Icilubula ca kwa Kristu—Inshila Lesa Apayanya ku Kupusukilamo

“Lesa atemenwe aba pano isonde ukutemwa kwa kuti apeele Umwana wakwe uwafyalwa eka, ukuti onse uumutetekela eonaika, lelo abe no mweo wa muyayaya.”—YOHANE 3:16.

1, 2. Londololeni ubwafya abantunse babamo.

ELENGANYENI ukuti namulwala ubulwele ubwingamwipaya nga tamwile ku opareshoni. Kuti mwaumfwa shani nga indalama sha kulipila isha opareshoni shalifulile ica kuti te kuti mulipile? Na kabili kuti mwaumfwa shani nga ca kuti ne ndalama sha lupwa lwenu ne fibusa capamo te kuti shikumanine ukulipila? Fintu mwingasakamikwa nga mwaba no bwafya bwa musango yo ukwabula no kwishiba ifyo mwingacita!

² Ici cilangilila imibele abantunse babamo. Abafyashi besu aba kubalilapo, Adamu na Efa, bapangilwe abapwililika. (Amalango 32:4) Balikwete isubilo lya kwikala ku ciyayaya no kufikilisha imifwaile ya kwa Lesa iya kuti: “Fyaleni, fuleni, kumaneni pe sonde no kupanasha.” (Ukutendeka 1:28) Lelo Adamu na Efa balipondokele Kabumba wabo. (Ukutendeka 3:1-6) Bucintomfwa bwabo bwalengele Adamu na Efa ukuba no lubembu kumo no bufyashi bwabo ubwali tabulafyalwa. Umuntu wa busumino Yobo atile: “Iye, nani engasango wasanguluka mu bakowela? Takuli nangu umo!”—Yobo 14:4.

3. Imfwa yaambukila shani abantu bonse?

³ E ico, ulubembu cimo no bulwele ubwayambukila ifwe bonse, pantu Baibolo itila “bonse nababembuka.” Iyi mibele yaliba ne fifumamo ifilenga ubumi ukuba mu busanso. Cine cine, “icilambu ca lubembu ni mfwa.” (Abena Roma 3:23; 6:23) Tapali uushingafwa. Apantu abantunse bonse balabembuka, e co bonse balafwa. Nge ntuntuko sha kwa Adamu, twafyalilwe muli ubu bwafya. (Ilumbo 51:5) Paulo alembele ati: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo pano isonde, ne mfwa yaingilile mu lubembu; e fyo ne mfwa yayambukile ku bantu bonse, pantu bonse balibembwike.” (Abena Roma 5:12) Lelo ici tacilolele mu kuti tatwakwata isubilo lye pusukilo.

Ukufumyapo Ulubembu ne Mfwa

4. Mulandu nshi abantunse pa lwabo bashingafumyapo ukulwala ne mfwa?

⁴ Cinshi cingacitwa pa kufumyapo ulubembu ne mfwa lwaleta? Cintu icacila pa fyo abantunse bengapayanya. Kemba wa malumbo alilishike ati: “Umutengo wa bumi bwa muntunse walikulisha. Cintu engalipila te kuti cimuleshe ukufwa, pa kuti ekale ku ciyayaya.” (Ilumbo 49:8, 9, Today’s English Version) Ca cine, kuti twatantalishako imyaka ya kupenda ku bumi bwesu ukupitila mu kulya ifisuma no kubomfye miti ya cipatala, lelo tapali uwa ifwe uwingondapa ulubembu twakwata. Tapali uwingafumyapo ifyabipa ifyo ubukote buleta e lyo no kulenga imibili yesu ukupwililika nga fintu Lesa alefwaya ibe pa kutendeka. Cine cine, Paulo talekukumya lintu alembele ukuti ifibumbwa fya buntunse “fyalengelwe ukulamba ku kuicusha fye” pa mulandu wa lubembu lwa kwa Adamu. Nelyo nga fintu The Jerusalem Bible itila “fyalifililwe ukufikilisha imifwaile ya fiko.” (Abena Roma 8:20) Lelo, ku ca nsansa, Kabumba wesu tatulekelesha. Alipayanya umwa kufumishapo ulubembu ne mfwa ku ciyayaya. Ni shani fintu acite fyo?

5. Ifunde lyapeelwe ku bena Israele lyalangilile shani ukufwaisha umulinganya?

⁵ Yehova “atemwo bulungami no bupingushi [“ubulungi,” NW].” (Ilumbo 33:5) Ifunde lintu apeele abena Israele lilangilila ukufwaisha umulinganya no bulungi bwabula akapaatulula. Ku ca kumwenako, mu mafunde yakwe, tubelengamo ukuti ‘ubumi bufwile ukupeelwa pa mulandu wa bumi.’ Mu mashiwi yambi, ngo mwina Israele aipaya umuntu, aali no kwipaiwa ku kulipila ubumi bwakwe pa mulandu wa bumi bwa muntu aipeye. (Ukufuma 21:23; Impendwa 35:21) Nga cabe fyo ninshi mwabo mulinganya mu bulungi bwa kwa Lesa.—Linganyeniko Ukufuma 21:30.

6. (a) Adamu kuti aitwa shani kepaya? (b) Musango nshi uwa bumi Adamu alufishe, kabili musango nshi uwe lambo uwalefwaikwa pa kuti pabe umulinganya?

⁶ Lintu Adamu abembwike, asangwike kepaya. Ali shani kepaya? Mu mano ya kuti alyambukishe ntuntuko shakwe shonse ulubembu lwakwe, kabili e fyo abambukishe ne mfwa. Imibili yesu ilabongoloka pali ino nshita ukuya ku mfwa pa mulandu wa bucintomfwa bwa kwa Adamu. (Ilumbo 90:10) Ulubembu lwa kwa Adamu lwalikwata ne fya kufumamo ifyabipisha. Ibukisheni, te bumi fye bwa myaka 70 nelyo 80 Adamu ailufishe kumo no bufyashi bwakwe. Alufishe ubumi bwapwililika, ubumi bwa muyayaya icine cine. E ico nga ca kuti ‘ubumi bufwile ukupeelwa pa mulandu wa bumi,’ bumi bwa musango nshi ubufwile ukupeelwa pa kuti kube umulinganya? Cilimo amano ukupelulula ukuti bufwile ukuba ubumi bwa buntunse ubwapwililika—ubumi ubwingafyala ubufyashi bwapwililika kwati ni fintu Adamu aali no kufyala. Nga ca kuti bwali no kupeelwa nge lambo, ubumi bwa buntunse ubwapwililika nga bwali no kuba ubwa mulinganya no kufumyapo umupwilapo ulubembu ne mfwa intu lwaleta.

Ukulipila Umutengo wa Lubembu

7. Londololeni fintu “icilubula” cipilibula.

⁷ Muli Baibolo, umutengo walekabilwa pa kutulubula ku lubembu witwa ati “icilubula.” (Ilumbo 49:7, NW) Mu ciNgeleshi, ili shiwi kuti lyalosha ku ndalama shintu uufyushishe umuntu apinda ukuti lulipilwe pa kuti alekeko umuntu afyushishe. Kwena, icilubula cintu Yehova apayanya tacisanshamo ukufyusha umuntu. Lelo ubupilibulo bwa kulipila umutengo bumo bwine. Na kuba, verbu wa ciHebere uwa “cilubula” apilibula “ukulipila.” Pa kukonsolwela ulubembu, icilubula cifwile ukupalana sana no bumi buntu cili no kulipila, e kuti ubumi bwa buntunse ubwapwililika ubwa kwa Adamu.

8. (a) Londololeni icishinte ca kulubula. (b) Ni shani fintu icishinte ca kulubula catukuma nga babembu?

⁸ Ici cumfwana ne cishinte cisangwa mwi Funde lya kwa Mose ica kulubula. Nga umwina Israele asanguko mupiina kabili aishitisha umwine mu busha ku ushili umwina Israele, lupwa wakwe kuti amulubula pa kulipila indalama ishalingana ne sho musha ashitilwepo. (Ubwina Lebi 25:47-49) Baibolo isoso kuti nga bantunse bashapwililika twaba ‘mu busha ku lubembu.’ (Abena Roma 6:6; 7:14, 25) Ni shani twali no kulubulwa? Nga fintu tumwene, ukulufya ubumi bwa buntunse ubwapwililika kuti kwakabila ukulipila ubumi bwa buntunse ubwapwililika, te bushapwililika nelyo ubwacila pa bwapwililika.

9. Ni shani fintu Yehova apayanya umwakutulubwila ku lubembu?

⁹ Na kuba, fwe bantunse tufyalwa abashapwililika. Pali ifwe tapali uwalingana na Adamu; kabili tapali uwingalipila umutengo wa cilubula uufwaikwa pa kuti ubulungi bukonkwe. Nga fintu cilumbwile mu kutendeka, cili kwati natulwala ubwa mfwa kabili tatukwete isha kulipila ku opareshoni pa kuti tundapwe. Muli iyi mibele, bushe te kuti tutashe nga umuntu atulipililako? E fintu fye Yehova aacita! Alipayanya umwa kutulubwila ku lubembu, ku ciyayaya. Cine cine, aliitemenwa ukutupayanishisha ico tushingalipila pa lwesu. Ni shani acite co? Paulo alembele ati “ica bupe ca kwa Lesa mweo wa muyayaya muli Yesu Kristu Shikulwifwe.” (Abena Roma 6:23) Yohane alondolwelele Yesu nga “Umwana wa mpaanga wa kwa Lesa, uulesendo lubembu lwa ba pano isonde.” (Yohane 1:29) Natumone fintu Yehova abomfeshe Umwana wakwe watemwikwa ku kulipila umutengo wa cilubula.

“Icilubula Icalinganako”

10. Ni shani fintu ukusesema ukukuma ku “bufyashi” kwatontele pali Yosefe na Maria?

¹⁰ Ukutula fye pa kupondoka mwi bala lya Edeni, Yehova alandile imifwaile yakwe iya kupayanya “ubufyashi” nelyo ulubuto, ubwali no kulubula abantunse ku lubembu. (Ukutendeka 3:15) Ukupitila mu kusokolola kwa bulesa ukwakonkana, Yehova aishibishe umutande wa lupwa umwali no kufuma ubu bufyashi. Mu kuya kwa nshita, uku kusokolola kwatontele pali Yosefe na Maria, abali pali bunkobekela abaleikala ku Palestine. Yosefe alyebelwe mu ciloto ukuti Maria alimite mu mupashi wa mushilo. Malaika atile: “Akafyalo mwana mwaume, na iwe ukamwinike shina lyakwe Yesu; pantu wene e ukapususha abantu bakwe ku membu shabo.”—Mateo 1:20, 21.

11. (a) Ni shani fintu Yehova atantike pa kuti Umwana wakwe afyalwe ngo muntunse uwapwililika? (b) Mulandu nshi Yesu ali na maka ya kupayanya “icilubula icalinganako”?

¹¹ Uku takwali kwimita kwa fye, pantu Yesu e ko ali kale ku muulu. (Amapinda 8:22-31; Abena Kolose 1:15) Ubumi bwakwe bwalikuushiwe mu cisa ca kwa Maria, ku maka ya kwa Yehova aya cipesha mano, no kulenga Umwana wa kwa Lesa uwatemwikwa ukufyalwa ngo muntunse. (Yohane 1:1-3, 14; Abena Filipi 2:6, 7) Yehova alisakamene fyonse pa kuti ulubembu lwa kwa Adamu lwiyambukila Yesu. Lelo Yesu afyelwe uwapwililika. E ico ali no bumi buntu Adamu alufishe, ubumi bwapwililika. Kwasukile kwaba umuntunse uwapwililika uwali no kulipila umutengo wa cilubula! Kabili Yesu alipile uyo mutengo pa Nisani 14, 33 C.E. Pali bulya bushiku ubukalamba, Yesu aisuminishe ukwipaiwa kuli bakakaanya bakwe, kabili apayenye “icilubula [icalinganako, NW].”—1 Timote 2:6.

Umutengo wa Bumi Ubwa Buntunse Ubwapwililika

12. (a) Londololeni ubupusano ubukalamba ubwaba pa kati ka mfwa ya kwa Yesu na Adamu. (b) Ni shani fintu Yesu aba “Wishi wa nshita pe” ku bantunse bacumfwila?

¹² Imfwa ya kwa Yesu yalipusana ne ya kwa Adamu, kabili ubu bupusano bulangilila umutengo wa cilubula. Adamu aliwaminwe ukufwa, pantu taumfwilile Kabumba wakwe ku mufulo. (Ukutendeka 2:16, 17) Lelo Yesu tawaminwe ukufwa nangu fye panono, pantu “wene tacitile ulubembu.” (1 Petro 2:22) E co lintu Yesu afwile alikwete icintu ica mutengo wakulisha ico Adamu umubembu ashakwete lintu afwile. Akwete nsambu sha kuba no bumi bwa buntunse ubwapwililika. E co imfwa ya kwa Yesu yali no mutengo wa bulilambo. Apeele umutengo we lambo kuli Yehova lintu aninine ukuya ku muulu ngo muntu wa mupashi. (AbaHebere 9:24) E fintu Yesu alubwile abantunse bashapwililika no kuba Shibo, ukupyana pali Adamu. (1 Abena Korinti 15:45) E mulandu wine Yesu etilwa “Wishi wa nshita pe.” (Esaya 9:6) Tontonkanyeni fintu ico cipilibula! Adamu, wishi uwa bembwike, ayambukishe imfwa ku ntuntuko shakwe shonse. Yesu, Wishi wapwililika, abomfya umutengo we lambo lyakwe ku kupeela abantunse bacumfwila ubumi bwa muyayaya.

13. (a) Langilileni fintu Yesu alipile imisha sha kwa Adamu. (b) Mulandu nshi ilambo lya kwa Yesu talilubwilako abafyashi besu aba kubalilapo ku lubembu?

¹³ Lelo ni shani fintu imfwa ya muntu umo fye ingalubula abengi ku membu? (Mateo 20:28) Mu myaka yapitapo twalilangilile icilubula mu cipande cimo ifi muli iyi nshila: “Tontonkanyeni pa lwa kampani akaingisha ababomfi abengi. Umukalamba wa kampani uwabula ubufumacumi awisha akampani ku nkongole; ica kuti akampani kaisalwa. Abengi nomba baleloofwa fye kabili tabakwete na sha kubwesha inkongole. Abakashi babo, abana, kumo na babakongweshe indalama baculilamo pa mulandu wa muntu fye umo uwabula ubufumacumi! E lyo umuntu umukankaala aisa no kulipililako akampani inkongole no kwisula akampani. Ukulipila fye inkongole pa muku umo kwailulula ababomfi, indupwa shabo, na babakongwesheko. Bushe uwali umukalamba wa kampani kuti amwenamo muli ubu bunonshi bulipo? Iyo, pantu ali mu cifungo, e co ne ncito yalipwililila fye! E fyo no kulipila inkongole sha kwa Adamu kulenga intuntuko shakwe ukwilulukwa, kabili ena Adamu tamwenamo!”

14, 15. Mulandu nshi Adamu na Efa bengetilwa ababembu ba ku mufulo, kabili ni shani twapusana na bo?

¹⁴ Ici cilimo umulinganya. Ibukisheni ukuti Adamu na Efa babembukile ku mufulo. Basalilepo ukukanaumfwila Lesa. Lelo ifwe twafyalilwe mu lubembu. Ifwe tapaba ico twingasalapo. Te kuti tuleke ukubembuka te mulandu na fintu twingesha apapela amaka yesu. (1 Yohane 1:8) Inshita shimo kuti twaumfwa nga Paulo, uwalembele ati: “Ilyo nafwayo kucite cisuma, icabipa e cabapo kuli ine; pantu ndesaminwe mbela ya kwa Lesa ku buntu bwa mu kati, lelo namone mbela imbi mu filundwa fyandi iilelwa ne mbela ya mutima wandi no kuntwala bunkole ku mbela ya lubembu iili mu filundwa fyandi. Iye, ne muntu wa nkumbabulili ne!”—Abena Roma 7:21-24.

¹⁵ Nalyo line, pa mulandu wa cilubula twalikwata isubilo! Yesu e bufyashi buntu Lesa alaile ukuti e mo “shikaifwailo kupaalwa inko shonse isha pano isonde.” (Ukutendeka 22:18; Abena Roma 8:20) Ilambo lya kwa Yesu lilenga abamutetekela babe na mashuko ayashaiwamina. Lekeni tulandepo yamo.

Ifyo Tumwenamo mu Cilubula ca kwa Kristu

16. Kuti twamwenamo shani pa mulandu wa cilubula ca kwa Yesu, te mulandu no kuba ababembu?

¹⁶ Kalemba wa Baibolo, Yakobo asuminisha ukuti “ifwe bonse tuipununa apengi.” (Yakobo 3:2) Nangu cibe fyo, ifilubo fyesu kuti fyaeleelwa pa mulandu wa cilubula ca kwa Kristu. Yohane alembele ati: “Ngo muntu abembuka, natukwato Bukota kuli Shifwe, Yesu Kristu umulungami: kabili wene e cikonsolwelo ca pa membu shesu.” (1 Yohane 2:1, 2) Kwena, tatufwile ukwangusha ulubembu. (Yuda 4; linganyeniko 1 Abena Korinti 9:27.) Lelo nga twabembuka, kuti twaeba Yehova fyonse ifili mu mutima wesu, no kucetekela ukuti ‘alalekelela.’ (Ilumbo 86:5; 130:3, 4; Esaya 1:18; 55:7; Imilimo 3:19) E ico, icilubula citulenga ukubombela Lesa na kampingu uwasanguluka no kutulenga ukupepa kuli Yehova ukupitila mwi shina lya kwa Yesu Kristu.—Yohane 14:13, 14; AbaHebere 9:14.

17. Mapaalo nshi yakabako ku ntanshi pa mulandu wa cilubula?

¹⁷ Icilubula ca kwa Kristu cilenga imifwaile ya kwa Lesa ukufikilishiwa iya kuti abantunse bacumfwila bakekale muli Paradise pe sonde kuli pe na pe. (Ilumbo 37:29) Paulo alembele ukuti: “Amalayo ya kwa Lesa nelyo yafula shani, muli wene [Yesu] e muli E.” (2 Abena Korinti 1:20) Ca cine, imfwa ‘yaliteka.’ (Abena Roma 5:17) Icilubula e calenga ukuti Lesa akafumyepo “Umulwani wa kupelelekesha.” (1 Abena Korinti 15:26; Ukusokolola 21:4) Na bafwa kuti bamwenamo mu cilubula ca kwa Yesu. Yesu atile: “Inshita ileisa, iyo bonse aba mu nshishi bakomfwamo ishiwi lyakwe [Yesu], no kufumamo.”—Yohane 5:28, 29; 1 Abena Korinti 15:20-22.

18. Fya bulanda nshi ulubembu lwalenga abantunse ukuba na fyo, kabili ni shani fintu Lesa akafifumyapo mu calo cipya?

¹⁸ Tontonkanyeni fintu cikawama ukuba no bumi nga fintu bwali no kuba pa kutendeka, ukwabula amasakamika ayatutitikisha ilelo! Ulubembu lwalitulenga ukukanaikatana na Lesa kumo fye no muntontonkanya wesu, mu mutima, no mubili. Nangu cibe fyo, Baibolo itulaya ukuti mu calo cipya ica kwa Lesa, “umwikashi wa mu calo takasose, ati, Nindwala.” Cine cine, amalwele ya ku mubili na mu nkuntu tayakatale ayacusha abantunse. Mulandu nshi? Esaya ayasuka ati: “Abantu abaikalamo, bantu abalekelelwa amampuulu yabo.”—Esaya 33:24.

Icilubula Caba Cilangililo ca Kutemwa

19. Ni shani fintu pa lwesu tulingile ukwankulako ku cilubula ca kwa Kristu?

¹⁹ Ukutemwa e kwalengele ukuti Yehova atume Umwana wakwe uwatemwikwa. (Abena Roma 5:8; 1 Yohane 4:9) E lyo ukutemwa kwalengele Yesu ‘ukusondela umuntu onse imfwa.’ (AbaHebere 2:9, Yohane 15:13) E mulandu wine Paulo alembele ati: “Ukutemwa kwa kwa Kristu e ko twaobelwa . . . afwilile bonse ukuti abali no mweo beikalila abene, lelo bekalile uwabafwilile no kubuuka pa mulandu wabo.” (2 Abena Korinti 5:14, 15) Nga ca kuti tulatasha pa fyo Yesu atucitila, tukankulako. Na kuba, icilubula citulenga ukulubuka ku mfwa! Cine cine, te kuti tufwaye icilubula ukumoneka kwati cinangwa ku fintu tucita.—AbaHebere 10:29.

20. Ni mu nshila nshi tubakila “icebo” ca kwa Yesu?

²⁰ Kuti twalanga shani ukutasha ukufuma pa nshi ya mutima pa cilubula? Ilyo fye talaikatwa Yesu, atile: “Ngo muntu antemwa, kuti abake cebo candi.” (Yohane 14:23) “Icebo” ca kwa Yesu cisanshamo ikambisho lya kuti tubombeko mu kupimpa mu kufikilisha kwa mulimo lintu atile: ‘E ico kabiyeni, kalengeni aba nko shonse ukuba abasambi, mulebabatisha.’ (Mateo 28:19) Ukumfwila Yesu kufwaya ukuti tutemwe bamunyinefwe aba ku mupashi.—Yohane 13:34, 35.

21. Mulandu nshi tulingile ukusangwako pa Cibukisho pa April 1?

²¹ Inshila imo iyawamisha twingalangilamo ukutasha pa cilubula ili kusangwa ku Cibukisho ca Mfwa ya kwa Kristu, ico uno mwaka icikaba pa April 1.a Ici na co caba mu “cebo” ca kwa Yesu, pantu lintu Yesu aimike uku kusefya, akambishe abakonshi bakwe ati: “Citeni ici ku kunjibukisha.” (Luka 22:19) Tukalanga ukuti twalishininkishe fyo icilubula ca kwa Yesu e nshila fye yeka iya kwa Lesa iye pusukilo ukupitila mu kusangwa kuli ci cibukisho cacindama no kupooseshako amano kuli fyonse fintu Kristu akambishe. Cine cine, “ipusukilo talili muli umbi nakalya.”—Imilimo 4:12.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwaibukisha?

◻ Mulandu nshi abantunse bashingakonsolwela imembu shabo?

◻ Ni shani fintu Yesu aba “icilubula icalinganako”?

◻ Ni shani fintu Yesu abomfeshe insambu shakwe isha kuba no bumi bwa buntunse ubwapwililika ku kutunonsha?

◻ Mapaalo nshi abantunse bakwata pa mulandu wa cilubula ca kwa Kristu?

[Icikope pe bula 15]

Muntunse fye uwapwililika, uwalingana na Adamu e wali no kuletako umulinganya

[Icikope pe bula 16]

Apantu Yesu akwete insambu sha kuba no bumi bwa buntunse ubwapwililika, imfwa yakwe yali no mutengo we lambo