Bushe Yesu Alemoneka Shani?

Takwaba uwamonapo icikope ico bakopa Yesu. Ilyo aali pano calo takwali abamulengelepo nangu ukupanga icilubi icamupala. Na lyo line, pali ino inshita abantu balilenga ifikope no kupanga ifilubi fya kwa Yesu ifingi nga nshi.

Kwena aba bantu tabaishiba bwino ifyo Yesu alemoneka. Abalenga ifikope fya kwa Yesu ilingi line, bafilenga ukulingana ne fyo abantu balelengela balefwaya amoneke pa mulandu ne ntambi shabo e lyo ne fyo basuminamo. Na lyo line, ifikope balenga e lyo ne filubi bapanga, limo filalenga abantu bakaana ukwishiba icine pali Yesu na pa fyo alesambilisha.

Abantu bamo nga balenga Yesu bamulenga alemoneka uwanaka no mushishi uutali e lyo no mwefu uunono, kabili ilingi bamulenga ninshi alemoneka uwa bulanda. Pa fikope fimo amoneka kwati cibumbwa ca mupashi, ninshi ulubuuto nalumushinguluka ku mutwe kabili taba mupepi na bantu bambi. Bushe ifi balenga Yesu e fyo alemoneka? Kuti twaishiba shani ifyo alemoneka? Cimo icingatwafwa, kubelenga ifyo Baibolo yalanda. Nga twacita ifi e lyo twingamwishiba bwino.

“MWAMPEKANISHISHE UMUBILI”

Yesu alandile aya amashiwi mwi pepo nalimo ilyo alebatishiwa. (AbaHebere 10:5; Mateo 3:13-17) Bushe uyu umubili walemoneka shani? Imyaka 30 ilyo Yesu talalanda aya amashiwi, malaika Gabriele aebele Maria ukuti: “Ukemita no kufyala umwana umwaume, . . . Umwana wa kwa Lesa.” (Luka 1:31, 35) Kanshi Yesu ali muntu uwapwililika, nga filya Adamu ali ilyo bamubumbile. (Luka 3:38; 1 Abena Korinti 15:45) Yesu afwile alemoneka bwino sana, kabili nalimo alipalile nyina Maria uwali umuYuda.

Yesu alitekele umwefu pantu abaYuda tabalebeya umwefu onse nga abena Roma. Umuntu balemucindika sana nga nakwata umwefu, kabili tabaleusunga ne fiko, lelo baleulinganya bwino bwino. Yesu na o wine afwile alesunga bwino umwefu wakwe no mushishi kabili afwile aleulinganya bwino. AbaYuda abashalebeya fye umushishi, bali baNasiri pamo nga Samsone.—Impendwa 6:5; Abapingushi 13:5.

Yesu alibombele umulimo wa bukabasa pa myaka iingi, lelo takwete ifisolobelo ifyo bakabasa babomfya pali nomba. (Marko 6:3) E ico afwile alemoneka uwa maka. Ilyo atendeke fye umulimo wa kubila imbila nsuma, alitamfishe abantu bonse abaleshitisha mwi tempele e lyo “ne mpaanga shabo ne ng’ombe ukufuma mwi tempele, aposaike ne ndalama sha balekabula indalama no kupenuna amatebulo yabo,” kabili tapali abamwafwileko ilyo alecita ifi. (Yohane 2:14-17) Umuntu fye uwakwata amaka e wingacita ifi. Yesu alebomfya umubili uo Lesa amupekanishe pa kuti abombe imilimo iyo Lesa alefwaya ukuti abombe. Atile: “Na mu misumba imbi ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:43) Alingile ukuba na maka pa kuti ende mu misumba yonse iya mu Palestine na makasa ilyo alebila imbila nsuma.

“ISENI KULI INE, . . . NA INE NALAMUSANSAMUSHA.”

Ifyo Yesu alemoneka uwa nsansa ne mibele yakwe iisuma, fifwile fyalengele “abalecula kabili abafininwa,” ukulaya sana kuli ena. (Mateo 11:28-30) Ifi aali uwa nsansa kabili uwa cikuuku, fifwile fyalengele alesansamusha no kusambilisha abalefwaya ukusambilila kuli ena nga fintu alandile. Nangu fye bana abanono balefwaya sana ukulaba na Yesu, pantu Baibolo itila: “Afukatile abana.”—Marko 10:13-16.

Nangu ca kuti Yesu aliculile sana ilyo ashilafwa, talemoneka uwa bulanda. Ku ca kumwenako, alilengele iciila ukuwama sana pa bwinga ubwali ku Kana ilyo asangwile amenshi ukuba umwangashi. (Yohane 2:1-11) Na kabili alisambilishe abantu amasambililo ayo bashingalaba ilyo ali pa mitebeto imbi.—Mateo 9:9-13; Yohane 12:1-8.

Ne cacilapo ukuwama ca kuti, ifyo Yesu alesambilisha fyalilengele abantu ukuba ne nsansa pantu alelenga bakwata isubilo lya kwikala umuyayaya. (Yohane 11:25, 26; 17:3) Ilyo abasambi bakwe 70 babwelele mu kubila imbila nsuma, “alisekelele” kabili abebele ati: “Sekeleleni pa kuti amashina yenu nayalembwa mu muulu.”—Luka 10:20, 21.

“TE FYO CIFWILE UKUBA KULI IMWE”

Bashimapepo abaliko ilyo Yesu ali pano calo balefwaya sana ukuti abantu babeshibe no kumona ukuti balikwata amaka. (Impendwa 15:38-40; Mateo 23:5-7) Yesu ena te fyo aali. Na kuba aebele abasambi bakwe ukuti tabalingile ‘ukulatitikisha’ abantu. (Luka 22:25, 26) Yesu abasokele ukuti: “Cenjeleni kuli bakalemba abafwaya ukwendauka nabafwala ifya kufwala fya mucinshi no kufwaya ukubaposha pa maliketi.”—Marko 12:38.

Nomba ifi te fyo Yesu aali, pantu ena alitemenwe ukuba na bantu kabili inshita shimo tabalemwishiba no kumwishiba. (Yohane 7:10, 11) Nangu fye ali na basambi bakwe aba cishinka 11, talemoneka uwaibela. Ici e calengele Yuda ilyo alefutuka Yesu ukumfwana ne bumba ukuti uo alatomana ninshi e Yesu.—Marko 14:44, 45.

Kanshi nangu ca kuti tatwaishiba ifingi pa fyo Yesu alemoneka, kuti twatila talemoneka filya abantu abengi bamulenga. Na kabili ifyo tufwile ukubikako sana amano pali Yesu, fintu twaishiba pali ena ino nshita, te fyo alemoneka.

“KWASHALA FYE INSHITA IINONO, NA BA MULI ICI CALO TABAKAMONE NA KABILI”

Pa bushiku bulya bwine Yesu alandile aya amashiwi, alifwile kabili balimushiikile. (Yohane 14:19) Alipeele ubumi bwakwe “icilubula pa kuti alubule abengi.” (Mateo 20:28) Pa bushiku bwalenga shitatu, Lesa alimubuushishe nga icibumbwa ca mupashi no “kumulenga ukumoneka” ku basambi bakwe bamo. (1 Petro 3:18; Imilimo 10:40) Bushe Yesu alemoneka shani nga amonekela ku basambi bakwe pa numa ya kubuushiwa? Cimoneka kwati talemoneka ifyo ali ilyo ashilafwa pantu nangu fye bantu abali ifibusa fyakwe ifyapalamisha tabalemwishiba apo pene fye bamumona. Ilyo Maria umwina Magadala umumwene atile mulimi, kabili ilyo abasambi bakwe babili bamumwene mu musebo waya ku Emao, balifililwe ukumwishiba.—Luka 24:13-18; Yohane 20:1, 14, 15.

Bushe pali ino nshita tufwile ukulamona shani Yesu? Ilyo papitile imyaka 60 ukutula apo Yesu afwilile, umutumwa Yohane, uo Yesu atemenwe sana, alimwene Yesu mu fimonwa. Yohane tamwene Yesu ninshi alefwa pa musalaba. Lelo, amwene “Imfumu ya shamfumu kabili Shikulu wa bashikulu,” Imfumu ya Bufumu bwa kwa Lesa uukacimfya ifibanda na balwani ba kwa Lesa abantunse kabili uukaleta amapaalo ku bantunse umuyayaya.—Ukusokolola 19:16; 21:3, 4.