Yehova. Ala ifi Yehova atusuminisha ukuba ifibusa fyakwe, tumfwa nge fyo Davidi uwaimbile amalumbo aumfwile ilyo atile: “Wa nsansa uo musala kabili uo mulenga apalama kuli imwe, pa kuti aleikala mu mansa shenu.” (Amalu. 65:4) Yehova tasuminisha fye umuntu uuli onse mu mansa shakwe. Lesa akula bantu abalanga ukuti balafwaya ukuba ifibusa fyakwe. (Yako. 4:8) Nga mwaipeela kuli Yehova no kubatishiwa, Kuti mwacetekela ukuti akamupongolwela “amapaalo, mpaka amapaalo yakafule ica kuti tamwakalebulisha nangu cimo.” (Mal. 3:10; Yer. 17:8) Ulubatisho ni ntendekelo fye iya kubombela Yehova. Mwakulaibikilishako pa kuti mulesunga umulapo uo mwalapile kuli Yehova, na pa kuti muletwalilila ukumubombela na lintu mwatunkwa nelyo ilyo mwakwata amesho ayengalenga mwaleka ukuba ne citetekelo. (Luk. Mil. 5:​4, 5) Apo muli basambi ba kwa Yesu, mukalamupashanya kabili mukalaesha na maka yenu yonse ukukonka amafunde yakwe.—Mat. 28:​19, 20; 1 Pet. 2:21. w24.03 ibu. 8 amapara. 1-3

Finshi mulingile ukucita nga ca kuti tamwatemwa ukuba pamo na bena mwenu? Finshi mwingacita? Tontonkanyeni pa mulilo wa nkuni. Tautendeka ukubilima apo pene fye. Pa kuti utwalilile ukulabilima, mulingile ukulabikapo inkuni panono panono. Ifi fine e fyo na imwe mwingacita, kuti mwatendeka ukulaba pamo cila bushiku pa nshita fye iinono. Ilyo muli pamo, mulecita ifyo bonse mwatemwa. (Yako. 3:18) Nga mwatendeka ukulaba pamo na bena mwenu nangu pa nshita fye inono, kuti mwatendeka ukutemwana na kabili. Ukucindikana kwalicindama sana mu cupo. Ukucindikana kwaba kwati mwela uulenga umulilo ukwaka. Ukwabula umwela, umulilo te kuti wake. Ifi fine e fyo cingaba na ku baupana nga ca kuti tabalecindikana, ukutemwa kwabo kuti kwapwa. Nomba umulume no mukashi abacindikana, balatwalilila ukutemwana. Muleibukisha ukuti, ukutontonkanya ukuti mwalicindika abena mwenu te kwacindama, lelo icacindama bena mwenu ukulaumfwa ukuti mwalibacindika. w23.05 ibu. 22 para. 9; ibu. 24 amapara. 14-15

Baibo yalilanda pa babomfi ba kwa Lesa aba cishinka abali na mafya kabili abaletiina pa mulandu wa balwani babo nelyo amafya. (Amalu. 18:4; 55:​1, 5) Na ifwe bene kuti balatucusha ku sukulu, pa ncito, kuli balupwa wesu, nelyo ku buteko. Nalimo kuti tuli no mwenso wa kuti twalafwa pa mulandu wa bulwele tulwele. Ilyo ifi filecitika kuti twalaumfwa kwati mwana ushikwete wa kumwafwa. Bushe Yehova atwafwa shani ifi nga fyacitika? Alatusansamusha. Muleba pamo na Yehova inshita iikalamba ukupitila mu kupepa kuli ena no kubelenga Icebo cakwe. (Amalu. 77:​1, 12-14) Nga ca kuti mulecita ifi lyonse, ilyo mukakwata amafya ico mukabalilapo ukucita kuya kuli Yehova ukuti amwafwe. Mule-eba Yehova ifilemutiinya e lyo ne filemusakamika. Muleleka alelanda na imwe no kumusansamusha ukubomfya Amalembo.—Amalu. 119:28. w24.01 amabu. 24-25 amapara. 14-16

Mufwile ukulafwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita. Nga mulefwaya ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita, mukalabombesha pa kuti mucite ifyo mwapanga. Pa kuti tufikilishe ifyo twapanga ukucita, tulingile ukulafwaisha ukucita ifyo fine twapanga. Nomba finshi mwingacita pa kuti mulefwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita? Mulepepa ukuti mulefwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita. Yehova kuti abomfya umupashi wakwe uwa mushilo pa kulenga mulefwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita. Inshita shimo tulapanga ifya kucita pantu tumona kwati e fyo tulingile fye ukucita, kabili ukucita ifi takwabipa. Nomba limo te kuti tufwaishe no kucita ifyo twapanga. Muletontonkanya sana pa fyo Yehova amucitila. (Amalu. 143:5) Umutumwa Paulo aletontonkanya pa fyo Yehova ali ne cikuuku kuli ena, kabili ukucita ifi kwalengele alebombela sana Yehova. (1 Kor. 15:​9, 10; 1 Tim. 1:​12-14) Na imwe bene nga muletontonkanya pa fyo Yehova amucitila, mukalafwaisha ukufikilisha ifyo mwapanga ukucita.—Amalu. 116:12. w23.05 ibu. 27 amapara. 3-5

Shifwe wa ku muulu alasekelela nga tulelumbanya ishina lyakwe. (Amalu. 119:108) Bushe ici cilepilibula ukuti Lesa wa Maka Yonse aba nga bantunse abafwaya ukubalumbanya pa kuti bomfwe ukuti balitemwikwa nelyo pa kuti babakoseleshe? Awe. Nga tulelumbanya ishina lya kwa Shifwe wa ku muulu, tulalenga caishibikwa no kuti ifyo Satana alanda pali ifwe fya bufi. Satana alanda ukuti takuli umuntu uwingatwalilila ukucingilila ishina lya kwa Lesa ne cishinka. Alanda no kuti takuli umuntu uwingatwalilila ukuba ne cishinka kuli Lesa nga akwata amafya. Satana alanda no kuti bonse kuti twaleka ukubombela Lesa nga ca kuti twamona ukuti ukuleka ukumubombela kuti kwatuwamina. (Yobo 1:​9-11; 2:4) Lelo Yobo alitwalilile ukuba uwa cishinka kabili ifi acitile fyalengele caishibikwa ukuti Satana wa bufi. Bushe na imwe mukatwalilila ukuba aba cishinka kuli Lesa nga Yobo? Bonse twalikwata ishuko lya kulandilako ishina lya kwa Shifwe e lyo ne shuko lya kulenga alasekelela ilyo tulemubombela ne cishinka. (Amapi. 27:11) Ala alitucindamika pa kutupeela ili shuko. w24.02 amabu. 8-9 amapara. 3-5

Pa numa ya nshiku sha kwa Mose na Yoshua,Yehova alisontele abapingushi pa kuti baletungulula abantu bakwe. Ilyo kwali ishamfumu, Yehova alisontele bakasesema pa kuti baletungulula abantu bakwe. Imfumu ishali ne cishinka shaleumfwa ifyo bakasesema balesheba. Ku ca kumwenako, Imfumu Davidi yali-icefeshe kabili yalyumfwile ilyo kasesema Natani ailungike. (2 Sam. 12:​7, 13; 1 Imila. 17:​3, 4) Imfumu Yehoshafati yalikonkele ifyo kasesema Yahasiele ayebele kabili yalikoseleshe na baYuda ukuti bacetekele bakasesema ba kwa Lesa. (2 Imila. 20:​14, 15) Ilyo Imfumu Hisekia yasakamikwe sana, yalembeele kasesema Esaya ukuti ayafwe. (Esa. 37:​1-6) Lyonse imfumu nga shakonka ifyo Yehova alesheba, aleshipaala kabili alecingilila no luko. (2 Imila. 20:​29, 30; 32:22) Abena Israele bonse balingile ukumona ukuti Yehova alebomfya bakasesema pa kutungulula abantu bakwe. w24.02 ibu. 21 para. 8

Satana afwaya twala-ampana na bantu abengalenga catukosela sana ukulakonka amafunde ya kwa Yehova. Tulingile ukulaibukisha ukuti abo twampana nabo, te balya fye abo tuba nabo, lelo na balya bene abo tulanshanya nabo pa Intaneti. Tufwile ukulwisha na maka pa kuti tatuletontonkanya nga bantu aba muli cino calo abatontonkanya ukuti caliba fye bwino ukucita ifyabipa. Twalishiba ukuti tacawama ukucita ifyabipa. (Efes. 4:​19, 20) Na lyo line tulingile ukuyipusha atuti: ‘Bushe naliba uwacenjela sana pa kuti nila-ampana na abo momba nabo, abo nsambilila nabo nelyo abantu bambi abashacindika amafunde ya kwa Yehova ayalungama? Bushe nalishipa pa kuti ndekonka amafunde ya kwa Yehova nangu ca kuti abantu bamo kuti bamona kwati nalicilamo ukuba umulungami?’ Nga fintu Baibo ilanda pali 2 Timote 2:​20-22, na mu cilonganino mwine tulingile ukuba abacenjela ilyo tulesala abengaba ifibusa fyesu. Tufwile ukulaibukisha ukuti Abena Kristu banensu bamo te kuti balenge twatwalilila ukuba aba cishinka ilyo tulebombela Yehova. w24.03 amabu. 22-23 amapara. 11-12

Bushe mwalitontonkanyapo ifyo Yehova aba? Baibo ilalondolola Yehova mu nshila ishalekalekana nangu ca kuti tamoneka. Baibo ita Yehova ukuti “kasuba kabili ni nkwela.” Imwita no kuti “mulilo uonaula.” (Amalu. 84:11; Heb. 12:29) Esekiele alondolwele Yehova ukuti alemoneka nge libwe lya safiri, alebeeka nge cela, kabili alemoneka ngo mukolamfula. (Esek. 1:​26-28) Apo te kuti tumone Yehova, nalimo kuti catukosela ukumfwa ukuti alitutemwa. Bamo kuti cabakosela ukumfwa ukuti Yehova alibatemwa pa mulandu ne fyabipa ifya bacitikilapo. Yehova aleshiba ifyo tumfwa kabili aleshiba ne co cingakosela ukupalama kuli ena. Pa kuti tupalame kuli ena, alitulondolwela imibele yakwe iisuma mu cebo cakwe. Ishiwi limo ililondolola bwino bwino ifyo Yehova aba, kutemwa. (1 Yoh. 4:8) Ukutemwa e kulenga alecita ifintu fyonse. Lesa aliba sana no kutemwa ica kuti alatemwa na bantu abashamutemwa.—Mat. 5:​44, 45. w24.01 ibu. 26 amapara1-3

Yehova alipeele Mose umulimo wa kufumya abena Israele mu Egupti, kabili alibapeele no bushininkisho bwa kuti e walebatungulula ukupitila muli Mose. Ku ca kumwenako, mu nshita ya kasuba aletungulwila abena Israele ku ntumba ye kumbi, kabili mu nshita ya bushiku alebatungulwila ku ntumba ya mulilo. (Ukufu. 13:21) Mose alekonka intumba ye kumbi ne ntumba ya mulilo, kabili ifi fyatungulwile Mose na bena Israele kuli Bemba Wakashika. Abena Israele balitiinine sana pantu ku ntanshi yabo kwali Bemba Wakashika e lyo ku numa kwali abashilika abena Egupti abalebapepeka. Lelo Mose talufyenye. Yehova e watungulwile abena Israele kuli Bemba Wakashika ukupitila muli Mose. (Ukufu. 14:2) Lyena Lesa alibapuswishe mu nshila ya kupapusha. (Ukufu. 14:​26-28 ) Ukutula apo ifi fyacitikile, pa myaka 40 Mose alitwalilile ukucetekela ukuti Yehova alebomfya intumba ye kumbi pa kutungulula abantu bakwe mu matololo. (Ukufu. 33:​7, 9, 10) Yehova alelanda na Mose mu ntumba ye kumbi. Lyena Mose na o ale-eba abantu ifyo Yehova alemweba. Abena Israele balimwene bwino bwino ukuti Yehova e walebatungulula ukupitila muli Mose. w24.02 ibu. 21 amapara. 4-5