Ukupempenkana

IMIMONEKELE yenu ilasokolola ifingi pa lwa imwe. Nangu ca kuti Yehova amona mu mutima, abantunse ilingi line batunganya ifyo umuntu aba pa ‘kumona pa menso.’ (1 Sam. 16:7) Nga namupempenkana no kusakula bwino, ilingi bambi kuti batontonkanya abati mwaliicindika, kabili kuti bafwaisha ukukutika ku fyo mulesosa. Ukufwala bwino kukalenga abalemukutika bacindike ukuteyanya muleimininako kabili cikambukila ifyo bamona Lesa mupepa.

Ukupanda Amano Mwingabomfya. Baibolo tayabika amafunde ayengi pa lwa mimonekele ya muntu. Lelo yalikwata ifishinte fyalinga ifingatwafwa ukupingula bwino. Icapulamo pali ifi fyonse ni cilya citila “citeni fyonse ku kucindika Lesa.” (1 Kor. 10:31) Fishinte nshi fyabimbwamo mu mimonekele yesu?

Ica ntanshi, Baibolo itukoselesha ukuba aba busaka, pa mubili na ku fya kufwala. Mu Mafunde Yehova apeele abena Israele ba ku kale, alibebele ifyalefwaikwa pa lwa busaka. Ku ca kumwenako, nga ca kuti bashimapepo bali pa ncito, bali no kowa no kusamba ifya kufwala pa nshita shateyanishiwe. (Lebi 16:4, 24, 26, 28) Abena Kristu tabatungululwa na Mafunde ya kwa Mose, lelo ifishinte fyabamo ficili filabomba. (Yoh. 13:10; Ukus. 19:8) Na kucilisha lintu tuleya ku kupepa nelyo mu butumikishi bwa mwi bala, imibili yesu ne fya kufwala fifwile ukuba ifya busaka, no mupu ufuma mu kanwa ufwile ukuba uusuma pa kuti abantu tabaletutaluka. Abalanda amalyashi nelyo ukubomfiwa mu filangililo pa ntanshi ya cilonganino bafwile ukuba ifya kumwenako muli fi. Ukusakamana imimonekele ya pa lwesu kulanga ukuti twalicindika Yehova no kuteyanya kwakwe.

Ica bubili, Baibolo itukonkomesha ukuba abafuuke no kuba abatekanya. Umutumwa Paulo acincishe abanakashi ba Bwina Kristu ati ukufwala “bafwale ukuyene, pamo no bufuuke no kutekanya; beipulamikila imishishi iyalukwa, nangu ni golde, nangu ni bamargariti, nangu malaya ayaumo mutengo, lelo imilimo isuma iiyene abanakashi abatila tutiina Lesa.” (1 Tim. 2:9, 10) Ubufuuke no kutekanya fyalicindama na mu mifwalile ne misakwile ya baume.

Umuntu wafuuka alasakamana sana ukukanakalifya bambi na pashilingile, no kukanalenga bambi ukupoosesha amano kuli wene. Ukutekanya kulenga umo ukushilimuka, ukulingulula bwino. Umuntu wakwata iyi mibele aliba uwashikatala ku mulandu no kucindika ifipimo fya bukapepa. Ukulanga iyi mibele tacalola mu kuti ninshi takuli kufwala ifyayemba lelo kutwafwa ukulinga imimonekele yesu no kusengauka imifwalile yacishamo ne misakwile. (1 Yoh. 2:16) Tulefwaya ukubomfye fi fishinte nampo nga tuli pa cifulo tupepela, mu butumikishi bwa mwi bala, nelyo tulebomba imilimo imbi. Nelyo ni mu mifwalile ya lyonse tufwile ukulanga ubufuuke no kutekanya. Ku sukulu nelyo ku ncito, kukaba amashuko ya bunte bwa mu lyashi. Nangu ca kuti tatufwele ifyo twingafwala ku kulongana kwa cilonganino, ku mabungano na ku kulongana kukalamba, nalyo line imifwalile yesu ilingile ukuba iyapempenkana, iya busaka, kabili iyayana.

Kwena, bonse twalipusanapusana imifwalile. Tatwenekelwa ukufwala ifyapalana. Abantu balipusanapusana ifyo batemwa, kabili ici caba fye bwino. Lelo ukupanda amano kwa mu Baibolo kufwile ukubomfiwa lyonse.

Umutumwa Petro alangilile ukuti icacindamisha ukucila ukuluke mishishi ne fya kufwala caba ca kufwala cayampana no “muntu uwabelama uwa mu mutima.” (1 Pet. 3:3, 4) Ilyo mu mitima yesu mwaisula ukutemwa, ukusekelela, umutende, icikuuku, ne citetekelo cakosa, ifi fikaba fya kufwala fya ku mupashi ificindika Lesa icine cine.

Ica butatu, Baibolo itucincisha ukumona nampo nga ukufwala kwesu kuli ukwayana. Pali 1 Timote 2:9, palumbulwa ‘ukufwala ukwayana.’ Nangu ca kuti Paulo alelanda pa mifwalile ya banakashi, icishinte cimo cine cilabomba na ku baume. Icintu cayana, cintu ca busaka kabili icapempenkana. Nampo nga twaliba eyefilya mu fya ndalama nelyo iyo, kuti twamoneka abapempenkana.

Icintu cimo mu mimonekele ya pa lwesu ico bambi bamona bwangu mishishi. Ifwile ukuba iya busaka, nelyo iyasakulwa bwino. Imisakwile ya mishishi yalipusanapusana ukulingana ne myata ne fishilano. Pali 1 Abena Korinti 11:14, 15, tusangapo ukufunda kwa kwa Paulo pa mishishi, kabili afwile alishibe ulwa myata ne fishilano. Lelo, nga ca kuti imisakwile ya mwaume ilemoneka kwati alefwaya ukumoneka ngo mwanakashi napamo umwanakashi ukufwaya ukumoneka ngo mwaume, ninshi capusana ne fishinte fya mu Baibolo.—Amala. 22:5.

Ku baume, ukupempenkana kusanshako no kubeya bwino umwefu. Mu ncende umo caba fye bwino ukukwata umwefu wa pa muulu, abauteka bafwile ukuulinganya busaka busaka.

Icalenga bune, imifwalile yesu tailingile ukulenga tulemoneka kwati twalitemwa pano isonde ne mibele yabapo. Umutumwa Yohane asokele ati: “Mwitemwa pano isonde, nangu fya pano isonde.” (1 Yoh. 2:15-17) Pano isonde pafula ulunkumbwa lwa lubembu. Pali ulu lunkumbwa Yohane alumbulapo ulunkumbwa lwa mubili no kuitakishisha pa fipe umo akwata. Amalembo yalanda na pa mupashi wa bucipondoka, atemwa uwa kukanaumfwila abalashi. (Amapi. 17:11; Efes. 2:2) Ulu lunkumbwa ne mibele ya mutima ilingi line fimonekela mu mifwalile ne misakwile ya bantu. Ici cilenga ukuti imimonekele yabo ibe iishayamo, iibimbula ulunkumbwa lwa bwaume no bwanakashi, iyacishamo, iya busanku, nelyo iya kuilekelesha. Fwe babomfi ba kwa Yehova tulasengauka imifwalile ilanga iyo mibele iishili ya Bwina Kristu.

Ukucila ukupashanya aba pano isonde, kuti cawama sana ukukonke cipasho ca mifwalile ne misakwile ica baume bakosoka lwa ku mupashi na banakashi aba mu cilonganino ca Bwina Kristu! Abacaice abasubila ukuba bakalanda ba pa cintubwingi kuti bamona imifwalile ya balya abalandako amalyashi ya ku cintubwingi. Bonse kuti twasambililako ku ca kumwenako ca babombako ubutumikishi bwa ku cintubwingi pa myaka iingi.—1 Tim. 4:12; 1 Pet. 5:2, 3.

Icalenga busano, pa kupima icayana, tufwile ukulaibukisha ukuti “na Kristu wine taitemwine.” (Rom. 15:3) Ico Yesu ayangilweko sana cali kucita ukufwaya kwa kwa Lesa. Yesu na kabili atangisheko ukwafwa bambi ukucila ukuisekesha. Ukukuma ku mifwalile ne misakwile imo imo, kuti twacita shani nga ca kuti paba ukupusana pali ifwe na baba uko tubombela? Ukupashanya imibele ya kuicefya iyakweteko Kristu kuti kwatwafwa ukupingula mano mano. Umutumwa Paulo asosele icishinte ca kuti: “Tatubika ca kupunwisha nangu cimo.” (2 Kor. 6:3) Pali uyo mulandu kuti twaleka imisakwile imo imo nelyo ukuleka ukufwala fimo ifingalenga abantu tulefwaya ukushimikilako bakaane ukumfwa.

Imimininine. Ukupempenkana kusanshamo ne mimininine yalinga. Kwena, bonse tatwiminina fimo fine, kabili tatwesha ukukonkelesha imimininine imo. Lelo, kuti camonwa ukuti mu Baibolo, ukwiminina uwapoololoka kulangililo mucinshi no kuicetekela. (Lebi 26:13; Luka 21:28) Nangu cibe fyo, munyina nangu nkashi kuti aba uwakongoosa nelyo kuti akabila ica kushintililako pa mulandu wa kuti pa myaka iingi alibomba umulimo ukabila ukukontama atemwa mukote, nelyo ku mulandu wa kunakuka kwa mubili. Lelo ku bashaba na bwafya, ukwiminina abapoololoka pa kulanda na bambi cisuma pa kuti tabaletontonkanya ati muli ne misuula. Cimo cine no kwikata kwi tebulo lya kwa kalanda mu nshita mu nshita, nangu ca kuti tacalubana, ilingi nga ca kuti kalanda taleshintililako, abantu kuti bamona ati naicetekela.

Ifibombelo Fyapempenkana. Tatufwile ukwangwa fye ku kupempenka no kuyana kwa pa mubili, lelo ne fyo tubomfya mu butumikishi fifwile ukuba ifya busaka kabili ifyapempenkana.

Tontonkanyeni pali Baibolo yenu. Tacingacitika ifwe bonse ukufwaya Baibolo ipya nga ca kuti iyo twakwata yasapuka. Lelo, te mulandu no bukokole bwa Baibolo tubomfya, ifwile ukumoneka ukuti ilasungwa bwino.

Kwena, kwaba inshila ishingi isha kulongelamo ifintu mu cola ca mu bunte, lelo cifwile ukuba icapempenkana. Bushe mwalimonapo uko amapepala yaululuka ukufuma muli Baibolo ilyo kasabankanya alepekanya ukubelengela mwine ng’anda ilembo nelyo ilyo munyina alelanda ilyashi ku cilonganino? Calimupumfyenye bushe te ifyo? Nga ca kuti amapepala muli Baibolo yalepumfyanya, napamo ukuyafumyamo kuti kwalenga ico cibombelo ukuba icayana. Ishibeni no kuti mu ntambi shimo, ukubika Baibolo nelyo impapulo shimbi isha fya mapepo pa nshi, cimonwa ukuti musaalula icine cine.

Ukupempenkana kulingile ukuba ukwacindama kuli ifwe. Kulakuma ne nshila bambi batumwenamo. Na kucilisha, tulapoosako amano ku kupempenkana pantu tufwaya “[ukupulamike] isambilisho lya kwa Lesa Umupusushi wesu muli fyonse.”—Tito 2:10.