Bushe Mufwaya Ukuba Shani?

UMUKALAMBA wa bakapokola mwi tauni lya mu Philippines aipwishe painiya ukuti: “Cinshi wacitile pa kuti ulya muntu akwate imibele isuma?” Kapokola asontele umwina wa mapepala uwali pe tebulo lyakwe no kusosa ati: “Bushe nawishiba ukuti pali aya yonse amapepala palembwa imilandu uyu muntu acita? Wacita bwino pa kupwisha ubwafya bwatukalifya imitwe muli lino itauni.” Uo kapokola alelandapo mwaume umo uwali cakolwa kabili uwa lubuli uwalecusha abantu cila nshita. Cinshi calengele uyu mwaume ukukwata imibele isuma? Bukombe bwafuma kuli Lesa ubwaba mu Cebo cakwe, Baibolo.

Abantu abengi balakonka ukufunda kwa kwa Paulo ukutila ‘mufuule ubuntu bwa kale ubwalingana ne mibele yenu iya kale no kufwala ubuntu bupya ubwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa.’ (Efes. 4:22-24) Ukufwala ubuntu bupya kulafwaikwa sana pa kuba Umwina Kristu, nampo nga tufwile ukwaluka sana nelyo panono pa kuti tubufwale.

Na lyo line, ukwaluka no kulunduluka ukufika ku kubatishiwa, ni ntendekelo fye. Kuti twakupashanya kuli filya icintu ciba nga e lyo bacibasa fye lelo tabalaciwaminisha. Tuleshiba ico balebasa, lelo kabasa taleka lilya line apanga ico alebasa, alatwalilila ukuciwaminisha pa kuti cimoneke bwino. Pa nshita ya kubatishiwa, tulakwata imibele ifwaikwa pa kuba umubomfi wa kwa Lesa. Lelo pali iyi nshita ninshi e lyo twatendeka ukufwala ubuntu bupya. Tufwile ukutwalilila ukwaluka muli fimo pa kuti ubuntu bwesu ubupya bulewaminako.

Na Paulo alimwene ukuti calicindama ukulawamya ubuntu bwesu. Atile: “Ilyo mfwaya ukucita icalungama, nsanga ndecita icabipa.” (Rom. 7:21) Tatuletwishika ukuti Paulo alishibe ifyo ali e lyo ne fyo alefwaya ukuba. Inga ifwe? Na ifwe tufwile ukuipusha ukuti: ‘Finshi ncita? Bushe naba shani? No kuti bushe mfwaya ukuba ne mibele nshi?’

Finshi ‘Ncita’?

Nga tulewamya ing’anda, tatufwile ukupelela fye pa kupenta ku nse nga ca kuti imyalo mu kati yalibola. Nga tatuwemye imyalo, amafya kuti yafulilako ku ntanshi. E filya no kumoneka fye abalungama kushawamina. Tufwile ukuibebeta mu mutima no kumona amafya ayo tufwile ukubombelapo. Nga tatucitile fyo, ubuntu bwa kale kuti bwabwela. Kanshi ukuyesha kwalicindama. (2 Kor. 13:5) Tufwile ukwishiba imisango ishawama iyo twakwata e lyo no kwaluka. Yehova alitupeela ifya kutwafwa ukucite fyo.

Paulo alembele ukuti: “Icebo ca kwa Lesa ca mweo kabili ca maka kabili calitwa ukucila ulupanga ulwatwila kubili kubili kabili cilapulinkanya ica kuti calekanya ifyo umuntu aba ne fyaba mu mutima wakwe, calekanya na pasuntikanina amafupa no bufyompo, kabili cileshiba amatontonkanyo na mapange ya mutima.” (Heb. 4:12) Amashiwi ya kwa Lesa ayalembwa muli Baibolo kuti ya-alula imibele yesu. Yalapulinkanya mu kati kesu, mu mampalanya kuti twatila mu bufyompo ubwaba mu kati ka mafupa yesu. Yalasokolola amatontonkanyo yesu ne fyo tufwaya ukucita. Kanshi yalasokolola ukupusana kwaba pa fyo twaba lwa nkati ne fyo tumoneka kuli bambi atemwa ifyo tutontonkanya ukuti e fyo twaba. Ala Icebo ca kwa Lesa cilatwafwa sana ukwishiba imisango yesu!

Nga tulewamya ing’anda iyaonaika, tatufwile fye ukufumyako ifyaonaika no kubikako fimbi, lelo tufwile no kwishiba ne calengele fyonaike. Ici cikatwafwa ukwishiba ifya kucita pa kuti ubwafya tabubwelele na kabili. Kanshi tatufwile ukwishiba fye imisango yabipa iyo twakwata, lelo tufwile no kumona icilenga twakwata iyi misango pa kuti twaishiba ifya kuitaluka. Fingi filenga ubuntu bwesu ukuba ifyo bwaba. Fimo bantu twikala na bo, ubukankaala nelyo ubupiina, uko twakulila, intambi, abafyashi besu, ifibusa, e lyo ne mipepele twakulilamo. Ne fintu tutamba pa TV e lyo na mafilimu, pamo na fimbi ifya kuleseshamo icitendwe, na fyo filakuma ubuntu bwesu. Ukwishiba ifintu ifilenga twakwata imibele yabipa kulatwafwa ukufitaluka pa kuti tatonawile ubuntu bwesu.

Nga twaibebeta napamo kuti twalatontonkanya ukuti, ‘E fyo naba fye.’ Nomba ici te cisuma. Paulo alandile pa ba mu cilongnino ca mu Korinti abali kale abalalelale, na balelaala na baume banabo nelyo abanakashi banabo, na bacakolwa na balecita ifyabipa fimbi ukuti: “Imwe bamo e fyo mwali. Lelo mwalisambwa . . . mu mupashi wa kwa Lesa wesu.” (1 Kor. 6:9-11) Umupashi wa mushilo uwa kwa Yehova kuti watwafwa na ifwe ukuleka imibele yabipa.

Moneni ifyo cali kuli Marcos,a uwaleikala ku Philippines. Ilyo Marcos alelanda pa fyo akulile atile: “Abafyashi bandi balekangana lyonse fye. Ici calengele mpondoke ilyo nali fye ne myaka 19.” Marcos aishibikwe ukuti ni kateya wa fyangalo fya kushitikapo indalama kabili impuupu iyenda ne mfuti. Ena na banankwe balipangilepo no kupoka indeke, nangu ca kutila ili pange talyabombele. Marcos alitwalilile ukucite ifyabipa na lintu aupile. Mu kupita kwa nshita fyonse ifyo akwete fyalilobele ku mulandu wa kutemwa ifyangalo fya kushitikapo indalama. Papitile fye nshita inono, atendeke ukusangwa pe sambililo lya Baibolo ilyo Inte sha kwa Yehova shalesambilisha umwina mwakwe. Pa kubala alemona ukuti talingile ukuba Nte. Lelo ukukonka ifyo alesambilila no kusangwa ku kulongana kwalimwafwile ukuleka ukucita ifyabipa. Pali nomba Mwina Kristu uwabatishiwa kabili lyonse alasambilisha abantu ifyo na bo bengaluka.

Mufwaya Ukuba ne Mibele Nshi?

Misango nshi tufwile ukuleka pa kuti imibele yesu iya Bwina Kristu iwame? Paulo afundile Abena Kristu ukuti: “Pooseni iyi mibele yonse, ubukali, icipyu, ububifi, imiponto, kabili mwilalanda ne lyashi lya nsoni. Mwilabepana. Fuuleni ubuntu bwa kale pamo ne micitile ya buko.” Umutumwa Paulo akonkeshepo amashiwi ya kuti: “Fwaleni ubuntu bupya, ubulelengwa cipya cipya ukulingana ne cipasho ca kwa Kalenga wa buko.”—Kol. 3:8-10.

Kanshi ico tufwile ukubikako sana mano, kufuula ubuntu bwa kale no kufwala ubuntu bupya. Mibele nshi tufwile ukuba na yo pa kuti tucite fyo? Paulo atila: “Fwaleni umutima wa nkumbu, icikuuku, ubupete, ukufuuka, no kushishimisha. Muleshipikishanya no kubelelana uluse nga umo ali ne ca kuilishanya ku munankwe. Ifyo Yehova amubelela uluse, e fyo na imwe mulebelelana uluse. Lelo, pali ifi fyonse, fwalilenipo no kutemwa, pantu e cikakilo cafikapo ica kwikatana.” (Kol. 3:12-14) Nga twabika sana amano ku kuba ne yi mibele ‘Yehova akatutemwa na bantu na bo bakatutemwa.’ (1 Sam. 2:26) Ilyo Yesu ali pano calo, alilangile sana imibele isuma. Nga tulebebeta ifyo alecita no kulamupashanya, na ifwe kuti twaba nga Kristu kabili kuti ‘twalapashanya Lesa.’—Efes. 5:1, 2.

Na cimbi icingatwafwa ukwishiba umo twingafwaikwa ukwaluka, kusambilila pa mibele ya bantu balembwa mu Baibolo no kumona imibele yabo iyaweme ne ishaweme. Natulandeko pali Yosefe, uwali mwana Yakobo. Nangu ca kutila balimufyengele, Yosefe tanenwike kabili alitwalilile ukuba ne mibele isuma. (Ukute. 45:1-15) Lelo Abishalomu, umwana wa kwa Davidi alecita ifintu kwati alasakamana sana abantu kabili abengi balemulumbanya pa kuyemba kwakwe. Nomba uyu muntu ali ni cipondoka kabili kepaya wa bantu. (2 Sam. 13:28, 29; 14:25; 15:1-12) Ukuibepekesha ukuba no mutima uusuma nangu ukuba uwayemba tafilenga umuntu ukuba uwatemwikwa icine cine.

Ubuntu Bwesu Kuti Bwawama

Pa kuti tuwamye ubuntu bwesu no kuba abayemba mu menso ya kwa Lesa, tufwile ukubika amano ku buntu bwesu ubwa mu kati. (1 Pet. 3:3, 4) Pa kwalula ubuntu bwesu kano twaishiba imisango yabipa iyo twakwata ne filenga tukwate iyo misango, e lyo tufwile no kukwata imibele Lesa atemwa. Bushe kuti twacetekela ukutila ubuntu bwesu bukawama nga twaesha na maka ukucite fyo?

Ee, Yehova kuti atwafwa ukwaluka. Kuti twapepa nga filya uwaimbile ili lumbo apepele ukuti: “Lengeni muli ine umutima uwasanguluka, mwe Lesa, kabili bikeni muli ine umupashi uupya, uwashangila.” (Amalu. 51:10) Kuti twalomba umupashi wa kwa Lesa ukuba na ifwe no kutukosha ilyo tule-esha ukulacita ifintu ukulingana no kufwaya kwakwe. Cine cine, te kuti tufilwe ukuba abasuma mu menso ya kwa Yehova nga tulecita ifyo!

[Futunoti]

[Icikope pe bula 4]

Bushe kuti caba fye bwino nga mwapelele fye pa kupenta iyi ing’anda ku nse iyaonaulwa ku cikuku ca mwela?

[Icikope pe bula 5]

Bushe ubuntu bwenu bwalyaluka no kupalana no bwa kwa Kristu?