Ifyebo Ififumine mu Mpapulo Shili mu Akatabo ka Imikalile no Mulimo Tubomba
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAY 5-11
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 12
Mu Kubombesha Mulafuma Ifisuma
Bucishinka Bwalicindama Ukucila Daimondi
Nalimo kuti cayafya ku babomfi ba kwa Yehova bamo ukukwata indalama sha kubomfya mu fyo balekabila mu mikalile. Na lyo line, tababomfya inshila sha bufumfuntungu pa kuti bakwate ifyo balekabila lelo balabombesha. Ifi babombesha balanga ukuti imibele ya kwa Lesa ukubikako fye ne cishinka yalicindama sana ukucila pa kukwata ifyuma.—Amapinda 12:24; Abena Efese 4:28.
Ifyo Mwingacita pa Kuti Mutemwe Ukubombesha
Icipusho ca kulekelesha nacicindama sana pantu nga twatontonkanya pa fyo abantu banonkelamo mu ncito tubomba, e lyo twingamona ukuti yalicindama. Yesu alandile ukuti: “Mwaba insansa ishingi mu kupeela ukucila ishaba mu kupokelela.” (Imilimo 20:35) Kwaliba na bambi abanonkelamo mu ncito tubomba pa mbali ya bashita ifintu kuli ifwe, e lyo nabo nalimo twaingisha incito. Pali aba, paba na ba mu ng’anda yesu e lyo na bambi abafwaya ubwafwilisho.
Aba mu ng’anda yesu. Nga ca kuti umutwe wa lupwa alebombesha, alafwa aba mu ng’anda yakwe mu fintu fibili. Ica kubalilapo ca kuti, alafwaila aba mu ng’anda yakwe ifyo bakabila, ifya kulya, ifya kufwala, no mwakwikala. Ne ci cilenga alebomba umulimo Lesa amupeela uwa ‘kusakamana abantu bakwe.’ (1 Timote 5:8) Ica bubili ca kuti, umutwe wa lupwa nga alebombesha, cilenga aba mu lupwa ukusambililako ukuti ukubombesha kwalicindama. Ba Shane abo tulandilepo mu cipande cifumineko batile: “Ukutula fye na kale, batata balabombesha. Baliba aba cishinka, kabili pa myaka iingi, umulimo wa kupala imbao e o babomba sana. Nalisambililako ifyo ukubombesha kwacindama, kabili ukucita ifi kuti kwalenga umuntu aleyafwako na bantu banankwe.”
Ukupeelako abashikwete. Umutumwa Paulo akoseleshe Abena Kristu ‘ukulabombesha, pa kuti balekwata ifya kupeelako abashikwete.’ (Abena Efese 4:28) Aya mashiwi ya cine, nga tulebombesha ku kufwaya ifyo tukabila na ba mu lupwa lwesu, kuti twayafwilishako na bambi abalekabila ubwafwilisho. (Amapinda 3:27) Kanshi ukubombesha kuti kwalenga tulesanga insansa shaba mu kupela.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
ijwyp icipande 95 amapara. 10-11
Bushe Ndacilamo Ukumfwa Ububi?
● Ulemona amafya ukulingana ne fyo yali. Ufwile ukwishiba ifya kulekanya amafya ayakalamba na yanono. Baibo ilanda ukuti: “Umuwelewele alangufyanya ukulanga ukuti nakalipa, lelo uwa mano alasuulako nga bamusaalula.” (Amapinda 12:16) Te mafya yonse ayalingile ukulenga walaumfwa sana ububi.
“Ku sukulu, abaice baleilishanya sana na pa tuntu utunono. Lyena balyumfwile ifyo abanabo balelandapo pa Intaneti—kabili ici calelenga bakalipa sana ica kuti bafilwa no kwishiba nga ca kuti ubwafya bukalamba nelyo bunono.”—E fyalandile Joanne.
MAY 12-18
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 13
Mwilabepwa ku “Nyali ya Bacita Ifyabipa”
it-2-E ibu. 196 amapara. 2-3
Inyali
Inyali ya Mampalanya. Ifyo umuntu acindamika sana kuti twafilinganya ku nyali. Pa mulandu ne ifi, amapinda pa kulekanya abalungama na babifi yatila: “Ulubuuto lwa balungama lulasanika sana; lelo inyali ya bacita ifyabipa bakaishimya.” (Amapi. 13:9) Ulubuuto lwa balungama lulaya lulebutilako, lelo ulubuuto lwa babifi nangu lumoneke ukubuuta kabili balemoneka kwati ifintu filebendela bwino, ku ntanshi bakakwata amafya, pantu Lesa akashininkisha ukuti umubifi akabe mu mfifi, umo ulukasa lwabo lukaipununa. Onse uutiipa bawishi na banyina akakwata amafya.—Amapi. 20:20.
Ukulanda ukuti inyali ya muntu ikashima cipilibula no kuti takabe no bumi ku nshita ya ku ntanshi. Ipinda limbi litila: “Pantu ku ntanshi ifintu tafyakawamine abacita ifyabipa; Inyali ya bacita ifyabipa bakaishimya.”—Amapi. 24:20.
Mulebombela Lesa Uupeela Ubuntungwa
3 Apo Satana alibeleleke abantu babili abapwililika na ba malaika abengi ukukaana ubutungulushi bwa kwa Lesa, ninshi na ifwe bene kuti atubeleleka. Imicenjelo ya kwa Satana yaba fye imo ine. Aleesha ukutubepa pa kuti tuletontonkanya ukuti amafunde ya kwa Lesa yalyafya, no kuti yalalenga twilaba ne nsansa. (1 Yoh. 5:3) Nga ca kuti tuleba na bantu abatontonkanya ifi, kuti na ifwe twalatontonkanya nga bena. Nkashi umo uwa myaka 24 uwacitile ubulalelale atile, “Ukwangala na ba mibele yabipa kwalindetelele pantu naletiina ukuba uwapusanako na banandi.” Nalimo na imwe abanenu balimupatikishapo ukucita ifyabipa.
“Uwacenjela Acitila mu Kwishiba”
Umuntu uwashilimuka kabili uwatambalala uwaba no kwishiba kwine kwine akapaalwa. Solomone atulaya ati: “Umulungami alye fya ciikushi ca nsuuna yakwe; lelo ifumo lya mbifi likabulwa.” (Amapinda 13:25) Yehova alishiba ifingatuwamina mu mikalile fye yonse, e kutila mu lupwa, mu kubishanya na bambi, mu mulimo wesu, nangu ne lyo tulesalapulwa. Kabili ilyo twakonka ukufunda ukusangwa mu Cebo cakwe, ukwabula no kutwishika tukaipakisha ubumi ubusuma.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E ibu. 276 para. 2
Ukutemwa
Limo ukutemwa kuti kwacila mu cipimo. Pa mulandu ne fi, umuntu kuti aba fye no kutemwa ukwa cine, nga ca kuti aletungululwa no mupashi wa kwa Lesa e lyo na mano ayaba mu Cebo ca kwa Lesa. Ku cakumwenako, umufyashi kuti atemwa umwana wakwe. Lelo kuti alenga ukutemwa kwacila mu cipimo ica kuti alafilwa ukupingula bwino kabili alapeela fye umwana wakwe fyonse ifyo alefwaya. Ne ci kuti calenga alafilwa ukubomfya amaka ayo akwata ngo mufyashi pa kusalapula umwana ukubikako fye no kumuuma inshita shimo. (Amapi. 22:15) Nalimo icingalenga ukutemwa kwa musango uyu kulaimona abacindama sana ukucila bambi, kabili ubu ni bukaitemwe. Baibo ilanda ukuti umuntu wa musango uyu ninshi tatemwa umwana wakwe, pantu ninshi talecita ifingalenga umwana wakwe acingililwa.— Amapi. 13:24; 23:13, 14.
MAY 19-25
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 14
Muletontonkanya Sana pa fyo Mulefwaya Ukucita nga Kwacitika Ubusanso Ubukalamba
w23.02 amabu. 22-23 amapara. 10-12
Mulecindika Ubumi ubo Lesa Amupeela
10 Limo te kuti tucilikile ifyabipa ukucitika. Te kuti tucilikile amasanso ayakalamba, amalwele nelyo ifimfulunganya ukucitika. Lelo ifya musango uyu nga fyacitika, kuti twapusuka nga ca kutila twaumfwila ifyo abalashi batweba ukukonka pa kufulumuka, e lyo na fimbi ifyo bengatweba ukucita. (Rom. 13:1, 5-7) Kuti twaipekanishisha ku masanso ilyo tayalacitika. Kanshi tufwile ukukonka ifyo abalashi baletweba pa kuti tuicingilile kuli aya masanso. Ku ca kumwenako, kuti twasungako amenshi, ifya kulya ifishingonaika bwangu, nelyo fimo ifyo twingabomfya nga ca kuti twaicena.
11 Finshi twingacita nga kwaba ubulwele ubwambukila ku ncende twikala? Tufwile ukumfwila ifyo abalashi batweba pamo nga ukusamba ku minwe, ukutalukana, ukufwala akasalu kakufimba pa mona na pa kanwa e lyo no kwikala fweka pa nshita imo. Nga tulecita ifi tulanga ukuti tulatasha pa bumi ubo Lesa atupeela.
12 Nga kwacitika ubusanso kuti twatendeka ukumfwa amalyashi ayashili ya cine pa ficitike ku fibusa fyesu, ku bena mupalamano, nelyo na pa milabasa. Mu nshita ya “kutetekela fye fyonse” ifyo twaumfwa, tulingile ukulakutika ku fyo ubuteko nelyo badokota baletweba ukucita. (Belengeni Amapinda 14:15.) Ibumba Litungulula e lyo na ba pa ma Bethel, balashininkisha ukuti nabakwata ifyebo ifya cine ilyo bashilaeba ifilonganino pa fyo balingile ukucita pa kulongana e lyo na pa kulabila imbila nsuma. (Heb. 13:17) Nga tuleumfwila ifyo baletweba, tukaicingilila kabili tukacingilila na bambi ku masanso. Na kabili tukalenga abantu bakaletontonkanya ifisuma pa Nte sha kwa Yehova.—1 Pet. 2:12.
Beni Abashipa Nga Filya Sadoke Ali
11 Kuti twacita shani pa kuti tube abashipa nga filya Sadoke ali nga ca kuti aba bwananyina bali mu bwafya, kabili kuti twacita shani pa kubafwa? (1) Tulingile ukukonka ifyo baletweba. Nga kuli amafya calicindama ukuba ne cumfwila pa kuti tutwalilile ukuba abaikatana. Mulekonka ifyo aba ku Bethel balemweba. (Heb. 13:17) Baeluda balingile ukulapituluka mu fyo balingile ukucita pa kuipekanishisha ku masanso ayakalamba e lyo ne fyo balingile ukucita nga kwacitika ubusanso ubukalamba. (1 Kor. 14:33, 40) (2) Muleba abashipa lelo abacenjela. (Amapi. 22:3) Muletontonkanyapo ilyo mushilacita nangu cimo. Mwilaibika mu kapoosa mweo napashilingile. (3) Muleshintilila pali Yehova. Muleibukisha ukuti Yehova afwaya imwe na ba bwananyina mwaba abacingililwa. Kuti amwafwilisha pa kuti mwingafwilisha aba bwananyina ukwabula ubwafya nangu bumo.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E 1094
Uutontonkanyapo Sana pa fyo Alefwaya Ukucita
Umuntu uutontonkanyapo sana pa fyo alefwaya ukucita inshita shimo kuti bamupata. Ifi fine e fyo Amapinda 14:17 yalanda ukuti: “uutontonkanyapo sana pa fyo alefwaya ukucita balamupata.” Abantu abashitontonkanyapo sana pa fyo balefwaya ukucita balasuula ababomfya amaka yabo aya kutontonkanya sana pa fyo balefwaya ukucita. Ifi fine e fyo caba na kuli bonse ababika amano ku kucita ukufwaya kwa kwa Lesa, nabo balabapata. E mulandu wine Yesu alandile ukuti: “apo tamuli ba muli ici calo, lelo ine nalimusala mu ba muli ici calo, aba muli ici calo balimupata.” (Yoh. 15:19) Mu lulimi balembelemo Baibo, amashiwi yaba pa Amapinda 14:17 aya kuti “uutontonkanyapo sana pa fyo alefwaya ukucita” kuti yalosha na ku kutontonkanya pa kucita ifyabipa. Kanshi aya amashiwi kuti yapilibula no kuti umuntu uupanga ukucita ifyabipa balamupata, kabili mu ma bupilibulo yambi bapilibula aya amashiwi ukuti: “umwaume uucita ifyabipa balamupata.”—JP, Ro.
MAY 26–JUNE 1
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 15
Mulecita Ifingalenga Abantu Bambi Baba ne Nsansa
Tukalaenda Muli Bukaele Bwesu!
16 Yobo alesekelela abeni. (Yobo 31:31, 32) Nangu ca kutila tatuli bakankaala, na ifwe kuti ‘twatwalilila ukusekelela abeni.’ (Rom. 12:13) Kuti tulepeelako bambi no tuntu fye utunono, nga tuleibukisha ukuti “imbale ya musalu apali ukutemwa yawama ukucila ing’ombe iyanona no lupatopo.” (Amapi. 15:17) Ukuliila ifya kulya mu nsansa pamo na Bena Kristu banensu nangu fye utunono uto mukwete, pantu aka kulya takacepa, kukalenga twalaipakisha ifya kulya kabili kuti tulekoseleshanya.
w18.04 amabu. 23-24 amapara. 16-18
Mulekoseleshanya, “Maka Maka apo Mulemona Ubushiku Bulya Bulepalama”
16 Tatulingile ukulatontonkanya ukutila te kuti tukoseleshe abanensu pantu mu cifyalilwa fye twalitalalila. Tacayafya sana ukukoselesha abantu, nalimo kuti mwamwentula fye ilyo muleposha umuntu. Nga mwamona ukuti uyo muntu tamwentwile ilyo mwamumwentwila, nalimo icalenga ni co nakwata ubwafya kabili alefwaya uwakwebako ubwafya akwete. Kuti mwamukoselesha nga mwakutika ilyo alelanda.—Yako. 1:19.
17 Munyinefwe wacaice Henri ali no bulanda nga nshi ilyo balupwa lwakwe ukubikako fye na bawishi abali baeluda balekele ukubombela Yehova. Kangalila wa muputule alikoseleshe Henri, alimusendele uko banwena kofi kabili amukoseleshe ukulanda fyonse ifyo aleumfwa. Pa numa ya kulanshanya, Henri alilwike ukutila kuti ayafwa fye balupwa lwakwe ukubwela kuli Yehova nga atwalilila ukuba uwa cishinka. Alisansamushiwe nga nshi ilyo abelengele Amalumbo 46; Sefania 3:17 na Marko 10:29, 30.
18 Ifyacitike kuli ba Marthe na Henri filanga ukutila kuti twakoselesha munyinefwe nelyo nkashi uulekabila ukumukoselesha. Imfumu Solomone yalembela aiti: “Amashiwi ayalandwa apo pene fye yalefwaikwa yalawama sana! Ukubengeshima kwa menso kulenga umutima ukusekelela; ilyashi lisuma lilenga amafupa ukwina.” (Amapi. 15:23, 30) Na kabili umuntu nga alebelenga Ulupungu lwa kwa Kalinda nelyo ifyebo ifyaba pa jw.org kuti fyamukoselesha. Paulo alandile ukuti ukwimbila pamo inyimbo sha Bufumu kuti kwatukoselesha. Alembele ati: “Mulesambilishanya no kukonkomeshanya [nelyo ukukoselesha] mu nyimbo sha malumbo, mulelumbanya Lesa, ku nyimbo shakwe no kumucindika, kabili muleimbila Yehova mu mitima yenu.”—Kol. 3:16; Imil. 16:25.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
Bushe Umwina Kristu Kuti Asumina Ukumundapa?
2. Bushe kuti naipushako badokota abalekanalekana abaishiba ukundapa ubu bulwele? Kuti cawama sana ukumonana na “bapanda amano abengi,” maka maka nga mulwele ubulwele ubukalamba.—Amapinda 15:22.
JUNE 2-8
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 16
Amepusho Yatatu Ayengalenga Twasalapo Bwino Ifyakucita
w14 1/15 amabu. 19-20 amapara. 11-12
Saleni Bwino Ifya Kucita Ilyo Mucili Abaice
11 Ukubombela Yehova e kulenga twaba ne nsansa sha cine cine. (Amapi. 16:20) Baruki, kalemba wa kwa Yeremia, nalimo alilabile ici cishinka. Inshita imo, alilekele ukubombela Yehova ne nsansa. Yehova amwebele ukuti: “Ulefwaya ifintu ifikalamba. Leka ukufifwaya. Pantu, mona, ndeleta ubucushi pa bantu bonse, . . . kabili nkakupeela umweo obe e o ukapususha.” (Yer. 45:3, 5) Bushe muletontonkanya ukuti cinshi cali no kulenga Baruki ukuba ne nsansa? Bushe kufwaya ifintu ifikalamba, nelyo ukupusuka ubonaushi bwa Yerusalemu pa mulandu wa kuba umubomfi wa kwa Lesa uwa cishinka?—Yako. 1:12.
12 Munyinefwe umo uwaba ne nsansa pa mulandu wa kubombela bambi ni Ramiro. Atile: “Nafyalilwe mu lupwa ulupiina kabili twaleikala mu mushi uwali mu mpili sha Andes. Kanshi ilyo abakalamba bandi banjebele ukuti bakandipilila indalama sha ku yuniversiti, namwene ukuti lyali lishuko nga nshi. Lelo e lyo fye nabatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova, kabili kwali painiya uwalefwaya ukuti tukaye nankwe mu kushimikila mwi tauni ilinono. Naliile na painiya, nayasambilila no kubeya umushishi, kabili nalitendeke ukubeya abantu umushishi pa kuti ndesanga indalama sha kubomfya. Abantu abengi balefwaya sana ukusambilila Baibolo. Mu kuya kwa nshita, natendeke ukulongana mu cilonganino icipya icalebomfya ululimi ulo balanda muli ili itauni. Napapita imyaka 10 ukutula apo natendekele bupainiya. Takwaba incito nangu imo iingandetela insansa isho nakwata pa kwafwa abantu ukusambilila Baibolo mu lulimi lwabo.”
Bushe Mwalipilibuka?
INKULILO yesu nelyo incende twikalamo ilakuma ifyo tucita. E mulandu wine tutemenwa ifya kulya fimo nelyo imifwalile imo pantu abantu twikala nabo e fyo bacita.
2 Lelo kwaliba ifintu ifyacindama sana ukucila pa fya kulya ifyo tusalapo ukulya na pa fya kufwala tusalapo ukufwala. Ku ca kumwenako, ilyo tulekula balatusambilisha ukulamona ifintu fimo ukuti fyalilungama kabili fyaliba fye bwino no kulamona ifintu fimbi ukuti fyalibipa kabili tafyawama. Abantu abengi batontonkanya ifyapusanapusana pali ifi fintu. Kabili kampingu yesu nayo ilalenga twapingulapo ukucita ifintu fimo. Baibolo itila, ilingi “abena fyalo abashakwata amafunde bacita ku cifyalilwa ifya mu mafunde.” (Rom. 2:14) Bushe ici calola mu kuti nga takwaba ifunde lya kwa Lesa ililanda mu kulungatika pa fintu fimo ninshi tufwile ukulakonka ifyo abafyashi besu batusambilishe nelyo ifyo abantu mu ncende twikala bacita?
3 Kwaliba imilandu ibili iyacindama iyo Abena Kristu bashicitila ifi. Uwa kubalilapo, Baibolo itila: “Kuli inshila iyalungama ku muntu, lelo ku mpela ya iko kwaba imfwa.” (Amapi. 16:25) Pa mulandu wa kuti fwe bantu tatwapwililika, te kuti tuitungulule. (Amapi. 28:26; Yer. 10:23) Uwa bubili, Baibolo itila Satana e “lesa wa bwikashi buno.” E utungulula ifyo abantu bacita, e kutila ifyo bamona ukuti e fyalungama nelyo ifyabipa. (2 Kor. 4:4; 1 Yoh. 5:19) Kanshi, nga tulefwaya ukuti Yehova atutemwe no kutupaala tufwile ukulaumfwila ukufunda ukwaba pa Abena Roma 12:2.—Belengeni.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 629
Ukusalapula
Ififuma mu kukonka ne Fifuma mu Kusuula Ukusalapula. Ababifi, abawelewele, nelyo abashaba ne mibele iisuma balakaninina fye ukukonka ukusalapula kwa kwa Yehova kabili bacita filanga ukuti balimupata. (Amalu. 50:16, 17; Amapi. 1:7) Ifyabipa ififuma mu buwelewele bwa musango uyu filalenga umuntu bamusalapula sana, kabili ilingi line balamukanda. Nga fintu amapinda yalanda: “ifyo abawelewele bacita e fibasalapula.” (Amapi. 16:22) Abantu ba musango uyu balailetela ubupina, umusebanya, amalwele e lyo no kufwa fye bwangu. Ifyacitikile Abena Israele filalangilila ifyabipa ififuma mu kukana ukusalapula. Tababikile amano ku kusalapula na ku fyo Yehova alebalungika ukubomfya bakasesema. Calilengele Yehova abasalapula sana pantu alilekele ukubacingilila no kubapaala. Na mukulekelesha, balipokelele ukusalapula ukwabipisha ukwasobelwe, e kutila ukubacimfya no kubasenda ukuya mu kuba abasha.—Yer. 2:30; 5:3; 7:28; 17:23; 32:33; Hos. 7:12-16; 10:10; Sefa. 3:2.
JUNE 9-15
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 17
Muleba aba Mutende mu Cupo
Ifingamwafwa Ukukanasunga Icikonko ku Mukoshi
Muleibebeta mu bufumacumi. Baibolo ilanda ukuti kwaliba abantu ‘abakali’ e lyo na ‘ba cipyu.’ (Amapinda 29:22) Bushe na imwe e fyo mwaba? Muleyipusha ukuti: ‘Bushe ndi wa cipyu? Bushe ndafulwa bwangu? Bushe ndafulwa na pa tuntu utwa cabecabe?’ Baibolo itila “uwikalila fye ukulanda pa mulandu umo wine apatanya ifibusa.” (Amapinda 17:9; Lukala Milandu 7:9) Ici kuti cacitika na mu cupo mwine. Kanshi nga mulafulwa bwangu, kuti cawama ukuyipusha amuti, ‘Bushe te kuti ciwame ukuilama nga ca kuti umwina mwandi ankalifya?’—Ilembo ilingamwafwa: 1 Petro 4:8.
w08 5/1 ibu. 10 para. 6–ibu. 11 para. 1
Ukupwisha Amafya
1. Saleni inshita ya kulanshanya ubwafya mukwete. “Ku cintu conse kwabe nshita iyalingwa, . . . inshita ya kutalala, ne nshita ya kusosa.” (Lukala Milandu 3:1, 7) Nga fintu twacimona mu kukansana kuli pa ntendekelo, amafya yamo kuti yalenga abaupana ukufulwa. Nga cabe fyo, mufwile ukuleka ukulanshanya pali iyo nshita, no “kwikala tondolo” ilyo umwina mwenu talakalipa sana. Mu cupo cenu te kuti mube amafya nga ca kutila mulekonka ukufunda kwaba mu Baibolo ukutila: “Ukusose cisosesose e kutendeka kwa lubuli; e ico leka ilyo ukuumana takulaima.”—Amapinda 17:14.
Lelo kwalibe ne “nshita ya kusosa.” Amafya yaba nga mankumba mu mabala, yalakula sana nga tamuleyapwisha. Kanshi nga kwaima ubwafya, te kwesha ukumona kwati bukaipwila fye ubwine, mufwile ukubupwisha imwe bene. Nga mwaeba abena mwenu ukuti mubale muleke ukulanshanya pa bwafya mukwete, kuti cawama mwabalanga umucinshi pa kusala inshita imbi ilyo mwingalanshanya. Ukucite fyo kuti kwamwafwa bonse babili ukukonka ukufunda kwa mu Baibolo ukutila: “Kalipeni, lelo mwibembuka, mwileka kasuba kawe mucili no bukali.” (Abena Efese 4:26) Lelo te kwesha ukulabo kulanshanya ubukali nga bwapwa.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 790 para. 2
Ilinso
Ifyo umuntu alemoneka pa menso kuti fyalanga ifyo aleumfwa. Amenso kuti yalanga umuntu nga aleumfwa uluse nelyo iyo (Amala. 19:13); yalakapakapa, ukushibawila mu nshila ya kupumya, nelyo kuti yalanga ukuti ali no bumbimunda. (Amalu. 35:19; Amapi. 6:13; 16:30) Umuntu uushifwaya ukwafwa umunankwe aba kwati umuntu uushibete pa kuti emona. (Mat. 13:15; Amapi. 28:27) Baibo itila amenso ya muwelewele “yalulumba ku mpela sha pano isonde,” alolesha uku no uku apabula ico alelolesha, amenso yakwe yalolesha fye mpanga yonse, lelo tayalolesha uko yalingile ukulolesha. (Amapi. 17:24) Na kabili amenso yalalanga nga ca kuti umuntu ali no bumi ubusuma, nelyo nga ali ne nsansa sha cine. (1 Sam. 14:27-29; Amala. 34:7; Yobo 17:7; Amalu. 6:7; 88:9) Imfumu Yehoshafati yaebele Yehova ukuti: “amenso yesu yaloleshe kuli imwe.”—2 Imila. 20:12.
JUNE 16-22
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 18
Mulelanda Ifingakoselesha Abaleshipikisha Amafya pa Mulandu wa Kulwala
Amano ya Cine Yalabilikisha
17 Muletontonkanya pa fyo mwalalanda ilyo mushilalanda. Nga tatucenjele amashiwi yesu kuti yakalifya abantu. Baibolo itila: “Umuntu uulanda ukwabula ukutontonkanya aba kwati lupanga ululasaula, lelo ululimi lwa ba mano lulaposha.” (Amapi. 12:18) Kuti twatwalilila ukulaumfwana bwino na bantu nga ca kuti tatulecita ulwambo. (Amapi. 20:19) Nga tulefwaya amashiwi yesu ukulakoselesha abantu ukucila ukubakalifya, tufwile lyonse ukulabelenga Icebo ca kwa Lesa no kulatontonkanya pa fyo tulebelenga. (Luka 6:45) Nga tuletontonkanya pa fyo Baibolo ilanda, amashiwi yesu yakaba kwati “cishima ca mano” e kutila, ifyo tulelanda fikalakoselesha abantu.—Amapi. 18:4.
mrt icipande 19 akabokoshi
Ifyo Mwingacita nga Mwalwala mu Kupumikisha
Mulekutikisha. Inshila imo iisuma iyo mwingasakamaninamo cibusa wenu, ku kutika nga ca kuti alelanda. Tamufwile ukumona kwati mulingile ukumwasuka lyonse fye ilyo alelanda na imwe. Limo caliwama ukulakutika fye ukwabula ukulandapo nangu cimo. Mule-esha ukumumfwikisha nga alelanda, kabili te kwesha ukumweba ukuti nalimo taletontonkanya bwino. Mwilamona kwati namwishiba bwino ifyo cibusa wenu aleumfwa maka maka nga ca kuti tamoneka ukuti nalilwala.—Amapinda 11:2.
Mulelanda ifisuma. Limo te kuti mukwate ifya kulanda, lelo ukulanda fye amashiwi ayasuma ayanono, pamo ngo kusumishako ku fyo alelanda kuti kwalenga cibusa wenu uulwele aumfwako bwino ukucila ukwikala fye tondolo. E lyo limbi nga cakosa sana nga tamwishibe ifya kulanda, nalimo kuti mwatila fye, “Nshishibe ne fya kulanda, lelo ndefwaya mwishibe ukuti nalimubikako amano.” Tekwesha ukulanda amashiwi pamo nga ya kuti, “Imwe muliko na bwino,” nelyo ati, “Nalimo ubulwele bwa kulabipilako ifi . . . ”
Kuti mwalanga ukuti mwalibika amano kuli cibusa wenu nga ca kuti muleitemenwa ukwishibako fimo pa bulwele alwele. Kuti atemwa sana nga ca kuti aishiba ukuti mulemulangulukilako pa bwafya akwete, kabili ici cikalenga ifyo mulelanda nankwe ukufuma panshi ya mutima. (Amapinda 18:13) Na lyo line tamufwile ukucilamo ukucita ifyo ashimwebele.
Mulebafwako muli fimo. Mu nshita ya kutontonkanya ukuti namwishiba ifyo mwingabafwa, mulebepusha ifyo bengatemwa mwabafwako. Lelo muleibukisha ukuti cibusa wenu limo te kuti asumine ukumwafwilisha pantu nalimo ukuti amona kwati alemupeela incito. Ifi nga e fyo aletontonkanya, kuti mwaesha ukumwafwa mu nshila shimbi pamo ngo kumushitilako ifyo alekabila, ukumuwamishako ifintu nelyo ukumubombelako imilimo imbi.—Abena Galatia 6:2.
Tekwesha ukunenuka. Ilyo cibusa wenu aleshipikisha ubulwele, inshita shimo nalimo te kuti afwaye ukuba nenu, nelyo ukulanda na imwe. Mulemutekanishisha no kwishiba icalenga acite ifyo. Muletwalilila fye ukumutungilila, tekwesha ukunenuka.—Amapinda 18:24.
wp23.1 ibu. 14 para. 3–ibu. 15 para. 1
Ifyo Twingafwa Abalwala Amalwele ya Matontonkanyo
“Sansamusheni abali no bulanda.”—1 ABENA TESALONIKA 5:14.
Umunenu kuti aleumfwa sana umwenso nelyo ukulamona kwati tacindama. Nga ca kuti tamwishibe bwino ifya kulanda, ukweba fye umunenu ukuti mwalimutemwa kabili mwalimubikako amano kuti kwalenga asansamuka no kulaumfwako bwino.
“Ukutemwa kwa kwa cibusa wa cishinka takupwa.”—AMAPINDA 17:17.
Muleafwako cibusa wenu imilimo. Mwilamona fye kwati namwishiba ifyo mwingacita pa kumwafwa lelo mulemwipusha ifyo engatemwa mwamucitilako. Nga ca kuti umunenu alefilwa ukulanda ifyo mwingacita pa kumwafwa, nalimo kuti mwaeshako ukumweba ukuti muleya bonse mu kwenda. Nelyo kuti mwaya mu kushitila pamo ifintu, ukuwamya pa ng’anda nelyo ukubombela pamo imilimo imbi.—Abena Galatia 6:2.
‘Muleshishimisha.’—1 ABENA TESALONIKA 5:14.
Inshita shimo umunenu te kuti afwaye ukulanda. Mule-eba umunenu ukuti nga afwaya ukulanda, epo muli mwakulakutika. Pa mulandu wa kuti umunenu alilwala, kuti alanda nelyo ukucita ifintu fimo ifingamukalifya. Nalimo kuti akaana ukuti mucite ifyo mwalanshenye pa mulandu wa kuti taleumfwa bwino. Mulemutekanishisha ilyo mulemwafwa kabili mulemulangulukilako.—Amapinda 18:24.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E amabu. 271-272
Icipendwilo, I
Mu nshita balelemba Baibo, ukupendula e nshila balebomfya nga balefwaya ukwishiba ifyakucita pa fintu fimo. Pa kupendula balebomfya utu mabwe nelyo utu mapulanga. Baletupomba mu nsalu nelyo ukutubika mu mutondo lyena balesunsha. Umuntu uo icipendwilo caponena nelyo uo cawila ninshi e usalilwe. Nga filya fine caleba ku mulapo, ukupendula nako kwalebomba nge pepo. Inshita shimo balepepa fye mukulungatika e lyo inshita shimbi balecita ifintu fimbi ifyaleiminako ipepo pamo nga ukupendula, lyena balelolela ukumona ifyo Yehova alacitapo. Ishiwi icipendwilo (mu ciHebere, goh·ralʹ) balalibomfya mu kulungatika nelyo mu mampalanya nga balelanda pa “kwakanya” nelyo “ukupima.”—Yosh. 15:1; Amalu. 16:5; 125:3; Esa. 57:6; Yer. 13:25.
Ifyo libomfiwa. Pa Amapinda 16:33 patila: “Abantu bapoosa ica kupendwilako pa matanta, lelo uupingula fyonse ni Yehova.” Mu israele balependula nga ca kuti balefwaya ukupwisha umulandu: “Ukupendula kulapwisha ifikansa, Kabili kulapwisha umulandu wa bantu babili aba maka abalekansana.” (Amapi. 18:18) Tabalependula pa kuteya ifyangalo nelyo ifyangalo fya kushitikapo. Ilyo tabalatendeka ukupendula takwaleba ukutalikishanya nelyo ukushitikapo, takwaleba amalipilo, nelyo ukupanga ica kutungilila pa kuti icipendwilo ciponene uko balefwaya—kanshi takwaleba ukuti uyu e wawina nelyo ukuluusa. Tabalebomfya ukupendula pa kuti fye bakwate ifyuma fya mwi tempele nelyo ifya bashimapepo, kabili tabalekubomfya na pa kuti fye bafwilishe abapiina. Ukupusanako na bashilika abena Roma, ilyo bapendwilile pa fya kufwala fya kwa Yesu nga fintu casobelwe pa Amalu. 22:18, bena balefwaya fye ukuisekesha abene.—Mat. 27:35.
JUNE 23-29
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 19
Muleba Cibusa wa Cine ku ba Bwananyina
w23.11 amabu. 12-13 amapara. 16-17
Ifyo Twingacita pa Kuti Lyonse Tuletemwana
16 Mulebika amano ku fisuma ifyo aba bwananyina bacita ukucila ukubika amano ku fyo balufyanya. Lekeni tulangilile. Elenganyeni ukuti muleangalila pamo na babwananyina. Muleipakisha sana ukuba pamo, lyena ilyo mwapwisha ukwangala mwakopwako icikope cimo bonse pamo. Mwakopelwapo na fimbi fibili pa kuti ica kubalilapo nga tacimoneke bwino kuti mwasalapo cimbi. Nomba mwakwata ifikope fitatu. Nomba pa cikope cimo mwamona ukuti uwa bwananyina umo tacimwentulako ilyo acilakopwa. Finshi mwingacita kuli ico cikope? Kuti mwacifuuta pantu ninshi na mukwata ifikope fibili ifisuma apo bonse abalipo bamwentwile.
17 Lekeni tulinganye ifikope ifisuma ifyo tusunga, ku fisuma ificitika ilyo tuli pamo na ba bwananyina. Kwena ilingi kulaba ifisuma ifyo twibukisha, ilyo tuli pamo na ba bwananyina. Nomba finshi twingacita nga ca kuti twaibukisha ukuti ilyo twali pamo na ba bwananyina, munyina umo ne lyo nkashi alicitile ifishali bwino? Tufwile ukufuuta, e kutila ukulabako ku fyo uyo uwa bwananyina atulufyenye nga filya fine twingafuuta ifikope ifishiweme. (Amapi. 19:11; Efes. 4:32) Kuti twakumanisha ukulabako ku tunono uto uyo uwa bwananyina alufyenye. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu ninshi natwishiba ukuti kwali ifisuma ifingi ifyo twingebukishapo, ifyo aba bwananyina bacitile. Ifi e fyo twingatemwa ukulaibukisha no kulatontonkanyapo.
w23.07 amabu. 9-10 amapara. 10-11
Lekeni Ukutemwa Mwatemwa Yehova na ba Bwananyina Kulekulilako
10 Na ifwe bene tulatontonkanyako pa fyo twingacita pa kuti tuleafwa aba bwananyina. (Heb. 13:16) Natulandeko pa fyacitile ba Anna abo twalandilepo mu cipande cafumineko. Ilyo kwali sana imfula ya cimwela, ba Anna na bena mwabo baile mu kutandalila aba bwananyina bamo. Lyena basangile ukuti umutenge wa ng’anda yabo waliponeene mu kati. Pa mulandu ne fyacitike, ulu lupwa talwakwete ifya kufwala ifya busaka. Ba Anna batile: “Twalisendele ifya kufwala fyabo, twalifiwashishe no kuficiisa e lyo twababwesesha. Uyu mulimo twabombele wali fye uunono, lelo ifi twacitile fyalengele twaba ifibusa sana ukufika na ino nshita.” Ukutemwa uko ba Anna na bena mwabo batemenwe aba bwananyina kwalengele baafwe aba bwananyina.—1 Yoh. 3:17, 18.
11 Nga tuli ne cikuuku ku bantu e lyo no kutemwa, balamona ukuti tulefwaya ukupashanya sana Yehova. Kabili kuti balatasha sana pa fyo tubalanga icikuuku ukucila ne fyo twingatontonkanya. Ba Khanh abo tulandilepo kale, balebukisha sana ababafwilepo. Batile: “Ndatasha sana bankashi abalensendako pa kuti tuye mu kubila imbila nsuma. Baleisa mu kunsenda ku ng’anda, balenjitako ukuti tuliile pamo ifya kulya, kabili balembwesesha na ku ng’anda. Pali ino nshita e lyo naisamona ukuti balebombesha icine cine pali ifi balecita. Kabili icalelenga balencitila ifi fyonse, ni co balintemenwe.” Kwena te bonse abengatutasha pa fyo tubacitila. Ba Khanh balandile pa bantu ababafwile ukuti: “Kuti nafwaisha sana na ine ukubacitila ifisuma, nomba nshaishiba uko baba bonse. Lelo Yehova ena alishiba uko baba, kanshi ndapepa ukuti akabalambule.” Ifi ba Khanh balandile fya cine. Yehova alamona ifisuma tucitila bambi nangu ficepe shani. Yehova alamona ifyo tuipeelesha ukwafwa bambi kabili amona ukuti e o tulekongwesha pantu e ukatulambula.—Belengeni Amapinda 19:17.
Mulelanga Ukutemwa Ukushipwa ku ba Bwananyina
6 Tontonkanyeni pa fyacitike ilyo ubwato umutumwa Paulo alimo bwaonaike. Ena nabo ali nabo mu bwato balyowele ukufika ku lulamba lwa cishi ca Melita. Nangu ca kuti abantu ba pali ici cishi tababeshibe, balibapokelele bwino kabili balibalangile ukutemwa. (Imil. 28:2, 7) Abena Melita balilangile ukutemwa kuli Paulo nabo ali nabo, nomba ifi bacitile nga e fyo bacitiile umuntu uuli onse uwali mu bwafya. Kanshi kuti twatila ukutemwa uko balangile Paulo nabo ali nabo, kutemwa uko tulanga abantu fye bonse.
7 Nomba natulande pali Davidi na Yonatani pa kuti tumone umo ukutemwa ukushipwa kwalola. Davidi ali no kutemwa ukushipwa kuli Yonatani, nangu ca kuti wishi wa kwa Yonatani alefwaya ukwipaya Davidi. Na lintu papitile imyaka iingi ukutula apo Yonatani afwilile, Davidi alitwalilile ukulanga ukutemwa ukushipwa ku mwana wa kwa Yonatani, Mefiboshete. Davidi nga tacitiile ifi umuntu uuli onse. Lelo alangile Yonatani ukutemwa ukushipwa pantu ali ni cibusa wakwe kabili alimutemenwe sana.—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-1-E ibu. 515
Ukupanda Amano, Mpanda Mano
Yehova e wakwatisha amano. Ena takabila uwa kumupandako amano. (Esa. 40:13; Rom. 11:34) Umwana wakwe ni “Mpanda Mano wa Kupapusha,” alatutungulula no kutweba ifyakucita, pantu Wishi alimusambilishe kabili alakonka ifyo amusambilishe kabili alikwata umupashi wa kwa Lesa. (Esa. 9:6; 11:2; Yoh. 5:19, 30) Ici cilepilibula ukuti pa kuti ukupanda amano kube ukusuma, kufwile ukulingana ne fyo Yehova afwaya. Kanshi tatufwile ukukonka ukupanda amano konse ukwapusana no kufwaya kwa Wapulamo. Pantu ninshi te kupanda amano ukusuma.—Amapi. 19:21; 21:30.
JUNE 30–JULY 6
ICUMA ICABA MU CEBO CA KWA LESA-AMAPINDA 20
Ifingalenga Abaleishishanya Basala Bwino Ifya Kucita
w24.05 amabu. 26-27 amapara. 3-4
Ifyo Mwingacindika Lesa Ilyo Muleishishanya
3 Nangu ca kuti abaleishishanya balaba ne nsansa, balingile ukwishiba ukuti ukwishishanya kwalicindama pantu kuti kwalenga basalapo ukuupana. Pa bushiku bwa bwinga, abaleupana balalapa pa menso ya kwa Yehova ukuti bakatwalilila ukutemwana no kucindikana mpaka ne mfwa. Tulingile ukutontonkanyapo sana ilyo tushilalapa umulapo uuli onse. (Belengeni Amapinda 20:25.) Ifi fine e fyo caba na ku mulapo wa cupo. Ukwishishanya kulalenga abalefwaya ukuupana baishibana bwino ilyo bashilasalapo nampo nga kuupana nelyo iyo. Inshita shimo kuti basalapo ukuupana nelyo kuti basalapo ukuleka ukwishishanya. Abaleishishanya nga basalapo ukuleka ukwishishanya, tacipilibula ukuti pali ifyo balufyenye. Lelo cipilibula fye kuti ukwishishanya kwalilenga baishiba nampo kuti baupana nelyo iyo.
4 Mulandu nshi cacindamina ukwishiba ico kwabela ukwishishanya? Abashimbe nga baishiba ico kwabela ukwishishanya, te kuti batendeke ukwishishanya no muntu uo bashilefwaya ukuupa nelyo ukuupwako. Na lyo line, te bashimbe fye balingile ukwishiba ico kwabela ukwishishanya. Lelo bonse fye nampo nga tuli bashimbe nelyo iyo, tulingile ukwishiba. Ku ca kumwenako, abantu bamo batontonkanya ukuti abantu nga baleishishanya ninshi balingile fye ukuupana. Bushe ici cilenga bamunyinefwe na bankashi abashimbe balemona shani ukwishishanya? Ba Melissa bankashi abashimbe aba ku United States batile: “Aba bwananyina abengi nga bamona bamo baleishishanya, batontonkanya ukuti balingile fye ukuupana. Ici cilenga abaleishishanya bamo bafilwa ukuleka ukwishishanya nangu bamona kuti tabalingile ukuupana. Abashimbe bambi tabafwaya fye no kutendeka ukwishishanya. Ici cilasakamika sana.”
Ifyo Mwingacita pa Kuti Musange Uwa Kuupana Nankwe Uwalinga
8 Kuti mwacita shani pa kuti mutendeke ukwishiba imibele ya muntu ukwabula ukuti umwine eshibe? Ilyo mulelongana nangu lintu muleangalila pamo kuti mwaishiba icifyalilwa ca uyo muntu, ifyo abika amano ku fya kwa Lesa ne mibele yakwe. Kuti mwaishiba ne fibusa akwata ne fyo atemwa ukulandapo. (Luka 6:45) Bushe ifyo mufwaya ukucita ku ntanshi fyalilingana ne fyo afwaya ukucita ku ntanshi? Kuti mwaipushako baeluda abo aba nabo mu cilonganino na Bena Kristu abakalamba mu fya kwa Lesa abamwishiba bwino. (Amapi. 20:18) Kuti mwaipushako pa mibele yakwe na pa fyo abantu bamwishiba. (Ruti 2:11) Ilyo mulefwailisha ifyebo pa muntu, muleba abacenjela pa kuti tamulengele alaumfwa insoni. Ici cilepilibula ukuti tamufwile ukulasangwa fye konse uko ali, ukulafwailisha amalyashi ayashimukumine pali ena, nangu ukulafwaya ukwishiba fyonse ifyo alecita.
Ifyo Mwingacindika Lesa Ilyo Muleishishanya
7 Kuti twacita shani pa kuti twishibe ifyo uo tuleishishanya nankwe aba? Inshila imo kwipusha amepusho no kukutika ilyo uo uleishishanya nankwe alelondolola. Na kabili bonse mufwile ukuba abafumacumi ilyo mulelanshanya. (Amapi. 20:5; Yako. 1:19) Nalimo kuti mwacitako ne fintu fimo ifingalenga mwakwata ne nshita ya kulanshanya, pamo nga ukuliila pamo, ukuya ku fifulo ukusangwa abantu, e lyo no kubilila pamo imbila nsuma. Na kabili kuti mwaishibana nga mulekwatako inshita ya kuba pamo ne fibusa e lyo na balupwa. Mulecitako ifintu fimo ifingalenga mwaishiba ifyo uo muleishishanya nankwe engacita nga mwacita ifyo fintu, e lyo ne fyo acita nga muli na bantu abalekanalekana. Moneni ifyo ba Aschwin aba ku Netherlands bacitile. Balandile pa fyo baleishishanya na ba Alicia abati: “Twalecitila ifintu pamo ifingalenga twaishibana bwino. Ilingi line ifyo twalecitila pamo fyaleba fye ifya-anguka pamo nga ukwipikila pamo ifya kulya nelyo ukubombela pamo imilimo imbi. Ilyo twalecitila pamo ifintu, twaleishiba umo cila muntu acita bwino, na umo ashicita bwino.”
8 Na kabili nga mulesambilila pamo amalyashi ya mu Baibo kuti mwaishibana bwino. Nga mwaupana, mukakabila ukulakwata amapepo ya lupwa pa kuti Lesa akabe mu cupo cenu. (Luk. Mil. 4:12) E ico kuti cawama nga ca kuti mulekwatako inshita ya kulasambilila pamo ilyo muleishishanya. Kwena abaleishishanya tabalaba ulupwa, na munyinefwe talaba umutwe wa kwa nkashi. Na lyo line, nga ca kuti mulesambilila pamo lyonse, kuti mwaishiba ifyo bucibusa bwa muntu uo muleishishanya nankwe na Yehova bwaba. Ba Max na ba Laysa aba ku United States balilandile pa busuma na bumbi ubwaba mu kusambilila pamo. Ba Max batile: “Ilyo twatendeke fye ukwishishanya, twalesambilila pamo amalyashi ayalanda pa kwishishanya, pa cupo, na pa lupwa. Ifyo twalesambililapo muli ishi mpapulo fyalengele tulelanshanya pa fintu ifyacindama ifyo nalimo cali no kutukosela ukulanshanyapo nga tabafilembele muli ishi mpapulo.”
Ukufwayafwaya Icuma Icaba mu Cebo ca kwa Lesa
it-2-E ibu. 196 para. 7
Inyali
Nga fintu Baibo ilanda pa Amapinda 20:27, “umupu wa muntu ni nyali ya kwa Yehova, ulafwayafwaya mu kati sana aka mubili wakwe.” Ifyo umuntu alanda, ifisuma nelyo ifibi e filanga ifyo uyo umuntu aba mukati.—Linganyeniko Imil. 9:1.