Mwe Misepela—Cisambilisho ca kwa Ani Mumfwila?
“Bamo bakafutukako ku citetekelo pa kwangwe . . . fisambilisho fya [fibanda, NW].”—1 TIMOTE 4:1.
1. (a) Kusalapo nshi kuntu imisepela bakwete? (b) Ni shani fintu Yehova asambilisha?
ICIPUSHO pano icilungikwe ku misepela cili ca kuti, Cisambilisho ca kwa ani mumfwila? Ici ciletubululo kuti imwe mwe baice mwalikwata ukusalapo. Ukusalapo kwaba pa kati ka kwankula ku kusambilisha kwa bulesa no kukonka ifisambilisho fya fibanda. Yehova asambilisha ukupitila mu Cebo cakwe, Baibolo, pamo na mu butumikishi bwa abo abomfya nga beminishi bakwe pe sonde. (Esaya 54:13; Imilimo 8:26-39; Mateo 24:45-47) Lelo bushe wapapa ukuti ifibanda na fyo filasambilisha?
2. Mulandu nshi cabele cakatama ukuibaka ku fisambilisho fya fibanda maka maka pali ino nshita?
2 Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Mu nshita ishikakonkapo bamo bakafutukako ku citetekelo pa kwangwe mipashi ya kulufya, ne fisambilisho fya fibanda.” (1 Timote 4:1) Apo tuleikala mu “nshiku sha kulekelesha” lintu Satana ne fibanda fyakwe bali abacincila mu kuibela, bushe wamono mulandu twaipushisha icipusho ca kuti, Cisambilisho ca kwa ani mumfwila? (2 Timote 3:1-5; Ukusokolola 12:7-12) Apantu Satana ne fibanda fyakwe baliba aba bucenjeshi nga nshi, aba kusembeleka nga nshi mu nshila shabo isha mibombele, cili icakatama ukuti upeele ukulanguluka kwaibela kuli ici cipusho.—2 Abena Korinti 11:14, 15.
Ifibanda ne Fisambilisho fya Fiko
3. Ni bani baba e fibanda, kabili cinshi caba imifwaile ya fiko, kabili ni shani fifwaya ukupwilikisha yene?
3 Ifibanda fyali pa nshita imo ni bamalaika ba kwa Yehova, lelo fyapondokele Kabumba wa fiko na muli fyo fyabele ifinankwe fya kwa Satana. (Mateo 12:24) Imifwaile ya fiko yaba kubosha abantu no kubafumya ku kubombela Lesa. Pa kupwilikishe ci, ifibanda fibomfya bakasambilisha ba buntunse ku kutwala pa ntanshi inshila ya bumi iya kaso, iya bucisenene iyasenukwa kuli Yehova. (Linganyako 2 Petro 2:1, 12-15.) Ukupitulukamo kwa fintu abali kale bamalaika ba busumino basangwike ifibanda kwalakwaafwa ukwishiba ifisambilisho fya fiko ne nshila ya bumi intu ifi fisambilisho fitwala pa ntanshi.
4. (a) Mulandu nshi bamalaika babulilwe cumfwila baishile kwi sonde mu kasuba ka kwa Noa? (b) Cinshi cacitike kuli bamalaika babifi no bufyashi bwabo mu kati ka Lyeshi?
4 Mu nshiku sha kwa Noa, bamalaika bamo bacebushiwe sana ku bana banakashi bayemba aba bantu ica kuti ifi fibumbwa fya mupashi fyashile ififulo fyabo mu muulu ukwisa kwi sonde. Ukwampana kwa bwamba na banakashi kwafuminemo ubufyashi bwa mikeulu ubwainikwe abaNefili. Apantu tacaba ca cifyalilwa ku fibumbwa fya mupashi ukuupana na bantunse, cintu bamalaika babulwe cumfwila bacitile na balya banakashi calubene fye nge ncitilo sha kwampana kwa bwamba bumo bwine isho shacitilwe pa numa na baume na bakalume ba mu Sodomu. (Ukutendeka 6:1-4; 19:4-11; Yuda 6, 7) Nangula ca kuti abanabo ba mu cupo aba bamalaika balilobele mu menshi ya lyeshi capamo na bana babo aba mikeulu, bamalaika babifi balisotwele imibili yabo iyasangwilwe iya munofu no kubwelela ku muulu uko basangwike ifibanda ifibusa fya kwa Satana Ciwa.—2 Petro 2:4.
5. Musango nshi uwa fibumbwa untu ifibanda fyaba, kabili ni shani fyesha ukupinuna amafunde ya kwa Lesa?
5 Mu cilolwa ca ifi fyashingulukako ifya mu lyashi lya kale, bushe wamona umusango wa fibumbwa untu ifibanda mu cine cine fyaba? Fyaba ifyanyonganika icifyalilwa ca kwampana kwa bwamba ifyaba fikasongelekanya fishimoneka ifya ici calo capena ku kwampana kwa bwamba. Nangula ca kuti fyalicilikilwa ku kusangukila na kabili mu mibili ya bantunse, balasanga ubuseko mu kupaasuka kwa kwampana kwa bwamba ukwa abo bantu fingabosha pe sonde. (Abena Efese 6:11, 12) Ifibanda fyesha ukupinuna amafunde ya kwa Yehova ukukuma ku musangwela ne mibele isuma pa kuyalenga ukumoneka ayabamo ifibindo mu kucishamo. Ifi fimalaika fibifi fisumbula bucisenene bwa bwamba nge nshila ya bumi iya lyonse, iya buseko.
Ukutwala pa Ntanshi Ifisambilisho fya Fibanda
6. Mulandu nshi tatulingile ukubela abapapushiwa ukuti ifibanda filatwala pa ntanshi ifisambilisho fya fiko mu nshila ya mu bumfisolo?
6 Ukuti ifibanda fili no kutwala pa ntanshi ifisambilisho fya fiko mu nshila ya mu bumfisolo tacilingile ukutupapusha, apantu iyi e nshila intu intungulushi ya fiko, Satana Ciwa, yabomfeshe mu kubepa Efa. Ibukisho kuti alandile kuli wene pamo nga uwalefwaya ukuba uwa kwaafwa. “Kabili Lesa asosele, ati, Mwilalyako ku muti onse wa mwi bala, mwa?” e fyaipwishe Satana. Kabili mu kubamo ubucenjeshi aeseshe ukupinuna icisambilisho ca kwa Lesa pa kweba Efa ukuti aali no kunonkelamo pa kulya ku cimuti cabindilwe. “Mu bushiku mukalyako,” e fyo Ciwa alaile, “e mukashibulwa amenso yenu, kabili mukaba nge milungu, abaishibo busuma no bubi.” (Ukutendeka 3:1-5) Muli fyo Efa alibelelekwe, ee ukusembelekwa, mu kukanaumfwila Lesa.—2 Abena Korinti 11:3; 1 Timote 2:13, 14.
7. Cinshi caba e ca kufumamo ca fisambilisho fya mu bumfisolo ifya fibanda, kabili kusoka nshi kuntu ici cipayanya?
7 Mu nshita sha nomba line, na mo, abengi balisembelekwa. Ifibanda mu bucenjeshi fyalitwala pa ntanshi bucisenene bwa bwamba ica kuti bwalipokelelwa ku bengi abo kale balebusenuka. Ku ca kumwenako, lintu kalemba walumbuka uwa mikululo ya kupanda mano mu United States ayaswike kalata pa mulandu wa bantu bashaupana ukukwata ukwampana kwa bwamba, alembele ukuti: “Nshatalile ntontonkanya ukuti nali no kubwelele numa pali uyu mulandu, lelo nomba ninsumina ukuti abantu babili abaletontonkanya mu kushika pa lwa cupo balingile ukulaimako inyendo shinono pa mpela ya milungu capamo ku kwesha ukulingana kwabo.” Lyene alundileko kuti: “Nshilesumino kuti ifyo e fyo nalembele!” Nelyo fye wene taali na kusumino kuti aleafwilisha ubulalelale, lelo alicitile! Mu kumfwika, tufwile ukuba abasakamana ukuti ifisambilisho fya fibanda tafyambukile imimwene yesu iya fibelesho ifyo Lesa asenuka.—Abena Roma 1:26, 27; Abena Efese 5:5, 10-12.
8. (a) Ni shani fintu ishiwi “icalo” libomfiwa muli Baibolo (b) Nani ateka icalo, kabili ni shani abakonshi ba kwa Yesu balingile ukumona icalo?
8 Tatufwile ukulaba ukuti Satana aba e “kateka wa pano isonde.” Na kuba, umutumwa Yohane atile “icalo conse calaala mu maka ya mubifi.” (Yohane 12:31; 1 Yohane 5:19, NW) Ca cine, Yesu inshita shimo abomfeshe ishiwi “icalo” ukulosha ku mutundu onse uwa buntunse. (Mateo 26:13; Yohane 3:16; 12:46) Libili libili, nangu cibe fyo, abomfeshe ishiwi “icalo” ku kulosha kuli sosaite wateyanishiwa uwa buntunse onse uwaba ku nse ya cilonganino ca cine ica Bwina Kristu. Ku ca kumwenako, Yesu atile abakonshi bakwe tabafwile ukuba “ulubali lwa calo,” (sosaite wa buntunse uushalungama) no kuti ico tabaali lubali lwa calo, icalo cali no kubapata. (Yohane 15:19; 17:14-16, NW) Baibolo mu kulundapo yasokele ukuti tulingile ukusengauka ukuba ifibusa fya ici calo icitekwa na Satana.—Yakobo 4:4.
9, 10. (a) Fintu nshi ifya ku calo ifibimbula ulunkumbwa lushalinga ulwa kwampana kwa bwamba? (b) Ni shani cingacitika ukwishiba uwaba ku numa ya cintu ifya kusekesha fya ku calo fisambilisha?
9 Umutumwa Yohane acincishe ukuti: “Mwitemwa pano isonde, nangu fya pano isonde.” Na kabili atile: “Conse ca pano isonde, lunkumbwa lwa mubili, no lwinso lwa menso, na mataki ya miikalile ino, tacafuma kuli Shifwe.” (1 Yohane 2:15, 16) Tontonkanya pali ici. Cinshi cabako mu calo ilelo icibimbula ulunkumbwa lwalubana, tutile ku kwampana kwa bwamba kushili kwa mwi funde? (1 Abena Tesalonika 4:3-5) Ni shani pa lwa bwingi bwa nyimbo sha mu calo? Mushika wa bakapokola mu California uubeebeeta imikalile ya bashimilandu bakakilwa ku nse atile: “Pa citendekelo, inyimbo shisambilisha ukuti taulingie ukukutika ku bafyashi bobe, no kuti ulingile ukwikala ubumi mu nshila ulefwailamo.” Bushe walishiba intulo ya cisambilisho icipeelwa mu nyimbo sha musango yo?
10 Ibukisha Satana, mu cituntulu, aebele Efa ukuti: ‘Uleipusula. Uleikala ubumi mu nshila ulefwailamo. Uleipingwila we mwine icili cisuma ne cili cabipa. Taulekabila ukukutika kuli Lesa.’ (Ukutendeka 3:1-5) Bushe uyo te musango umo wine uwa bukombe busangwa mu bwingi bwa nyimbo sha mu calo? Lelo ifibanda tafisambilisha fye ukupitila mu nyimbo epela. Na kabili filabomfya amaprogramu ya bukwebo aya pa televisioni, ifikope fisela, na mavideo ku kusambilisha. Ni shani fyo? Cisuma, inshila sha kumfwaninamo isha mu calo shitambika ifya kusekesha ifilenga ifisambilisho fya mibele isuma ifya kwa Lesa ukumoneka ifya kutitikisha. Fisumbula ubulalelale pa kukomaila pali bwene no kutambika bwene ngo busuma.
11. Ukulanda ulwa mibele isuma, cinshi cintu televisioni ilingi line isambilisha?
11 Magazini wa U.S.News & World Report alondolwele ukuti: “Mu 1991, imilabasa [ya U.S.] itatu iyauminkana pamo yalangishe ukucila pa tushita twa kwampana kwa bwamba 10,000 mu kati ka nshita lintu icinabwingi batambako televisioni; ku kumoneka ukuli konse ukwalelangisha ukwampana kwa bwamba pa kati ka bantu baupana, imilabasa yalangishe ukumoneka 14 ukwa kwampana kwa bwamba ukwa bashaupana.” Pa kulangisha utushita utwacila pali 9,000 mu mwaka umo utwa kwampana kwa bwamba kushili kwa mwi funde mu kati ka nshita lintu icinabwingi batambako, cinshi wingatila e cintu televisioni ilesambilisha? Barry S. Sapolsky, uwali kalemba munankwe uwa lipoti “Ukwampana kwa Bwamba Muli Televisioni wa Nshita Icinabwingi Batambako: 1979 Ukulinganya na 1989,” alondolola ukuti: “Nga ca kuti uwa myaka ya kwaluka atamba TV imyaka iingi uko abantu baibimba mu mibele ya cintemwa ca kukuntukilwa fye nelyo incitilo ine ine, aya makana ya fikope mu kupita kwa myaka yakabasambilisha ukuti ukwampana kwa bwamba kwalibamo buseko—kabili takwakwata ifya kufumamo ifili fyonse.” Takuli kutwishika pa lwa ici: Ifya kusekesha fya ku calo fisambilisha abacaice ukuti takwaba mafunde, ukuti ubulalelale bwalipokelelwa, no kuti takwaba ifya kufumamo fyabipa pa kwikala mu nshila intu Lesa asenuka.—1 Abena Korinti 6:18; Abena Efese 5:3-5.
12. Mulandu nshi ifya kusekesha fya ku calo fibikila icintiinya ukucilisha ku misepela ya Bwina Kristu?
12 Inyimbo sha mu calo, ifikope fisela, amavideo, na televisioni fyaelenganishiwa ku kucebusha abacaice. Fikubanya ifisambilisho fya kubosha ifya fibanda! Lelo bushe ici cilingile ukuba ica kupapusha? Tontonkanya pa lwa cene. Nga ca kuti ubutotelo bwa bufi na mapolitiki fyaba lubali lwa calo ca kwa Satana—kabili mu kulengama e fyo fyaba—bushe cilapanga amano ukusumino kuti ifya kusekesha fintu icalo citwala pa ntanshi fyalilubuka ku kusonga kwa fibanda? Imwe mwe bacaice ukucilisha mulekabila ukuba abalola “ukukanaleka icalo camushinguluka ukumufenenkesha mu kumumunga kwa ciko.”—Abena Roma 12:2, The New Testament in Modern English, kuli J. B. Phillips.
Ibeebeete we Mwine
13. Kuibebeta kwa pa lobe nshi kulingile ukucitwa?
13 Umulandu wa untu umfwila ifisambilisho fyakwe upiminwa te ku milandile yobe kweka fye lelo na ku ncitilo shobe. (Abena Roma 6:16) E co ipushe we mwine, ‘Bushe imibele yandi ne nshila yandi iya bumi fileambukilwako mu kukanalinga na fintu nsambilila ukupitila mu nshila sha mu calo isha kukubanishishamo? Bushe kuti pambi ifisambilisho fya fibanda filepeka mu bumi bwandi?’ Pa kukwaafwa ukwasuka ifipusho fya musango yo, mulandu nshi te kulinganishisha ubukulu bwa nshita no kubombesha ubikako pa kusambilila Baibolo, ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, no kulanda kuli bambi pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa ne yo upoosa ku kutamba TV, ukukutika ku nyimbo, ukwakana mu cangalo watemwisha, nelyo ukuibimba mu mibombele yapalako? Apantu ifyafula fili mu busanso—mu cituntulu, ubumi bobe bwine—cita ukuibeebeeta kwafumaluka.—2 Abena Korinti 13:5.
14. Cinshi cikambukila ubutuntulu bwesu ubwa ku mupashi, kabili litontonkanyo nshi ilyakakala tulingile ukusunga mu muntontonkanya?
14 Waliba uwaibukila ukuti ica kulya ca ku mubili cintu ulya cikambukila ubutuntulu bobe ubwa ku mubili. Mu kupalako, ubutuntulu bobe ubwa ku mupashi bulambukilwako na cintu ulisha umuntontonkanya obe no mutima. (1 Petro 2:1, 2) Ilintu kuti waibepa we mwine ukukuma ku cintu amabuseko yobe aya cine cine yaba, te kuti ubepe Kapingula wesu, Yesu Kristu. (Yohane 5:30) E co ipushe we mwine ukuti, ‘Nga ca kuti Yesu aali pe sonde, bushe kuti nalengwe nsoni nga aingile mu mwandi no kumfwa inyimbo shandi nelyo nga amona ifyo ndetamba?’ Icishinka cakakala cili ca kuti Yesu alemona kabili alishiba incitilo shesu.—Ukusokolola 3:15.
Cincintila Ifisambilisho fya Fibanda
15. Mulandu nshi Abena Kristu balingile ukulwishisha na maka ukucincintila ifisambilisho fya fibanda?
15 Ukutitikisha kuntu ifibanda fibika pa bacaice ukuti bomfwile ifisambilisho fya fiko kukalamba. Iyi mipashi ibifi imoneka ukutambika ubumi bwa kwikushiwa kwa apo pene—ubwa musamwe no buseko. Pa kuti engasekesha Lesa, Mose wa pa kale alikene “nshita ya bwanalale iya lubembu” pamo nge cilundwa calumbuka ica cinshingwa-ŋanda ca kwa Farao. (AbaHebere 11:24-27) Tacayanguka ukukaana cintu ifibanda fitambika, e co ufwile ukulwisha na maka pa kucite calungama. Ici caliba ukucilisha ica cine pantu twalipyana ulubembu kabili imitima yesu ilingi line ifuluka ukucita icabipa. (Ukutendeka 8:21; Abena Roma 5:12) Pa mulandu wa kukongama kwa lubembu, nangu mutumwa Paulo aali no kuba uwakosa ku mwine eka no kukanaleka ulunkumbwa lwa ku mubili ukumuteka.—1 Abena Korinti 9:27; Abena Roma 7:21-23.
16. Ni shani fintu imisepela ingacincintila ukutitikisha kwa kuibimba mu myendele ya bucisenene?
16 Nangu cingati pambi kuti watunkwa ‘ukukonka icinabwingi ku fibi,’ Lesa kuti akwaafwa ukucincintila ukutitikisha ukufuma ku banobe ku kusupila inshila yabo iyalubana. (Ukufuma 23:2; 1 Abena Korinti 10:13) Lelo ufwile ukukutika ku kutungulula kwa kwa Lesa, ukusunga ifyebo fyakwe mu mutima obe. (Ilumbo 119:9, 11) Ulekabila ukwishibo kuti lintu abacaice baba beka, ulunkumbwa lwa kwampana kwa bwamba kuti lwakula no kutungulula ku kutobe funde lya kwa Lesa. “Lintu ndi neka na cibusa wandi umulumendo, umubili wandi ufwaya ukucite cintu cimo kabili bongobongo wandi anjeba ukucita cimbi,” e fyasumine umusepela umo. E co ishiba umwa kupelela mobe no kwiluka ukuti umutima obe wa kufutika. (Yeremia 17:9) Wilaibika weka. (Amapinda 18:1) Bika umwa kupelela pa kulumbulula kwa cintemwa. Ne ca bucindami bwaibela, ulepalamina fye kuli abo abatemwa Yehova kabili abakwata umucinshi washika ku mafunde yakwe.—Ilumbo 119:63; Amapinda 13:20; 1 Abena Korinti 15:33.
17. Cinshi cingafwilisha imisepela ya Bwina Kristu ukunonka ubukose bwa kucincintila ifisambilisho fya fibanda?
17 Ukusambilila kwasakamana ukwa mpapulo sha Bwina Kristu ishateyanishiwa ku kukoshiwa kobe ukwa ku mupashi kukakwaafwa. Ku ca kumwenako, languluka icitabo Ifipusho Abacaice Bepusha—Ifyasuko Fibomba ne cipandwa “Ukulwa kwa Kucita Icalungama” mu citabo ca Kuti Waikala Kuli Pe na pe muli Paradise Pe Sonde. Leka ukufunda kwa mu Malembo ukwapeelwa kwingile mu kushika mu muntontonkanya obe no mutima, kabili kukakukosha. Icishinka ico ushifwile ukulaba cili ca kuti muli cino calo calamwa ne fibanda ukucite calungama takwayanguka. E co lwisha na maka. (Luka 13:24) Kuula ubukose bobe ubwa ku mupashi. Wilapashanya abanaka, aba mwenso abakonkelela icinabwingi.
Nonkelamo mu Kusambilisha kwa Bulesa
18. Bunonshi nshi bumo bumo ubwa kumfwila ukusambilisha kwa bulesa?
18 Ibukisha, na kabili, ukuti tawakaipusule nangu cimo icawama pa kumfwila ukusambilisha kwa kwa Yehova. Alikutemwa mu cine cine, kabili e mulandu wine ‘akusambilishisha ukuinonsha we mwine.’ (Esaya 48:17, NW) E co umfwila ukusambilisha kwa kwa Yehova, no kusengauka ukukalipa kwa mutima na kampingu waonaika, ukulufyo mucinshi, amafumo yashafwaikwa, amalwele yapishiwa ku bwamba, nelyo utuyofi twapalako. Yehova alasekelela lintu ababomfi bakwe bamupayanishisha icasuko ku kusonsomba kwa kwa Satana ukwa kuti abantunse tabakatwalilile aba busumino kuli Lesa pe samba lya bwesho. (Yobo 1:6-12) Nga walenga umutima wa kwa Yehova ukusamwa pa kubo wa busumino kuli wene, ukapusunsuka lintu akaleta ubupingushi bwakosa ukulwisha ici calo, ilintu bonse abasaalula amafunde yakwe bakaloba.—Amapinda 27:11; 1 Abena Korinti 6:9, 10; 1 Yohane 2:17.
19. Mutengo nshi uwa kubishanya na abo abatesekesha ubunonshi bwa kusambilisha kwa kwa Yehova?
19 Nga ca kuti wabishanya mu kupalamisha na abo abatesekesha cintu Yehova abacitila, kuti wasambilila ukufuma ku kubelesha kwabo. Umuntu umo uwali kale uwakunkuma ku miti ikola kabili uwalecita bucisenene alondolwele ukuti: “Nkanaumfwila Yehova, nga nalifwa. Umuntu nali no kuupwako alifwa kuli AIDS. Abanandi ba ku calo bonse abali abapalamisha balifwa kuli AIDS nelyo baleya ku kufwa. Ilingi ndabamona mu misebo, kabili ndatasha Yehova cila bushiku pa mafunde yakwe ayatungulula abantu bakwe kabili ayakatusunga aba mushilo nga ca kuti fye twayabomfya. E lintu nomba ndi uwa nsansa, uwaikushiwa, no wacingililwa mu bumi bwandi.” Mu cine cine, ukumfwila ukusambilisha kwa kwa Yehova lyonse kulatunonsha!
Cita Ukusalapo Kwalungama
20, 21. (a) Kusalapo nshi kubili kuntu imisepela ikwete? (b) Bunonshi nshi bubelelela ubukafuma mu kumfwila ukusambilisha kwa bulesa?
20 Tulekoselesha mwe bacaice atuti: Citeni ukusalapo kwalungama pa kubombela Yehova. Lyene beni abapampamina mu kulambatila kuli uko kupingulapo. (Yoshua 24:15) Na kuba, kuti mwacitapo fye kumo pa kusalapo kubili. Yesu asosele ukuti kwaba inshila yasaalala ne yapabuka—iyayanguka iya kucita ifya kuisekesha umwine. Iyo nshila itungulula ku cimpelesha, ku bonaushi. Inshila imbi yalifyenenkana. Yaba ni nshila yayafya ukwendamo muli ici calo ca mikalile yasekemuka, icilamwa ne fibanda. Lelo iyo nshila mu kupelako ikatwala abaleenda muli yene ku calo ca kwa Lesa icipya icawamisha. (Mateo 7:13, 14) Ni nshila nshi mukendamo? Kusambilisha kwa kwa ani mukomfwila?
21 Yehova ashilile ukusalapo kuli iwe. Taleesha ukumupatikisha ukumubombela. “Nimbika ku cinso cenu umweo ne mfwa,” e fyasosele kasesema wa kwa Lesa Mose, ukucincisho kuti: “Saleni umweo.” Uku kusala kucitwa “ku kutemwa Yehova Lesa wenu, ku kuumfwa kwi shiwi lyakwe, no kulambatila kuli wene.” (Amalango 29:2; 30:19, 20) Shi mu kubamo amano musale ukumfwila ukusambilisha kwa bulesa no kuipakisha ubumi bwabule mpela mu calo cipya ica kwa Lesa ica bukata.
Ni Shani Fintu Wingasuka?
◻ Ni bani baba e fibanda, kabili ni shani fintu fisambilisha?
◻ Ni shani fintu ifibanda fitwala pa ntanshi ifisambilisho fya fiko ilelo?
◻ Ni shani fintu cingacitika ukucincintila ifisambilisho fya fibanda?
◻ Kumwenamo nshi ukwa kumfwila ukusambilisha kwa kwa Yehova?
[Icikope pe bula 16]
Pa ntanshi ya Lyeshi, bamalaika babulwe cumfwila na bana babo batwele pa ntanshi ulukaakala no kuipoosaika
[Icikope pe bula 18]
Bushe kuti walengwe nsoni nga Yesu engomfwa ku nyimbo shintu watemwisha?