Isambililo 33

Ukulangisho Kucincimuka ne Cikabilila

1. Cinshi cingabimbulo kucincimuka?

¹ Ukucincimuka e bumi bwa lyashi. Nga tauli uwacincimuka pa lwa cintu ulesosa, ibumba lyobe mu kushininkisha te kuti licincimuke. Nga talilekusesha, te kuti libaseshe na bene. Lelo iwe pamo nga kalanda pa kuti ulangishe ukucincimuka kwa cine cine, ufwile ukushininwa mu kukosa ukuti ibumba lyobe lilekabilo kumfwe fyo uli no kusosa. Ico cipilibulo kuti walebalangulukapo lintu walepekanye lyashi, ukusale fishinka ifingacishapo ukuba ifya kunonsha kuli bene no kufimumunga mu nshila ya kuti bakomfwa bobe mu kwanguka kuti batesekesho kucindama kwa fiko. Nga wacite ci, ukayumfwa uwakuntwa ukulanda nupoosako amano, kabili ibumba lyobe likankulako.

2-5. Ni shani fintu imipeelele yabamo bumi ilumbululo kucincimuka?

² Ukucincimuka kwalangishiwa mu mipeelele yabamo bumi. Ukucincimuka kulangishiwa apakalamba ukupitila mu kubikamo ubumi mu mipeelele yobe. Tauli na kuba uwa misuula nelyo uwabulwo kwangwako mu mibele. Ufwile ukubo wacincila mu kukumanina mu kulumbulula kobe ukwa pa mpumi, mu myumfwikile ye shiwi lyobe na mu milandile yobe. Ico cipilibulo kuti ufwile ukulanda mu kuba no bukose no lupikwe. Ufwile ukumfwika uwashininwa lelo te wa kupampamike mfundo. Ilintu ulingile ukubo wacincimuka, taulingile ukusendwa. Nga walufyo kuilama ninshi walufya ne bumba lyobe.

³ Ukucincimuka kulambukila. Nga uli uwacincimuka ne lyashi lyobe, ibumba lyobe likamona uko kucincimuka. Ukukonkapo, mu kuba no kwampana kusuma ne bumba, uko kucincimuka kuti kwabelebeshiwa kuli iwe kabili kukalenga ukucincimuka kobe ukutwalilila. Ku lubali lumbi, imipeelele yobe nga yaba iya cifulefule, ibumba lyobe nalyo kuti lyaba ilya cifulefule nga iwe wine.

⁴ Paulo atila tufwile ukuba ababilima no mupashi wa kwa Lesa. Nge fyo uli, imipeelele yobe yabamo bumi ikalengo mupashi wa kwa Lesa ukupongolokela mwi bumba no kuseshe bumba lyobe ku kubombelapo. Apolo alangishe umupashi wa musango yo mu kulanda kwakwe, kabili etwa kalanda walongoloka.—Rom. 12:11; Imil. 18:25, NW; Yobo 32:18-20; Yer. 20:9.

⁵ Pa kubo wacincimuka pa kupeele lyashi ufwile ukushininwa ukuti naukwate cintu cimo icawaminwo kupeela. Bombela pa fyebo ukayapeela ukufikila wayumfwo kuti naukwatapo icintu cimo ico intanshi cikabimbula iwe nga kalanda. Tafilekabilo kuba fyebo ifipya, lelo inshila yobe iya kubombelamo ne lyo isambililo kuti yabe ipya. Nga ca kuti wayumfwo kuti naukwatila ibumba lyobe icintu cimo icikabakosha mu kupepa kwabo, icikabalenga ukuba abatumikishi bawaminako nelyo Abena Kristu bawaminako, lyene naukwata imilandu ya kubela uwacincimuka mu lyashi lyobe, kabili ukwabulo kutwishika ukacincimuka.

6-9. Kwampana nshi uko ifyebo fili mu lyashi lya umo fyakwata pa kucincimuka mu milandile?

⁶ Ukucincimuka kwalinga ku fyebo. Pa kuti kubeko ukulekana mu lyashi lyobe na ku kunonsha ibumba lyobe, taufwile ukusumbulo kucincimuka kobe mu kucishamo ukupulinkana mu lyashi lyobe lyonse. Nga wacite fyo, kuti banaka nelyo fye ilyo bashilatendeka ukubombelapo. Ici na kabili cikomaila pa kukabilo kupekanye fyebo fyalekanalekana ku kusuminisho kulekana mu mipeelele yobe. Cipilibulo kuti ifishinka fimo ifyo ulelanda mu cifyalilwa fifwaye mipeelele yacishapo kucincimuka ukucila pali fimbi, kabili filingile ukukakanishiwa mu kucenjela ukupulinkana mu lyashi lyobe.

⁷ Ifishinka fikalamba ukucilisha filingile ukupeelwa mu kucincimuka. Mufwile ukubamo ifipimo fya pa muulu mu lyashi lyobe, akalume ka lyashi ako uli no kufikapo pa kupeela. Apo ifi fili fishinka fikalamba ifya lyashi lyobe, ilingi fikaba e fishinka ifyateyanishiwa ku kukunte bumba lyobe, ukulenga ifyebo fyobe ifya kushinina, ukupelulula kobe no kufunda kobe ukumfwika pamo na fintu fifwile ukubomfiwa. Ilyo nushinine bumba lyobe, nomba ulekabilo kubabimbula, ukulangisho bunonshi bwa kusondwelela kobe, ubuseko na mashuko yantu ukusupila ifi fyebo kwingaleta kuli bene. Ici cifwaya imipeelele yacincimuka.

⁸ Nangu kubeko ici, kwena, taulingile ukuba uwa misuula mu mipeelele yobe pa nshita shimo. Taulingile kulufyo kuyumfwa kobe kwakosa pa lwe sambililo lyobe nelyo ukulangisho kulufyo buseko ukuli konse. Elenganya mu muntontonkanya insebula ilelya mu mutalalila pe lungu. Nangu ingamoneko kube yakokoloka, mulabamo amaka yalalilila mu mikonso ya iko yaswenga ayengailenga ukufulumuka mu mabaka yakulisha lintu kwabako fye icishibisho cacepa ica busanso. Ili umutelelwe lelo iyaibukila lyonse. E fyo wingaba na iwe, nelyo lintu ushilelanda no kucincimuka kobe konse.

⁹ Cinshi cintu ici conse cilepilibula lyene? Ukuti imipeelele yabamo bumi taipatikishiwa. Kulingile ukubako mulandu wa mipeelele yabamo bumi kabili ifyebo fyobe fifwile ukukupayanisho yo mulandu. Kafunda obe akaba uwayangwako ukumona nampo nga ukucincimuka kobe kwaciba ukwalinga ku fyebo fyobe. Bushe kwacicilamo, ukucepako nelyo ukushalinga? Kwena, akalanguluka imibele ya buntu bobe, lelo akakukoselesha nga waliba uwa nsoni kabili uwatalalila no kukusoka nga umoneko kucishamo kubimbuka ilyo ulesose cili conse. E co leka ukucincimuka kobe kulinge ifyebo fyobe no kulekanyalekanye fyebo fyobe ica kuti imipeelele yobe yacincimuka ikabe yashikatala ukupulinkana ilyashi lyonse.

**********

10-12. Cinshi capilibulwa ku cikabilila no kuyumfwa?

¹⁰ Ukucincimuka kwayampana mu kupalamisha ne cikabilila no kuyumfwa. Nangu cibe fyo, ukulumbululwa kwa fiko kutuninkishiwa no kukuntwa kwapusana kabili kuletako ifya kufumamo fyapusana mwi bumba lyobe. Pamo nga kalanda, ilingi uba uwacincimuka pa mulandu wa fyebo fyobe, lelo ulaba uwa cikabilila lintu watontonkanya ulwe bumba lyobe mu kuba no kufwaya ukubafwilisha. “Icikabilila, ukuyumfwa,” ifyatantikwa pali slipi wa Ukufunda kwa Milandile, fyawaminwo kusakamana kwabamo itontonkanyo.

¹¹ Nga walangisha icikabilila no kuyumfwa, ibumba lyobe likeshibo kuti uli muntu uulangisho kutemwa, icikuuku ne cililishi ca nkumbu. Bakakulilwa kuli iwe pamo nga ku mulilo mu bushiku bwa mpepo. Imipeelele yakaba ilacincimusha, lelo ukuyumfwa kwa nkumbu na ko kulakabilwa. Tacaba lyonse icakumanina ukunashanasha umuntontonkanya; ufwile ukusesha umutima.

¹² Ku ca kumwenako, bushe kuti calinga ukubelenga mu Abena Galatia 5:22, 23 ukukuma ku kutemwa, ukutekanya, icongwe no kunakilila ukwabulo kubelebesha kumo ukwa iyo mibele mu musango obe wine? Mona, na kabili, ukuyumfwa kwa nkumbu kwalumbululwa mu mashiwi ya kwa Paulo pali 1 Abena Tesalonika 2:7, 8. Ishi ni numbwilo ishifwaya icikabilila no kuyumfwa. Ni shani fintu cingalangwa?

13, 14. Ni shani icikabilila cingalangishiwa mu kulumbulula kwa pa mpumi?

¹³ Icikabilila calangishiwa mu mimonekele ya pa mpumi. Nga uli no kuyumfwa kwa cikabilila ukulola kwi bumba lyobe, cilingile ukulangwa pa mpumi yobe. Nga tacilangilwe, ibumba lyobe te kuti pambi lishininwo kuti mu kufumaluka uli wa cikabilila ukulola kuli bene. Lelo cifwile ukuba ica cine cine. Te kuti cifwalweko fye nge cifimbo. Icikabilila no kuyumfwa tafilingile ukumonwa kwati kuyumfwa kwabulwamo kupelulula ne nkuntu ya fye. Imimonekele ya pa mpumi iyabamo icikuuku kuti yalangisha ukuti icikabilila cobe ca cine cine kabili icafumaluka.

¹⁴ Mu nshita ishingi ukalalanda ku mabumba ya bucibusa. E co, nga mu cituntulu uleloleshe bumba lyobe ukayumfwo wa cikabilila ukulola kuli bene. Ukayumfwo wakakuka kabili uwa bucibusa. Soobolamo umo mwi bumba uuli ne mpumi ya bucibusa. Landa kuli uyo muntu mu kulungatana pa kashita kanono. Soobolamo na umbi no kulanda kuli wene. Ici tacakakupeele fye ukumone bumba kusuma, lelo ukaisanga we mwine ukukulilwa kwi bumba, kabili imimonekele ya pa mpumi iya cikabilila mu kukonkapo ikakulila ibumba lyobe kuli iwe.

15-19. Londolola ifingalenge cikabilila no kuyumfwa ukumfwika mwi shiwi lya kwa kalanda.

¹⁵ Icikabilila no kuyumfwa fyasokolokela mu myumfwikile ye shiwi. Calisangwa ukuti nangu fye finama kuti fyailula inkuntu shobe ku cipimo cimo ukupitila mu myumfwikile ye shiwi lyobe. Fintu ibumba lingankulako ukucilanapo kwi shiwi ililumbulule cikabilila no kuyumfwa ukupitila mu myumfwikile ye shiwi.

¹⁶ Nga wayumfwa mu cine cine uwanunukako kwi bumba lyobe, nga uletontonkanya mu kucilapo ulwa mashiwi yantu ulesosa ukucila ulwa fintu ibumba lyobe lili no kwankulako kuli yene, cikabe cakosa ukucifisa kwi bumba ilili lyaibukila. Lelo nga ubuseko bobe butontele mu kufumaluka pali abo ulelandako kabili nukwato kufwaisha kwapamfiwa ukwa kuti uleke bomfwe ifili mu matontonkanyo yobe mu kuti baletontonkanya nga fintu uletontonkanya, ukuyumfwa kobe kuti kwabelebeshiwa mu kwalukaaluka konse kwe shiwi lyobe.

¹⁷ Ukwabulo kutwishika, nangu ni fyo, ubu bufwile ukuba buseko bwafumaluka. Icikabilila ca cine cine tacingabepekeshiwa kwati fye ni fintu ukucincimuka te kuti kubepekeshiwe. Kalanda talingile ukulenge bumba ukumona muli wene ukutelela kwa bumbimunda. Ukukaba no kuyumfwa na fyo tafilingile ukumonwa kwati kuyumfwa kwabulamo kupelulula nelyo ishiwi lya cimbepa, ilyatetema ilya muntu wapeeluka uwaobelwa ne nkuntu.

¹⁸ Nga wakwate shiwi lyakosa, ilya kakabala, cikabe cakosa ukulangishe cikabilila mu kulumbulula kobe. Ulingile ukwesha mu kusakamanisha na mu mukoosha ukucimfye mpika iili yonse iya musango yo. Caba mulandu wa mibele ye shiwi kabili cikasende nshita, lelo ukusakamana kwalinga no kubombesha kuti fyacite fyafula ku kuwamye cikabilila ce shiwi lyobe.

¹⁹ Icintu cimo pambi icingakwaafwa mu cifyalilwa caba kwibukisho kuti amavawelo ayepi, aya kuputukisha yalenge milandile ukukosa. Sambilila ukuleefya amavawelo. Ici cikayalengo kunakilila kabili mu kuicitikilako ukulenge milandile yobe iyacilapo kube ya cikabilila mu numbwilo sha ciunda.

20, 21. Ni mu nshila nshi umo ifyebo fili mu lyashi fyambukile cikabilila no kuyumfwa mu mipeelele?

²⁰ Icikabilila no kuyumfwa ukwalingana ku fyebo. Pamo nga mu mulandu wa kucincimuka, icikabilila no kuyumfwa fintu ubika mu kulumbulula kobe fishintilila maka maka pa fintu ulesosa. Ica kumwenako ca ici bulondoloshi bwa kusenuka kwa kwa Yesu ukwa bakalemba na baFarise pali Mateo 23. Te kuti twelenganye wene ukulumbulula aya mashiwi ya kushimaula kwa kwebaula mu nshila yatalalila kabili iyabulwamo bumi. Lelo pa kati ka uko kulumbulula kwa cifukushi ne cipyu paba insoso iyaisulamo icikabilila no kuyumfwa kwa nkumbu, ukulumbulula inkumbu sha kwa Yesu mu mashiwi ya kuti: “—inshita ishingi nafwayo kulonganya abana bobe, filya nankoko alonganya utwana twakwe mu mapindo yakwe, lelo mwalikene!” Pano ukuyumfwa kwa nkumbu nakulangishiwa mu kumonekesha, lelo ukulondolola kwakonkapo ukwa kuti “Moneni, iŋanda yenu yashilwa imwe icipompa,” takukwete iyi nkuntu imo ine. Ishiwi lileumfwika ilya kulumbulula ica makankamike.

²¹ Ni pi, lyene, apo icikabilila no kuyumfwa fingalinga? Ubwingi bwa fintu ifyo wingasosa mu butumikishi bwa mwi bala nelyo mu lyashi lya busambi kuti fyasumina ukulumbulula icikabilila no kuyumfwa lelo ukucilisha lintu ulepelulula, ukukoselesha, ukukonkomesha, ukumfwilako bulanda, na fimbipo. Mu kwibukisho kuba uwa cikabilila, wilalaba kuba uwacincimuka lintu cabe calinga. Ba uwashikatala mu fintu fyonse, lelo peelako ukulumbulula kwakumanina apo wingapesha ku cili conse ulesosa.