Ico Yesu Acindamina Sana

ABANTU abengi balibikako sana amano ku kufyalwa kwa kwa Yesu, pali iyi myaka 2,000 iyapita. Shing’anga Luka uwali pano calo mu mwanda wa mwaka uwa kubalilapo, atile Maria, nacisungu umukashana bamwebele kuli malaika ukuti: “Mona! ukemita no kufyala umwana mwaume, ne shina lyakwe ukamwinike Yesu.” Cinshi uyu malaika uo Lesa atumine alandile pali Yesu? Atile “Uyu akaba umukalamba kabili aketwa Umwana wa Wapulamo.” “[Yesu] akabe mfumu” no “bufumu bwakwe tabwakabe ne mpela.”—Luka 1:31-33.

Cine cine, e mfumu abantunse bafwaya, kateka uwalungama uwingateka abantunse bwino! Na kuba imyaka iingi ku numa ilyo Yesu talafyalwa, Baibolo yalilandiile libela ukuti: “Pantu ifwe natufyalilwa umwana! ifwe natupeelwa umwana umwaume! Ifwe e ukalatuteeka. Bakalamwita abati: . . . ‘Shifwe wa pe, Imfumu ya Cibote.’ Amaka yakwe aya Bufumu, yakalacililako fye, no buteko bwakwe bukalaba pe ubwa mutelelwe.”—Esaya 9:6, 7, Baibolo wa Cibemba uwa mu 1983.

Ico tulolela fye, buteko umukaba ubulungami no mutende! Moneni ico ilembo lyalanda, lyatila uukalatuteka muli ubu buteko, ni “Mfumu ya Cibote.” Aya mashiwi yalelanga ukuti Imfumu ya fibumbwa fyonse, Lesa Wa maka yonse, alipeela ubo buteko ku mwana Wakwe. Ilingi line Yesu aleita ubu bufumu umo akalateka nge Mfumu ati “Ubufumu bwa kwa Lesa.”—Luka 9:27, 60, 62.

Ilyo fye Yesu atendeke ukubila imbila nsuma atile: “Ndi no kubila imbila nsuma iya bufumu bwa kwa Lesa, pantu e co natumiinwe.” (Luka 4:43) Yesu alisambilishe na basambi bakwe ukuti bafwile ukupepela Ubufumu bwa kwa Lesa ukuti bwise. (Mateo 6:9, 10) Icitabo ca kuti Christianity and Crisis citila “ubufumu e bo [Yesu] alelandapo sana.” Fimbi ifyo ici citabo calandilepo fya kuti: “Ico aletontonkanyapo sana nelyo icacindeme sana mu fyo alesambilisha, Bufumu. Mu malyashi yaba mu mabuuku ya kwa Mateo, Marko, Luka na Yohane, Ubufumu bwa kwa Lesa e bwalandwapo imiku iingi.”

Ifipusho Tufwile Ukutontonkanyapo

Bushe mutontonkanya ati ino nshita Yesu aba shani? Abengi pali ino nshita ya mwaka balalanga Yesu ali akanya mu mulimba. Ee tatulekana ukuti pa nshita imo ali akanya. (Luka 2:15-20) Nomba bushe e fyo tufwile ukulamumona na pali ino nshita? Mutontonkanyepo sana, Cinshi Yesu afyalilwe ngo muntu? Bushe ali nani?

Icitabo ca Encarta Yearbook of 1996 caipwishe ukuti, “Bushe Yesu Mwana wa kwa Lesa, Mesia batile akesa uo balandapo mu Malembo ya ciHebere? Nelyo bushe ali muntu fye uwaibela lelo uwaba fye nga ifwe?” Tufwile ukutontonkanyapo sana pali aya mepusho. Mulandu nshi? Pantu nga tulefwaya ukuba no bumi ne nsansa tufwile ukwishiba Yesu no kucita ifyo alefwaya. Baibolo itila: “Uutetekelo Mwana aba no bumi bwa muyayaya.” Lelo “uushumfwila Mwana takamone ubumi.”—Yohane 3:36.

Te Muntu fye Nga Ifwe

Pa numa ya kulanda pa fyo Yesu acitile pe Tempele mu Yerusalemu ilyo ali ne myaka 12, Baibolo itila alibwelelemo ku ng’anda pamo na Maria na Yosefe umwina mwakwe, kabili “[Yesu] alebanakila.” (Luka 2:51, 52) Lelo iyo Yesu akulile, bonse balishibe ukuti tali fye umuntu nga ifwe.

Lintu Yesu atalalike amabimbi pali bemba, cibusa wakwe umo uwali no mwenso apundile ukuti: “Nga kanshi uyu nani?” (Marko 4:41) Mu kulekelesha, Yesu bamutwele kuli Ponti Pilato, Kateka Umwina Roma, pa mulandu wa kuti balimupeele imilandu ya bufi. Pilato alimwene ukuti Yesu ali uwa kaele kabili alimwene ifyo ali fye tondolo te mulandu ne fyo balemucusha, ukumona fi kwalengele Pilato ukweba ibumba no kubilikisha ukuti: “Moneni! Umuntu!” Lelo abaYuda bayaswike abati: “Twalikwate funde, kabili ukulingana ne funde afwile ukufwa, pantu atile mwana wa kwa Lesa.”—Yohane 19:4-7.

Pilato alitiinine nga nshi pa numa ya kumfwa ukuti Yesu aali “Mwana wa kwa Lesa.” Kale kale, umukashi wa kwa Pilato alyebele Pilato ifyo alotele pali Yesu, kabili pa kweba Pilato, uyu mwanakashi aitile Yesu ati “umuntu umulungami.” (Mateo 27:19) Kanshi Pilato alefwaya sana ukwishiba Yesu! Nangu ca kutila alishibe ukuti Yesu afumine ku Galili, Pilato aipwishe ukuti: “Ni kwi wafuma?” Apo pene e papelele no kulanshanya pantu Yesu tayaswike nangu cimo.—Yohane 19:9, 10.

Yesu ali umuntu wa cine cine, lelo alipuseneko na bantu bambi pantu kale ali cibumbwa ca mupashi ku muulu uko balemwita ati Cebo. Lyena mu cipesha amano Lesa akuushishe ubumi bwa kwa Yesu mwi fumo lya kwa Maria. Umutumwa Yohane alisumine ukuti e fyo cali. Atile: “Cebo aishileba umuntunse no kwikala na ifwe.”—Yohane 1:1, 2, 14, 18; Ukusokolola 3:14.

Ico Lesa Amutumine Pano Calo

Umuntu wa kubalilapo Adamu, abembwike ilyo talafyala abana. Malaika uwapondweke, uwitwa ati Satana Kaseebanya, alengele Adamu ukubembukila Lesa. Adamu ubwana bwalipwile kuli Lesa nga filya fine Lesa amwebele ukuti e fyo cikaba nga abembuka. Adamu aliculile pa lubembu lwakwe. Ifyafuminemo fya kuti taali uwapwililika na kabili, alikotele, e lyo mu kupelako alifwile.—Ukutendeka 2:15-17; 3:17-19; Ukusokolola 12:9.

Baibolo yalilondolola ifyo ulubembu lwa kwa Adamu lwakuma ifwe bonse fwe bana bakwe. Itila: “Ulubembu lwaingilile mu mu muntu umo [Adamu] pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Icabipa ca kutila bonse twalipyana ulubembu ku mufyashi wesu Adamu, kabili tulakota no kufwa pa mulandu wa ulu lubembu.—Yobo 14:4; Abena Roma 3:23.

Kuti twaleka ukukota no kufwa nga ca kuti twakwata shifwe uwapwililika, uushapyana ulubembu na macushi yonse ayafuma ku lubembu. Moneni ifyo Lesa acitile pa kuti tukwate uyu shifwe umupya, uwapwililika nga filya fine Adamu ali pa kubala.

Lesa Atuma Ulya Wine Uwalefwaikwa

Nga muleibukisha bwino “imfumu ya cibote” iyo batulaile ukuti ikesa, itwa no kuti “Shifwe wa pe.” Ukufyalwa kwa iyi mfumu kwalisoobelwe. Amalembo yatile: “Umukashana [nacisungu, NIV] akemita, akafyalo mwana mwaume.” (Esaya 7:14; Mateo 1:20-23) Yesu takwete wishi umuntunse, filya fine cali na ku muntu wa kubalilapo Adamu. Luka kalemba wa Baibolo ilyo alelanda pa lupwa Yesu afyalilwemo na apo ulupwa lwakwe lwatendekele, atile Adamu ali ‘mwana wa kwa Lesa.’ (Luka 3:38) Lelo nge fyo tusambilile, Adamu ubwana bwalipwile kuli Lesa kabili e fyo cali na ku bana bakwe. Kanshi kuti twatila, tulakabila shifwe umupya uwapwililika, uwaba nga filya Adamu aali ilyo abumbilwe fye.

Lesa atumine umwana wakwe ukufuma mu muulu pa kuti abe Adamu mupya uwa kupyana Adamu wa ntanshi. Baibolo itila: “Umuntu wa ntanshi Adamu aishileba umweo uutuntulu. Adamu wa kupelelekesha aishilebo mupashi uupeelo bumi. Umuntu wa ntanshi wa pano isonde kabili alengelwe ku lukungu; umuntu uwalenga babili wa mu muulu.” (1 Abena Korinti 15:45, 47) Yesu, “Adamu wa kupelelekesha” alilingana no “muntu wa ntanshi Adamu” pantu Ali uwapwililika, uwingakwata abana abapwililika, abengekala ku ciyayaya pe sonde ilisuma.—Amalumbo 37:29; Ukusokolola 21:3, 4.

Yesu, uushakwete abana, atwalilile ukuba ne cishinka kuli Lesa ukufika na ku mfwa, nangu ca kutila Satana alemusansa. Ubumi ubwapwililika ubo Yesu apeele nge lambo bwitwa ati, icilubula. Baibolo itila, “E mo twamwena ukulubulwa [ku lubembu ne mfwa twapyana kuli Adamu] mu mulopa [wa kwa Yesu].” Kabili itila: “Filya kuli bucintomfwa bwa muntu umo [Adamu] abengi balengelwe ababembu, e fyo mu cumfwila ca muntu umo [Yesu] abengi bakalengelwa abalungama.”—Abena Efese 1:7; Abena Roma 5:18, 19; Mateo 20:28.

Nga twacetekela Yesu, ninshi akaba ‘Shifwe wa pe’ kabili “Umupusushi” wesu. Ilyo akaba Kateka mu Bufumu bwa kwa Wishi, uyu cilolo akateka bwino abantu. Kanshi nomba natulande pa fyo tukalaikala muli ubu buteko e lyo tulande na pa nshita twingenekela aya mapaalo ayasuma ukufikilishiwa.—Luka 2:8-11.

[Ifikope pe bula 13]

Bushe mutontonkanya ati ino nshita Yesu aba shani?

[Icikope pe bula 14]

Cinshi Yesu etilwa ati “Adamu wa kupelelekesha”?