Abantu Abapelelwa Bakwata Isubilo Ukulongana mu Nkambi ya Mbutushi

INKAMBI ya mbutushi iya Kakuma yabela ku kapinda ka ku kuso aka Kenya, mupepi na ku mupaka wa calo ca Sudan. Abantu bekalamo balicila pali 86,000. Iyi ncende yaba iyauma lokoto. Inshita ya kasuba kulakaba icipesha mano. Ukulwa mu nkambi ya mbutushi e kwaseeka. Icalenga bengi ukuba mulya kupelelwa. Lelo bambi bena balikwate subilo.

Mu mbutushi mwaba ne Nte sha kwa Yehova ababile mbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa no kucincila. Baba mu cilonganino icabamo abantu banono mu Lodwar, apalepa amakilomita 120 ukulola ku kapinda ka ku kulyo. Icilonganino cimbi cena pa kucisanga kwenda na motoka ama-awala 8.

Apo imbutushi tabashisuminisha ukufuma mu nkambi, abengi tabaya ku kulongana kukalamba e lyo no kulongana kwa citungu uko Inte sha kwa Yehova balongana. E mulandu wine, bapekanishishe ukuti kukabe ukulongana kwaibela ukwa bushiku bumo mu nkambi mwine mulya.

Ukulola ku Kapinda ka ku Kuso

Pa kuti bafwilishe ukulongana kukalamba, baNte 15 bafumine mwi tauni lya Eldoret ilyabela mu kapinda ka ku kulyo aka nkambi apaba amakilomita 480, baliipeeleshe ukuya ku citungu ica ku kapinda ka ku kuso icaumisha pamo no musambi wa Baibolo uwasuminishe minibasi ukusenda abaleya ku kulongana. Icikalamba bacitile fyo kufwaya ukukoselesha bamunyinabo.

Baimine ubulendo ulucelocelo ilyo kwatalele mwi samba lya mpili sha ku masamba ya Kenya. Umusebo wali uubi kabili waninike ukupita mu mafarmu e lyo na mu mpanga e lyo watentemukila mu ciswebebe icakaba icabamo fye ulumpusa lweka lweka. Imikuni ya mbushi ne ya ngamali yaleliila mwi wanga line li. Abekashi ba kulya balepita ninshi nabafwala ifya kufwala fya cikaaya. Abengi bali no tubombolo, amata, ne mifwi. Pa numa ya kwenda ama-awala 11, baNte bafikile ku Lodwar, incende yakaba kabili umushi wa lufukutu sana umwikala abantu mupepi na 20,000. Ilyo babaposeshe cisuma cisuma kuli baNte banabo ababapokelele, abeni baile mu kutuusha pa kuti baipekanishishe bwino ukubomba umulimo baendele ilya mpela ya mulungu.

Ilyo bwacele, baNte abatandashi baile mu kutamba ifilengwa na Lesa. Bemba wa Turkana, e bemba mukalamba uwaba mu Kenya, e o babalilepo ukuyatamba. Ku namba sha uyu bemba kwaba ifimpusa ifingi nga nshi, kabili muli uyu wine bemba mulasangwa ing’wena ishishaifulila ukucila ishisangwa muli babemba bambi pano calo. Amenshi ya cicelekese e yabomfya abantu banono abekala mu lulamba lwa uyu bemba. Icungulo bushiku, abeni basangilwe ku kulongana kwe Sukulu lya Butumikishi Ilya Bulesa no Kulongana kwa Mulimo mu cilonganino cabela kulya kwine. Bakwata Ing’anda ya Bufumu iisuma nga nshi, iyakuulilwe mu 2003 ukupitila muli programu wa baNte uwa kukuula Amayanda ya Bufumu mu fyalo umo ubunonshi bushaba bwino.

Ukulongana Kwaibela Ukwa Bushiku Bumo

Pa Mulungu epali ukulongana kwaibela ukwa bushiku bumo. Ababa mu cilonganino ca Lodwar, na bamunyinefwe abatandashi, babasuminishe ukwingila mu nkambi ne nshita ya 8:00 hrs, e ico baNte baimine ku maca. Umusebo washokolweke mu mpanga yaumba mpaka no kufika pa mupaka wa Sudan. Mu mbali ya musebo mwaba impili ishasolomoka. Bwangu bwangu umushi wa Kakuma walimonekele. Imfula yaleloka, e ico amenshi yalikalile mu ncende shimo shimo isha mu musebo wa lufukutu uwaya mu nkambi. Amayanda ayengi bakuulila ne njelwa imitenge bapalikila amadalamu nelyo ukufimbila amatenti. Abena Ethiopia, aba ku Somali, na ku Sudan, e lyo na bambi baikala ukulingana ne mo bafumina ku mwabo. Abalendo balibasengele bwino ku mbutushi.

Ukulongana kwabelele mu cikuulwa bakwatila amasambililo. Ku cibumba balengeleko ifikope fyabipisha ifilanga imikalile ya bucushi iya mbutushi. Nomba imbutushi pali bulya bushiku mu cikuulwa shalikwete subilo. Ilyashi lyonse ilyalandilwe lyali mu ciNgeleshi ne ciSwahili. Bakalanda bamo bamo abaishiba bwino indimi balelanda mu ndimi shonse shibili. Munyinefwe imbutushi uwafuma ku Sudan e walandile ilyashi lya kubalilapo ilyaleti, “Ukulengula Umutima Wesu uwa Mampalanya.” Amalyashi yambi ni baeluda abatandashi e balandile.

Icipulamo cimo pa kulongana kukalamba konse lubatisho. Pa kupwa kwa lyashi lya lubatisho, abantu bonse baletamba uwaleya ku lubatisho umo ilyo aiminine. Gilbert abutwike na bawishi ukufuma ku calo ca ku mwabo ilyo kwali ukwipayana kukalamba mu 1994. Pa kubalilapo, basubile ukuyapusukila mu Burundi, lelo bwangu bwangu baishibe ukuti na mo mwine tamwali bwino. Gilbert abutukile ku Zaire, ukufumo ko abutukile ku Tanzania—limo limo alebelama mu mpanga—e fyo afikile na ku Kenya. Abengi ni cikanga balile ne filamba ku busuma ilyo kalanda amusengele ukuti ni munyinefwe mu cilonganino. Gilbert aiminine ku ntanshi ya bantu 95 abalongene no kwasuka mwi shiwi ilyaumfwika ukuti, “Ndiyo!”—mu ciSwahili e kusumina ati “Ee!”—ku mepusho yabili bamwipwishe kuli kalanda. Ena na ba bwananyina bambi baimbile akacishiba kanono ne minwe fye umo babikile itenti ilyo kale Gilbert akuulilemo akayanda kakwe mu nkambi. Pa kulango kuti alefwaisha ukubatishiwa, lulya lwine lucelo atapile amenshi ukwisusha icishiba, ku mbeketi fye, mpaka icishiba caisula!

Icapulilemo cimo mu kulongana kwa kasuba kushimika ifyalecitikila Inte sha kwa Yehova imbutushi. Munyinefwe umo ashimike ifyo alandile no muntu uwaletuusha mwi samba lya muti.

“Bushe cisuma inshita yonse ukwikala mwi samba lya muti?”

Na o ayaswike ukuti, “Ee cisuma.” E lyo alundilepo ati, “Lelo ubushiku bwena te cisuma.”

Munyinefwe amubelengele Mika 4:3, 4 apatila: “Bakekalo muntu onse mwi samba lya mwangashi wakwe, kabili mwi samba lya mukunyu wakwe, tapakabe na wa kututumya.” Amulondolwelele ukuti: “Mwaumfwa ukuti mu calo cipya ica kwa Lesa, cikaba fye bwino ukwikala mwi samba lya muti inshita yonse.” Ulya mwaume apokeleko no lupapulo lulanda pa fya mu Baibolo.

Nkashi umo uwaile ku Kakuma e lyo fye afwililwe balupwa lwakwe batatu. Alandile pali bamunyinefwe ba mu nkambi, ati: “Mu nkambi mwalibo bucushi icine cine; nomba, balitwalilila ukuba ne citetekelo icakosa. Bekala mu ncende ishawama, nomba balabombela Yehova ne nsansa. Baliba no mutende na Lesa. Bankoseleshe ukuba no mutende no kubombela Yehova. Nshili na fya kuilishanya!”

Bwangu bwangu fye ukulongana kwalipwile. Mu lyashi lya kulekelesha, kalanda atile pali kulya kulongana pali abeminishi abafumine ku fyalo fyalekanalekana 8. Nte umo imbutushi atile uku kulongana kwa bushiku bumo kwali bushininkisho bwa fyo Inte sha kwa Yehova shaikatana no kutemwana muli cino calo cayakanikana. Cine cine Inte sha kwa Yehova ba bwananyina aba Bwina Kristu.—Yohane 13:35.

[Akabokoshi/Icikope pe bula 25]

ABALUMENDO BALUBILE ABA KU SUDAN

Ukutula apo inkondo ya bana calo yatendekele ku Sudan mu 1983, abantu amamilioni yasano balibutuka no kusha amayanda yabo. Pali bene pali na bana 26,000 abashaishibe ukwali indupwa shabo. Abengi nga nshi baile ku nkambi sha mbutushi mu Ethiopia, uko baikele pa myaka itatu. Balipatikishiwe ukufuma kulya no kupita mu Sudan pa lwendo lwabo ulwa kuya ku kapinda ka ku kuso aka Kenya. Pa mulandu wa kusanswa na bashilika, utupondo, amalwele, ne fiswango, hafu pali abo bana bafwilile mu nshila. Abapuswike muli shi nyendo shayafya baishilebapoosako sana amano mu nkambi ya Kakuma. Utubungwe tukumbusuka abalanda twatendeke ukwita aba bana ati abalumendo balubile aba ku Sudan.

Mu nkambi ya mbutushi iya Kakuma nomba mulasangwa imbutushi ukufuma ku Sudan, Somalia, Ethiopia, ne fyalo fimbi. Ilyo imbutushi yafika pali iyi nkambi, ilapeelwa ifisolobelo fya kukuulila umwa kwikala ne tenti lya kufimba pa muulu. Imiku ibili mu mweshi imbutushi imo imo ilapeelwa bakilogramu 6 aba fulaulo, kilogramu umo uwa cilemba, amafuta no mucele ifya kubomfya. Imbutushi ishingi shilakabushanya ifyo shipoka pa kuti shikwateko fimbi ifyo shilefwaya.

Aba balumendo abengi abalubile balilondola indupwa shabo nelyo balisendwa ku kwikala mu fyalo fimbi. Lelo ukulingana na maofeshi ya mbutushi, “abalumendo abengi sana bambi balishala mu nkambi ya mbutushi iya Kakuma iyaisulamo ulufukutu na balunshi, umo balwila ifya kulya no kucula pa kusambilila.”

[Abatusuminishe]

Tuletasha akabungwe ka Refugees International

[Mapu pe bula 23]

(Nga mulefwaya ukumona mapu, moneni muli magazini)

KENYA

Inkambi ya mbutushi iya Kakuma

Bemba wa Turkana

Lodwar

Eldoret

Nairobi

[Icikope pe bula 23]

Amenshi ya kupiminwa fye mu nkambi ya Kakuma

[Icikope pe bula 23]

Imikalile mu nkambi ya mbutushi ya kuculacula

[Icikope pe bula 23]

Inte sha mu Kenya pa bulendo bwayafya ukuya ku kapinda ka ku kuso ku kukoselesha bamunyinabo

[Icikope pe bula 24]

Mishonari alepilibula ilyashi lilendwa na painiya waibela uwa uku kwine

[Icikope pe bula 24]

Icishiba ca lubatisho

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 23]

Ukupiminwa amenshi ne nkambi ya Kakuma Refugee Camp: Tuletasha akabungwe ka Refugees International