Cindikeni Umwana, Kelenganya wa kwa Yehova
“Uushicindika Mwana tacindika Wishi uwamutumine.”—YOHANE 5:23.
1. Ni shani fintu icisumino ca kwa Kristendomu muli Bulesa Butatu caba musaalula kuli Yesu?
ILELO muli Kristendomu abengi baitunga ukucindika Yesu Kristu, nalyo line bacita icapusanininako fye. Shani? Cisuma, abengi batungo kuti Yesu ni Lesa Wa maka yonse, no kuti Lesa, Kabumba wa fintu fyonse, aishile kwi sonde kabili aikele umumi kabili afwile ngo muntu. Uku kutunga kwasanshiwa mu cifundisho ca Bulesa Butatu, icaba cisambilisho cikalamba ica Kristendomu. Lelo nga ca kuti Bulesa Butatu bwa bufi, nga ca kuti Yesu, mu cishinka, alicepako pali Lesa kabili alibo wanakilako, bushe uku kwimininwa bubi bubi ukwa kwampana kwakwe na Lesa te kuti kulenge Yesu uwabulwe nsansa? Mu cine cine, kuti alanguluka ukwimininwako bubi bubi kwa musango uyo umusaalula ku mwine wine ne cili conse cintu asambilishe.
2. Ni shani fintu Amalembo mu kulengama yalanga ukuti Yesu alicepako pali Lesa kabili abo wa kunakila kuli wene?
2 Icine cili ca kuti, Yesu tabalile atunga ukuba Lesa, lelo mu kubwekeshabwekeshapo alandile ulwa mwine wine pamo ngo “Mwana wa kwa Lesa.” Nelyo fye abalwani bakwe basumine ci. (Yohane 10:36; 19:7) Yesu lyonse aali uwaibukila ulwa kusansabika Wishi no kuinashisha umwine eka kuli Wene, pamo nga fintu asumine ukuti: “Umwana te kuti acite kantu eka, kano ico amona Wishi acita; pantu ifyo wene acita, e fyo no Mwana acita ifyo fine. Ine nshingacita kantu neka . . . pantu nshifwaya kufwaya kwandi, lelo ukufwaya kwa wantumine.” Na kabili, atile: “Nafuma kuli wene, na wene e wantumine.” Na kabili atile: “Ine ni kuli Lesa e ko nafumine no kwisa.” (Yohane 5:19, 30; 7:28, 29; 8:42) Yesu tabalile nelyo fye atubulula ukuti wene aali ni Lesa nelyo aali uwalingana na wene. E co ukusambilisha icintu ca musango uyo kulasaalula Yesu.
Inshila Shimbi Umo Bamo Basaalwilamo Yesu
3. (a) Pa kukaana cinshi ukulosha kuli Yesu bamo muli Kristendomu basaalula wene? (b) Bunte nshi Yesu apeele ukukuma ku kubako kwakwe kwa pa ntanshi ya buntunse?
3 Kwalibako na kabili, mu ca kusungusha apakalamba, bamo muli Kristendomu ilelo abasaalula Yesu pa kukaana ukuti akwete ukubako kwa pa ntanshi ya buntunse. Nangu cibe fyo, lyeka fye nga ca kuti twatesekesha ukuti Yesu aikile ukufuma mu mulu ukwisa kwi sonde e lintu mu kulinga twingatendeka ukumucindika. Yesu umwine wine mu kubwekeshabwekeshapo asosele ukuti alikwete ukubako kwa pa ntanshi ya buntunse. “Takuli muntu uwanina aya mu mulu,” e fyo asosele, “kano uwaikile mu mulu, Umwana wa muntu.” Pa numa alondolwele ukuti: “Ine ndi mukate uuli no mweo uwaika mu mulu . . . Nga kanshi cileba shani nga mwamono Mwana wa muntu alenina aleya ukuntu ali kale?” Na kabili: “Imwe muli ba pano nse, ine ndi wa mu mulu; . . . Ndemwebe cine cine, nati, ilyo Abrahamu acili talabako, ine ninshi e ko ndi.” (Yohane 3:13; 6:51, 62; 8:23, 58) Yesu na kabili aloseshe ku kubako kwakwe ukwa pa ntanshi ya buntunse mwi pepo lyakwe kuli Wishi wa ku mulu pa bushiku bwa kufutukwa kwakwe.—Yohane 17:5.
4. (a) Ni mu nshila nshi iyalundwako abengi basaalula Yesu? (b) Bushininkisho nshi bulingile ukuba ubwakumanina ku kwimika ukuti Yesu mu cituntulu aikele umumi, kabili mulandu nshi?
4 Bamo muli Kristendomu bafika fye no kwalepesha mu kukaana ukuti Yesu aali muntu wa mu lyashi lya kale, ukuti alibalile ekala umumi pamo ngo muntunse. Nga ca kuti mu cine cine tabeleko, te kuti kubeko icishinka mu kulanshanya umulandu na fintu tulingile ukumucindika. Nalyo line ubunte bwapaka ubwa bansangwapo ubwabakililwa mu Malembo bulingile ukuba bushininkisho bwakumanina ku kwimika ukucila pa kutwishika ukuti mu cituntulu Yesu alikeleko pe sonde. (Yohane 21:25) Ukucilisha ici calibe ca cine apantu Abena Kristu ba mu kubangilila ilingi line basambilishe pa lwa kwa Yesu pa kubika ubumi bwabo bwine mu busanso no buntungwa. (Imilimo 12:1-4; Ukusokolola 1:9) Nangu cibe fyo, pa mbali ya cintu abakonshi bakwe balembele pa lwa wene, bushe ukubako kwa kwa Yesu kuti kwalangililwa?
5, 6. Cinshi cintu ubushininkisho bwa mu lyashi lya kale, pa mbali ya Malembo, bulanga ukukuma ku kubako kwa cine cine ukwa kwa Yesu Kristu?
5 The New Encyclopædia Britannica (1987) ilondolola ukuti: “Ubulondoloshi bwalembwa ubwapaatuka bushininkisha ukuti mu nshita sha pa kale nelyo fye ifibambe fya buKristu tabatalile abatwishika bucine bwa lyashi lya kale ilya kwa Yesu.” Ni buli kwi bumo ubwa ubu bulondoloshi bwapaatuka? Ukulingana no wasambilila uwa ciYuda Joseph Klausner, kwalibako ubunte bwa kulembwa kwa Talmud ukwa mu kubangilila. (Jesus of Nazareth, ibula 20) Kwalibako na kabili ubunte bwa kwa kalemba wa lyashi lya kale uwa ciYuda Josephus. Ku ca kumwenako, alondolola ukupoolwa mabwe kwa kwa Yakobo, ukumwishibisha pamo nga “munyina wa kwa Yesu uwaitilwe Kristu.”—Jewish Antiquities, XX, [ix, 1].
6 Mu kulundako, kwalibako ubunte bwa bakalemba ba lyashi lya kale aba Roma aba mu kubangilila, ukucilisha ubwa kwa ulya Tacitus wacindikwa mu kusumbuka. Alembele mu kubangilila mu mwanda wa myaka walenga ibili pa lwe “bumba lyapatilwe pa mulandu wa fya kuselausha fyabo, abetwa Abena Kristu ku bwingi bwa bantu bonse. Christus [Kristu], ukufuma kuli abo ishina [Umwina Kristu] lyatuntwike, aculile ukukandwa kwacishamo mu kati ka kuteka kwa kwa Tiberi pa maboko ya umo uwa balashi besu.” (The Annals, XV, XLIV) Ukumona ubushininkisho bwa kuti Yesu aali muntu wa mu lyashi lya kale pamo ngo bwa kucimfya, uwaishibishe fya mibele isuma uwa mano ya buntunse uwa mu mwanda wa myaka walenga 18 uwa ku France, Jean-Jacques Rousseau, acitile ubunte ukuti: “Ilyashi lya kale ilya kwa Socrates, ilyo tapali uutunganya ukutwishika, talyabe lyashininkishiwa bwino bwino nge fyaba ilya kwa Yesu Kristu.”
Imilandu ya Kucindikila Umwana
7. (a) Bunte nshi ubwa mu Malembo butulenga ukuba abakakililwa ku kucindika Yesu Kristu? (b) Ni shani fintu Yehova mu kulundako acindika Umwana wakwe?
7 Nomba twaisa ku mulandu wa kucindika Yesu Kristu. Ukuti abakonshi bakwe bakakililwa ukumucindika kuti camonwa ukufuma ku mashiwi yakwe pali Yohane 5:22, 23 ukuti: “Pantu na Wishi tapingula muntu nangu umo, lelo ubupingushi bonse napeelo Mwana, ukuti bonse bacindike Umwana ifyo bacindika Wishi. Uushicindika Mwana tacindika Wishi uwamutumine.” Ukutula pa kubuushiwa kwa kwa Kristu, Yehova alicindamika Umwana wakwe ukufika fye na ku cipimo cacila napo bukulu, ‘ukumufwike cilongwe ca bukata no bucindami, pa kuti aculile mfwa.’ (AbaHebere 2:9; 1 Petro 3:22) Mu kutendekelako, twalikwata imilandu ya kucindikila Yesu ponse pabili pa mulandu wa untu wene aba na pa mulandu wa cintu wene acita.
8. Ni pa mulandu wa fishinka nshi ifyaibela ukulosha kuli Yesu Kristu ali uwawaminwa umucinshi wesu?
8 Yesu Kristu awaminwa umucinshi pantu wene, pamo nga Logos, nelyo Cebo, e ca kumfwaninamo cawamisha ica kwa Yehova. Ukufuma mu Malembo cili camwenekesha ukuti ilumbo “Cebo” libomba kuli Yesu ilyo talaisa kwi sonde pamo pene na pa numa lintu aninine ku mulu. (Yohane 1:1; Ukusokolola 19:13) Pa Ukusokolola 3:14 alanda ulwa mwine wine pamo nga “ukutendeka kwa kulenga kwa kwa Lesa.” Taba fye “libeli lya ku cibumbwa conse” lelo pamo ngo “Umwana . . . uwafyalwa eka” wene e umo fye uwabumbilwe mu kulungatana na Yehova Lesa. (Abena Kolose 1:15; Yohane 3:16) Mu kulundapo, lelo “ifintu fyonse fyalengelwe kuli wene, kabili ukwabula wene takwalengelwe cintu nangu cimo icalengelwe.” (Yohane 1:3) E ico, lintu tubelenga pa Ukutendeka 1:26 ifyo Lesa asosele ukuti, “Natucite umuntu mu cata cesu, umwabele cipasho cesu,” iyo “natucite” isanshamo Logos, nelyo Cebo. Mu kushininkisha, icishinka ca kuti Yesu mu kubako kwakwe ukwa pa ntanshi ya buntunse alikwete ishuko lya kusungusha ilya kwakana na Yehova Lesa mu kubumba kumulenga ukuba uwawaminwa umucinshi ukalamba.
9. Mulandu nshi tusondwelela ukuti Yesu e Mikaele mfumu-malaika, kabili ni shani fintu Mikaele acindike Yehova mu kulundana no mubili wa kwa Mose?
9 Yesu Kristu mu kulundako awaminwa umucinshi pantu ni malaika mukalamba uwa kwa Yehova, nelyo imfumu-malaika. Ni pa cishinte nshi tufika pali iyo nsondwelelo? Cisuma, ishiwi lya kulundako “imfumu,” ukupilibula “umukalamba” nelyo “umukulu,” lilangilila ukuti kwabako fye imfumu-malaika umo fye. Icebo ca kwa Lesa cilanda ulwa wene mu kulosha kuli Shikulu Yesu Kristu wabuushiwa. Tubelengo kuti: “Shikulu umwine akeka mu mulu no kubilikisha kukalamba, kwi shiwi lya mfumu-malaika kabili ku ntandala ya kwa Lesa; na bafwila muli Kristu bakabalilapo ukubuuka.” (1 Abena Tesalonika 4:16) Uyu imfumu-malaika alikwate shina, nga fintu tubelenga pali Yuda 9 ukuti: “Mikaele [imfumu-malaika, NW], pa kukansana na [Ciwa, NW], ilyo alepelulushanisho mubili wa kwa Mose, tapamine ukumuseba ukuseba kwa miponto; lelo atile, [Yehova, NW] akwebaule.” Mu kukanatangilila Yehova pa kupama ukuleto bupingushi bwa kulwisha Ciwa, Yesu muli ifyo acindike Wishi wa ku mulu.
10. (a) Ni shani fintu Mikaele abuulo butungulushi mu kulwa mu kwimininako Ubufumu bwa kwa Lesa? (b) Cifulo nshi Mikaele abombele mu kulundana no luko lwa kwa Israele?
10 Imfumu-malaika Mikaele alwa mu kwimininako Ubufumu bwa kwa Lesa, ukubuulo butungulushi mu kusangulule myulu ya kwa Satana ne milalo yakwe iya fibanda. (Ukusokolola 12:7-10) Kabili kasesema Daniele asosa ukuti ‘eminina abantu ba kwa Lesa.’ (Daniele 12:1) Cimoneka, kanshi, ukuti Mikaele e “malaika wa kwa Lesa uwaletangilila ku mulalo wa bena Israele” kabili ukuti e umo untu Lesa abomfeshe ku kwingisha abantu bakwe mu Calo ca Bulayo. “Uyangwe kuli wene, no kuumfwe shiwi lyakwe,” e fyakambishe Lesa. “Wilatalama kuli wene: . . . pantu ishina lyandi lili mu nda yakwe.” (Ukufuma 14:19; 23:20, 21) Ukwabulo kutwishika imfumu-malaika wa kwa Yehova afwile akwete ubuseko bukalamba mu bantu be shina lya kwa Lesa aba cine cine. Mu kucilapo kulinga aishile ku kwafwilisha malaika umbi uwatuminwe ku kusansamusha kasesema Daniele, kabili uwabelaminwe ne cibanda ca maka. (Daniele 10:13) Kuti pambi kanshi cabamo kupelulula ukusondwelela ukuti malaika uwaonawile abaume ba bulwi 185,000 aba kwa Sankeribu taali ni umbi ukucila pali Mikaele imfumu-malaika.—Esaya 37:36
11. Pa mulandu wa kuti asupile nshila nshi iya bumi pe sonde Yesu ali uwawaminwa umucinshi wesu?
11 Yesu Kristu tawaminwa fye ukucindikwa pa mulandu wa untu aba na kabili awaminwa umucinshi wesu pa mulandu wa cintu acita. Ku ca kumwenako, e muntunse fye eka uwaikele ubumi bwapwililika. Adamu na Efa babumbilwe abapwililika, lelo ukupwililika kwabo kwali kwa nshita ipi. Nangu cibe fyo, Yesu Kristu atwalilile ‘[uwa cishinka, NW], uwabula akabi, uushakowela, uwapaatuka ku babembu’ te mulandu na fyonse ifyo Ciwa aali na maka ya kuleta pali wene mu nshila ya matunko nelyo ukupakasa. Ukupulinkana muli fyonse “wene tacitile ulubembu, no bucenjeshi tabwasangilwe mu kanwa kakwe.” Mu kulungama aali na maka ya kusonsomba bakakaanya bakwe aba butotelo ukuti: “Ni ani wa muli imwe anshinina ulwa lubembu?” Nangu umo uwa bene! (AbaHebere 7:26; 1 Petro 2:22; Yohane 8:46) Kabili pa mulandu wa kusunga kwakwe bumpomfu bwabulo lubembu, Yesu aebele Wishi wa ku mulu nga Mulopwe wa mu kubumbwa konse uwakwate nsambu kabili ashininkishe Ciwa ukuba kabepa wabotelela kabili umukalamba.—Amapinda 27:11.
12. (a) Musango nshi uwa muntu Yesu aali, kabili cinshi acitile no kucula mu kwimininako bambi? (b) Mulandu nshi wingasosela ukuti Yesu awaminwa umucinshi wesu pa mulandu wa cintu acitile kabili pa mulandu wa cintu aculileko?
12 Yesu Kristu awaminwa umucinshi wesu, te pa mulandu fye wa kuti aikele ubumi bwapwililika, ubwabulo lubembu lelo na kabili pa mulandu wa kuti aali umuntu musuma, umuntu wabula akaso, uwa kuipeele lambo. (Linganyeniko Abena Roma 5:7.) Mu kukananaka apyungile ukukabila kwa ku mupashi no kwa ku mubili ukwa bantu. We kupimpa alangishe ku ŋanda ya kwa Wishi, kabili we kutekanya alangishe mu kubomba na basambi bakwe! We kucula aali uwaitemenwa ukupitamo mu kucito kufwaya kwa kwa Wishi! Ulwa ca kukumanya cakwe icabipisha mwi bala lya Getsemane, Baibolo itila: “Pa kuba mu kulunguluka, alapepa no kupimpo kwacila; na mabe yakwe yaba nga matoni yakalamba ya mulopa ayaleponena pa nshi.” Ee, wene “[aniniko] kulomba no kupaapaata pamo no kukuuta kwa kalanda ne filamba.” (Luka 22:44; AbaHebere 5:7) Fintu mu kulungikwa kasesema Esaya asobele ica kukumanya cakwe icabipisha pali Esaya 53:3-7!
13. Ca kumwenako nshi icawama Yesu atwimikile mu kucindika Wishi wa ku mulu?
13 Yesu na kabili awaminwa umucinshi wesu pa mulandu wa ca kumwenako cawama atwimikile mu kucindika Wishi wa ku mulu. Aali na maka ya kusosa bwino ukuti: “Ncindika Tata.” (Yohane 8:49) Pa nshita shonse aletele umucinshi kuli Yehova Lesa ku mashiwi yakwe ne ncitilo. Muli ifyo, lintu aposeshe umwaume umo, ubulondoloshi bwalembwa ubwa Baibolo busosa, te mu kuti abantu bakatamike Yesu, lelo ukuti “[bakatamike, NW] Lesa.” (Marko 2:12) E ico, pa mpela ya butumikishi bwakwe ubwa pe sonde, Yesu aali na maka ya kusosa mu kulungika mwi pepo kuli Wishi wa ku mulu ukuti: “Ine namucindamika pano nse, napwisho mulimo uo mwampeele ukuti ncite.”—Yohane 17:4.
Cintu Atucitila
14. Cinshi cintu imfwa ya kwa Yesu yapwishishishe kuli ifwe icimulenga ukuwaminwa umucinshi?
14 Kabili fintu apakalamba Yesu Kristu awaminwa umucinshi wesu pa mulandu wa fyonse fintu apwishishisha kuli ifwe! Afwilile pa mulandu wa membu shesu pa kuti twingawikishiwa kuli Yehova Lesa. Yesu asosele pa lwa mwine wine ukuti: “Umwana wa muntu taishile ku kupyungilwa, lelo ku kupyungila, no kupeelo mweo wakwe icilubula ca pa bengi.” (Mateo 20:28) Muli fyo imfwa yakwe yacilengele ukucitikako fyonse fintu Ubufumu bukapwishishisha kuli ifwe fwe bantunse: ubumi bwa bumunshifwa mu myulu kuli ba 144,000 abapanga nabwinga wakwe no bumi bwa muyayaya mwi sonde lya paradise ku mamilioni ya bambi abashininkisha icitetekelo cabo ne cumfwila pe samba lya bwesho.—Ilumbo 37:29; Ukusokolola 14:1-3; 21:3, 4.
15. Ca kumwenako nshi cimo ica kwa Yesu icilesokolola ubuntu bwa kwa Wishi kuli ifwe?
15 Yesu Kristu na kabili ali uwawaminwa umucinshi pantu, pamo nga Kasambilisha Mukalamba, alisokolola mu kupwililika ukufwaya kwa kwa Wishi no buntu kuli ifwe. Ku ca kumwenako, mu Lyashi lyakwe ilya pa Lupili, asonteleko kuli bukapekape bwa kwa Wishi mu kutuma ukubalika kwa kasuba ne mfula pa basuma na babipa kumo kabili lyene atile: “E ico beni abafikapo nge fyo Shinwe wa mu mulu abo wafikapo.”—Mateo 5:44-48.
16. Ni shani fintu umutumwa Paulo asupawile inshila ya kwa Yesu iyawaminwo mucinshi?
16 Umutumwa Paulo asupawilile bwino inshila ya kwa Yesu iyawaminwa umucinshi lintu alembele ukuti: “Pa kuba mu cipasho ca kwa Lesa, [wene] tatontonkenye ukuti ukulingana na Lesa cintu ca kusompola; lelo aisangwile uwa fye, pa kubuule cipasho ca busha, pa kufyalwa mu cipasho ca buntunse. No kusangwa mu mibele ya buntunse, aipetamike no kubo wa kunakila ukufika na ku mfwa, awe ukufika ku mfwa ya pa [cimuti ca kucushiwilwapo, NW].”—Abena Filipi 2:5-8.
Ifyo Twingacindika Umwana
17, 18. Ni mu nshila nshi ishalekanalekana twingaleta umucinshi kuli Yesu Kristu?
17 Apantu Yesu Kristu ukwabulo kutwishika ali uwawaminwa umucinshi wesu, twaisa ku cipusho ca kuti: Ni shani fintu twingacindika Umwana? Tucite fyo pa kubeleshe citetekelo mwi lambo lyakwe ilya cilubula, kabili tushininkisha ico citetekelo pa kubuule ntampulo shakabilwa isha kulapila, ukupilibuka, ukuipeela, no lubatisho. Pa kwisa kuli Yehova mwi pepo mwi shina lya kwa Yesu, tulacindika Yesu. Tulamucindika mu kulundako lintu twasakamana amashiwi yakwe aya kuti: “Umuntu nga afwayo kunkonka pa numa, aikaanye, asende ne [cimuti ca kucushiwilwapo, NW] cakwe, no kunkonka.” (Mateo 16:24) Tulacindika Yesu Kristu lintu twasakamana amakambisho yakwe aya kutwalilila ukufwayo Bufumu bwa kwa Lesa intanshi no bulungami bwakwe, kabili tulamucindika lintu twasakamana ukukambisha kwakwe ku kwakana mu mulimo wa kupanga abasambi. Na kabili, tulacindika Yesu lintu twalangisha ukutemwa kwa ba bwananyina uko atile kwali no kwishibisha abakonshi bakwe bonse aba cine.—Mateo 6:33; 28:19, 20; Yohane 13:34, 35.
18 Ukulundako, tulaleta umucinshi ku Mwana pa kuibuulila fwe bene ishina lyakwe, ukuita fwe bene Abena Kristu, kabili lyene pa kwikalila kuli lilye shina ku myendele yesu iyawama. (Imilimo 11:26; 1 Petro 2:11, 12) Umutumwa Petro asosele ukuti tulingile ukukonke ntampulo sha kwa Yesu mu kupalamisha. (1 Petro 2:21) Pa kumupashanya muli ifyo mu myendele yesu yonse, tulamucindika na kabili. Kabili mu cishinka, lintu cila mwaka twasefya Icibukisho ca mfwa ya kwa Kristu, tulamupeela umucinshi waibela.—1 Abena Korinti 11:23-26.
19, 20. (a) Filambu nshi Yesu atambika ku bakonshi bakwe pa mulandu wa kumucindika, nomba na ku nshita ya ku ntanshi? (b) Kucetekela nshi twingakwata mu kulundana no Mwana?
19 Filambu nshi Yesu atambika ku basambi bakwe pa mulandu wa kukonka inshila iimucindika? Atile: “Ndemwebe cine, nati, takuli nangu umo uwashile ku mwabo, nangu ni bamunyina, nangu ni nkashi, nangu ni nyina, nangu ni wishi, nangu bana, nangu filime, pa mulandu wa ine na pa mulandu wa mbila nsuma, uushakapokelele nomba mu nshita ino ifya miku umwanda umo, amayanda, na bamunyina, ne nkashi, na banyina, na bana, ne filime, pamo ne fya kupakasa; na mu bwikashi ubukesa umweo wa muyayaya.”—Marko 10:29, 30.
20 Mu kukonkapo nga ca kuti twapanga amalambo pa mulandu wa kwa Yesu, akamona kuli cene ukuti twalambulwa. Yesu atwebekesha ukuti: “Umuntu onse uunumbula bwino ku menso ya bantu, na ine nkamulumbula ku menso ya kwa Tata mu mulu.” (Mateo 10:32) E co pamo fye nga fintu Shifwe wa mu mulu acindika abo abamucindika, kuti twaba abacetekela ukuti Umwana wafyalwa eka uwa kwa Yehova akapashanya Wishi muli kuno kuloshako, pamo fye nga fintu Umwana acita mu milandu imbi.
Ni Shani Fintu Wingasuka?
◻ Ni shani fintu abengi muli Kristendomu basaalula Umwana?
◻ Bunte nshi Yesu apeele ukukuma ku kubako kwakwe ukwa pa ntanshi ya buntunse?
◻ Milandu nshi imo twakwata iya kucindikila Yesu?
◻ Ni nshila nshi shimo shintu twingacindikilamo Yesu?
◻ Ukucindika Yesu Kristu kufumamo bunonshi nshi?