Ifyo Twingacita pa Kufwaya Ifyuma fya Cine Cine

1, 2. Mulandu nshi abapiina bakatwalilila fye ukubako muli cino calo?

IMIKALILE muli cino calo nayafya. Ku ca kumwenako, abalumendo na bakashana balafwaya ukwingila incito lelo tabashisanga. Abantu abengi balaibika mu busanso nga bakuukila ku fyalo ifikankaala. Ubupiina bwaba fye mpanga yonse, nangu fye ni mu fyalo ifikankaala mwaliba abapiina. Kabili abakankaala balekwatilako fye ifyuma lelo abapiina balebelako fye abapiina. Tapakokwele ukutula apo basangile ukuti, icuma ico abakankaala sana ababa fye abanono mu calo conse bakwata, kuti calingana ne cuma ico abapiina bonse fye mwi sonde bakwata. Nangu ca kuti calyafya ukushininkisha nga ca kutila ifi twalandapo fya cine cine, takuli umuntu uwingakaana ukuti abantu abengi nga nshi bapiina icine cine, no kuti abantu bambi balikwata icuma ica kutila nangu bafwa, abana, abeshikulu ne fishikulula fyabo kuti bacibomfya ukwabula ukuti cipwe. Yesu alilandile ici icishinka ilyo atile: “Abapiina mwaba na bo lyonse.” (Marko 14:7) Cinshi calenga?

² Yesu alishibe ukuti imikalile ikalayafya mpaka ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukesa. Pa bapanga icalo ca kwa Satana paba no tubungwe twa fikansa fya calo, no tubungwe twa mapepo e lyo na makwebo ayakalamba ayemininwako na “bashimakwebo” abo Baibolo yalandapo pa Ukusokolola 18:3. Abantu ba kwa Lesa tabaitumpa mu fikansa fya calo na mu mipepele ya bufi, lelo abengi cilabafya ukulekelela ukucita amakwebo ayakalamba.

3. Mepusho nshi twalayasuka?

³ Apo tuli Bena Kristu tulingile ukuibeebeeta pa kuti twishibe ifyo tumona ukucita amakwebo ayakalamba. Tulingile ukuyipusha atuti: ‘Kuti nabomfya shani ifyuma fyandi pa kulanga ukuti ndi wa cishinka kuli Lesa? Kuti nacita shani pa kuti nshiibikile sana mu makwebo? Finshi filanga ukuti abantu ba kwa Lesa balimucetekela nangu ca kuti imikalile muli cino calo nayafya?’

ICILANGILILO CA MUBOMFI UUSHALI UWALUNGAMA

4, 5. (a) Finshi fyacitikile umubomfi uo Yesu alandilepo mu cilangililo? (b) Finshi Yesu afundile abasambi bakwe?

⁴ Belengeni Luka 16:1-9. Tulingile ukutontonkanyapo sana pa cilangililo ico Yesu alandile pa mubomfi uushali uwalungama. Ilyo bamusoseele ukuti aleonaula ifyuma, uyu mubomfi alicitile ifintu “mano mano,” ‘aliipangile ifibusa’ ifyali no kumwafwa ilyo bamutamfishe incito.a Kwena ilyo Yesu alandile aya amashiwi talekoselesha abasambi bakwe ukuba abashalungama pa kuti balekwata ifyo balekabila. Alandile ukuti ababa ifi “bantu ba muli cino calo,” lelo alefwaya abasambilishe isambililo ilyacindama.

⁵ Yesu alishibe ukuti nga filya fine ulya umubomfi ali mu bwafya, e fyo na basambi bakwe baali no kulakwata amafya pa kusanga umwa kuliila muli cino calo umushaba umulinganya. E ico abakoseleshe ati: “Ipangileni ifibusa ku fyuma ifishalungama, pa kuti ilyo ifi fyapwa, [Yehova na Yesu] bakamupokelele mu fifulo fya muyayaya.” Finshi tulesambilila kuli aya amashiwi Yesu alandile?

6. Twaishiba shani ukuti ukucita amakwebo takwali mu bufwayo bwa kwa Lesa?

⁶ Nangu ca kuti Yesu talandile ico aitile ifyuma ukuti “ifishalungama,” Baibolo yalilanda ukwabula ukupita na mu mbali ukuti ukucita amakwebo takwali mu bufwayo bwa kwa Lesa. Yehova alipayanishishe Adamu na Efa fyonse ifyo balekabila mwi bala lya Edeni. (Ukute. 2:15, 16) Ilyo Yehova apeele umupashi wa mushilo abasubwa abali mu cilonganino icaliko mu nshita ya batumwa, “tapali uwalelanda ukuti conse ico akwete cali cakwe; lelo fyonse fyali fya bonse.” (Imil. 4:32) Kasesema Esaya asobele ukuti kukaba inshita ilyo abantu bonse bakalakwata ifyo bakalakabila. (Esa. 25:6-9; 65:21, 22) Lelo, ilyo ifi fishilacitika, abasambi ba kwa Yesu balingile ukulacita ifintu “mano mano” pa kusanga umwa kuliila ilyo balebomfya “ifyuma ifishalungama” ifya muli cino calo kabili pa nshita imo ine balesekesha Lesa.

IFYO TWINGABOMFYA BWINO IFYUMA IFISHALUNGAMA

7. Kufunda nshi ukwaba pali Luka 16:10-13?

⁷ Belengeni Luka 16:10-13. Umubomfi uo Yesu alandilepo mu cilangililo aipangiile ifibusa pa kuti fikamwafwe ku ntanshi. Lelo Yesu akoseleshe abasambi bakwe ukupanga ifibusa ku muulu. Amashiwi ayo Yesu alandile pa numa ya kulanda icilangililo yalanga ukuti ifyo tubomfya “ifyuma ifishalungama” kuti fyalanga nampo nga tuli ba cishinka kuli Lesa nelyo iyo. Ico Yesu alelandapo ca kutila kuti ‘twaba aba cishinka’ na lintu tuli ne cuma, nelyo kuti twaishiba ifya kucibomfya nga twacikwata. Kuti twacita shani ifi twalandapo?

8, 9. Landeni pa fyo bamo bacita ifilanga ukuti baliba ne cishinka mu fyo babomfya ifyuma ifishalungama.

⁸ Inshila imo iyo twingalangilamo ukuti tulabomfya bwino ifyuma fyesu, kulasangwilako ku mulimo wa mwi sonde lyonse uo Yesu alandilepo. (Mat. 24:14) Akakashana kamo aka ku India kalesunga indalama mu kabokoshi, ica kuti kalilekele no kushita utulubi twa kwangasha. Ilyo akabokoshi kaiswile, aka akakashana kalisangwilile ishi ndalama ku mulimo wa mwi sonde lyonse. Munyinefwe umo ku India uwakwata ifarmu lya makokonati alisangwilileko ifi ifisabo ifingi nga nshi ku ba bwananyina ababombela pa maofeshi ya bakapilibula ba lulimi lwa ciMalayalam. Atontonkenye ukuti apo aba bwananyina balashita amakokonati, kuti cawama ukulasangula fye ifi ifisabo ukucila ukusangula indalama. Ifi uyu munyinefwe acita filanga ukuti acita ifintu mano mano. Aba bwananyina aba ku Greece nabo balasangwilako amafuta ya miolife, umukaka uwatikama, ne fya kulya fimbi ifyo batwala ku Bethel.

⁹ Munyinefwe umwina Sri Lanka uwakukiila ku calo cimbi, alipeela aba bwananyina ing’anda yakwe pa kuti ababomba umulimo wa nshita yonse baleikalamo, ne mpanga pa kuti balelonganinapo ukulongana kwa cilonganino no kwa muputule. Mu cifulo ca kulasonkesha ing’anda ne mpanga yakwe pa kuti alepanga indalama, munyinefwe asalapo ukwafwilisha aba bwananyina abapiina. Mu calo umo babinda umulimo wesu, aba bwananyina balasuminisha ukuti amayanda yabo yabe Amayanda ya Bufumu pa kuti bapainiya abengi na ba bwananyina abashakwata apa kuuma ukuboko balelonganinamo.

10. Mapaalo nshi tukwata nga ni fwe bakapekape?

¹⁰ Ifyo twalandapo filelanga fye ifyo abantu ba kwa Lesa baba aba “cishinka mu finono” e kutila mu fyo babomfya ifyuma fyabo ifishacindama ukucila ifyuma fya ku mupashi. (Luka 16:10) Bushe aba aba bwananyina bomfwa shani pa fyo baipeelesha ukubomfya ifyuma fyabo? Balishiba ukuti nga balepeela e lyo bakakwata ifyuma fya “cine cine.” (Luka 16:11) Nkashi uusangula lyonse ku mulimo wa Bufumu alandile pa fyo apaalwa ati: “Ukuba kapekape kwalilenga nayaluka sana. Nasanga ukuti nga ndepeela ndacita ifisuma ku bantu. Nga ca kuti ifyo naleenekela taficitike nshifuupulwa sana, ndatekanishisha abantu, kabili nga banungika ndakonka ifyo banjeba e lyo umuntu nga ankalifya nshifulwa sana.” Abengi basanga ukuti nga balepeela balapaalwa.—Amalu. 112:5; Amapi. 22:9.

11. (a) Bushe nga tulepeela tulanga shani ukuti tulacita ifintu “mano mano”? (b) Bushe abantu ba kwa Lesa bacita shani pa kuti kube ukulingana mu ndalama isho basangula? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

¹¹ Inshila na imbi iyo twingalangilamo ukuti tulacita ifintu “mano mano,” kulabomfya ifyuma ifyo twakwata ku kutungilila umulimo wa Bufumu. Kuti twabomfya ifyuma fyesu ku kwafwa abantu bambi. Abakwata ifyuma abashingakumanisha ukubomba umulimo wa nshita yonse nelyo abashingaya mu kubombela ku calo cimbi uko ababila imbila nsuma bacepa, balaba ne nsansa ukwishiba ukuti indalama basangula shilafwa aba bwananyina ukubomba bwino umulimo wa Bufumu. (Amapi. 19:17) Indalama isho tusangula balashibomfya mu kupulinta impapulo na mu kubila imbila nsuma mu fyalo ifipiina umo abantu abengi baleisa mu cilonganino ca kwa Lesa. Pa myaka iingi, mu fyalo pamo nga Congo, Madagascar, na Rwanda aba bwananyina ilingi line balesalapo nampo nga kushitila indupwa shabo ifya kulya nelyo nga kushita amaBaibolo ayo baleshitisha pa mutengo uwa ndalama isho umuntu engafola pa mulungu umo nelyo umweshi umo. Apo nomba aba bwananyina abengi balasangula indalama, kwaliba “ukulingana,” e ico icilonganino ca kwa Yehova cilatungilila umulimo wa kupilibula amaBaibolo, kabili ici calenga cila muntu akwata Baibolo ukubikako fye na basambi ba Baibolo abafwaya ukusambilila icine. (Belengeni 2 Abena Korinti 8:13-15.) Ifi aba bwananyina bacita filenga abapeela na bapokelela bonse baba ifibusa fya kwa Yehova.

MWILAITUMPA SANA MU “FYA KUCITACITA IFYA MULI CINO CALO PA KUTI MUPANGE INDALAMA”

12. Bushe Abrahamu alangile shani ukuti alicetekele Lesa?

¹² Na cimbi icingatwafwa ukuba ifibusa fya kwa Yehova kulafwaya ifyuma fya “cine cine” te kulaitumpa sana mu makwebo. Pa kuti Abrahamu umwaume uwali ne citetekelo abe cibusa wa kwa Yehova, alyumfwilile Yehova lintu amwebele ukufuma mu musumba wa Uri uwali ukankaala no kutendeka ukulaikala mu matenti. (Heb. 11:8-10) Abrahamu alicetekele Lesa ukuti e ntulo ya fyuma fya cine cine, kabili talefwaisha ifyuma pantu acita ifi nga alangile ukuti tacetekele Lesa. (Ukute. 14:22, 23) Yesu alekoselesha bonse ukuba ne citetekelo nge cakwete Abrahamu, aebele umulumendo uwali umukankaala ati: “Nga ulefwaya ukuba uwapwililika, kashitishe ifyuma fyobe no kupeela abapiina indalama, kabili ukakwata icuma mu muulu, e lyo wise ube umusambi wandi.” (Mat. 19:21) Uyu mulumendo takwete icitetekelo nge cakwete Abrahamu, lelo bambi balilanga ukuti balicetekela sana Lesa.

13. (a) Bushe Paulo afundile shani Timote? (b) Kuti twakonka shani ifyo Paulo afundile Timote?

¹³ Timote ali ne citetekelo. Pa numa ya kwita Timote ati “umushilika umusuma uwa kwa Kristu Yesu,” Paulo amwebele ukuti: “Takwaba umushilika nangu umo uitumpa mu fya kucitacita ifya muli cino calo pa kuti apange indalama. Pantu afwaya ukucita ifya kuti asekeshe uwamwingisha ubushilika.” (2 Tim. 2:3, 4) Abasambi ba kwa Yesu muno nshiku ukubikako fye na baba mu mulimo wa nshita yonse, abacila pali milioni imo balesha na maka ukukonka ifi Paulo afundile. Tabakonkelela ifyo aba makwebo basabankanya, balebukisha amashiwi ya kwa Lesa ayatutungulula ayatila: “Uukongola musha ku o akongolako.” (Amapi. 22:7) Satana afwaisha ukuti tulepoosa inshita yonse na maka yesu yonse ku kucita amakwebo kwati basha. Fimo ifyo tupingulapo ukucita kuti fyalenga twaba ne nkongole pa myaka iingi. Nga twakongola indalama pa kuti tushite ing’anda, tulipile ku sukulu, tushite motoka iya mutengo nelyo tupishe ubwinga ubwa lulumbi kuti twaba na masakamika pa fyo tukabwesha isho nkongole. Kuti twalanga ukuti tulacita ifintu mano mano nga twayangusha imikalile, nga tatulekongola icikongolekongole kabili nga tatuleshita ifintu icishiteshite. Nga tulecita ifi, tukalabombela bwino Lesa kabili tatwakabe abasha ba makwebo ya mu calo ca kwa Satana.—1 Tim. 6:10.

14. Finshi tulingile ukulafwaisha ukucita? Landeni pa fya kumwenako.

¹⁴ Pa kuti twangushe imikalile, tulingile ukwishiba ifyo tulingile ukubika intanshi mu bumi. Abaupana bamo balikwete kampani iyalepanga ifintu kabili ifyo balepanga fyaleenda sana. Lelo apo balefwaisha ukutendeka umulimo wa nshita yonse na kabili, balishitishe iyi kampani, ubwato bwa injini e lyo ne fintu fimbi ifyo bakwete. Lyena baliipeeleshe ukuyabomba umulimo wa kukuula amaofeshi yakalamba ku Warwick, mu musumba wa New York. Yehova alibapaalile pantu pa milungu iingi balibombeele pamo umulimo wa makuule pa Bethel no mwana wabo umwanakashi no mwina mwakwe, e lyo na bafyashi babo. Nkashi painiya uwa mu musumba wa Colorado, ku U.S.A., alingiile incito ku banki uko alebomba fye inshiku shimo mu mulungu. Abakalamba ba ncito balitemenwe sana ifyo alebomba iyi incito ica kuti bamwebele ukutendeka ukulabomba inshiku shonse mu mulungu kabili bali no kulamufolesha indalama ishingi nga nshi. Lelo apo incito yali no kulenga aleke ukubika sana amano ku mulimo wa kubila imbila nsuma, alikeene. Aba twalandapo banono fye pa bantu ba kwa Yehova abengi abaipeelesha ukulamubombela. Nga tulebika Ubufumu intanshi tulanga ukuti twalicindika bucibusa bwesu na Lesa kabili tumona ifya kwa Lesa ukuti cuma icacindama icacila pa fyuma twinganonka.

ILYO IFYUMA FYAPWA

15. Fyuma nshi ifilenga twaba sana ne nsansa?

¹⁵ Umuntu nga alikwata icuma tacipilibula ukuti ninshi Lesa alimupaala. Yehova apaala abantu ‘ababomba sana imilimo iisuma.’ (Belengeni 1 Timote 6:17-19.) Ku ca kumwenako, ilyo ba Luciab baishibe ukuti aba kubila imbila nsuma balefwaikwa mu calo ca Albania, balifumine ku Italy mu 1993 nangu ca kuti tabakwete indalama, lelo balicetekele sana Yehova. Balisambilile iciAlbanian kabili balyafwa abantu ukucila pali 60 ukuipeela kuli Lesa. Nangu ca kuti abantu ba kwa Lesa abengi tababila mu fyalo umo abantu batemwa ukukutika imbila nsuma, fyonse ifyo tucita pa kwafwa abantu ukusanga inshila ya ku mweo no kulaendamo fyalicindama.—Mat. 6:20.

16. (a) Finshi fikacitika ku makwebo ya muno nshiku? (b) Bushe ifikacitika ku ntanshi filingile ukulenga twalamona shani ukukwata ifyuma?

¹⁶ Yesu atile: “Ilyo ifi [ifyuma ifishalungama] fyapwa,” tatile ‘nga fyapwa.’ (Luka 16:9) Muli shino inshiku sha kulekelesha amabanki yamo yaliwa kabili mu fyalo fimo amakwebo tayenda bwino. Nomba ku ntanshi ifintu fikabipilako. Utubungwe twa fikansa fya calo, utwa mapepo, na makwebo ifyaba mu calo ca kwa Satana fikapwa. Kasesema Esekiele na Sefania basobele ukuti golde na silfere ifyo baabomfya sana mu makwebo pa myaka iingi tafyakakwate incito. (Esek. 7:19; Sefa. 1:18) Kuti twaumfwa shani nga ca kuti ilyo twakota e lyo twailuka ukuti twabikile fye amano ku kunonka “ifyuma ifishalungama” mu cifulo ca kubika amano ku kunonka ifyuma fya cine cine? Kuti twaumfwa nge fingomfwa umuntu uwa kuti alibombele imyaka iingi pa kupanga indalama ishingi e lyo pa numa asanga ukuti ishi indalama sha bufi. (Amapi. 18:11) Ukwabula no kutwishika ifyuma fya musango uyu fikapwa, e ico mulingile ukufibomfya ku ‘kupangamo ifibusa’ ku muulu. Fyonse ifyo tucita pa kutungilila Ubufumu bwa kwa Yehova filenga twaba abakankaala mu fya kwa Lesa.

17, 18. Fisuma nshi ifyo ifibusa fya kwa Lesa fikakwata ku ntanshi?

¹⁷ Ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bukesa takwakabe ukusonkela amayanda no kukongola indalama sha kushitamo ing’anda, tatwakaleshita ifya kulya pantu fikafula, e lyo tatwakabe ukuya ku cipatala. Abantu ba kwa Yehova mwi sonde lyonse bakalabomfya fyonse ifikaba mwi sonde. Bakalabomfya golde, silfere, na mabwe yambi ku kuiyemfya no kuyemfya ifintu fimbi, tabakalefibomfya ku kupangilamo indalama. Kukaba imiti iisuma, amabwe ne fyela ifyo bakalabomfya ku kukuulila amayanda ayasuma nga nshi. Abanensu bakalaitemenwa ukutwafwa imilimo, tabakalebomba pa kuti bapange indalama. Bonse tukalabomfya ifikaba mwi sonde.

¹⁸ Ifi twalandapo finono fye pa fintu ifingi ifyo abantu abapanga ifibusa ku muulu bakakwata. Bonse abapepa Yehova mwi sonde lyonse bakasekelela ilyo Yesu akabeba ati: “Iseni, mwe bapaalwa na Tata, ingileni mu bufumu ubo bamuteyanishishe ukufuma pa kutendeka kwa calo.”—Mat. 25:34.