Icalici Lyayakanikana—Bushe Kuti Lyapusunsuka?

“BONSE ababilisha icine ca kupususha ica kwa Kristu baba mwi Calici limoneka. Amalekano ya kwa Kristendomu—pa kati ka [baOrthodox ba ku] Kabanga na ba ku Masamba, na ba Roma [Katolika], kabili pa kati ka macalici ya Kwaluka—kwabako amalekano mu kati na nkati ke Calici limo.” (Christians in Communion) Ifyo e fintu kalemba umo amona ubuKristu—pamo ngo lupwa lwasalangana mu kusaalala ulwa mabutotelo, bonse abatunga ukukwata umusango umo uwa citetekelo muli Yesu Kristu.

Nangu cibe fyo, lwaba lupwa lwayakanikana, mu kuba ne fisumino ne fipimo fya mibele ifipinkana. “UbuKristu bwa ndakai . . . bwakwata ifipimo fyabotelela ifya bucilundwa bwa kwi calici ukucila fye na filya ifya kupatamina basi,” e fyasosa uwa kubebeta umo. Ni shani, lyene, fintu tulingile ukupimununa imibele ya buko iya ku mupashi? Shikofu wa ciKatolika Basil Butler asondwelela ukuti: “UbuKristu bwayakanikana bwalilwalisha icine cine.” (The Church and Unity) Ni shani fintu ubulwele bwatendeke? Bushe kwalibako amasubilo ya kupola?

“Umuntu wa Bupulumushi”

Umutumwa Paulo asokele ukuti ukukanaikatana kwali no kwimako. Ku Bena Kristu mu Tesalonika abatontonkenye ukuti ukubapo kwa kwa Kristu kwalisungamine, alembele ukuti: “Mwileka muntu amubepe nangu ni ku musango onse. Pantu te ti kube ici [ubushiku bwa kwa Yehova], kano Ubusangu bwabalilapo ukwisa, no kusokololwo Muntu wa bupulumushi, Umwana wa boni.”—2 Abena Tesalonika 2:3.

Uyu “muntu wa bupulumushi” aleteleko ubusangu na bucipondoka mu cilonganino ca Bwina Kristu. Bushe aba nani? Te muntu uuli onse umo lelo, ukucila, ibumba lya bashibutotelo ba Kristendomu. Ili bumba lyaliisumbwile iline lyeka pa muulu wa cilonganino ca busangu mu kwampanako mu kwangufyanya pa numa fye ya mfwa ya batumwa ba kwa Yesu, kabili mu kupelako lyaishile mu kusambilisha amano ya buntunse aya basenshi, pamo nga Bulesa Butatu na bumunshifwa bwa mweo wa buntunse. (Imilimo 20:29, 30; 2 Petro 2:1-3) Ukupala akashishi katandanya amalwele ya kulenge mfwa, lyayambukishe icilonganino caleitunga ukuba ica Bwina Kristu imfundo shapuutwamo ne fibanda isho shatungulwile mu kubulo kusengaukwa ku kukanaikatana.—Abena Galatia 5:7-10.

Ukwambukila kwali na kutampa kale kale mu kasuba ka mutumwa Paulo. Alembele ati: “Pantu cilebomba na nomba ica nkama ca bupulumushi; ici ceka, te kuti cisokololwe kano uulecilesha abala afuma mu kati.” (2 Abena Tesalonika 2:7) Abatumwa babombele nge ca kulesha sumu wa busangu. Lintu ukusonga kwabo ukwa kwikatanya kwafumishiwepo, ubusangu bwabulo kulamwa bwasalangene ukupala impwalonda.—1 Timote 4:1-3; 2 Timote 2:16-18.

Incitilo sha uyu “Muntu wa bupulumushi” shitwalilila ukwabulo kushibantukila. Muli lipoti wa nomba line pe “calici mu kulungulusha kwa bwamba no kwa masambililo ya fya butotelo,” dikone mukalamba umo uwa mu Church of England ayambulwa ngo uleilishanya ukuti: “Imitubululo ya kulomba bashibutotelo ukukanayobeka mu ncitilo sha kwampana kwa bwamba ku nse ya cupo ilakaanwa. Ababelesha ukulaalana kwa ba bwamba bumo bwine balabishiwa. Balipanga ubusuma ukuba ububi no bubi ukuba ubusuma.”—The Sunday Times Magazine, London, November 22, 1992.

Ingano na Mankumba

Yesu Kristu umwine asambilishe ukuti ubuKristu bwa cine bwali no kufuma mu kumoneka pa kashita akanono. Asosele ukuti ukutendekwa kwa cilonganino ca Bwina Kristu kwapalile umuntu uwatandile imbuto shishaiwamina mu cilime cakwe. Lelo, e fyasosele Yesu, “umulwani wakwe aliishile; atandile na mankumba mu ngano.” Lintu abasha bakwe baipwishe nampo nga balingile ukwesha ukunukula amankumba, umwine wa cilime atile: “Iyo; epali pa kulonganya amankumba mwanukwila pamo ne ngano.” Ni pa butali bwaba shani uku kusaakana kwa ngano na mankumba kwali no kutwalilila? Umwine we bala atile: “Lekeni fimenene pamo fyonse fibili ukufika pa kuseepa.”—Mateo 13:25, 29, 30.

Ukufika “pa kuseepa,” nelyo inshita ya kupaatukanya mu kati ka nshiku sha kulekelesha isha “kupwa kwa nshita,” Abena Kristu ba cimbepa bakuliile capamo na Bena Kristu ba cine. (Mateo 28:20) Satana Ciwa abomfeshe abasangu ukuletako icilonganino ca Bwina Kristu icabola kabili icayakanikana ica cimbepa. (Mateo 13:36-39) Baleteleko icipasho ca nsoni ica buKristu bwine bwine. (2 Abena Korinti 11:3, 13-15; Abena Kolose 2:8) Ilyo icalici lyalepasauka pa myanda ya myaka, casangwike icayafya mu kwingilishiwako ukwishiba Abena Kristu ba cine.

Amalekano Yapya

Mu nshita sha nomba line nga nshi, e fyasosa The Testing of the Churches—1932-1982, “Amalekano [yapya] yalimoneka, ukucilisha mu kabungwe ka congolo, mu kuba no kukomailapo kwa kako pa citetekelo ca pa lwabo ne fya kukumanya.” Ku ca kusekesha, bamo bamona aba mu tubungwe twa kufyalwa libili, utwa congolo pamo nge fishibilo fya kupuupuutuka kwa ku mupashi ukucila ukuba amalekano yapya. Northern Ireland, ku ca kumwenako, yakumenye ukututubuka kwa musango yo muli ba 1850. Amasubilo yakalamba yalimishiwe. Lipoti yashimike ulwa “buumo bwa bwananyina . . . pa kati ka baPresbyterian, baWesleyan, na baminista ba Independent” kabili yasosele ukuti “ubushiku bumo na bumo bwaleteleko amalipoti yapya aya kushipula, ukusendama, ifimonwa, ifiloto ne fipesha amano.”—Religious Revivals.

Abengi bamwene uku kwishibisha kukalamba pamo ngo bushininkisho bwa mupashi wa kwa Lesa uwalebomba ku kututubula icalici lya uko. “Icalici lya kwa Lesa,” e fyasosele uwa kubebeta umo, “mu mano ya liko ayapulishamo lyalitutubulwa muli ifi fitungu.” Nangu cibe fyo, nelyo fye cingati uku kututubula kwalyawililwe pamo nga “kashita ka bukata kabili akashingalinganishiwako mu lyashi lya kale ilya butotelo bwa mu Ulster,” kwene no kututubula kumbi ukwapalako tafyaletako ukwikatana kwa butotelo pa kati ka abo abatunga ukufyalwa cipya cipya ukwa ku mupashi.

Aba musango yo bakapaasha ukuti balikatana mu fishinte fya kutendekelako. Lelo uku e kupaasha kumo kwine ukubomfiwa na Kristendomu washala onse, uupelulula ukuti “icikatanya Abena Kristu calicilapo kucindama nga nshi ukucila pa milandu iyo icili ibalekanya.” (The Church and Unity) Kristendomu atunga ukuti: “Ukwikatana kwesu ukwa kutendekelako ukwa umo no munankwe na Bena Kristu banensu bonse kwashimpwa mu lubatisho lwesu muli Kristu.” (Christians in Communion) Ukusoso kuti amalekano tayacindama pa mulandu fye wa kukwata icitetekelo cimo cine muli Yesu kwaba, nangu cibe fyo, ngo kusoso kuti kansa tayabipisha kulila fye umutima obe walikosa.

Bucine buli bwa kuti utubungwe twa butotelo utwa muno nshiku utwa musango yo twalilunda ku cimfulumfulu no kuletako icimfulunganya ca ku mupashi ilyo bakasambilisha banashanasha bailonganikila abakonshi. Jim Jones na David Koresh fya kumwenako fya nomba line ifya ntungulushi sha ku mupashi ishalufishe amakana. (Mateo 15:14) Minista wa ku Baptist umo aba cilundwa cikalamba ica Ku Klux Klan. Asuntinkanya kampeini wakwe uwa kupulamo kwa basungu ku kututubuka kwa butotelo no kusoso kuti abo ababuulamo lubali muli bwene “bakapeelwa ubukose bwa kutungululwa no wapulamo, ukupeelwa ubukose bwa Uyo uwafwilile pa Calvary [Yesu Kristu].”

Ni shani pa lwa fipesha amano fyatunganishiwa, ifya maka, ne fishibilo ficitilwa mwi shina lya kwa Yesu? Ibukisha ukusoka kwa maka ukwa kwa Yesu Kristu ukuti tacili, ni abo abasosa fye ukuti “Shikulu, Shikulu” abanonka ukusuminisha kwakwe, lelo, kano, ‘abacite cifwaya Wishi.’ Abengi ilelo tabaishiba fye ne shina lya kwa Wishi, Yehova. Yesu asokele pa lwa abo abaali no ‘kufumisha ifiwa mwi shina lyakwe, no kucita ifya maka ifingi muli ili shina’ kabili nalyo line bakaba “abacita amampuulu.”—Mateo 7:21-23.

“Fumenimo Muli Wene Mwe Bantu Bandi”

Cinshi caba icilolelo ca kupola kuli Kristendomu walwala? Cinono nga nshi. Bushe tulingile, lyene, ukupokelela ukupanda amano kwa kwa shikofu wa ciKatolika Butler, ukwa “kuilundako [kwi calici] ukwabula ubwafya bwakulilako no kupeela ukwaafwa kwesu ku ‘kusangululwa’ kwakwe ukwatwalilila ukufuma mu kati na nkati ka mabumba yakwe”? Iyo! Kristendomu wayakanikana kabili uwa malekano takapusunsuke. (Marko 3:24, 25) Aba lubali lwa buteko bwa calo ubwa butotelo bwa bufi ubwitwa Babiloni Mukalamba. (Ukusokolola 18:2, 3) Iyi micitile ya butotelo iyakwata umulandu wa mulopa ilolenkene no bonaushi busungamine pa kuboko kwa kwa Lesa.

Baibolo taitubulula ukuti Abena Kristu ba cine bekalilile mu kati na nkati ka uku kuteyanya kwa butotelo ukwabola no kwesha ukupindulula kwene lintu bali mu kati. Ukucila, ikonkomesha ukuti: “Fumenimo muli wene, mwe bantu bandi, epali mwawilako mu membu shakwe, epali mwakumako ku fikunka fyakwe: pantu imembu shakwe nashilundikana ukufika na mu muulu, na Lesa naibukishe fibi fyakwe.”—Ukusokolola 18:4, 5.

“Fumenimo” ukuya kwi? Ibukisha, Yesu alaile ukuti pa nshita ya kuseepa, Abena Kristu ba cine bakalonganikwa capamo na kabili muli buumo bwa mu kusaalala kwa calo. Kasesema Mika na o wine asobele ukulonganika cipya cipya ukwa musango yo mu kuba na ya mashiwi: “Nkababika pamo ngo mukuni mwi cinka.” (Mika 2:12) Bushe ici calicitika?

Ee! Abena Kristu ba cine nomba balelonganikwa muli bumunyina bwaikatana ubwa mu kusaalala kwe sonde. Ni bani abo? Bali cilonganino ca Bwina Kristu ica Nte sha kwa Yehova, abo mu kwikatana babilisha imbila nsuma pa lwa Bufumu bwa kwa Lesa mu fyalo 231. Balikaana ifisambilisho fya kulekanya ifya kwa Kristendomu kabili bafwaya ukupepa Lesa ukulingana ne cine ca Cebo cakwe.—Yohane 8:31, 32; 17:17.

Ulelaalikwa mu kukaba ku kulanda na bene. Nga wingatemwa ukwishiba ifyafulilako pa lwa Nte sha kwa Yehova, twapaapaata bakumanye mu cifulo wikalako nelyo ukupitila muli adresi yalinga pe bula 2 ilya uno magazini.

[Icikope pe bula 7]

“Lesa naibukishe fibi fyakwe”