Bacemo Twana twa Mpaanga mu Nkumbu

PA NAMA shonse ishitekwa ku bantu, tapabapo ishapala ku mpaanga. Inama ishingi shalikwata ubukose no mununsha ukabilwa ku kufwaya ifya kulya no kuleuka ifibumbwa ifisansa shene, lelo impaanga yalipusanako. Yalisansalikwa ku filwani filulumba, ukukwata fye ukuicingilila kunono. Ukwabula kacema, impaanga ilaba no mwenso kabili iyapelelwa. Ukupaatulwa ukufuma ku mukuni, ilaluba mu kwanguka. Impaanga shafuuka kanshi shalikwata imilandu yakosa iya kumfwa ukukakatila kuli kacema wa shiko. Ukwabula wene te kuti shikwate ishuko lya kupusunsuka. Pa mulandu wa iyi mibele, Baibolo ibomfya impaanga mu cimpashanya ku kucite cikope abantu ba kaele, abacushiwa, nelyo abashingaicingilila.

Kwena, ifilambu fya kwa kacema fyalimulinga. Ubumi bwakwe tabwaba ubwaanguka. Alasansalikwa ku kukaba no kutalala, kabili tasendama. Ali no kulacingilila umukuni ku filwani filulumba, ilingi line pa kuibika mu busanso umwine. Apantu kacema afwile ukusunga umukuni wakwe capamo, inshita yakwe ikalamba ipooswa ukufwayafwaya impaanga ishilubanta nelyo ishilubile. Ali no kundapa ishalwala ne shacenwa. Abana ba mpaanga bapomponteka nelyo abanakuka bali no kusendwa. Kwalibako ukusakamikwa kwatwalilila pa lwa kukwata umulingo walinga uwa ca kulya na menshi. Caliba icaseeka kuli kacema ukulaala ubushiku bonse ku nse ya ŋanda mu mpanga pa kushininkisha ukucingililwa kwa mukuni. Muli fyo, bukacema bwaba bumi bwakalabana ubufwaya ukubomba kwa muntu washipa, uwacincila, kabili uwalamuka. Pali fyonse, afwile ukukwata amaka ya kulanga ukwangwako kwa cine cine ku mukuni uwaseekeshiwa mu kusakamana kwakwe.

Ukucema Umukuni wa kwa Lesa

Baibolo icite cikope abantu ba kwa Lesa nga impaanga shafuuka na bo abalashikwa pali bene nga bakacema. Yehova umwine ni ‘kacema kabili cilolo wa myeo yesu.’ (1 Petro 2:25, NW) Yesu Kristu, “umucemi musuma,” alumbulwile ukufwaya kwakwe ukwa kuti impaanga shilepokelela ukusakamana kwabamo inkumbu lintu aebele umutumwa Petro ati: ‘Cemo twana twa mpaanga twandi, ceme mpaanga shandi, lishe mpaanga shandi.’ (Yohane 10:11; 21:15-17) Bakangalila ba Bwina Kristu balilaashikwa mu kukatama ku ‘kulacema icilonganino ca kwa Lesa.’ (Imilimo 20:28, NW) Kabili umulimo wabo nga bakacema ba ku mupashi ufwaya imibele ya mucemi wa cine cine umusuma—ukushipa, ukucincila, ukulamuka, kabili, icacilapo, ukwangwako kwa kufuma ku mutima ku kubakwa kwa mukuni.

Mu nshiku sha kwa kasesema wa kwa Lesa Esekiele, ubwingi bwa bakacema basontelwe ku kusakamana ukukabila kwa bantu ba kwa Yehova muli Israele balifililwe ukufikilisha imilimo yabo. Umukuni wa kwa Lesa waliculile apakalamba, mu kuba na bengi ukusha ukupepa kwa cine. (Esekiele 34:1-10) Ilelo, bashibutotelo ba mu Kristendomu baipashanya abene nga bakacema ba cintu batunga ukuba icilonganino ca Bwina Kristu, lelo imibele ya ciko iya kulwala kwa ku mupashi ishininkisha ukuti bashibutotelo bapala abafutika babipisha abalekeleshe kabili abacushishe abantu lintu Yesu ali pe sonde. Intungulushi sha butotelo isha mu Kristendomu shapala “uwa cilambu” uyo ‘uushisakamana mpaanga.’ (Yohane 10:12, 13) Tababa mu nshila iili yonse abaitemenwa, ukuba na maka, nelyo ukufikapo ku kucema umukuni wa kwa Lesa.

Bakacema abo Basakamana mu Cituntulu

Yesu aimike ica kumwenako kuli bonse abo bali no kucema umukuni wa kwa Yehova. Mu nshila iili yonse ali uwa kutemwa, uwa cikuuku, uwa nkumbu, no wa kwaafwa ku basambi bakwe. Aleitendekelako ukufwailisha abo baali mu kukabila. Nangu cingati Yesu ali uwapamfiwa kabili ilingi line uwafunshika, lyonse abomfeshe inshita ukukutika ku mpika shabo no kubapeela ukukoselesha. Ukuitemenwa kwakwe ukupeela umweo wakwe pali bene yali e numbwilo ya kupelako iya kutemwa.—Yohane 15:13.

Ilelo, baeluda basontwa bonse aba mu filonganino, pamo pene na babomfi batumikila, balakanako ici cishingamo ukulola ku mukuni. Muli fyo, nangu fye ubusuma bwa ku mubili ubwingabako mu calo cimbi tabusonga icinabwingi ca aba baume bashingamwa ukusela na muli fyo ukusha ifilonganino ukwabula ukwaafwa kwalinga no kwangalila. Ukwikala mu “nshita ishayafya,” umukuni ulekabila ukukoselesha no kutungululwa. (2 Timote 3:1-5) Kwalibako ubusanso ubushifumapo ubwa kuti bamo bakawa ifinakabupalu kuli Satana, uwaba “nge nkalamo iilelila, ukufwaya uuntu engalya.” (1 Petro 5:8) Nomba ukucila pali kale lyonse, cili cakatama ukuti bakacema ba Bwina Kristu ‘bafunde abanaŋani, bakoshe abatompoke mitima, bakoseleshe abanaka.’ (1 Abena Tesalonika 5:14) Ukulola kwatwalilila kwalikatama nga bali no kulesha abashashikatala ukukanapumbuka ukufuma mu mukuni.—1 Timote 4:1.

Ni shani fintu kacema engapima lintu impaanga ilekabila ukwaafwa? Fimo ifya fishibilo fyacilapo kumonekesha fyaba kufilwa ukusangwa ku kulongana kwa Bwina Kristu, ukwakanamo kwa kucilaukila mu butumikishi bwa mwi bala, no kukongama kwa kusengauka ukubishanya kwapalamisha na bambi. Amabunake kuti na kabili yaishibikwa ku kumona mu kusakamana imibele ya mpaanga ne nkonta ya mu kulanshanya kwabo. Kuti pambi bakongamina ku kulengulula bambi, nakalimo ukulangilila ukuyumfwa kwa kufiitwa. Ukulanshanya kwabo kuti pambi kwashininda mu kucishamo pa fikonkelelo fya ku mubili ukucila pa mabuyo ya ku mupashi. Ukubulisha kwa mu cinkumbawile ukwa kucincimuka, ukwenekela ifisuma, no buseko kuti pambi kwapilibulo kuti icitetekelo cabo nacinaka. Icinso cawa kuti caba cishibilo ca kuti baletitikishiwa ku bantu babo abakaanya nelyo ifibusa fya ku calo. Ukumone fi fishibilo, kacema kuti abomba ukulola ku kupima umusango wa kwaafwa ulekabilwa.

Lintu baletandala ku kwaafwa uwasumina munabo, bakacema ba Bwina Kristu bakabila ukusunga mu muntontonkanya ubuyo bwabo bukalamba. Takuli fye kutandala kwa kwangalila pamo mu kuba no kulanshanya pa fishacindama. Ubuyo bwa mutumwa Paulo mu kutandalila bamunyina bwali ‘kubapeelako ica bupe ica bumupashi ku kubekasha no kuti kwingaba ukufungushanya kwa kukoseleshanya.’ (Abena Roma 1:11,12) Pa kupwilikishe ci, ukupekanya kwa mu kubangilila kulakabilwa.

Ica kubalilapo, pimununeni uyo muntu, kabili esheni ukupima fintu imibele yakwe iya ku mupashi ili. Mu kuba ne co ukupampamikwa, peeleniko itontonkanyo ku musango wa butungulushi, ukukoselesha, nelyo ukufunda ifikaba ifyacilapo kunonsha. Icebo ca kwa Lesa, Baibolo, cifwile ukuba e ntulo ikalamba iya fyebo pantu cene “caliluma.” (AbaHebere 4:12) Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! kuti fyabebetwa ku fipande ifibomba no kukabila kwa kulungatika ukwa mpaanga iilolenkene ne mpika shaibela. Ifya kukumanya fya kucincimusha ne fya kupembesula kuti fyasangwa muli Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Ubuyo buli kupeela icintu cimo ica ku mupashi icikaba ‘ku busuma bwa kukuula umuntu.’—Abena Roma 15:2.

Ubucemi Ubukuulilila

Kacema wa mukuni wa mpaanga sha cine cine alishiba ukuti shashintilila pali wene ku kucingililwa no kusakamanwa. Amasanso yacishamo kuseeka yesa ukufuma ku kupumbuka, ukulwala, ukunakuka, ukucenwa, na ku filwani filulumba. Mu nshila yapalako kacema wa ku mupashi afwile ukwishiba no kubomba na masanso yapalako ayatiinya ubutuntulu bwa mukuni. Ishikonkelepo shili ni mpika sha cine cine ne mitubululo yafulilako pa cintu pambi cingasoswa ku kupeela ifyebo fya kukuulilila kwa ku mupashi.

(1) Ukupala impaanga shishaibukila, Abena Kristu bamo balapumbuka ukufuma ku mukuni wa kwa Lesa pantu balabelelekwa ku fimoneka nge fya kucebusha ifya kaele kabili ifileto buseko. Kuti pambi bapumbulwa kabili nelyo ukusensenuka pa mulandu wa kukonkelela amabuyo ayaampana no kutemwe fimoneka, ukukokoloka, nelyo ifya kusekesha. (AbaHebere 2:1) Abantu ba musango yo kuti bacinkulwako ulwe pamfya lya nshita, ulwa kukabila kwa kupalamisha ku kuteyanya kwa kwa Yehova, no bucindami bwa kubika amabuseko ya Bufumu pa ntanshi mu bumi. (Mateo 6:25-33; Luka 21:34-36; 1 Timote 6:8-10) Ukufunda kwabamo kwaafwa kusangwa mu cipande ca kuti: “Sungilila Ukushikatala Kobe—Shani?” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa November 15, 1984, amabula 8-12.

(2) Kacema akabila ukupayanya ukundapa ku mpaanga ishanashiwa ku bulwele. Mu kupalako, bakacema ba ku mupashi bafwile ukwaafwa Abena Kristu abasanguka abanaka lwa ku mupashi pa mulandu wa fya kusangwilako fyabipa mu bumi bwabo. (Yakobo 5:14, 15) Kuti pambi bali ababulwe ncito, kuti pambi bakwete impika ikalamba iya butuntulu bwa bumi, nelyo kuti pambi balekumanya amafya mu bumi bwabo ubwa lupwa. Abantu ba musango yo kuti pambi bakwata insala inono iya ca kulya ca ku mupashi nelyo iya kubishanya na bantu ba kwa Lesa. Ici mu kukonkapo cifumamo ukuitalushako no kufuupulwa. Bakabilo kwebekeshiwa ukuti Yehova alabasakamana kabili akabatungilila ukupula mu nshita shayafya. (Ilumbo 55:22; Mateo 18:12-14; 2 Abena Korinti 4:16-18; 1 Petro 1:6, 7; 5:6, 7) Kuti caba na kabili ica kwaafwa ukupituluka mu cipande ca kuti “Lolesha ku Ntanshi ngo Mwina Kristu,” icisangwa muli The Watchtower uwa June 1, 1980, amabula 12-15.

(3) Kacema ali no kuba uwalola ku kumone mpaanga ishinakuka. Bamo balishipikisha mu busumino mu mulimo wa kwa Yehova pa ciputulwa ca nshita ica myaka. Balishomboka ukupula mu mesho ayengi ne fya kwesha. Nomba balelanga ifishibilo fya kunakuka mu mibombele isuma kabili kuti pambi balumbulula fye no kutwishika pa lwa kukabila kwa mibombele ya kushimikila iyapambana. Cili icafwaikwa ukupuupuutula umupashi wabo, ukubukulula ukutesekesha kwabo ukwa mabuseko na mapaalo ayesa ukufuma ku mulimo wa mutima onse kuli Lesa mu kupashanya Yesu Kristu. (Abena Galatia 6:9, 10; AbaHebere 12:1-3) Nakalimo kuti baafwiwa ukumono kuti Yehova alatesekesha umulimo wabo uwa bucishinka kabili kuti abakosha ku mibombele ya ku ntanshi ku kulumbwa kwakwe. (Esaya 40:29, 30; AbaHebere 6:10-12) Kuti pambi cabe ca kunonsha ukwakana amatontonkanyo ukufuma mu cipande ca kuti “Mwinenuka mu Kucite Cawama,” icimoneka mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa July 15, 1988, amabula 9-14.

(4) Ukupale mpaanga ishicenwa, Abena Kristu bamo balicenwa ku cintu bailwike nge myendele yabipisha. Lelo, nga ca kuti tuli aba kweleela ukulola kuli bambi, Shifwe wa mu muulu akatupeela ukweleela kwakabilwa. (Abena Kolose 3:12-14; 1 Petro 4:8) Bamunyina nelyo bankashi bamo kuti pambi balipokelele ukufunda nelyo ukusalapula kuntu bayumfwile ukuti kwalimo lufyengo. Nangu cibe fyo, ifwe bonse kuti twanonkelamo mu kufunda kwa ku mupashi no kusalapula, kabili cabe ca kupembesula ukwishibo kuti Yehova asalapula abo bantu atemwa. (AbaHebere 12:4-11) Pa mulandu wa kuti tabapeelwa amashuko ya mulimo yantu bayumfwo kuti balifikapo, bambi balisuminisho kufiitwa ukupango mupokapoka pa kati kabo ne cilonganino. Lelo nga ca kuti twali no kutalukako ku kuteyanya kwa kwa Yehova, takwingaba kumbi ukwa kuya kwi pusukilo no buseko bwa cine cine. (Linganyeniko Yohane 6:66-69.) Ifyebo fya kwaafwa muli uku kuloshako kuti fyasangwa mu cipande “Ukusungilila Buumo Bwesu Ubwa Bwina Kristu,” icisangwa mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 15, 1988, amabula 28-30.

(5) Impaanga shifwile ukucingililwa ku filwani. Mu nshila yapalanako, bamo kuti pambi bakanishiwa no kutiinishiwa ku bantu babo bashasumina nelyo abo babomba nabo incito. Bumpomfu bwabo kuti bwasanswa lintu ukutitikisha kwaletwa ku kubalenga ukucefyako umulimo wabo kuli Lesa nelyo ukuleka ukukwata ukwakanamo mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Balakoshiwa, nangu cibe fyo, lintu bafwiwa ukwishiba ukuti ukukaanya kuli no kwenekelwa kabili na kuba ni bumo ubwa bushininkisho ubwa kuti twaliba abasambi ba cine cine aba kwa Yesu Kristu. (Mateo 5:11, 12; 10:32-39; 24:9; 2 Timote 3:12) Kuti pambi cabamo ubunonshi ukulondololo kuti nga ca kuti bali aba busumino, Yehova takatale abasha kabili akalambula ukushipikisha kwabo. (2 Abena Korinti 4:7-9; Yakobo 1:2-4, 12; 1 Petro 5:8-10) Icipande icakwete umutwe “Ukushipikisha mu Buseko Te Mulandu no Kupakaswa” mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa October 15, 1982, amabula 20-8, cilapayanya ukukoselesha kwalundwapo.

Bakacema—Fikilisheni Ifishingamo Fyenu

Ukukabila kwa mukuni wa kwa Lesa kwingi, kabili ukusakamana kwabamo kubaka waba mulimo wa kupinda. Bakacema ba Bwina Kristu bafwile kanshi ukuba aba nkumbu, abaangwako mu cine cine, kabili abasekelela mu kuba aba kwaafwa. Ukutekanya no kwiluka fyalicindama. Ilintu abantu bamo bakabilo kufunda no kukonkomesha, bambi balanonkelamo apakalamba ukufuma mu kukoselesha. Ukutandala kwa pa lobe ukwafulilako kuti kwaba ukwakumanina mu milandu imo, ilintu mu milandu imbi isambililo lya Baibolo ilya lyonse kuti pambi lyakabilwa. Mu mulandu uuli onse ubuyo bukalamba buli kupeela ukutungulula kwa ku mupashi ukwa kukuulilila nelyo ukufunda kwabamo kutemwa ukukakunta umuntu ukuitendekelako ifibelesho fisuma ifye sambililo, ukusanguka nelyo ukutwalilila ukuba uwa lyonse mu kusangwa ku kulongana kwa cilonganino, no kuipakisha ukwakanamo kwacincila mu butumikishi bwa Bwina Kristu. Ishi shaba inshila shikalamba isha kwafwilishishamo abasumina banensu no kubaafwa ukwisula inshila ku kupongoloka kwakakuka ukwa mupashi wa mushilo uwa kwa Yehova.

Bakacema abapayanya uyo musango wa kwafwilisha babombo mulimo wacishapo kubamo mutengo mu kwimininako umukuni wa kwa Lesa. (Moneni Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa November 15, 1985, amabula 23-7.) Cintu bakacema ba ku mupashi bacita cilatesekeshiwa apakalamba ku mukuni. Pa numa ya kupokelela ukwaafwa kwa musango yo, umutwe wa lupwa umo alondolwele ati: ‘Pa numa tube natwikala mu cine pa myaka 22, twakulilwe mu calo ku kutemwe fimoneka. Twalefwaya ilingi line ukusangwa ku kulongana, lelo calemoneka fye ukuti natufilwa. Tatwalingilemo mu cituntulu mu micitile ya kwa Satana, e co twali abaputulwako umupwilapo, ukuba fweka. Ici catushile abapelenganishiwa na bapopomenwa. Twalekabila amashiwi ya kukoselesha. Lintu eluda atutandalile, mu nsansa twapokelele ukupayanya kwe sambililo lya Baibolo mu ŋanda yesu. Nomba ifwe bonse twalibwelela mu kuteyanya kwa kwa Yehova ukwacingililwa. Te kuti numbulule insansa shintu nkwete!’

Kulabako umulandu wa kusekelela kukalamba lintu bamunyinefwe na bankashi bapumbwike bapuupuutulwa lwa ku mupashi no kucincimushiwa cipya cipya. (Luka 15:4-7) Imifwaile ya kwa Yehova ukulola ku bantu bakwe ilafishiwapo lintu baikatana “pamo ngo mukuni mwi cinka.” (Mika 2:12) Muli ici cifulo ca bucingo, ‘balasanga ukupembesulwa ku myeo yabo’ mu kuba no kwaafwa kwa Mucemi Musuma, Yesu Kristu. (Mateo 11:28-30) Umukuni waikatana uwa mu kusaalala kwa calo ulapokelela ukutungulula, icisansamushi, ukucingilila pamo no kufula kwa ca kulya ca ku mupashi.

Ilelo, ukupitila muli iyi mibombele ya kucema, Yehova alekwata umulimo wabamo kutemwa ukucitwa uumfwana no bulayo bwakwe ubwa pa kale ubwa kuti: “Nkafwayo mukuni wandi no kuusokota. . . . no kushipokolola konse uko shasalanganiwe . . . Nkashicemena mu mulemfwe usuma, . . . Iyaluba nkafwaya, . . . ne yafunika nkakakako, ne yalwala nkakosha.” (Esekiele 34:11-16) Mwandi cisansamushi cabako mu kwishibo kuti Yehova e Mucemi wesu!—Ilumbo 23:1-4.

Pa mulandu wa kupayanya kwa bulesa ku kucemo mukuni wa kwa Lesa, pamo nga babomfi ba kwa Yehova kuti twaakanako ukuyumfwa kwa kwa Davidi, uwatile: “Ndesendamo mutende, na kabili ndelaalo tulo; pantu imwe, mwe Yehova, nelyo ndi neka munengo kwikalo mutelelwe.” (Ilumbo 4:8) Ee, abantu ba kwa Yehova balayumfwa abacingililwa mu kusakamana kwakwe kwabamo kutemwa kabili baliba aba kutasha ukuti baeluda ba Bwina Kristu bacema utwana twa mpaanga mu nkumbu.

[Abatusuminishe Ukubomfya Icikope pe bula 20, 21]

Potter’s Complete Bible Encyclopedia