Ifipusho Ukufuma ku Babelenga

◼ Ni mu kukosa kwaba shani kuntu Umwina Kristu alingile ukucincintila ukukuushishamo kwa mulopa uko kupeelwe icipope nelyo ukusuminishiwa ne cilye?

Imibele imo imo yalibe yaibela, e co takuli ifunde lya kusanshamo fyonse pali ici. Abena Kristu balishibikilwa ku ‘kupeela ifya kwa Kaisare kuli Kaisare’ mu mucinshi, ukumfwila amafunde ya makamfulumende ya ku calo. Nalyo line, balamwensekesho kuti ukukakililwako kwabo ukwacilapo kuli kwa kupeela ‘ifya kwa Lesa kuli Lesa,’ ukukanatoba ifunde lyakwe.—Marko 12:17.

Abena Roma 13:1-7 balondolola ukwampana kwa Bena Kristu kuli “bakateka bacilamo” aba kamfulumende. Amakamfulumende ya musango yo yalikwata amaka ku kupanga amafunde nelyo ukupeela ukutungulula, ilingi line ku kutwala pa ntanshi ubusuma bwa bantu bonse. Kabili amakamfulumende ‘yasenda ulupanga’ pa kupampamika amafunde yabo no ‘kucito bukali kuli kacita wa fibi.’ Pa kuba abanakila kuli bakateka bacilamo, Abena Kristu bafwaisha ukumfwila amafunde ne fipope fya cilye, lelo uku kunakila kufwile ukuba ukwayampanako. Nga ca kuti Umwina Kristu aipushiwa ukunakila ku cintu cimo ico cingaba kutobwa kwe funde lya kwa Lesa ilyacilapo kusumbuka, ifunde lya bulesa lisa intanshi; libuula icifulo ca ntanshi.

Amafunde yamo aya muno nshiku ayo ayaba ayasuma mu kutendekelako kuti pambi yabomfiwa bubi bubi ku kusuminisha ukupatikisha ukukushishamo kwa mulopa pa Mwina Kristu. Muli uyu mulandu Abena Kristu bafwile ukubuula ukwiminina kumo kwine kuntu umutumwa Petro abuulile: “Tuli no kunakila Lesa [pamo nga kateka, NW] ukucilo kunakila abantu.”—Imilimo 5:29.

Yehova akambishe abena Israele ukuti: “Te kwesho [kulyo] mulopa: pantu umulopa e mweo; kabili mwikaliila umweo kumo ne nama.” (Amalango 12:23) Ubupilibulo bwa Baibolo ya ciYuda ubwa 1917 bubelengwo kuti: “Beni fye abashitelententa mu kukanalya umulopa.” Kabili Isaac Leeser apilibwile ici cikomo ukuti: “Beni fye abashangila ukuti mwilya umulopa.” Bushe ico cileumfwika kwati ababomfi ba kwa Lesa bali no kuba abashayangwako nelyo aba muleele pa lwa kusungilila ifunde lyakwe?

Mu kuba no mulandu usuma Abena Kristu baliba abapampamina umupwilapo ukumfwila Lesa, nelyo fye nga ca kuti amakamfulumende yabatungulwile mu kupusanako. Profesa Robert L. Wilken alemba ukuti: “Abena Kristu tabakene fye umulimo [wa ciRoma] uwa bushilika lelo tabali no kupokelela iofesi lya cintubwingi nelyo ukubuula icishingamo icili conse ku kutungululwa kwa misumba.” (The Christians as the Romans Saw Them) Ukukaana kuti kwapilibula ukwishibikwa nga bakatoba ba mafunde nelyo ukusenukilwa ku cibansa ca cina Roma.

Abena Kristu ilelo balingile na bo bene ukuba abashitelententa, abapingulapo mu kushangila ukukanatoba ifunde lya bulesa, nangu cingati ico cibabika mu busanso bumo ukulosha ku makamfulumende ya ku calo. Ifunde lyasumbukisha ilya mu kubumbwa konse—ifunde lya kwa Lesa—lifwaya ukuti Abena Kristu bataluke ku mulopa, pamo fye nge fyo bakambishiwa ukusengauka ubulalelale (bucisenene bwa bwamba). Baibolo ita ifi fibindo “ififwile ukucitwa.” (Imilimo 15:19-21, 28, 29) Ifunde lya musango yo ilya bulesa talili no kusendwa mu kwanguka, nge cintu cimo ica kumfwilwa nga ca kuti fye cili icalinga nelyo tacilepeela impika. Ifunde lya kwa Lesa lifwile ukumfwilwa!

Kuti twatesekesha, lyene, umulandu Umwina Kristu wacaice uulumbwilwe pe bula 12 aebele icilye ukuti “alangulwike ukukuushishamo mulopa ngo kwingililwa kwa mubili wakwe kabili akulingenye ku bucende bwa kwikata kama.” Bushe umwanakashi uli onse uwa Bwina Kristu, umwaice nelyo umukalamba, mu muleele kuti anakila ku bucende bwa kwikata kama, nangu cingati kwaliko ukusuminisha kwa mwi funde ukwa kuti ubulalelale bwa kusansa kwa kwampana kwa bwamba bucitwe?

Mu kupalako, uwa myaka ya bukulu 12 uwambwilwe pe bula limo line tashiile ukutwishika ukuti ‘aali no kulwisha ukukushishamo mulopa ukuli konse ukwasuminishiwa ne cilye no lupikwe lonse aali no kukwata, ukuti aali no kupunda no kushomboka, ukuti aali no kutinta icibotolo ca kwingishishako umulopa ukufuma ku kuboko kwakwe kabili aali no kwesha ukonaula umulopa mwi botolo pa busanshi bwakwe.’ Apingwilepo mu kushangila ukumfwila ifunde lya bulesa.

Yesu alifumine mu ncende lintu ibumba lyafwaile ukumucita imfumu. Mu kupalako, nga ca kuti ukukushishamo umulopa ukwasuminishiwa ne cilye kwamoneke ukwapalako, Umwina Kristu kuti pambi asobolapo ukusengauka ukuba pa mulola ku kutoba kwa musango uyo ukwe funde lya kwa Lesa. (Mateo 10:16; Yohane 6:15) Pa nshita imo ine, Umwina Kristu afwile mano mano ukufwaya ukundapa kwa fya cipatala ukwa kusalapo, muli fyo ukucita ukubombesha kwine kwine ku kusungilila no kunonka cipya cipya ubutuntulu bwakumanina.

Nga ca kuti Umwina Kristu alibikileko ukubombesha kwa maka nga nshi ku kusengauka ukutobwa kwe funde lya kwa Lesa pa mulopa, bakateka kuti pambi bamulanguluka nga katoba we funde nelyo ukumulenga uwawaminwa ukulubulula. Nga ca kuti ukukanda kwalifuminemo, Umwina Kristu kuti acimona ngo kuculila ubulungami. (Linganyeniko 1 Petro 2:18-20.) Lelo mu milandu iingi, Abena Kristu balisengauka ukukushishamo umulopa kabili mu kuba no kusakamana kwa fya cipatala ukwakampuka balipola, ica kuti takuli impika sha mwi funde ishibelelela shafuminemo. Kabili icacilishapo ukucindama, balisungilila bumpomfu bwabo kuli Kapeela wabo uwa Bumi kabili Kapingula wa Bulesa.