‘Abalemenena ku Bumi bwa Muyayaya’ Balekutika ku Mbila Nsuma

“Bonse abalemenene ku bumi bwa muyayaya balisumine.”—IMIL. 13:48.

1, 2. Bushe Abena Kristu ba kubalilapo baumfwilile shani ukusesema kwa kwa Yesu ukwa kuti imbila nsuma yali no kubilwa mwi sonde lyonse?

MWI buuku lya Imilimo mwaba ifyalembwa ifisuma ifilanda pa fyo Abena Kristu ba kubalilapo baumfwilile ukusesema kwa kwa Yesu ukwa kuti imbila nsuma ya Bufumu yali no kubilwa mu calo conse. (Mat. 24:14) Balya Bena Kristu bali abacincila kabili na bonse abaleba Abena Kristu balebapashanya. Umulandu no kucincila kwa basambi ba kwa Yesu abali mu Yerusalemu, abantu abengi nga nshi, ukubikako fye ne “bumba ilikalamba ilya bashimapepo,” baishile mu cilonganino ca Bena Kristu.—Imil. 2:41; 4:4; 6:7.

² Bamishonari abaliko mu nshita ya batumwa nabo balyafwile abantu abengi ukuba Abena Kristu. Ica kumwenako fye, Filipi aile ku Samaria, uko abantu abengi balekutika ku fyo alesosa. (Imil. 8:5-8) Paulo na banankwe abalekanalekana balishimikile imbila nsuma mu fyalo ifingi pamo nga mu Kupro, incende shimo isha mu Asia Minor, mu Makedonia, mu Grisi, na mu Italia. AbaYuda na baGriki abengi nga nshi abaleikala mu misumba Paulo ashimikilemo baishileba Abena Kristu. (Imil. 14:1; 16:5; 17:4) Tito atwalilile ukulashimikila mu Krete. (Tito 1:5) Petro aleshimikila mu Babiloni, kabili lintu alembele kalata ya kubalilapo, nalimo mu 62-64 C.E., ninshi Abena Kristu balishibikwa sana mu Ponti, mu Galatia, mu Kapadokia, mu Asia, na mu Bitunia. (1 Pet. 1:1; 5:13) Ala mwandini shilya nshiku shali ni nshiku ishisuma ku Bena Kristu! Abena Kristu ba kubalilapo bali abacincila sana ica kuti abalwani babo baleti ‘nabapinuna aba pano isonde.’—Imil. 17:6; 28:22.

3. Bushe bakasabankanya ba Bufumu aba muno nshiku balebomba shani umulimo wabo uwa kushimikila, kabili ukwishiba ifi kwamulenga ukumfwa shani?

³ Na muno nshiku mwine, icilonganino ca Bena Kristu cileya cilekulilako fye. Bushe tamumfwa bwino ilyo mubelenga lipoti ya Nte sha kwa Yehova no kumona ifyo balebomba mu calo conse? Bushe tamutemenwe ukwishiba ukuti bakasabankanya ba mbila nsuma ya Bufumu batungulwile amasambililo ya Baibolo ukucila pali 6 milioni mu mwaka wa mulimo uwa mu 2007? Kabili, impendwa ya basangilwe ku Cibukisho ca mfwa ya kwa Yesu Kristu umwaka wapwile ilelanga ukuti abantu mupepi na 10 milioni abashili Inte sha kwa Yehova kuti batemwa ukusambilila Baibolo pantu balisangilwe kuli uku kulongana kwacindama. Ici cilelanga ukuti kuli umulimo uukalamba uwa kubomba.

4. Bantu ba musango nshi abalekutika ku mbila nsuma ya Bufumu?

⁴ Nge fyo cali mu nshita ya batumwa, na muno nshiku mwine, ‘bonse abalemenena ku bumi bwa muyayaya’ balekutika ku mbila nsuma ya Bufumu. (Imil. 13:48) Yehova alekulila abantu ba musango yu mu kuteyanya kwakwe. (Belengeni Hagai 2:7) Bushe tufwile ukulamona shani umulimo wa kushimikila imbila nsuma pa kuti tulebomba bwino uyu mulimo wa kulobolola?

Mwilaba na Musobolola pa Kushimikila

5. Bantu ba musango nshi abo Yehova atemwa?

⁵ Abena Kristu ba kubalilapo balishibe ukuti “Lesa taba na kapaatulula, lelo mu luko lonse umuntu uumutiina no kubomba ubulungami alapokelelwa kuli wene.” (Imil. 10:34, 35) Umuntu uwingatemwa ukuba icibusa ca kwa Yehova afwile ukutetekela ilambo lya cilubula ilya kwa Yesu. (Yoh. 3:16, 36) Kabili Yehova afwaya ukuti “abantu ba misango yonse bakapusuke no kufika ku kwishiba bwino bwino icine.”—1 Tim. 2:3, 4.

6. Cinshi ico bakasabankanya ba Bufumu bashilingile ukulacita, kabili mulandu nshi?

⁶ Kuti cabipa sana nga bakasabankanya ba mbila nsuma balepingula abantu ukulingana no mutundu wabo, icifulo bakwata mu bwikashi, imimonekele yabo, uko bapepa, nelyo imibele imbi iilenga bapusaneko na bantu bambi. Taleni tontonkanyeni pa fyamucitikile: Bushe tamutasha ukuti umuntu uwabalilepo ukumushimikila imbila nsuma tali no musobolola? Kanshi tufwile ukulashimikila ubukombe bwa kupususha imyeo ku bantu fye bonse abengakutika!—Belengeni Mateo 7:12.

7. Mulandu nshi tushilingile ukupingwila abantu abo tushimikilako?

⁷ Yehova alisala Yesu ukuba Kapingula; kanshi ifwe tatwakwata insambu sha kupingula umuntu uuli onse. Na kuba, e fyo cilingile ukuba pantu ifwe tatwaba nga Yesu, tupingula ukulingana no “kumona kwa menso [yesu]” nelyo ukulingana no “kuumfwa kwa matwi [yesu],” lelo Yesu ena aleshiba amatontonkanyo na mapange yaba mu mutima wa muntu.—Esa. 11:1-5; 2 Tim. 4:1.

8, 9. (a) Bushe Sauli ali muntu wa musango nshi ilyo ashilaba Umwina Kristu? (b) Bushe ifyacitikile umutumwa Paulo fitusambilisha cinshi?

⁸ Abantu abalekanalekana balisanguka ababomfi ba kwa Yehova. Uo twingamwenako ni Sauli wa ku Tarsi, uwaishileba umutumwa Paulo. Sauli ali muFarise kabili alipatile sana Abena Kristu. Apo aletontonkanya ukuti Abena Kristu te babomfi ba cine aba kwa Yehova, atampile ukupakasa icilonganino ca Bena Kristu. (Gal. 1:13) Nga kulingana fye no buntunse, nalimo te kuti twenekele Sauli ukuba Umwina Kristu. Lelo, Yesu alimwene ifisuma mu mutima wakwe kabili alimusalile ukubomba umulimo uwacindama. Icafuminemo ca kuti, Sauli ali pa bantu abacincile sana mu cilonganino ca Bena Kristu ba kubalilapo.

⁹ Bushe ifyacitikile umutumwa Paulo fitusambilisha cinshi? Mu ncende iyo tushimikilamo nalimo mwaliba abantu abamoneka ukuti tabafwaya ukukutika nangu panono ku mbila nsuma tushimikila. Nalimo kuti tulemona kwati teti babe Abena Kristu ba cine, lelo tatufwile ukuleka ukulanshanya nabo Amalembo. Abantu bamo abo twalemona kwati teti babe Abena Kristu, balitampa ukukutika ku mbila nsuma. Umulimo twapeelwa wa kutwalilila ukulashimikila ku bantu bonse “ukwabulo kuleka.”—Belengeni Imilimo 5:42.

Abashimikila “Ukwabulo Kuleka” Bakapaalwa Nga Nshi

10. Mulandu nshi tulingile ukulashimikila imbila nsuma na ku bantu aba kuti nga mwabamona fye mwatiina no kutiina? Shimikeni ifyacitike uko kwine mwikala.

¹⁰ Nga tulelolesha pa fyo umuntu amoneka kuti twatampa ukulatontonkanya ifyalubana pali ena. Ica kumwenako fye, Ignacioa atampile ukulasambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova lintu ali mu cifungo ku calo cimo ica mu South America. Abantu balemutiina pantu ali wa lubuli icine cine. E ico, abafungwa banankwe abalepanga no kushitisha ifintu ku bafungwa banabo baleeba Ignacio ukubapokelako inkongole ku bashalefwaya ukulipila. Lelo, lintu Ignacio asambilile ifingi muli Baibolo, atampile ukucita filya fine alesambilila ica kuti uyu mwaume wali no lubuli nga nshi aishileba uwa cikuuku. Pali ino nshita takwaba abamweba ukubapokelako inkongole, kabili Ignacio aliba ne nsansa pantu icine ca mu Baibolo no mupashi wa kwa Lesa fyalyalula imibele yakwe. Na kabili alatasha nga nshi pantu bakasabankanya ba Bufumu abalemusambilisha tabali na kapaatulula.

11. Mulandu nshi tutwalilila ukubwelela ku bantu abo twashimikilako kale imbila nsuma?

¹¹ Umulandu umo uo tutwalilila fye ukubwelela ku bantu abo twashimikilako kale imbila nsuma wa kuti ifintu ne mibele kuti fyayaluka, na kuba filaluka. Ukutula pa muku twalekelesheko ukubatandalila, bamo limbi balilwala sana, nalimo incito yalipwa, nangu balifwilwa. (Belengeni Lukala Milandu 9:11.) Amafya tupitamo muli cino calo kuti yalenga abantu ukutontonkanya sana pa nshita yabo iya ku ntanshi. Ifintu fya musango yu kuti fyalenga umuntu uushalebika amano ku mbila nsuma nelyo uwalekaanya Abena Kristu ba cine ukutendeka ukukutika ku mbila nsuma. Kanshi, nga kwaba ishuko, tufwile ukushimikila imbila nsuma ku bantu.

12. Bushe tufwile ukulamona shani abantu abo tushimikilako, kabili mulandu nshi?

¹² Fwe bantu twalitemwa ukupaatulula no kupingula abantu. Lelo, Yehova ena tatulinganya ku bantu bambi. Amonamo fye imibele isuma iyo ifwe umo umo twakwata. (Belengeni 1 Samwele 16:7) E fyo na ifwe tufwile ukulacita ilyo tulebomba umulimo wa kushimikila. Ifyacitika ifingi filanga ukuti cisuma sana ukulamona ukuti abantu bonse abo tushimikilako kuti baba Abena Kristu.

13, 14. (a) Mulandu nshi painiya wa nshita yonse alekele ukusambilila no mwanakashi asangile ilyo aleshimikila? (b) Cinshi tulesambililako kuli ici cacitike?

¹³ BaSandra, bapainiya wa nshita yonse abekala ku fishi fya Caribbean, baleshimikila ku ng’anda ne ng’anda ilyo basangile baRuth, abatemenwe sana ukusefya umutebeto uo beta ukuti carnival. Imiku ibili balibapeele ifilambu pantu e bacimfishe pa mutebeto wa carnival. BaRuth balitemenwe sana ifyo baSandra balelanda ica kuti isambililo lyalitendeke. BaSandra bashimika ukuti: “Ilyo naingile mu ng’anda, namwene icikope icikalamba ica baRuth ninshi nabafwala ifyo basefeshamo carnival, ne fikombe ifingi ifyo babapeela. Natampile ukutontonkanya ukuti apo baRuth balilumbuka nga nshi kabili balitemwa sana ukusefya carnival, tabakatwalilile ukusambilila Baibolo. E ico, nalilekele ukuyako.”

¹⁴ Ilyo papitile inshita, baRuth baile ku Ng’anda ya Bufumu, kabili ilyo bapwile ukulongana, baipwishe baSandra ukuti, “Cinshi mwalekela ukwisa mu kunsambilisha?” BaSandra balilombele ubwelelo kabili balitwalilile ukusambilila. BaRuth balilundulwike, balifumishe ifikope bakopelwe ilyo balesefya carnival, batampile ukulabombako imilimo yonse iya cilonganino, kabili baliipeele kuli Yehova. BaSandra balilwike ukuti ifyo balemona baRuth fyalilubene.

15, 16. (a) Cinshi cafuminemo ilyo kasabankanya umo ashimikile kuli lupwa wakwe? (b) Mulandu nshi imibele ya kwa lupwa wesu ishilingile ukutulesha ukushimikila kuli ena?

¹⁵ E fyo caba na kuli baNte abengi abashimikilapo balupwa lwabo abo balemona kwati nalimo teti bakutike ku mbila nsuma. Natulande pa fyacitikile baJoyce abekala ku United States. Bamulamu babo balebapoosa mu cifungo libili libili ukutula fye lintu bali abalumendo. BaJoyce bashimika ukuti: “Abantu balelanda ukuti bamulamu bali ca kupoosa fye pantu baleshitisha no kubomfya imiti ikola, baleiba, kabili balecita ne fintu fimbi ifyabipa. Nangu cingati balecita ifintu ifyabipa kabili calemoneka kwati teti baluke, nalitwalilile ukulabebako ifyo Baibolo isambilisha pa myaka 37.” Mu kushishimisha kwa baJoyce mwalifumine ifisuma pantu bamulamu babo balitampile ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova kabili imibele yabo yalyalwike icine cine. Nomba line, ilyo bamulamu ba baJoyce bali ne myaka 50, balibatishiwa pa kulongana kwa citungu mu California, ku U.S.A. BaJoyce batile: “Nalililile umulandu ne nsansa. Ndomfwa bwino sana ukuti nshanakile ukubashimikilako ifyo Baibolo isambilisha!”

¹⁶ Nalimo mulashimunuka ukushimikilako balupwa lwenu bamo ifyo Baibolo isambilisha pa mulandu wa mibele yabo. Lelo, baJoyce tabashimunwike ukushimikila kuli bamulamu babo. Na kuba, takwaba umuntu uwingeshiba ifyaba mu mutima wa munankwe! Nalimo balupwa lwenu kuti balafwaisha sana ukwishiba abapepa Lesa wa cine. E ico, mwilabatana ishuko lya kwishiba abantu abapepa Lesa wa cine.—Belengeni Amapinda 3:27.

Ica Kutwafwa Ukulatungulula Amasambililo

17, 18. (a) Bushe amalipoti yalanda pa citabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? ayafuma mu fyalo ifingi yalanga cinshi? (b) Nga imwe, fisuma nshi ifyo mwingalandapo ifyacitika ilyo mutungulula amasambililo muli ici citabo?

¹⁷ Amalipoti ayafuma mu fyalo ifingi yalanga ukuti abantu abengi abafumacumi balatemwa ukusambilila sana mu citabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? BaPenni, bapainiya wa nshita yonse aba ku United States, balitampile ukutungulula amasambililo ayengi muli ici citabo. Pa bantu baletungululako amasambililo, babili bali abakalamba kabili balikosele sana ku calici balepepako. BaPenni tabaishibe ifyo aba bantu bali no kucita nga baumfwa ifyo icine ca mu Malembo calondololwa mu citabo citila Ico Baibolo Isambilisha. Na lyo line, baPenni balembele ukuti, “Pa mulandu wa kuti ifyebo fyaba muli ici citabo balifilondolola bwino bwino kabili fyalyanguka ukumfwa, aba bantu balisumine ukuti ifyo balesambilila fya cine, tabataliike nelyo ukufulwa.”

¹⁸ BaPat, abekala ku Britain, batampile ukulatungulula isambililo ku mwanakashi uwabutwike ku calo cakwe ica ku Asia. Uyu mwanakashi alifulumwike ku calo cakwe pantu abalume na bana bakwe abaume balibasendele ku fipondo, kabili tatalile abamonapo na kabili. Balefwaya ukumwipaya, ing’anda yakwe baliyocele, kabili balimucendele ku baume abengi pa muku umo. Ifi fyonse ifyamucitikile fyalengele aletontonkanya ukuti cawama fye ukufwa, kabili imiku iingi alefwaya ukuipaya. Lelo, ukusambilila Baibolo kwalengele ukuti uyu mwanakashi abe ne subilo. BaPat balembele ukuti: “Ifyamufikile sana pa mutima filangililo na mashiwi yayanguka ayo babomfya mu citabo citila Ico Baibolo Isambilisha.” Ulya mwanakashi alilunduluka sana, nomba ni kasabankanya, kabili alefwaisha ukubatishiwa pa kulongana ukukalamba ukukakonkapo. Ala mwandini cilawama ukwafwa abantu abafumacumi ukwishiba no kukwata isubilo lyakosa ilyaba mu Malembo!

“Twinenuka mu Kucita Icawama”

19. Mulandu nshi tulingile ukubela abacincila sana ilyo tulebomba umulimo wa kushimikila?

¹⁹ Cila bushiku, inshita ya kubomba umulimo wa kushimikila no kulenga abantu ukuba abasambi ilaya ilecepelako fye. Cila mwaka abantu abengi nga nshi balafwaya ukusambilila pali Lesa. Lelo, ‘ubushiku ubukulu ubwa kwa Yehova nabupalama,’ ici cilepilibula ukuti abantu abashaishiba Lesa no kufwaya kwakwe “baletelententelo kwipaiwa.”—Sefa. 1:14; Amapi. 24:11.

20. Cinshi ico ifwe umo umo tufwile ukupampaminapo ukucita?

²⁰ Kwena abantu ba musango yo kuti twabafwa. Nomba pa kuti tubafwe, tufwile ukupashanya Abena Kristu ba kubalilapo “abatwalilile ukwabulo kuleka ukusambilisha no kubila imbila nsuma pali Kristu, Yesu.” (Imil. 5:42) Nge fyo Abena Kristu ba kubalilapo bacitile, na imwe bene te mulandu na mafya mulepitamo, muletwalilila ukushimikila kuli bonse ukwabula akapaatulula, kabili mulebika amano ku “kulamuka kwa kusambilisha”! “E ico, twinenuka mu kucita icawama,” pantu nga twatwalilila, Yehova Lesa akatupaaala nga nshi.—2 Tim. 4:2; belengeni Galatia 6:9.

[Futunoti]

Bushe Kuti Mwayasuka Shani?

• Bushe ni bani balekutika ku mbila nsuma?

• Mulandu nshi tushilingile ukulapingula abo tushimikilako ukulingana ne fyo balemoneka?

• Malipoti nshi ayasuma ayalanda pa citabo citila Bushe Cinshi Baibolo Isambilisha? ayo tupokelela?

[Ifikope pe bula 13]

Abantu abengi abafumacumi balekutika ku mbila nsuma

[Ifikope pe bula 15]

Finshi twingasambilila kuli filya umutumwa Paulo ayalwike?

[Icikope pe bula 16]

Bakasabankanya ba mbila nsuma tabapingula abantu ukulingana ne fyo balemoneka