Umulandu Tukabila Icitetekelo na Mano
Ifishinka Fikalamba Ukufuma Muli Kalata wa kwa Yakobo
ABABOMFI ba kwa Yehova bakabila ukushipikisha lintu bali pe samba lya fya kwesha. Bafwile na kabili ukusengauka imyendele iyo ingafumamo ukukanasuminisha kwa bulesa. Ifishinka fya musango fyalikomailwapo muli kalata wa kwa Yakobo, kabili ukucita icintu cimo pa lwa fyene ciita pa citetekelo cacincila na mano ya ku mulu.
Kalemba wa iyi kalata taishibishe umwine nga umo uwa batumwa babili aba kwa Yesu abetwa amashina Yakobo lelo nga ‘umusha wa kwa Lesa kabili uwa kwa Kristu.’ Mu kupalako, munyina citika uwa kwa Yesu Yuda asosa ukuti ali “musha wa kwa Yesu Kristu, kabili munyina wa kwa Yakobo.” (Yakobo 1:1; Yuda 1; Mateo 10:2, 3) E ico, munyina citika uwa kwa Yesu Yakobo mu kushininkisha e walembele iyi kalata yakwata ishina lyakwe.—Marko 6:3.
Iyi kalata tailumbulula ubonaushi bwa Yerusalemu mu 70 C.E., kabili kalemba wa lyashi lya kale Josephus alangilila ukuti Yakobo alipaiwe pa mulandu wa cisumino mu kwipipa pa numa ya mfwa ya mulashi wa ciRoma Feste mupepi na 62 C.E. Mu kumonekesha, lyene, kalata yalembelwe pa ntanshi ya 62 C.E. Yalungatikwe ku “mikowa ikumi na ibili” iya kwa Israele wa ku mupashi, pantu yatuminwe kuli abo bakwete “icitetekelo ca kwa Shikulwifwe Yesu Kristu.”—Yakobo 1:1; 2:1; Abena Galatia 6:16.
Yakobo abomfya ifilangililo ifyo fingatwafwa ukwibukisha ukufunda kwakwe. Ku ca kumwenako, alangilila ukuti umuntu uuleipusha amano kuli Lesa talingile ukutwishika, “pantu uutwishika apale bimbi lya muli bemba ilyaimiwa no kusensenunwa ku mwela.” (1:5-8) Ululimi lwesu lulingile ukulamwa pa mulandu wa kuti kuti lwatungulula inshila yesu nga fintu naosa atungulula ubwato. (3:1, 4) Kabili pa kubomba ne fya kwesha, tulingile ukulangisha ukushipikisha kwatekanya ukupala umulimi lintu alepembelela ukulobolola.—5:7, 8.
Icitetekelo, Ifya kwesha, ne Milimo
Yakobo mu kubalilapo alangilila ukuti kuti twaba aba nsansa nga Bena Kristu te mulandu ne fya kwesha. (1:1-18) Fimo ifya ifi fya kwesha, pamo nga ukulwala, fya lyonse ku bantunse bonse, lelo Abena Kristu na bo balacula pa kuba abasha ba kwa Lesa na ba kwa Kristu. Yehova akatupeela amano yakabilwa ku kushipikisha nga ca kuti twatwalilila ukwipusha yene mu citetekelo. Tatwesha ne fintu fya bubifi, kabili kuti twashintilila pali wene ku kupayanya icili icisuma.
Pa kupokelela ukwaafwa kwa kwa Lesa, tufwile ukumupepa ukupitila mu milimo iyo ilangisha icitetekelo cesu. (1:19 to 2:26) Ici cifwaya ukuti tube “bakacita wa cebo,” te ba kuumfwa fye. Tufwile ukulama ululimi, ukusunga inshiwa na bamukamfwilwa, no kuba ababula kabi ukufuma ku calo. Nga ca kuti twayafwilishe abakankala no kusula abapiina, kuti twatoba “amalango ya bufumu” aya kutemwa. Tulekabila na kabili ukwibukisha ukuti icitetekelo cilangililwa ne milimo, nga fintu ifya kumwenako fya kwa Abrahamu na Rahabu filangilila bwino. Mu cine cine, “icitetekelo icabule milimo ninshi califwa.”
Amano ya ku Mulu ne Pepo
Bakasambilisha bakabila fyonse fibili icitetekelo na mano pa kubomba imilimo yabo. (3:1-18) Balikwata icishingamo cafina nga bakasambilisha. Ukupala bene, tufwile ukulama ululimi—icintu cimo ico amano ya ku mulu yatwaafwa ukucita.
Amano na kabili yalatulenga ukwishiba ukuti ukunakila ku kukongama kwa ku calo kuti kwatoba ukwampana kwesu na Lesa. (4:1 to 5:12) Nga ca kuti twalilwa ukufika pa mabuyo ya kaso nelyo twalisenuka bamunyina, tulekabila ukulapila. Kabili fintu caba icacindama ukusengauka bucibusa ne ci calo, pa kuti ici caba bucende bwa ku mupashi! Shi twisula ukufwaya kwa kwa Lesa pa kupekanya kwa kutemwa ifimoneka, kabili shi natuibake ku mupashi wa kukanatekanya ukulola kuli umo no munankwe.
Uuli onse uwalwala lwa ku mupashi alingile ukufwaya ukwaafwa kwa baeluda ba cilonganino. (5:13-20) Nga ca kuti imembu shacitwa, amapepo yabo no kufunda fikatwaafwa ukubwesha ubutuntulu bwa ku mupashi ubwa mubembu walapila. Na kuba, “[uwabwesha] umubembu mu kuluba kwa mibele yakwe, akapususho mweo [wa kwa kacita wa fibi] ku mfwa [ya ku mupashi kabili iya ciyayaya].”
[Akabokoshi pe bula 23]
Bakacita wa Cebo: Tulingile ukuba “bakacita wa cebo, te ba kuumfwa fye iyo.” (Yakobo 1:22-25) Uumfwa fye “apalo muntu uulolekeshe cinso cakwe ca cifyalilwa mu cilola.” Pa numa ya kubebeta ukwipi, ukwasakamanisha afumapo “ilyo line alabo musango aba.” Lelo ‘kacita wa cebo’ mu kusakamanisha alolekesha pe funde lyapwililika ilya kwa Lesa, nelyo ilyakumanina, ukufukatila icili conse icifwaikwa ku Mwina Kristu. ‘Alekalamo,’ ukutwalilila ukubebeta ilyo ifunde mu kuba ne mifwaile ya kucita ukulungika pa kuinashisha kuli lyene mu kupalamisha. (Ilumbo 119:16) Ni shani fintu ‘kacita wa mulimo’ apusanina ukufuma ku muntu uuceba mu cilola no kulaba fintu cisokolola? Pantu, kacita abika icebo ca kwa Yehova mu kubomba no kuipakisha ukusenamina Kwakwe!—Ilumbo 19:7-11.