Ifyo Ificoleko fya kwa Lesa Fyampana ne Mifwaile Yakwe
NGA ca kuti umuntu afilwa ukwilula, ninshi bwafya; lelo nga ca kuti ailula awe no bwile ninshi tapali. Cinshi cilelandwapo? Cicoleko.
Pali ndakai ilyo abantu bangilwe sana ku fintu ifilemoneka ifya kulungatika, balemona ificoleko kwati bwangalo bwa baice, lelo ku kale nga fintu The interpreter’s Dictionary of the Bible ishimika, icicoleko “calesokolola amano ya muntu.”—Linganyeniko Amapinda 1:5, 6.
Mu cifulo ca kulondolola imifwaile yakwe mu kulungatika, Yehova limo limo alafishilisha ifyebo fyakwe ifya kusesema, ukubomfya ifimpashanya ne nsoso sha manshoko nelyo ificoleko ifyaafya ukwilula. (Amalumbo 78:2, King James Version; Impendwa 12:8, The Emphasized Bible) Nangu ca kuti ishiwi lya ciHebere ilipilibula icicoleko lyabomfiwa fye imiku 17 mu Baibolo, Amalembo yaisulamo fye ificoleko na mapinda.
Ificoleko mu Baibolo Fyabe Fingi
Cashimikwa ukuti Imfumu Solomone yaleasuka amepusho ayaafya nga nshi nelyo ificoleko. (1 Ishamfumu 10:1, NW, utumashiwi twa pe samba) Ici cali pa mulandu wa kuti Lesa ukwabula ukutwishika alimupeele amano. Nga ca kuti ca cine nga fintu cashimikwa mu lyashi lya kale ukuti Solomone alifililwe ukwilula icicoleko ca Mfumu Hiramu iya Turi, ico cifwile cacitike lintu Yehova afumishepo umupashi wakwe pali wene ilyo apondweke. Umupingushi Samsone na o alitemenwe nga nshi ificoleko. Bushiku bumo, lintu umupashi wa mushilo wali pali wene abomfeshe icicoleko ku kutiinya abalwani ba kwa Lesa.—Abapingushi 14:12-19.
Nangu cibe fyo, ificoleko ifingi ifya mu Baibolo filanda mu kulungatika pa mifwaile ya kwa Yehova. Ku ca kumwenako, langulukeni Ukutendeka 3:15. Uku kusesema apashimpwa umutwe uwa Baibolo, cintu cayafya, ica “nkama [cashila, NW].” (Abena Roma 16:25, 26) Umutumwa Paulo aalemona ifimonwa kabili kwali ne fintu fimo ifyalesokololwa kuli wene, lelo limo limo kwalebako “ifilubwalubwa” pa lwa mifwaile ya kwa Lesa, e kutila “ifyayafya ukumfwa.” (1 Abena Korinti 13:12; 2 Abena Korinti 12:1-4) Ni shani pa lwa kutunganya kushaifulila pa lwa bupilibulo bwa nambala ya mu nkama iya ciswango—“imyanda mutanda na makumi mutanda na mutanda (666)”—iyo tusanga pa Ukusokolola 13:18 apashaba no bulondoloshi ipilibula? Ni ani engashimbula ifi ficoleko fya bulesa, kabili cinshi fyabelako?
Ukusokolola Ifya Nkama Fyashila
Fwe bengi, ukumona e cintu twakatamikisha pa kusonda, ukumfwa, ukununsha no kutonya. Lelo nga ca kuti takwali ulubuuto, no kumona kwine nga tatumona kabili nga cimo fye no kupofula. E fintu no muntontonkanya wesu wine waba. Walikwata amaka ya kusungusha aya kupalanya ifintu, ukufilinganya, na muli fyo ukupikulula ubwile. Nangu cibe fyo, fingi fikabilwa pa kusokolola ifya nkama fyashila. Nangu cingati bamo kuti baesha ukwilula ificoleko fya mu Baibolo, Kashimbika wa fiko fye eka ni Yehova, Lesa wa lubuuto, e wingasokolola ubupilibulo bwalungama.—1 Yohane 1:5.
Ku ca bulanda, abantu baliba abatakalala kabili aba bucaibela ica kuti tabapembela Yehova ukubelwila. Lintu bamo basanga ifya nkama, bafwaya ukumona fintu umuntu acenjela mu cifulo ca kufwaya icishinka mu Cebo ca kwa Lesa. Ku ca kumwenako, ifisambilisho fya ciYuda ifyalembwa mu citabo cabo icitwa Cabala fyaeseshe nga nshi ukulondolola ubupilibulo bwa fipendo ne filembo fya muli alufabeti wa ciHebere. Abasumine ukuti mu fintu fyonse mwaliba ububi aba mu mwanda wa myaka uwalenga bubili, babomfeshe Amalembo ya ciGrik ne ciHebere ku kwesha ukusanga ubupilibulo bwa yako ubwafiswa.
Nangu cibe fyo, iyi mitukuto yonse yabapoosele mu kupupa ifishilano ne mipashi no kubatalusha ku cine ca bulesa. Abasumine ukuti mu fintu fyonse mwaliba ububi bapelulwile ukuti ‘kwena apantu ububifi bwafula mu calo, Kalenga wa ciko, Yahweh, te Lesa musuma iyo.’ Bushe ifi e fingasondwelela abantu ba mano pa numa ya kufwailisha? We mano ya buntunse ubuce! E mulandu wine kanshi umutumwa Paulo lintu aleshingwana ne mfundo sha bucipondoka ishaluminishiwe ne fi fyakaniko, asokele na maka nga nshi muli kalata wakwe ukuti: “Te kucilamo mu fyalembwa”!—1 Abena Korinti 4:6.
Ukwilula Insoso sha “Manshoko”
Nga kanshi mulandu nshi Lesa wa lubuuto engalalandila mu “manshoko”? Imyumfwikile fye ya cicoleko ilapesha umuntu amano kabili alacula pa kusondwelela bwino bwino. Ukupala intwilo mu ca kulya cawamisha, ificoleko fyalesanshiwa mu Malembo yamo yamo ku kulenga abantu ukufwaisha ukukutika nelyo pa kuti bakomfwa batesekeshe icilelandwapo. Amalembo ya musango yu yalilondololwa apo pene fye yabelengwa.—Esekiele 17:1-18; Mateo 18:23-35.
Yehova apeela amano kuli bonse ukwabula ukwebaula. (Yakobo 1:5-8) Tontonkanyeni pe buuku lya Amapinda ilyakwata insoso shapuutwamo isha kusungusha isho bamo bengamona nge ficoleko. Inshita no kwetetula filakabilwa pa kutesekesha ishi nsoso. Lelo ni banga baipeelesha ukucite co? Amano yaba mu Amapinda yanonkwa fye na bo abaipeelesha ukuyasokota.—Amapinda 2:1-5.
Yesu na o abomfeshe imilumbe pa kufika pa mitima ya bakomfwa wakwe. Amabumba yalimukolongene. Yaipakishe ukumfwa amalyashi yakwe. Balitemenwe ifipesha amano acitile. Lelo ni banga mu kuitemenwa baalwile imikalile yabo no kumukonka? Fintu abasambi ba kwa Yesu bapuseneko, pantu bena mu mukosha balefwaisha ukumfwikisha cintu Yesu alefunda kabili baliikeene mu kuitemenwa no kuba abakonshi bakwe!—Mateo 13:10-23, 34, 35; 16:24; Yohane 16:25, 29.
Ukulolesha ku Lubuuto
Icitabo cimo citila, “Cimoneke fyo ukufwaisha ukwilula ficoleko kulundulukila capamo no kusalapuka kwa muntontonkanya.” Ilelo tuli abapaalwa sana apo tufikile pa nshita intu ‘ulubuuto lwa ku mupashi lulesaamina’ abantu ba kwa Lesa. (Amalumbo 97:11; Daniele 12:4,9) Bushe kuti twalolela Yehova ukutusokolwela imifwaile yakwe ukulingana ne nshita atantika? Na kucilisha, bushe tulalula imibele yesu ilyo line fye Lesa atulenga ukwishibilapo na fimbi pa fyo twingacita pa kufishapo ukufwaya kwakwe? (Amalumbo 1:1-3; Yakobo 1:22-25) Nga tulacite co, Yehova ali no kutupaala, nga fintu amakalashi yengatwafwa ukumona bwino, e fyo no mupashi wa mushilo wingatwafwa ukumona bwino imifwaile ya kwa Lesa mu muntontonkanya wesu, ukulundulula imimwene ya ku mupashi.—1 Abena Korinti 2:7, 9, 10.
Ukwabulo kutwishika, ificoleko fya mu Malembo fyebekesha ukuti Yehova ni Lesa “Uusokolole fya nkama.” (Daniele 2:28, 29) Ukulundapo, Alafwayafwaya na mu mitima. (1 Imilandu 28:9) Tatufwile ukupapa ukwishiba ukuti ukubalika kwa lubuuto pa cine ca bulesa lyonse kuya kulelundulukilako. (Amapinda 4:18; Abena Roma 16:25, 26) Mu cifulo ca kufwailisha ubwishibilo pa lwa fintu fyashika ifya kwa Lesa mu mano yacepa aya bantunse, ayashingatulosha nelyo kumo, natuloleshe fye kuli Yehova Lesa ku kusanga ubupilibulo bwa nsoso sha “manshoko,” kabili akalenga ababomfi bakwe aba cishinka ukwishiba imifwaile yakwe pa nshita yakwe iyasontwa.—Amose 3:7; Mateo 24:25-27.
[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 26]
Biblia Hebraica Stuttgartensia, Deutsche Bibelgesellschaft Stuttgart