ICIPANDE CA KUSAMBILILAMO 27
Mulandu Nshi Tulingile Ukutiinina Yehova?
“Yehova ni cibusa wa bantu abamutiina.”—AMALU. 25:14.
ULWIMBO 8 Yehova Cubo Cesu
IFYO TWALASAMBILILAa
1-2. Ukulingana na mashiwi yaba pa Amalumbo 25:14, finshi tulingile ukucita pa kuti tube sana ifibusa na Yehova?
MIBELE nshi mumona ukuti e yacindama pa kuti mutwalilile ukuba ifibusa no muntu? Nalimo kuti mwatila ifibusa fisuma bantu abatemwana kabili abafwana. Nalimo te kuti mutontonkanyepo no kuti calicindama ukuti abantu abali ifibusa babe na katiina. Na lyo line, nga fintu ilembo apashimpilwe cino cipande lilelanda, abantu ‘abatiina Yehova,’ e bengaba ifibusa fyakwe.—Belengeni Amalumbo 25:14.
2 Te mulandu ne myaka ubwingi iyo twabombela Yehova, bonse tulingile ukutwalilila ukuba na katiina kuli ena. Bushe calola mwi ukutiina Lesa? Kuti twasambilila shani ukutiina Yehova? Kabili finshi twingasambilila kuli Obadia uwaleangalila ing’anda ya kwa Ahabu, Shimapepo Mukalamba Yehoyada, e lyo ne Mfumu Yehoashi pa fyo tulingile ukucita pa kuti tuletiina Lesa?
CALOLA MWI UKUTIINA LESA?
3. Londololeni ifyo ukuba no mwenso kutucingilila.
3 Nalimo kuti twaba sana no mwenso nga natwishiba ukuti kuli ifyabipa ifingatucitikila. Umwenso wa musango uyu waliba fye bwino, pantu ulalenga twasala bwino ifya kucita. Ku ca kumwenako, nga tuletiina ukupona ilyo tuli pa muulu wa lupili, te kuti tule-endela mu mbali. Nga tuletiina ukuicena, teti tupalame ku fingatucena. Nga tuletiina ukukalifya umuntu uo twatemwa, tatulanda nelyo ukucita ifintu ifyabipa.
4. Bushe Satana afwaya abantu balemona shani Yehova?
4 Satana afwaya abantu balatiina ukupalama kuli Yehova. Afwaya twasumina ifyalandile Elifasi ukuti Yehova mukali kabili afwaya fye ukukanda abantu, tapali ne fyo twingacita ifingalenga asekelela. (Yobo 4:18, 19) Satana afwaya tuletiina sana Yehova ica kuti twaleka no kumubombela. Nomba tatufwile ukutiina sana Yehova, lelo tufwile ukulamucindika nelyo ukuba na katiina kuli ena pa kuti tatulecita ifingamukalifya.
5. Calola mwi ukutiina Lesa?
5 Umuntu uutiina Lesa alimutemwa kabili tafwaya ukucita ifingalenga bucibusa bwakwe na Yehova bwapwa. Yesu ‘aletiina Lesa.’ (Heb. 5:7) Alecindika sana Yehova. (Esa. 11:2, 3) E lyo alitemenwe sana Yehova kabili alemumfwila. (Yoh. 14:21, 31) Na ifwe bene twalicindika sana Yehova pantu aliba no kutemwa, wa mano, wa mulinganya kabili wa maka. Na kabili twalishiba ukuti Yehova alitutemwa sana kabili alibika amano na ku fyo tucita nga atusambilisha. Ifyo tucita kuti fyalenga aba no bulanda nangu asekelela.—Amalu. 78:41; Amapi. 27:11.
KUTI TWASAMBILILA UKUTIINA LESA
6. Cinshi cimo ico twingacita pa kuti tusambilile ukutiina Lesa? (Amalumbo 34:11)
6 Tatufyalwa ninshi tulatiina kale Yehova, tusambilila fye ukumutiina. (Belengeni Amalumbo 34:11.) Cimo ico twingacita pa kuti tusambilile ukutiina Lesa, kulamona ifyo abumba. Nga twamona ifyo Yehova abumba, tulamona ukuti wa mano, wa maka, no kuti alitutemwa icine cine. Ici cilalenga tulemucindika no kumutemenwako. (Rom. 1:20) Nkashi Adrienne, alandile ukuti: “Ndapapa sana nga namona ifyo Yehova abumba e lyo ne fyo akwatisha amano. Cilalenga namona ukuti alishiba ifingangwamina.” Pa mulandu wa kuti ba Adrienne baletontonkanya sana pali ifi fintu, batile: “Nshifwaya ukucita icili conse icingalenga naleka ukuba cibusa wa kwa Yehova uwampeela ubumi.” Bushe kuti mwafwayako inshita uno mulungu iya kutontonkanya pali fimo ifyo Yehova abumba? Ukucita ifi kukalenga mukamucindike sana no kumutemenwako.—Amalu. 111:2, 3.
7. Bushe ipepo kuti lyalenga shani twalacindika sana Yehova?
7 Cimbi ico twingacita pa kuti tusambilile ukutiina Lesa kulapepa lyonse. Tukeshiba bwino Yehova nga lyonse tulepepa kuli ena. Lyonse nga twamulomba ukuti atupeele amaka ya kushipikisha amafya, tulebukisha amaka akwata. Nga tulemutasha pa kutupeela Umwana wakwe, tulebukisha ifyo atutemwa. Kabili nga twapapaata Yehova ukuti atwafwe ilyo tuli no bwafya, tulebukisha ukuti alikwata sana amano. Amapepo ya musango uyu yalalenga twacindika sana Yehova. Kabili yalalenga twilafwaya ukucita icili conse icingalenga bucibusa bwesu na ena bwapwa.
8. Finshi twingacita pa kuti tutwalilile ukutiina Lesa?
8 Kuti twatwalilila ukutiina Lesa nga ca kuti ilyo tulesambilila Baibo, tulefwaisha sana ukusambilila ku bantu abo twingapashanya e lyo na bo tushingapashanya abalembwa mu Baibo. Natulandeko pa babomfi ba cishinka aba kwa Yehova babili, Obadia uwaleangalila ing’anda ya Mfumu Ahabu e lyo na Shimapepo Mukalamba Yehoyada. Lyena twalasambilila na pa Mfumu Yehoashi uwaleteka mu Yuda, uwaishileleka ukubombela Yehova.
MULEBA ABASHIPA NGA OBADIA
9. Bushe ukutiina Yehova kwalengele Obadia aba shani? (1 Ishamfumu 18:3, 12)
9 Baibo yatendeka ukulanda pali Obadiab na mashiwi ya kuti: “Obadia aletiina sana Yehova.” (Belengeni 1 Ishamfumu 18:3, 12.) Bushe uku kutiina aletiina Lesa kwalenge aba shani? Kwalengele aba uwa cishinka kabili uo abantu bengacetekela. E calengele imfumu imupeele umulimo wa kwangalila ing’anda ya iko. (Linganyeniko Nehemia 7:2.) Na kabili ukutiina Lesa kwalengele Obadia abe uwashipa, kabili alekabila sana ukuba uwashipa. Aliko ilyo imfumu yabipa Ahabu aleteka, uwacitile “ifyabipa mu menso ya kwa Yehova ukucila bonse abamutangilile.” (1 Isha. 16:30) Na kabili, Yesebele umukashi wa kwa Ahabu uwalepepa Baali, alipatile sana Yehova ica kuti talefwaya umuntu nangu umo mu mikowa 10 iya bena Israele ukulapepa Yehova. Alipeye na bakasesema ba kwa Lesa abengi. (1 Isha. 18:4) Ukwabula ukutwishika, Obadia alepepa Yehova ilyo ifintu fya-afishe sana.
10. Bushe Obadia alangile shani ukuti ali uwashipa sana?
10 Bushe Obadia alangile shani ukuti ali uwashipa sana? Ilyo Yesebele atendeke ukufwayafwaya bakasesema ba kwa Lesa ukuti abepaye, Obadia abuulile bakasesema 100 no kubafisa, “ibumba limo limo 50 mu lucengo no kulabatwalila umukate na menshi.” (1 Isha. 18:13, 14) Obadia abamwikata, nga balimwipeye. Afwile aleumfwa umwenso kabili talefwaya ukumwipaya. Lelo alitemenwe Yehova na bantu abalebombela Yehova ukucila umweo wakwe.
Nangu ca kuti balibinda umulimo wesu, munyinefwe nashipa kabili aletwalila aba bwananyina impapulo (Moneni paragrafu 11)d
11. Bushe ababomfi ba kwa Yehova muno nshiku bapashanya shani Obadia? (Moneni ne cikope.)
11 Muno nshiku, ababomfi ba kwa Yehova abengi bekala mu fyalo umo babinda umulimo wesu. Nga filya Obadia acitile, aba bamunyinefwe na bankashi balomfwila ubuteko, lelo balakaana ukuleka ukupepa Yehova. (Mat. 22:21) Balanga ukuti balicindika Lesa ilyo bamunakila ukucila ukunakila abantu. (Imil. 5:29) Balanga ukuti balanakila Lesa ilyo batwalilila ukubila imbila nsuma e lyo no kulalongana mu bumfisolo. (Mat. 10:16, 28) Balabombesha pa kuti aba bwananyina balekwata fyonse ifyo bakabila pa kuti batwalilile ukuba ifibusa fya kwa Yehova. Natulandeko pali munyinefwe Henri uwikala mu calo cimo mu Africa umo babindile umulimo wesu. Ilyo babindile umulimo, ba Henri bali-ipeeleshe ukulatwalila ba Nte banabo impapulo isho balekabila. Batile: “Ndi wa nsoni. Lelo nalishininkishe ukuti akatiina ako nakwatila Yehova e kalengele ukuti nshipe no kulatwala ishi mpapulo ku ba bwananyina.” Bushe na imwe kuti mwashipa nge fyo ba Henri bashipile? Kuti mwashipa nga ca kuti muli na katiina kuli Yehova.
MULEBA ABA CISHINKA NGA FILYA SHIMAPEPO YEHOYADA AALI
12. Bushe Shimapepo Mukalamba Yehoyada no mwina mwakwe balangile shani ukuti bali ba cishinka kuli Yehova?
12 Shimapepo Mukalamba Yehoyada aletiina Yehova, ne ci calengele ukuti abe uwa cishinka kabili alekoselesha na bantu ukulapepa Yehova. Alilangile ukuti wa cishinka ilyo Atalia umwana wa kwa Yesebele aibikile pa bufumu mu Yuda. Abantu bafwile baletiina Atalia pantu ali munkalwe icine cine. Kabili alefwaisha ukuba pa bufumu ica kuti alefwaya ukwipaya abana ba mfumu bonse, abali beshikulu bakwe. (2 Imila. 22:10, 11) Umwana umo Yehoashi, balimupuswishe kuli Yehoshabeati, muka Yehoyada. Yehoshabeati no mwina mwakwe balifishile uyu mwana kabili e balemusunga. Ifi Yehoyada na Yehoshabeati bacitile, fyalengele mu lupwa lwa kwa Davidi mube uwa kwisaba imfumu. Yehoyada ali uwa cishinka kuli Yehova kabili taletiina Atalia.—Amapi. 29:25.
13. Finshi fimbi Yehoyada acitile ifilanga ukuti ali wa cishinka kuli Yehova ilyo Yehoashi ali ne myaka 7?
13 Ilyo Yehoashi ali ne myaka 7, Yehoyada na kabili alilangile ukuti ali wa cishinka kuli Yehova. Alefwaya ukubika Yehoashi pa bufumu. Ifyo Yehoyada alepanga ukucita nga fyabomba, Yehoashi ali no kuba pa cipuna ca bufumu ubwa cikolwe cakwe Davidi pantu e walingile ukuba imfumu. Lelo ifyo alepanga ukucita afikanabomba, nalimo nga balimwipeye. Yehova alilengele ifyo alepanga ukucita fyabomba. Apo abakalamba na bena Lebi balemutungilila, Yehoyada abikile Yehoashi pa bufumu kabili alipeye na Atalia. (2 Imila. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Lyena Yehoyada “apangene icipangano pa kati ka kwa Yehova ne mfumu na bantu, ukuti bakaba abantu ba kwa Yehova.” (2 Isha. 11:17) Cimbi ico acitile, “abikile abalelinda impongolo pa mpongolo sha ng’anda ya kwa Yehova pa kuti onse uwakowela mu musango onse eingilamo.”—2 Imila. 23:19.
14. Bushe Yehoyada bamucindike shani pa mulandu wa kuti alecindika Yehova?
14 Yehova kale atile: “Abancindika nkabacindika.” Yehova alilambwile Yehoyada. (1 Sam. 2:30) Ku ca kumwenako, Yehova alilengele ukuti ilyashi lya kwa shimapepo Yehoyada lilembwe mu Baibo pa kuti tulesambililako. (Rom. 15:4) Na kabili ilyo Yehoyada afwile balimucindike, “bamushiikile mu Musumba wa kwa Davidi ukwashiikwa ishamfumu, pantu alicitile ifisuma mu Israele na kuli Lesa wa cine na ku ng’anda Yakwe.”—2 Imila. 24:15, 16.
Nga filya fine Shimapepo Mukalamba Yehoyada ali, na ifwe bene apo twalicindika sana Yehova, tulafwilisha aba bwananyina (Moneni paragrafu 15e
15. Finshi twingasambililako ku lyashi lya kwa Yehoyada? (Moneni ne cikope.)
15 Ilyashi lya kwa Yehoyada lilalenga bonse twasambilila ukuba na katiina kuli Yehova. Baeluda kuti bapashanya Yehoyada nga ca kuti lyonse balebombesha ukucingilila icilonganino ca kwa Lesa. (Imil. 20:28) Abakoloci nabo kuti basambililako kuli Yehoyada ukuti nga bali na katiina kuli Yehova kabili bali aba cishinka, Yehova kuti ababomfya ukufikilisha ifyo alefwaya ukucita, tabalekelesha. Abaice kuti basambililako kuli filya Yehova acindike Yehoyada. Kabili kuti bapashanya Yehova nga ca kuti balecindika bamunyinefwe na bankashi abakoloci, maka maka ababombela Yehova ne cishinka pa myaka iingi. (Amapi. 16:31) Kabili bonse kuti twasambililako ku bakalamba na bena Lebi abatungilile Yehoyada. Kanshi natuleumfwila abatutungulula. Nga tulecita ifi tukalalanga ukuti tulabatungilila.—Heb. 13:17.
MWIKABA NGE MFUMU YEHOASHI
16. Cinshi cilanga ukuti Imfumu Yehoashi tayali iyakosa mu fya kwa Lesa?
16 Yehoyada aleafwa sana Imfumu Yehoashi pa kuti abe umuntu umusuma. (2 Isha. 12:2) Ici calengele iyi mfumu yacaice ilecita ifingalenga Yehova asekelela. Nomba ilyo Yehoyada afwile, Yehoashi akutike kuli bacilolo abapondokele Yehova. Finshi fyacitike? Yehoashi na bantu abo aleteka batendeke “ukubombela ifimuti ifyo baimike ne filubi.” (2 Imila. 24:4, 17, 18) Nangu ca kuti Yehova alyumfwile sana ububi pa fyo acitile, “alebatumina bakasesema pa kuti bababweseshe kuli Yehova . . . , lelo tabaleumfwa.” Tabaumfwilile na Sekaria umwana wa kwa Yehoyada, uwali kasesema wa kwa Yehova, shimapepo, kabili uwali umufyala wa kwa Yehoashi. Imfumu Yehoashi yalipeye na Sekaria nangu ca kuti abamupuswishe ilyo ali umwaice, lupwa lwa kwa Sekaria.—2 Imila. 22:11; 24:19-22.
17. Finshi fyacitikile Yehoashi?
17 Yehoashi tatwalilile ukutiina Yehova kabili ifintu fyalimubipile. Yehova atile: “Abansuula nkabamona nga bashili kantu.” (1 Sam. 2:30) Abashilika abanono abena Siria balicimfishe “ibumba lya bashilika abengi nga nshi” aba kwa Yehoashi kabili balimucenene icine cine. Ilyo abena Siria babwelelemo, Yehoashi balimwipeye ku babomfi bakwe pantu alipeye Sekaria. Abantu bamwene ukuti ilya mfumu yali iyabipa sana ica kuti tayalingile no kuishiika mu “nshiishi ya shamfumu.”—2 Imila. 24:23-25; Mat. 23:35.c
18. Ukulingana na Yeremia 17:7, 8, finshi tushifwile ukucita pa kuti tatuli nga Yehoashi?
18 Finshi twingasambilila ku fyacitile Yehoashi? Ali nge cimuti icishalimbile imishila kabili icashintilile ku cimuti cimbi. Ilyo Yehoyada uwalemutungilila afwile, Yehoashi aishiletendeka ukukutika ku basangu kabili alilekele ukuba uwa cishinka kuli Yehova. Ifi ifyacitikile Yehoashi fitusambilisha ukuti tatulingile ukulaumfwila Lesa pa mulandu wa kuti balupwa lwesu nelyo aba bwananyina mu cilonganino balomfwila Yehova. Lelo pa kuti tutwalilile ukutemwa Yehova, tulingile ukumutemwa sana no kumucindika. Kuti twacita fye ifi nga ca kuti lyonse tuleisambilisha Baibo, tuletontonkanya sana pa fyo tulesambilila kabili tulepepa.—Belengeni Yeremia 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.
19. Cinshi Yehova afwaya tulecita?
19 Fintu fye ifinono ifyo Yehova afwaya ukuti tulecita. Ifyo afwaya ukuti tulecita fyasupulwa mu mashiwi yaba pali Lukala Milandu 12:13, ayatila: “Tiina Lesa wa cine no kusunga amafunde yakwe. Pantu ici e cifwaikwa ku bantu bonse.” Nga tuletiina Lesa, tukatwalilila aba cishinka kuli Lesa nangu ifintu fikafye ku ntanshi, nga filya fine Obadia na Yehoyada bali. Takuli nangu cimo icingapwisha bucibusa bwesu na Yehova.
ULWIMBO 3 Mulatupeela Amaka, Twashintilila Pali Imwe
a Mu Baibo, ishiwi lya kuti ukutiina lilapilibula ifintu ifingi. Kuti lyapilibula ukumfwa sana umwenso nelyo ukucindika umuntu. Muli cino cipande, twalasambilila ifyo twingacita pa kuba na katiina akengalenga twaba abashipa kabili aba cishinka ilyo tulebombela Shifwe wa ku muulu.
b Obadia uyu balandapo pali ili lembo te ulya wali kasesema uwalembele ibuuku lya mu Baibo ilyainikwa ishina lyakwe. Kasesema Obadia aishilebako ninshi palipita imyaka iingi sana.
c Baibo pali Mateo 23:35 itila Sekaria ali mwana wa kwa Barakia. Bamo batila nalimo Yehoyada akwete amashina yabili nga filya caba ku bantu bambi abalembwa mu Baibo (linganyeni Mateo 9:9 na Marko 2:14). E lyo nalimo Barakia ali ni shikulu wa kwa Sekaria nelyo icikolwe cakwe.
d UBULONDOLOSHI BWA ICIKOPE: Muli ici cikope ca kulangilila, munyinefwe aletwala impapulo ku ba bwananyina ninshi balibinda umulimo wesu.
e UBULONDOLOSHI BWA ICIKOPE: Nkashi umwaice alesambilila ifya kubila imbila nsuma ukubomfya foni kuli nkashi umukalamba; munyinefwe umukalamba alelanga ukuti alishipa ilyo alebila imbila nsuma ku cintubwingi; munyinefwe uwaishiba sana imilimo alesambilisha aba bwananyina ifya kulungisha ifileonaika pa Ng’anda ya Bufumu.