Lintu Abapuupu Benda ne Fyanso Basansa

MWI komboni lya bakankala ilya Ikoyi ilyabela ku Masamba ya Afrika, amayanda yashaikulila yalisanguka amacele. Ayengi yalikwata ifibumba fyalepa amamita yatatu, no tufyela twatwa, amabotolo yatobaika yalisomekwapo, nelyo waya ya myunga pa mulu. Impongolo shishaikulila ishikomwa na makoma, imipindo, iminyololo, na baloko shisopwa na bamalonda. Amawindo yapindililwa ne fyela. Impongolo sha nshimbi shapatukanya imiputule ya kusendamamo ukufuma ku miputule imbi. Imbwa ishikulu shileswilwa mu tuyanda twa shiko ubushiku. Amalaiti yakisha yalabuutusha ulubansa, kabili ifibombelo fyafwilisha ukulonda ifyaba pa kompyuta filapanga iciunda panono panono lintu takuli uwingile.

Bonse balishiba ukuti balakabila ukucingilila amayanda yabo. Imitwe ya kulilishika iya malyashi ya manyunshipepala ya kuti: “Abapuupu Benda ne Fyanso Basansa Umushi”; “Bakalume Abapuupu Babensa”; na “Umwenso, Lintu Bamukukulu Batebelela [Umushi].” Iyi e mibele ili mu fyalo ifingi. Cine cine twikele mu nshiku shayafya nga fintu Baibolo yasobele.—2 Timote 3:1.

Bumpulamafunde, ukusanshako no bupuupu bwa kubomfya ifyanso, bulefulilako fye mu calo conse. Amabuteko yatwalilila ukufilwa nelyo ukukanafwaya ukucingilila abatekwa ba yako. Mu fyalo fimo, ifipondo fyalifulisha no kukwatishe fyanso ukucila bakapokola, ica kuti balafilwa ukwafwa abasanshilwe. Bansangwapo abengi tabafwaya kubimbwamo.

Ifinakabupalu, pa kufilwa ukushintilila pa kwafwa kwa bakapokola nelyo ukwa cintubwingi, fyesha ukuicingilila. Eluda umo uwa Bwina Kristu mu calo icipiina atile: “Nga wapunda ati mutuule, ifipondo kuti fyakucena nelyo ukukwipaya. Wishintilila pali bambi. Nga bakwafwa, cili fye bwino, lelo wilakwenekela nelyo ukupunda mutuule pantu ninshi uleiletelela fye.”

Ukucingililwa ne Cebo ca Kwa Lesa

Nangu cingatila Abena Kristu baba mu calo, tababa ba pano isonde. (Yohane 17:11, 16) E co ukupala uuli onse umbi, balafwaya inshila sha kuicingililamo ishalinga. Lelo, abantu ba kwa Lesa balipusanako na bashibombela Yehova, pantu bene bafwaya ukucingililwa ukushitoba ifishinte fya Bwina Kristu.

Mu kupusanako, abantu mu fyalo fimo ifya muno Afrika babomfya ubwanga ku kufwaya ukuicingilila ku mpuupu. Ing’anga kuti yalemba inembo mu nkolokoso ya kuboko, pa cifuba nelyo pa numa ya muntu ele mu kufwaya umuti. Pa kuti umuntu esanswa ku fipondo, umuti ulafikininwa mu nembo, no kuulumbanya. Bambi nabo balabika ifipuuta nelyo amanga mu mayanda yabo, no kusubila ukuti kuti bacingililwa ku fipondo.

Abena Kristu ba cine tababomfya umusango uuli onse uwa bwanga. Baibolo ilasuusha inshila shonse isha kupupe mipashi, kabili yalilungika pantu ifibelesho fya musango yo kuti fyalenga abantu ukulaumfwana ne fibanda, ifyo fituninkisha ulukakaala pe sonde. (Ukutendeka 6:2, 4, 11) Ukwabula ukulaamba Baibolo itila: ‘Mwilacite cimpa.’—Ubwina Lebi 19:26.

Mu kupelelwa abantu bamo bafwayo kucingililwa ukupitila mu kuipangasha ne mfuti. Nangu cibe fyo, Abena Kristu balomfwila mu kukatama amashiwi ya kwa Yesu uwatile: “Bonse ababuulo lupanga bakafwa ku lupanga.” (Mateo 26:52) Abantu ba kwa Lesa ‘balifule mpanga shabo ukuba baplao’ kabili tabashita imfuti sha kuicingililako ku fipondo nelyo ku kucenwa.—Mika 4:3.

Ni shani pa lwa kukwata bamalonda baipangasha ne fyanso? Ilintu ici cili kupingulapo kwa muntu pa lwakwe, ibukisheni ukuti ukucite co cimo no kupeela umbi imfuti. Cinshi cintu umwine wa ncito engenekela malonda ukucita nga ca kuti umupuupu aingila? Bushe kuti aenekela malonda ukupika umupuupu nga cakabilwa pa kucingilila abantu ne fipe?

Ifi Abena Kristu bakaana ukubomfya amanga ne fyanso nge fya kuicingilila kuti kwamonwa ngo buwelewele ku bashaishiba Lesa. Nangu cibe fyo, Baibolo ilatwebekesha ukuti: “Uutetekela Yehova akaba umwatalala.” (Amapinda 29:25) Nangu cingatila Yehova alacingilila abantu bakwe bonse, tanyantukila mu milandu yonse ku kucingilila ababomfi bakwe ku kwibilwa. Yobo ali muntu wa busumino icine cine, lelo Lesa alisuminishe bakasansa ukutapa ifitekwa fyakwe, na bakalume bakwe ukufwa. (Yobo 1:14, 15, 17) Na kabili Lesa asuminishe umutumwa Paulo ukukumanya “masanso ku fipondo.” (2 Abena Korinti 11:26) Nangu cibe fyo, Lesa alasambilisha ababomfi bakwe ifya kwikalilila ku fishinte ficefyanya ubusanso bwa kwibilwa. Na kabili alabapangasha na mano ayabafwilisha ifya kucita nga basanswa pa kuti becenwa.

Ukucefyanyako Icintinya ca Kwibilwa

Kale sana umuntu wa mano atile: “Iciikushi ca mucindami tacimuleko kutusha mu tulo.” (Lukala Milandu 5:12) Ico cipilibulo kuti, abo bakwata ifyuma ifingi kuti basakamikwa pa lwa kulufya fyene ica kuti ukutontonkanya kulabafufisha utulo.

E ico, inshila imo iya kucefeshamo amasakamika ne cintiinya ca kwibilwa yaba kusengauka ukutuulaika ifipe fyaumo mutengo ifingi. Umutumwa wapuutwamo alembele ukuti: “Pantu conse ca pano isonde, lunkumbwa lwa mubili, no lwinso lwa menso, na mataki ya miikalile ino, tacafuma kuli Shifwe, lelo ca pano isonde.” (1 Yohane 2:16) Ulunkumbwa lumo lwine ululenga abantu ukushita ifya mutengo e lulenga bambi ukwiba. Na “mataki ya mikalile ino” kuti yaba ca kucebusha kuli abo batemwa ukutapa.

Ubucingo na bumbi ku kwibilwa pa mbali ya kukanailangisha ku bantu, bwaba kuilangisha ukuti muli Bena Kristu ba cine. Nga ca kuti mwalitemwa bambi, muli ba cishinka, kabili abakosa mu butumikishi bwa Bwina Kristu, kuti mwapanga ishina lisuma uko mwikala kabili abalinga ukucindikwa. (Abena Galatia 5:19-23) Ukwishibikwa kwa musango yo nga Bena Kristu kuti kwamucingilila ukucila icanso.

Lintu Abapuupu Baipangasha ne Fyanso Bamusansa

Cinshi mulingile ukucita lyene, nga abapuupu bamwingilila mu ng’anda? Ibukisheni ukuti ubumi bwenu bwalicindamisha ukucila ifipe. Kristu Yesu atile: “Mwikanya mubifi: uuntu akutobo lupi pe saya lya ku kulyo, pilibwilako ne libiye. Kabili uulefwayo . . . kukupoko mwingila, leka abuule ne laya lyobe pamo.”—Mateo 5:39, 40.

Uku kufunda kwa mano. Nangu cingatila Abena Kristu tabalingile ukweba abapuupu pa lwa fikwatwa, ilingi line balaba no lukakaala nga bamona ukuti ulebakaanya, taulenakilako, nelyo ulebepa. Abengi “abo pa kuba abakunkuma baipeela kuli bucilende,” balafulushiwa bwangu no kucite cibi.—Abena Efese 4:19.

Samuel ekala mu cikuulwa ca ntunti. Abapuupu balishingile icikulwa e lyo balaiba ku ng’anda ne ng’anda. Samuel aumfwile imfuti shilelila, ifibi filetobaulwa, abantu balepunda, no kulila. Takwali wa kufulumuka. Samuel aebele umukashi na bana bakwe abaume batatu ukufukama pa nshi, ukwimya amaboko, ukushibata, no kulolela. Lintu abapuupu baingile, Samuel alelanda nabo nalolesha pa nshi, pantu aishibe ukuti nga alabalolesha pa menso, kuti batontonkanya ifyo alefwaya akatusokolole nga atwishiba. Samuel atile: “Ingileni. Sendeni conse ico mulefwaya. Kuti mwasenda icili conse. Tatwamulwishe, pantu tuli Nte sha kwa Yehova.” Abapuupu balipapushiwe. Nalimo pe awala limo ilyakonkelepo, abaume bonse pamo 12 abali ne fyanso baleisa mu mabumba. Nangu cingatila baliibile ifibekobeko, indalama, ne fipe fya malaiti, tabaumine ulupwa nelyo ukubakomaula na fipanga nga fintu bacitile kuli bambi mu cikuulwa. Ulupwa lwa kwa Samuel lwatashishe Yehova pa kubapususha.

Ico cilelangisha ukuti abasanswa abashilwisha kupokololwa indalama ne fipe, limbi te kuti bacenwe.a

Limo limo Umwina Kristu kuti aicingilila ku kucenwa ukupitila mu kupeela ubunte. Lintu abapuupu basanshile ing’anda ya kwa Ade, abebele ukuti: “Ninjishiba imikalile nayafya, e mulandu wine mulebombela uyu mulimo. Fwe Nte sha kwa Yehova twalisumina ukuti kasuba kamo abantu bonse bakakwata ifya kulya fyalinga pamo ne ndupwa shabo. Mu Bufumu bwa kwa Lesa, onse akekala mu mutende ne nsansa.” Ayo mashiwi yalinashishe ubukali bwa fipondo. Umo pali bene atile: “Mutweleleko pa kwisa mu myenu, namwishiba ne cilengele kwena ukuti ni nsala.” Nangu cingatila balisendele ifipe fya kwa Ade, tabacitile cili conse kuli wene no lupwa lwakwe.

Ukutekanya

Tacayanguka ukutekanya nga kuli ubusanso, na kucilisha nga ca kuti abapuupu beminine pa kutiinya ifinakabupalu pa kuti finakilile. Ipepo kuti lyatwafwa. Yehova kuti aumfwa ukukuuta kwesu, nangu fye kwa mu mutalalila kabili ukwipi. Baibolo ilatwebekesha ukuti: “Amenso ya kwa Yehova alosha pa balungama, na matwi yakwe alosha ku nkuuta yabo.” (Ilumbo 34:15) Yehova alatuumfwa kabili kuti atupeela amano pa fintu twingatekanya mu mibele iili yonse.—Yakobo 1:5.

Ica kwafwa ukutekanya na cimbi pa mbali ye pepo caba kutontonkanishisha libela cintu uli no kucita na cintu taulingile kucita nga wasanswa. Kwena, tawingeshibila libela imibele ukaisangamo. Nalyo line, cisuma ukwishibako ifishinte kwati fye fintu mwaba amano mu kwishiba inshila sha kupusukilamo nga ca kuti umulilo waambuka lintu uli mu cikuulwa. Ukutontonkanishisha libela kuti kwamwafwa ukutekanya, ukusengauka ukufulunganishiwa, no kucenwa.

Lesa alilondolola bwino ifyo amona ukwiba ati: “Pantu ine Yehova natemwo bupingushi, napato kwiba no bupondamishi.” (Esaya 61:8) Yehova apuutilemo kasesema wakwe Esekiele ukusansha ukwiba pa membu shabipisha. (Esekiele 18:18) Nalyo line, ili line ibuuku lya Baibolo lilangisha ukuti Lesa mu nkumbu akelela umuntu uwalapila no kubwesha fintu aibile.—Esekiele 33:14-16.

Nangu cingatila Abena Kristu bekala mu calo caisulamo lukakaala, balasekelela mwi subilo lya bumi mu kuteka kwa Bufumu bwa kwa Lesa, lintu ukwiba takwakabeko na kabili. Baibolo yalilaya ukulosha kuli iyo nshita ukuti: “[Abantu ba kwa Lesa] bakekalo muntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya; pantu akanwa ka kwa Yehova nakasosa.”—Mika 4:4.

[Futunoti]