Umuntu wa Kafindwe
ULULIMI lwa ciHebere lwakwata fye ishinte limo ukwatule shiwi lya “akalumwa.” Lintu lilelosha ku bantunse ba lubembu, ishiwi lya ciHebere pambi kuti lyapilibulwa “ukufinuka” nelyo “ukufinukana.” (Ukutendeka 26:14; Lukala Milandu 4:4) Ululimi lwa ciGreek, nangu cibe fyo, lwalikwata amashiwi ukucila pali limo ku kulondolola “akalumwa.” Ishiwi zeʹlos, ukupala ilyo lyalingana na lyo mu ciHebere, kuti pambi lyalosha kuli fyonse akalumwa kalungama na kalumwa ka lubembu. Ishiwi limbi ilya ciGreek, phthoʹnos, lilosha fye ku kalumwa ka lubembu epela. Muli New World Translation, lyapilibulwa “akafindwe.”
Ni shani fintu ishiwi phthoʹnos lyabomfiwe mu ciGreek ca pa kale? The Anchor Bible Dictionary ilondololo kuti: “Ukupusana ku muntu wafunuka, umuntu uwacushiwa kuli phthonos kwena tafwaya kukwata ifintu ifimukalifya pa kuti umbi alifikwata; lelo tafwaya fye ukuti umbi afikwate. Apusanako no watemwo kucimfyanya mu kuti wene ubuyo bwakwe, ukupusana no bwa muntu watemwo kucimfyanya, te bwa kufwayo kucimfya lelo afwayo kuti bambi becimfya.”
Umuntu wa kafindwe ilingi line tebukila ukuti imibele yakwe ine iya mutima e patendekela impika akwata. “Cimo ica fintu fyaibela pa lwa phthonos,” e filondolola dikishonari umo wine ukuti, “caba kukanaibukila ulwa cilecitika ku mwine. Umuntu uuli phthoneros, nga aipushiwa ukulungamika imicitile yakwe, alayeba umwine no kweba bambi ukuti abo bantu asansa balingile ukusanswa no kuti caba mulandu wa lufyengo lwa mibele e cimulenga ukulengulula. Nga aipushiwa umulandu engalandila pali cibusa wakwe mu nshila ya musango yo, asoso kuti ukulengulula kwakwe kuti kwalenga cibusa wakwe ukumwenamo.”
Bakalemba ba Malandwe Mateo na Marko babomfya ishiwi lya ciGreek phthoʹnos ku kulondolola inkuntu ya abo bashingemwe ku kwipaya Yesu. (Mateo 27:18; Marko 15:10) Ee, baseshiwe ku kalumwa. Inkuntu imo ine iya kucena yalilenga abasangu ukusanguka aba lupato lwabipisha ukulosha ku bali kale bamunyinabo. (1 Timote 6:3-5) Uyo e mulandu wine abantu ba kafindwe bakacilikililwa ukwingila mu Bufumu bwa kwa Lesa! Yehova Lesa alibilisho kuti bonse abatwalilila ukuba “abafula akafindwe” bene “bawamine mfwa.”—Abena Roma 1:29, 32; Abena Galatia 5:21.
[Ifikope pe bula 7]
Wileka akafindwe konaule ubumi bobe