Bushe Yesu Apususha Shani?
“Yesu alapususha!” “Yesu Mupusushi wesu!” Mu fyalo ifingi pano isonde, amashiwi ya musango yu yalakambatikwa pa fibumba fya fikuulwa na mu fifulo fimbi ifya cintubwingi. Abantu abengi nga nshi mu kufumaluka basumina ukuti Yesu e Mupusushi wabo. Nga mwalibepwishe ati, “Bushe Yesu atupususha shani?” napamo kuti bamwasuka ati, “Yesu alitufwilile” nelyo, ati “Yesu afwilile imembu shesu.” Ca cine, imfwa ya kwa Yesu yalenga ukuti tupusuke. Lelo bushe imfwa ya muntu umo kuti yafuta shani imembu sha bengi? Nga ca kuti balimwipwishe ati, “Bushe imfwa ya kwa Yesu kuti yatupususha shani?” kuti mwayasuka shani?
ICASUKO caba mu Baibolo kuli ici cipusho cintu cayanguka ukumfwa lelo calicindama icine cine. Nomba, pa kumfwikisha ubucindami bwa ciko, tulingile ukubalilapo ukumona ubumi bwa kwa Yesu ne mfwa yakwe nge ca kubomfya pa kupwisha ubwafya bwabipisha. Nga twacite fyo e lyo twingomfwikisha ubucindami bushaikulila ubwa mfwa ya kwa Yesu.
Pa kuleka Yesu ukupeela ubumi bwakwe, Lesa alebombela pa bwafya bwatendeke ilyo Adamu abembwike. Mwandini lulya lubembu lwalibipishe! Umwaume wa ntanshi no mukashi wakwe, Efa, bali abapwililika. Ibala lya Edene ilyayemba lyali e mushi wabo. Lesa abapeele umulimo wa kulasakamana umushi wabo uwe bala. Bali no kulateka bwino ifibumbwa fya mweo pano isonde. Kabili ilyo bali no kufula no kwisusha isonde no bufyashi bwa musango wabo, bali no kutanununa paradise mpaka yakumana isonde lyonse. (Ukutendeka 1:28) Kanshi umulimo bapeelwe wali mulimo uusuma kabili uwa kucincimusha! Kabili, bali fibusa fyatemwana icine cine. (Ukutendeka 2:18) Tapali ico babulishe. Bali no kwikala ne nsansa umuyayaya.
Kuti twafilwa no kwelenganya ifyo Adamu nelyo Efa bali no kubembuka. Lelo aba bantu bakubalilapo babili bapondokele Yehova Lesa uwabalengele. Ukubomfya insoka, icibumbwa ca mupashi Satana Kaseebanya abepele Efa ukumulenga ukukanaumfwila Yehova, kabili Adamu na o alimukonkeleshe.—Ukutendeka 3:1-6.
Calishibikwe bwino ico Kalenga wabo ali no kucita kuli Adamu na Efa. Alilondolwele bwino icali no kufuma muli bucintomfwa, atile: “Umuti onse wa mwi bala, ukulya ulelyako: lelo umuti wa kulengo kwishibo busuma no bubi te kuti ulyeko: pantu mu bushiku walyako ukufwa ukafwa.” (Ukutendeka 2:16, 17) Icipusho cacindamisha nomba calekabila icasuko.
Abantunse Baponenwa no Bwafya Ubukalamba
Ulubembu lwa pa kubala lwaleteele abantu ubwafya bwine bwine. Adamu abumbilwe uwapwililika. Kanshi, abana bakwe nga baipakishe umweo wa muyayaya uwapwililika. Lelo, Adamu abembwike ilyo ashilafyala no mwana. Ubufyashi bonse bwali bucili mu musana wakwe ilyo alepingulwa ati: “Ukalalye cilyo ku mabe ya pa cinso cobe, ukasuke aubwelela ku mushili umo wabuulilwe; pantu uli lukungu, kabili ku lukungu e ko ukabwelela.” (Ukutendeka 3:19) E co lintu Adamu abembwike na pa numa ukufwa nga mulya mwine Lesa alandile, abantunse bonse bapingwililwe ukufwa pamo na o.
Caumfwana bwino ne co umutumwa Paulo alembele pa numa ati: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu] pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu; e fyo ne mfwa yayambukile ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Ca cine, pa mulandu wa lubembu lwa pa kubala, abana abaali no kufyalwa abapwililika no kwikala umuyayaya bafyelwe na malwele, ubukote, no kulalolela fye mfwa.
Bamo kuti batila ati: “Mukwai ulo lufyengo fye. Adamu e ushaumfwilile Lesa. Mulandu nshi twingaculilamo ukukanakwata umweo wa muyayaya ne nsansa?” Twalishiba ukuti nga ca kutila umwana apooswa mu cifungo pa mulandu wa kuti wishi alibile motoka, ca nsambu umwana ukuilishanya ati: “Bamfyenga fye! Nshacitilepo ububi nangu bumo.”—Amalango 24:16.
Pa kulenga umwaume wa ntanshi no mwanakashi ukubembuka, napamo Satana aleti akalenga Lesa ukubulwa ica kucita. Kaseebanya alyangufyenye ukusansa abantu, ukubasansa ilyo bashilakwata na bana. Ilyo fye Adamu abembwike, kwali icipusho cacindama icaleti, Cinshi Yehova akacita pa bana Adamu na Efa bakakwata?
Ico Yehova Lesa acitile tacalimo lufyengo. Elihu umuntu walungama atile: “Cibe ukutali kuli Lesa ukucito bubifi, ca butolo ku Wa maka yonse ukucito bupondamishi.” (Yobo 34:10) Kabili ukulanda pali Yehova, kasesema Mose alembele ati: “Cilibwe icasansuka, ya mpomfu imicitile yakwe; pantu imibele yakwe yonse bupingushi: Lesa wa cishinka kabili uwabulo bupondamishi, uwalungama kabili uwatambalala.” (Amalango 32:4) Inshila Lesa ateyenye ukupwishishamo ubwafya bwatendekwe no lubembu lwa kwa Adamu taitupoka ishuko lya kwikala umuyayaya pano pene pe sonde.
Lesa Ateyanya Ifya Kupwisha Ubwafya Umupwilapo
Tontonkanyeni pa nshila ya kupwishishamo ubwafya iyo Lesa alandile ilyo alepingula Satana Kaseebanya. Yehova atile kuli Satana: “Ndebika no bulwani pa kati ka iwe no mwanakashi [ukuteyanya kwa ku muulu ukwa kwa Lesa], kabili pa kati ka bufyashi bobe [icalo icitungululwa na Satana] no bufyashi bwakwe [Yesu Kristu]: bwene [Satana] bwakulakulasa ku mutwe, nobe wakulabulasa ku citende [imfwa ya kwa Yesu].” (Ukutendeka 3:15) Muli uku kusesema kwa ntanshi ukwa mu Baibolo, Yehova alandile mu manshoko ulwa bufwayo bwakwe ubwa kuti Umwana wakwe uwa ku mupashi uwa ku muulu ese pe sonde ukwikala ngo muntu wapwililika Yesu kabili lyene no kufwa, e kutila, ukulaswa ku citende—muli ilya mibele yabulo lubembu.
Mulandu nshi Lesa afwaile ukuti umuntu walungama afwe? Na kabushe, bupingushi nshi Yehova Lesa ali no kupingula Adamu nga ca kuti alibembwike? Bushe tali no kumupingwila ukufwa? (Ukutendeka 2:16, 17) Umutumwa Paulo alembele ati: “Icilambu ca lubembu ni mfwa.” (Abena Roma 6:23) Adamu afutile pa lubembu lwakwe ilyo afwile. Apeelwe umweo, lelo asalilepo ukubembuka, kabili imfwa afwile yali e bupingushi pa lubembu lwakwe. (Ukutendeka 3:19) Ni shani pa lwa bupingushi bwa mfwa ubo abantu bashingwana nabo pa mulandu wa lubembu? Umo alekabila ukufwa ku kukonsolwela pa mampuulu yabo. Lelo ni mfwa ya kwa nani yali no kufimba pa mampuulu yaba pano isonde bonse?
Ifunde lya kwa Lesa ilyo apeele uluko lwa Israele wa ku kale lyalefwaya “umweo pa mulandu wa mweo [nelyo, ubumi pa mulandu wa bumi].” (Ukufuma 21:23) Ukulingana ne ci cishinte ce funde, uwali no kufwa imfwa ya kufimba pa mampuulu ya bantu alingile ukulingana na Adamu. Ni mfwa fye ya muntu wapwililika e yali no kufuta pa lubembu. Yesu e muntu walingene na o. Ca cine, Yesu ali “cilubula icalinganako” ku kupususha abantunse bengapusushiwa abatuntuka kuli Adamu.—1 Timote 2:6, NW; Abena Roma 5:16, 17.
Imfwa ya kwa Yesu Yalicindama Nga Nshi
Imfwa ya kwa Adamu tayacindeme; akabile ukufwa pa mulandu wa lubembu acitile. Lelo, imfwa ya kwa Yesu yena yalicindeme sana pantu afwile uwabulo lubembu. Yehova Lesa apokelele umutengo wa bumi bwa kwa Yesu ubwapwililika nge cilubula pa bantu ba cumfwila abatuntuka muli Adamu umubembu. Kabili umutengo we lambo lya kwa Yesu taupelela fye pa kufuta imembu shesu isha kale. Nga ca kuti cali fyo, te kuti tukwate isubilo lya nshita ya ku ntanshi. Apo twafyelwe mu lubembu, tulabwekeshapo ukulufyanya. (Amalumbo 51:5) Tulatasha nga nshi pa kwishiba ukuti imfwa ya kwa Yesu ilatulenga ukuba ne shuko lya kunonka ukupwililika uko Yehova afwaile pa kutendeka ukuti abana ba kwa Adamu na Efa bakwate!
Kuti twapashanya Adamu kuli wishi uwafwa no kutusha mu nkongole sha kapela makufi (ulubembu) ica kuti takuli inshila yonse iyo twingalubwilwamo kuli ishi nkongole. Lubali lumbi, Yesu ali nga wishi musuma uwafwile no kutushila ifyuma ifingi nga nshi ifya bupyani ifyatulubula ku nkongole shishaifulila isho Adamu atushilile no kututungilila ukuti tutwalilile ukwikala umuyayaya. Imfwa ya kwa Yesu ilafumyapo imembu sha kale; kabili yaba kutantika kusuma ukukuma ku nshita yesu iya ku ntanshi.
Yesu ni kapususha wa bantunse pantu alitufwilile. Kabili imfwa yakwe yaba kutantika kusuma nga nshi! Ilyo twaimona kuti yaba lubali lwa nshila ya kupwishishamo ubu bwafya bwapikana ubwa lubembu lwa kwa Adamu, icitetekelo cesu cilakoselako muli Yehova na mu mibombele yakwe. Ca cine, imfwa ya kwa Yesu e nshila ya kulubwilamo “onse uumutetekela” ku lubembu, amalwele, ubukote, na ku mfwa. (Yohane 3:16) Bushe mulatasha Lesa pa kubikako iyi nshila ya kutupusushishamo?
[Icikope pe bula 5]
Adamu aleteele abantunse ulubembu ne mfwa
[Icikope pe bula 6]
Yehova ateyenye inshila ya kupwishishamo ubwafya umupwilapo