Ni Shani Fintu Yesu Kristu Aali Kasesema Ukupala Mose?

YEHOVA LESA tabepa. (Tito 1:2; AbaHebere 6:18) E ico, amasesemo ya Cebo cakwe, Baibolo, kuti yashintililwapo kabili ya cine. Yaba ayashininkisha ukufikilishiwa.

Pa kati ka aya masesemo yapuutwamo na bulesa paba bumo ubwa kwa kasesema wa ciHebere Mose ubwalembwa ukukuma kuli Mesia. Ukwambula Yehova, Mose alondolwele ukuti: “Nkabemisha [Abena Israele] kasesema uwa muli bamunyinabo, uwaba nga iwe [Mose]; kabili nkabike fyebo fyandi mu kanwa kakwe, na o akasosa kuli bene conse ico nkamweba.”—Amalango 18:17, 18.

Umutumwa Petro abomfeshe ubu busesemo kuli Yesu Kristu lintu alondolwele ukuti: “Mose atile, [Yehova, NW] Lesa akamwimisha kasesema wa muli bamunyinenwe nga ine: e o mukomfwa kuli fyonse ifyo akalanda kuli imwe.” (Imilimo 3:22) Na kuba, Yesu umwine wine aali nalondolola ukuti: “Amutetekela Mose, nga mwatetekela na ine; pantu wene alembele ulwa ine.” (Yohane 5:46) Ni mu nshila nshi umo Yesu na Mose baali abapalana?

Abapalana mu Kubangilila mu Milimo Yabo

Bonse babili Mose na Yesu bapuswike ukwipayaula kwa bana baume abacece. Mose akanya afishilwe pa kati ka matete pa fituntu fya mumana wa Naelo na muli ifyo apuswike ukwipayaula kwa bana baume aba bena Israele nga fintu cakambishiwe na Farao wa Egupti. Pamo ngo mwana munono, Yesu na o wine apuswike ukwipayaula kwa bana baume ukufika ku myaka iya bukulu ibili mu Betlehemu ne fitungu fya uko. Uku kwipayaula kwakambishiwe ne Mfumu Herode Mukalamba, uyo, ukupala Farao, aali umulwani wa kwa Lesa na bantu Bakwe.—Ukufuma 1:22–2:10; Mateo 2:13-18.

Umupashi wafuuka, nelyo uwanakilila, walilangishiwe na bonse babili Mose na Yesu. Nangu cingati akushiwe ngo mwana mwaume mu cinshingwa ŋanda ca mfumu ya maka iya Egupti, Mose aishileba “uwafuukisha ukucilamo mu bantu bonse aba pano isonde.” (Impendwa 12:3) Mu kulinganishiwako, Yesu abombele nga Mikaele mboswa mukulu mu mulu lelo mu kuicefya aishile kwi sonde. (Daniele 10:13; Abena Filipi 2:5-8) Mu kulundapo, Yesu alikwete icililishi ku bantu kabili kuti asosa ukuti: “Sendeni ikoli lyandi no kusambilila kuli ine, pa kuti ndi wafuuka kabili uwapetama umutima; e lyo mwalasango kutusha ku mitima yenu.”—Mateo 11:29; 14:14.

Pa mulandu wa mulimo wa kwa Yehova, bonse babili Mose na Yesu bashile ku numa ififulo fyalumbuka ne fyume fingi. Pa kubombela Yehova na bantu Bakwe, Mose ashile ubukankaala ne cifulo ca busambashi mu Egupti. (AbaHebere 11:24-26) Mu kupalako, Yesu ashile ku numa icifulo casenaminwa apakalamba ne fyuma mu mulu pa kuti engabombela Lesa na bantu Bakwe pe sonde.—2 Abena Korinti 8:9.

Mose na Yesu bonse babili babele abasubwa ba kwa Lesa. Kasesema Mose abombele ngo wasubwa wa kwa Yehova ku luko lwa kwa Israele. Nga fintu umutumwa Paulo asosele, Mose “pa kulingo kuti ukuseebana [pa kuba] pamo na Kristu [uwasubwa] e bucindami ubwakulo kucishe fyuma fya mu Egupti.” (AbaHebere 11:26; Ukufuma 3:1–4:17) Ni lilali lintu Yesu abele Kristu, nelyo Uwasubwa? Ici cacitike lintu asubilwe no mupashi wa mushilo uwa kwa Lesa, nelyo amaka yabomba, lintu abatishiwe. Ku mwanakashi umwina Samaria pa cishima ca kwa Yakobo pa Sukari na pa ntanshi ya kwa shimapepo mukalamba uwa Israele lintu aleeshiwa, Yesu acitile ubunte ukuti aali e Mesia, nelyo Kristu.—Marko 14:61, 62; Yohane 4:25, 26.

Bonse babili Mose na Yesu balekele ukulya pa nshiku 40. Mu kubangilila mu mulimo wakwe ngo wakulandilako wa kwa Lesa, Mose alekele ukulya pa nshiku 40 ilintu aali mu lupili lwa Sinai. (Ukufuma 34:28) Yesu alekele ukulya pa nshiku 40 mu matololo kabili lyene acincintile ubwesho bwa busatana mu kubangilila mu mulimo wakwe pamo nga Mesia walaiwa.—Mateo 4:1-11.

Bonse Abaume Babili Bacindike Yehova

Yehova abomfeshe bonse babili Mose na Yesu ku kukusha ishina Lyakwe ilya mushilo. Lesa aebele Mose ukuya ku bena Israele mwi shina lya kwa ‘Yehova Lesa wa bashibo.’ (Ukufuma 3:13-16) Mose aiminineko Lesa pa ntanshi ya kwa Farao, uwaimikwe pa kuti amaka ya kwa Yehova yengalangishiwa ne shina Lyakwe ukubilishiwa mwi sonde lyonse. (Ukufuma 9:16) Yesu mu kupalako aishile mwi shina lya kwa Yehova. Ku ca kumwenako, Kristu asosele ukuti: “Ine naishila mwi shina lya kwa Tata, na imwe ukunsekelela iyo.” (Yohane 5:43) Yesu akatamike Wishi, alengele ishina lya kwa Yehova ukwishibikwa ku bantu abo Lesa amupeele, kabili alilengele ukwishibikwa bwino pe sonde.—Yohane 17:4, 6, 26.

Ku maka ya bulesa, Mose na Yesu bonse babili bacitile ifipesha amano ifyakatamike Lesa. Mose acitile ifipesha amano ukushininkisha ukuti atuminwe na Yehova Lesa. (Ukufuma 4:1-31) Ukupulinkana umulimo wakwe onse, Mose, uwabomfiwe na Lesa ukwakanya Bemba Wakashika, atwalilile ukucita ifipesha amano ifyakatamike Yehova. (Ukufuma 5:1–12:36; 14:21-31; 16:11-18; 17:5-7; Ilumbo 78:12-54) Mu kupalako, Yesu aletele ubukata kuli Lesa pa kucita ifipesha amano ifingi. Ifyafulisha ica kuti Yesu aali na maka ya kusosa ukuti: “Ntetekeleni ukuti ine ndi muli Tata, na Tata muli ine: nalimo tetekeleni pa mulandu wa milimo iine.” (Yohane 14:11) Pa kati ka fipesha amano fyakwe ni ico ica kulenga icikuuku ca mwela wakaluka ukunashiwa, ica kuti Bemba wa Galili alitalele tondolo.—Marko 4:35-41; Luka 7:18-23.

Ukupalana na Kumbi Ukwacindama

Mose na Yesu bonse babili baampene no kupayanya kwa cipesha amano ukwa fya kulya. Mose aali ni kasesema wa kwa Yehova lintu ifya kulya fyapayanishiwe mu cipesha amano ku bena Israele. (Ukufuma 16:11-36) Mu kupalako, pa tushita tubili utwa calembwa ca Baibolo, Yesu mu cipesha mano alishishe amabumba ne ca kulya ca ku mubili.—Mateo 14:14-21; 15:32-38.

Mana ukufuma ku mulu yasuntinkanishiwe no mulimo wa bonse babili Mose na Yesu. Mose aletungulula abena Israele lintu bapayanishiwe na mana ukufuma ku mulu, nga fintu cali. (Ukufuma 16:11-27; Impendwa 11:4-9; Ilumbo 78:25) Mu nshila yalinganishiwako lelo iyacindama apakalamba, Yesu apayenye umubili wakwe wine nga mana ukufuma ku mulu uwa bumi bwa mutundu wa muntu uwa cumfwila.—Yohane 6:48-51.

Bonse babili Mose na Yesu batungulwile abantu ukubafumya mu busha ukubengisha mu buntungwa. Mose abomfiwe na Lesa ku kutungulula abena Israele ukubafumya mu busha ku bena Egupti no kubengisha mu buntungwa nga bantu Bakwe. (Ukufuma 12:37-42) Mu kupalako, Yesu Kristu alatungulula abakonshi bakwe ukubengisha mu buntungwa. Kristu nalyo line akatungulula umutundu wa muntu uwa cumfwila ukuutwala mu buntungwa ukufuma mu busha ku kuteyanya kwa kwa Satana Ciwa, na kabili ukufuma ku lubembu ne mfwa.—1 Abena Korinti 15:24-26; Abena Kolose 1:13; 1 Yohane 5:19.

Mose na Yesu bonse babili bawikishe ifipingo. Mose aali ni kawikishanya wa cipingo ce Funde, pa kati ka kwa Yehova Lesa na bena Israele. (Ukufuma 19:3-9) Yesu ni Kawikishanya wa cipingo cipya, pa kati ka kwa Lesa na Israele wa ku mupashi.—Yeremia 31:31-34; Luka 22:20; AbaHebere 8:6-13.

Ukupingula kwapeelwe kuli bonse babili Mose na Yesu Kristu. Mose abombele nga kapingula kabili kapeela we funde kuli Israele wa ku mubili. (Ukufuma 18:13; Malaki 4:4) Yesu abomba nga Kapingula kabili alipeela “Israele wa kwa Lesa” uwa ku mupashi amalango ya uko na mafunde. (Abena Galatia 6:16; Yohane 15:10) Kristu umwine wine asosele ukuti: “Wishi tapingula muntu nangu umo, lelo ubupingushi bonse napeelo Mwana, ukuti bonse bacindike Umwana ifyo bacindika Wishi. Uushicindika Mwana tacindika Wishi uwamutumine.”—Yohane 5:22, 23.

Bonse babili Mose na Yesu baseekeshiwe bumutwe pa ŋanda ya kwa Lesa. Mose aali uwa cishinka ngo mutwe pa ŋanda ya kwa Lesa muli Israele wa pa kale. (Impendwa 12:7) Mu kulinganishiwako, Yesu acitilwe Umutwe wa ŋanda ya ku mupashi iya kwa Yehova iya bana baume kabili ashininkisha ukuba uwa cishinka pali yene. Mu cine cine, Yesu aali “wa cishinka kuli uyo uwamulaashile, ifyo na Mose aali mu ŋanda yakwe yonse. Pantu atungilwe uwawamino bukata ubwacilo bwa kwa Mose, ifyo uwakuule ŋanda aba no mucinshi ukucilo wa ŋanda. . . . Mose wena aali uwa cishinka mu ŋanda yakwe yonse ngo mubomfi, ku kube nte ya fikesalandwa; lelo Kristu abo wa cishinka pa ŋanda ya kwa Lesa ngo Mwana. Awe iŋanda yakwe ni fwe, nga twaikatisho kupama no kutakisha kwa mu kucetekela kwesu ukwaikashiwa na ku mpela.”—AbaHebere 3:2-6.

Nelyo fye ukufika na ku mfwa, Mose na Yesu baali abapalana. Shani fyo? Cisuma, Yehova afumishepo umubili wa kwa Mose, muli fyo ukucilikila abantu ukufuma ku kuupelula atemwa ukuucita kalubi. (Amalango 34:5, 6; Yuda 9) Mu kupalako, Lesa afishile umubili wa kwa Yesu, ukukanausuminisha ukumono kubola na muli fyo ukucilikila wene ukuba icilibwe ca kuipununako ku citetekelo.—Ilumbo 16:10; Imilimo 2:29-31; 1 Abena Korinti 15:50.

Peelako Ukusakamana ku Busesemo

Ishi shaba pa kati ka nshila umo Yesu Kristu ashininkishe ukuba kasesema ukupala Mose. Fintu yafikilishiwe mu kusungusha amashiwi ya kwa Lesa kuli Mose ukulosha ku kwisa kwa uyo kasesema!

Takuli ukutwishika ukuti Yehova afikilishe icilayo cakwe icabamo ubusesemo ku kwimya kasesema wapala Mose. Amashiwi ya Amalango 18:18 yalifikilishiwe mu bumi ne fya kukumanya fya kwa Yesu Kristu. Kabili ukufikilishiwa kwa musango uyo kutupeela umulandu wa kukwata ukucetekela mu mbali shimbi isha busesemo isha Cebo ca kwa Lesa. E ico, shi lekeni lyonse tupeeleko kusakamana ku busesemo bwa Baibolo.