Ifyo Mwingatwalilila Ukusekelela nga ca Kuti Mulasakamana Abalwala

1-2. Nga ca kuti mulasakamana abalwala, bushe Yehova amumona shani? (Amapinda 19:17) (Moneni ne fikope.)

MUNYINEFWE Jin-yeol uwa ku Korea alandile ati: “Napapita imyaka ukucila pali 32 ukutula apo twaupanina no mwina mwandi. Umwina mwandi alilwala ubulwele ubwalenga cilemukosela ukuyendela, ukuipilibukila nelyo ukuicitila ifintu fimbi, kabili pa myaka 5 iyapitapo nine musakamana. Nalitemwa sana umwina mwandi, kabili nalitemwa ifi musakamana. Ubusanshi alaalapo mu ng’anda mu mwesu, bwaba ngo bwa mu cipatala. Ndaala mupepi no mwina mwandi, kabili nga natulaala tulekatana amaboko.”

² Bushe kwaliba umuntu uo mwatemwa uo musakamana pamo nga, abafyashi benu, abena mwenu, umwana wenu nelyo cibusa wenu? Nga kwaliba abo musakamana, mufwile mwalitemwa ifi mubasakamana pantu mwalibatemwa. Na kabili, icilenga mulebasakamana ni co mwalitemwa Yehova. (1 Tim. 5:​4, 8; Yako. 1:27) Na lyo line, ilyo mubasakamana, mufwile mulakwata amafya ayo abantu bambi bashaishiba no kwishiba. Inshita shimo kuti mwalaumfwa no kuti nimwe mweka mulecula. Nga muli na bantu kuti mulemwentula no kumwentula, nomba nga muli mweka, inshita shimo kuti mulelila no kulila. (Amalu. 6:6) Nangu ca kuti abantu bambi nalimo te kuti beshibe amafya ayo mukwata, Yehova ena lyonse aleshiba. (Linganyeniko Ukufuma 3:7.) Yehova aleshiba ifilenga mulelila, kabili alamona ne fyo muipeelesha pa kusakamana abalwala.a (Amalu. 56:8; 126:5) Alamona ifyo mubombesha ilyo mulesakamana abalwala. Nga mulesakamana abalwala, Yehova amona ukuti e o mulecitila ifi, kabili alimulaya ukuti akamulambula pa fyo mucita.—Belengeni Amapinda 19:17.

3. Mafya nshi nalimo Abrahamu na Sara balekwata ilyo balesakamana Tera?

³ Baibo yalilanda pa baume na banakashi abengi abalesakamana balupwa lwabo abali abakalamba nelyo abalwele. Natulandeko pali Abrahamu na Sara. Ilyo balefuma mu musumba wa Uri, shibo Tera ali ne myaka nalimo 200. Nangu ca kuti Tera ali mukote, alikonkele Abrahamu na Sara. Pa kufika ku Harani balyendele amakilomita nalimo 960. (Ukute. 11:​31, 32) Ukwabula no kutwishika Abrahamu na Sara balitemenwe Tera, nomba taca-angwike ukumusakamana maka maka ilyo bale-enda. Bafwile bale-endela pa ngamila nelyo pa mpunda, kabili cifwile calekosela sana Tera ukwendela pali ishi nama pantu ali mukote. Inshita shimo Abrahamu na Sara bafwile balefunshika. Nangu caleba ifi, Yehova afwile alebapeela amaka ayo balekabila pa kuti bengatwalilila ukwenda. Nga filya fine Yehova aleafwa Abrahamu na Sara, e fyo na imwe bene akulamwafwa pa kuti mwingatwalilila ukusakamana abakalamba nelyo abalwala.—Amalu. 55:22.

4. Finshi twalasambililapo muli cino cipande?

⁴ Nga mulesekelela, cakulamwangukila ukulasakamana abalwala. (Amapi. 15:13) Umuntu uusekelela kuti atwalilila ukuba ne nsansa nangu engakwata amafya ya musango shani. (Yako. 1:​2, 3) Kuti mwacita shani pa kuti mulesekelela? Cimo ico mwingacita kulalomba Yehova ukuti alemwafwa, kabili mulebika amano ku fintu ifingalenga mwatwalilila ukusekelela. Muli cino cipande twalasambilila na pali fimbi ifyo mwingalacita pa kuti mutwalilile ukusekelela ilyo mulesakamana abalwala. Twalasambilila na pa fyo bambi bengamwafwa. Natubalilepo ukusambilila pa co abasakamana abalwala balingile ukutwalilila ukusekelela na pa mafya ayo bengakwata ayengalenga baleka ukusekelela.

IFINGALENGA CAMUKOSELA UKUTWALILILA UKUSEKELELA ILYO MULESAKAMANA ABALWALA

5. Mulandu nshi abasakamana abalwala balingile ukutwalilila fye ukusekelela?

⁵ Nga ca kuti abalesakamana abalwala baleka ukusekelela, kuti banenuka bwangu. (Amapi. 24:10) Nga banenuka, kuti baleka ukuba ne cikuuku kabili kuti baleka no kula-afwa abo balesakamana nga fintu bengafwaya ukulabafwa. Finshi fingalenga abasakamana abalwala baleka ukusekelela?

6. Mulandu nshi bamo abasakamana abalwala bafunshikila?

⁶ Abasakamana abalwala balafunshika. Nkashi Leah alandile ati “Na lintu ifintu fili fye bwino, ilingi line ndafunshika sana ica kuti nshikwata na maka ya kubwesha meseji.” Bamo tabakwata ne nshita ya kuti balaaleko nelyo batuusheko. Nkashi Inés alandile ati: “Cilankosela ukulaala bwino. Mu nshita ya bushiku, lyonse nga papita ama-awala yabili ndabuuka mu kusakamana bamayofyala, kabili ine na bena mwandi pa myaka iingi tatwayapo mu kutuusha.” Bamo abasakamana abalwala balafilwa fye no kwangalila pamo ne fibusa no kubombako imilimo imo mu cilonganino ca kwa Yehova, pantu bafwile ukulasakamana balupwa lwabo inshita yonse. Ici cilenga balatalalilwa pantu te kuti bacite ifintu ifyo bengafwaya ukucita.

7. Cinshi cilenga bamo abasakamana abalwala baleumfwa ububi?

⁷ Abasakamana abalwala kuti balaumfwa ububi pantu kuti balemona kwati tabalefikapo ukubasakamana na pa mulandu wa kuti abo basakamana balecula. Nkashi Jessica atile: “Ilingi line ng’umfwa ukuti mfwile ukulacita na fimbi pa kusakamana batata. Inshita shimo nga natuushako, ng’umfwa kwati nshibabikileko amano.” Bamo abasakamana abalwala balomfwa ububi pa mulandu wa kuti inshita shimo balatendwa ukubasakamana. Bambi balomfwa ububi pantu bamona ukuti tabalefikapo ukusakamana abalwala. Bambi nabo balomfwa ububi pa mulandu wa kuti inshita imo balilandile amashiwi ayakalifye uo basakamana. (Yako. 3:2) Bamo abasakamana abalwala balomfwa ububi nga bamona uo balesakamana alelwalilako fye. Nkashi Barbara alandile ati: “Cimo icinsakamika sana, kumona cibusa wandi alelwalilako fye cila bushiku.”

8. Landeniko pa fyo bamo abasakamana abalwala bomfwa nga ca kuti abo basakamana babatasha.

⁸ Bamo abasakamana abalwala bomfwa ukuti tababatasha. Mulandu nshi bomfwila ifi? Pantu abengi abo basakamana tababatasha pa fyo baipeelesha na pa fyo babombesha pa kubasakamana. Nangu fye mashiwi ayanono aya kutasha kuti yalenga abasakamana abalwala baba ne nsansa. (1 Tes. 5:18) Nkashi Melissa alandile ati: “Inshita shimo ndalila pa mulandu wa kuti ndafuupuka. Nomba abo nsakamana nga banjeba ukuti, ‘Ndatasha sana pa fyo munsakamana,’ ndomfwa bwino sana! Amashiwi ya musango uyu yalenga nakwata amaka, nalafwaisha no kutwalilila ukubasakamana.” Munyinefwe Ahmadu no mwina mwakwe balasakamana umwipwa wabo umwanakashi uwalwala cipumputu. Munyinefwe Ahmadu alilondolwele ifyo omfwa nga ca kuti uyu umwipwa wabo abatasha pa fyo bamusakamana. Alondolwele ati: “Nangu ca kuti umwipwa wesu teshiba bwino ifyo tuipeelesha pa kumusakamana, tulatemwa nga ca kuti atutasha nelyo nga aikoseleshako pa kuti atulembele amashiwi ya kuti ‘Nalimutemwa.’”

IFYO MWINGACITA PA KUTI MUTWALILILE UKUSEKELELA

9. Bushe abasakamana abalwala kuti balanga shani ukuti bali-icefya?

⁹ Muleicefya. (Amapi. 11:2) Te lyonse tukwata inshita na maka ya kucita fyonse ifyo twingafwaya ukucita. Kanshi tulingile ukwishiba ifyo twingakumanisha ukucita ne fyo tushingakumanisha ukucita. Kabili inshita shimo nga batweba ukuti tucite fimo ifyo tushingakumanisha ukucita, caliba fye bwino ukukaana. Nga twakaana ukucita fimo ifyo tulemona ukuti te kuti tukumanishe ukuficita, ninshi twali-icefya. Na kabili nga ca kuti bamo balefwaya ukumwafwa, mulesumina. Munyinefwe Jay atile: “Fwe bantu tukwata fye inshita na maka ya kucita ifyo twingakumanisha ukucita. Kabili nga twakumanisha ukuficita, tulasekelela.”

10. Mulandu nshi abasakamana abalwala balingile ukulailukila? (Amapinda 19:11)

¹⁰ Muleiluka. (Belengeni Amapinda 19:11.) Nga ca kuti muleiluka, tamwakulakalipa bwangu nga bamukalifya. Umuntu uwiluka alesha na maka yakwe yonse pa kuti eshibe icilengele umuntu umo acite fimo. Kwena amalwele yamo yalalenga umuntu acita fimo ifyo ashingacita nga talwele. (Luk. Mil. 7:7) Ku ca kumwenako, umuntu uwa kuti wa cikuuku, nalimo kuti aba ne fikansa. Nangu kuti atampa ukulailishanya nelyo ukulakalipa bwangu. Nga ca kuti musakamana umuntu uwalwala ubulwele ubukalamba, kuti cawama mwaishibako fimo pa bulwele alwala. Nga mwaishiba bwino ubulwele alwala, kuti mwalailuka ukuti ubulwele e bulenga alecita fimo, te kutila e fyo aba fye iyo.—Amapi. 14:29.

11. Fintu nshi ifyacilapo ukucindama ifyo abasakamana abalwala balingile ukulakwatako inshita ya kulacita? (Amalumbo 132:​4, 5)

¹¹ Mulekwatako inshita ya kukosha bucibusa bwenu na Yehova. Inshita shimo mulingile ukuleka ukucita ifintu fimo pa kuti mukwate inshita iikalamba iya kucita ifintu “ifyacilapo ukucindama.” (Fil. 1:10) Cimo pa fyacilapo ukucindama, kukosha bucibusa bwenu na Yehova. Imfumu Davidi yalibikile sana amano ku kupepa Yehova. (Belengeni Amalumbo 132:​4, 5.) Na imwe bene, nangu ca kuti mwalikwata ifya kucita ifingi, cila bushiku mufwile ukulakwatako inshita ya kubelenga Baibo ne ya kupepa kuli Yehova. Nkashi Elizab alandile ati: “Nga napepa kuli Yehova, nabelenga ifyaba mwi buuku lya Amalumbo kabili natontonkanya sana pa fyo nabelenga, ndasansamuka. Ipepo lilangafwa sana. Cila bushiku ndalomba Yehova pa miku iingi ukuti alengafwa pa kuti ndeteka umutima.”

12. Mulandu nshi abasakamana abalwala balingile ukulakwatilako inshita ya kuisakamana abene?

¹² Mulekwatako inshita ya kuisakamana pa kuti mwingakwata ubumi ubusuma. Abantu abakwata ifya kucita ifingi pamo nga abasakamana abalwala, cilabakosela ukukwata inshita ya kuya mu kushita ifya kulya ifisuma ne nshita ya kufipekanya. Ici cilenga belalya ifya kulya fya mulyo. Nomba kuti mwakwata fye ubumi ubusuma nga ca kuti mulelya ifya kulya ifisuma kabili nga ca kuti lyonse mulekwatako inshita ya kutukushako umubili. Kanshi nangu ca kuti mwalikwata ifya kucita ifingi, lyonse mulekwatako inshita ya kulya ifya kulya ifisuma ne nshita ya kutukushako umubili. (Efes. 5:​15, 16) Na kabili mulekwatako inshita iikalamba iya kulaala. (Luk. Mil. 4:6) Abasambilila pa fyo bongobongo ibomba batila, nga natulaala bongobongo ilaiwamya. Icipande cimo icilanda pa fya bumi calandile ukuti, umuntu nga alakwata inshita ya kulaala iikalamba, te kuti alesakamikwa sana, kabili kuti atwalilila ukuteka umutima na lintu ifintu fikosele. Mulingile no kulakwatako inshita ya kulesha icitendwe. (Luk. Mil. 8:15) Nkashi umo alilandile pa fyo acita pa kuti atwalilile ukusekelela. Alandile ati: “Imiceele nga ili fye bwino, ndafuminako panse naontelako akasuba. Na kabili cila mweshi ndabulapo ubushiku bumo ubwa kwangalila pamo na cibusa wandi.”

13. Cinshi ukuseka kwawamina? (Amapinda 17:22)

¹³ Mulesekako. (Belengeni Amapinda 17:22; Luk. Mil. 3:​1, 4) Nga mulesekako te kuti mulesakamikwa sana. Nga mulesakamana abalwala, te lyonse ifintu fiba nge fyo mule-enekela. Nomba nga ca kuti ifyo mushile-enekela e fyacitika, muleseka fye. Nga mulecita ifi tamwakulakalipa. Na kabili, nga mulesekela pamo no muntu uo mulesakamana, kuti mwatemwaninako.

14. Busuma nshi bwaba mu kwebako cibusa wenu ifyo muleumfwa?

¹⁴ Mule-ebako cibusa wenu uo mwacetekela ifyo muleumfwa. Nangu mwingesha na maka yenu shani pa kuti mutwalilile ukuba ne nsansa, inshita shimo mukalasakamikwa. Nga caba ifi, nalimo kuti cawama mwaebako cibusa wenu ifyo muleumfwa. Kuti mwaebako cibusa wenu uushingalenga mwaumfwilako ububi pa fyo mwamwebako. (Amapi. 17:17) Uyu cibusa wenu akalakutika ilyo mukalamwebako kabili akamukoselesha. Ifi fikalenga mukatwalilile ukusekelela.—Amapi. 12:25.

15. Cinshi twingalandila ukutila kuti mwalasekelela nga mulelanshanya na bo musakamana pa fyo mukalacitila pamo nabo mu Paradaise?

¹⁵ Mule-elenganya ifyo imwe na bo mulesakamana pali ino nshita mukalacitila pamo mu Paradaise. Muleibukisha ukuti tamwakatwalilile fye ukusakamana abalwala. Na kuba, Yehova talefwaya abantu balebomba umulimo wa musango uyu. (2 Kor. 4:​16-18) Mu Paradaise tukakwata “umweo wine wine.” (1 Tim. 6:19) Nga mulelanshanya na bo musakamana pa fyo mukalacitila pamo mu Paradaise, mukalasekelela. (Esa. 33:24; 65:21) Nkashi Heather atile: “Ilingi line njeba abo nsakamana ukuti nomba line tuli no kulabilila pamo ifya kufwala, ukulabutukila pamo e lyo no kulacofela pamo amacinga. Balupwa lwesu abakalabuushiwa tukalabapangila umukate kabili tukalabepikila ifya kulya ifisuma. Lyena bena na ine tulatasha Yehova pali ili isubilo atupeela.”

IFYO BAMBI BENGAMWAFWA

16. Finshi twingacita pa kwafwako munyinefwe nelyo nkashi uusakamana uwalwala? (Moneni ne cikope.)

¹⁶ Muleafwako abasakamana abalwala pa kuti nabo balekwatako inshita ya kutuusha. Fwe ba mu cilonganino kuti twabombako umulimo wa kusakamana abalwala pa kuti twafweko uwa bwananyina uubasakamana. Nga twamwafwako kuti akwatako inshita ya kutuushako, ne ya kucitako ifintu fimbi. (Gal. 6:2) Bamunyinefwe na bankashi bamo balitantika ukuti cila mulungu kuleba aba kwafwako aba bwananyina abasakamana abalwala. Nkashi Natalya uusakamana umwina mwakwe uushenda alandile ati: “Munyinefwe umo mu cilonganino cesu alesa umuku umo nelyo ibili mu mulungu pa kuti engalabako pamo na bena mwandi. Balabilila pamo imbila nsuma, balashimika ilyashi kabili balatambila pamo amafilimu. Abena mwandi balatemwa sana nga bali no uyu munyinefwe, kabili ici cilenga ndekwatako inshita ya kutuushako ne ya kucitako ifintu fimbi pamo nga ukuya mu kololako amolu.” Inshita shimo kuti mwaipeelesha ukuya mu kusakamana munyinefwe nelyo nkashi mu nshita ya bushiku pa kuti uumusakamana engakwatako inshita ya kulaala.

17. Finshi twingacita pa kwafwako abasakamana abalwala ilyo tulelongana?

¹⁷ Muleafwako aba bwananyina abasakamana abalwala ilyo mulelongana. Abasakamana abalwala, balapuswa ifyebo ifingi ilyo tulelongana ukulongana kwa pa cilonganino, ukwa muputule no kwa citungu pantu babika sana amano ku bo balesakamana. Bamunyinefwe na bankashi kuti baipeelesha ukwikala na balwala ilyo balelongana, nelyo kuti baikalako nabo pa nshita imo ilyo balelongana. Nga ca kuti uwa bwananyina tafuma pa ng’anda, kuti mwaipeelesha ukuya kutika nankwe ukulongana pa Intaneti pa kuti uumusakamana ayelonganinako ku Ng’anda ya Bufumu.

18. Finshi fimbi twingacitilako bamunyinefwe na bankashi abasakamana abalwala?

¹⁸ Muletasha abasakamana abalwala kabili mulebapepelako. Lyonse baeluda bafwile ukulacema bamunyinefwe na bankashi abasakamana abalwala. (Amapi. 27:23) Bonse fye mu cilonganino tulingile ukulaeba bamunyinefwe na bankashi abasakamana abalwala ukuti twalibatemwa, kabili tulatasha pa fyo babasakamana. Na kabili kuti twalabalombelako kuli Yehova ukuti alebakosha kabili alebafwa pa kuti batwalilile ukusekelela.—2 Kor. 1:11.

19. Fisuma nshi Yehova akatucitila ku ntanshi?

¹⁹ Nomba line Yehova ali no kufumyapo fyonse ifilenga tulelila. Akafumyapo amalwele ne mfwa. (Ukus. 21:​3, 4) “Uwalemana akacilauka nge nsebula.” (Esa. 35:​5, 6) Tatwakalecula pa mulandu wa bukote nelyo pa mulandu wa kusakamana lupwa lwesu nelyo cibusa wesu uwalwala. ‘Ifya kale tukafilaba.’ (Esa. 65:17) Nomba na pali ino ine nshita ilyo tulelolela ukuti Yehova akafikilishe ifi atulaya, akulatwafwa. Nga twatwalilila ukushintilila pali ena pa kuti engalatupeela amaka, akulatwafwa pa kuti tulekwata amaka ya kushipikisha fyonse ‘ninshi tuli abatekanya kabili ninshi tulesekelela.’—Kol. 1:11.